Bezpłatna biblioteka techniczna

Prawo cywilne. Część specjalna. Ściągawka: krótko, najważniejsza

Katalog / Notatki z wykładów, ściągawki

Komentarze do artykułu

Spis treści

1. Akceptowane skróty
2. Umowa sprzedaży (Postanowienia ogólne dotyczące umowy kupna-sprzedaży. Umowa kupna-sprzedaży detalicznej. Umowa dostawy towaru. Umowa dostawy towaru na potrzeby państwowe lub komunalne. Umowa kontraktowa. Umowa sprzedaży energii. Umowa sprzedaży nieruchomości. Umowa sprzedaży przedsiębiorstwa)
3. Umowy wymiany, darowizny, wynajmu (Umowa wymiany. Umowa podarunkowa. Umowa najmu)
4. Umowy najmu, leasingu, kredytu (Umowa najmu. Umowa leasingu finansowego (Leasing). Umowa o nieodpłatne użytkowanie (Kredyty))
5. Umowa najmu lokalu mieszkalnego i inne obowiązki mieszkaniowe (Umowa najmu lokalu mieszkalnego. Umowa zamiany lokalu mieszkalnego)
6. Kontrakt (Umowa kontraktowa. Umowa domowa. Umowa o roboty budowlane. Umowa kontraktowa na prace projektowe i geodezyjne. Umowa państwowa lub gminna na prace kontraktowe na potrzeby państwa lub gminy)
7. Umowy o prace badawczo-rozwojowe i technologiczne (prace badawczo-rozwojowe)
8. Umowa o świadczenie usług (Postanowienia ogólne dotyczące obowiązków świadczenia usług. Umowa o odpłatne świadczenie usług)
9. Umowy transportowe i spedycyjne (Umowy transportowe. Umowa o wyprawę transportową)
10. Umowa magazynowa
11. Umowy cesji, komisu i agencyjności (Umowa agencyjna. Umowa z Komisją. Umowa agencyjna)
12. Zobowiązania z działań w cudzym interesie bez nakazu
13. Zarządzanie nieruchomościami zaufania
14. Umowa koncesji handlowej
15. Obowiązki ubezpieczeniowe (Pojęcie i poszczególne rodzaje ubezpieczeń. Uczestnicy obowiązku ubezpieczeniowego. Umowa ubezpieczenia)
16. Umowy pożyczek, kredytów i finansowania dotyczące cesji wierzytelności pieniężnych (Umowa pożyczki. Umowa kredytu. Umowa o finansowanie cesji wierzytelności pieniężnej)
17. Umowy rachunku bankowego i lokaty bankowej (Umowa rachunku bankowego. Umowa lokaty bankowej)
18. Obowiązki rozliczeniowe (Postanowienia ogólne dotyczące płatności gotówkowych i bezgotówkowych. Płatności gotówkowe i bezgotówkowe)
19. prosta umowa partnerska
20. Obowiązki wynikające z działań jednostronnych (Obowiązki wynikające z publicznego przyrzeczenia nagrody. Obowiązki z publicznego konkursu. Obowiązki z tytułu prowadzenia gier i zakładów)
21. Zobowiązania z tytułu szkód (Zobowiązania pozaumowne. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez władze publiczne i ich funkcjonariuszy. Odpowiedzialność za krzywdę wyrządzoną przez nieletnich i niekompetentnych obywateli. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną źródłem zwiększonego zagrożenia. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną życiu lub zdrowiu obywatela. )
22. Zobowiązania z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia
23. Instytut Prawa Spadkowego (Przepisy ogólne dotyczące dziedziczenia. Dziedziczenie testamentowe. Dziedziczenie ustawowe. Nabycie spadku)
24. Prawa do wyników działalności intelektualnej i środków indywidualizacji: postanowienia ogólne
25. Prawo autorskie
26. Prawa związane z prawem autorskim
27. Prawo patentowe
28. Prawo do osiągnięcia selekcji
29. Prawo do topologii układów scalonych
30. Prawo do tajemnicy produkcyjnej (know-how)
31. Prawa do środków indywidualizacji osób prawnych, towarów, robót budowlanych, usług i przedsiębiorstw (Prawo do nazwy firmy. Prawo do znaku towarowego i prawo do znaku usługowego. Prawo do nazwy pochodzenia. Prawo do oznaczenia handlowego)
32. Prawo do wykorzystania wyników działalności intelektualnej w ramach zunifikowanej technologii

Akceptowane skróty

Konstytucja - Konstytucja Federacji Rosyjskiej, przyjęta w głosowaniu powszechnym 12 grudnia 1993 r.

VC - Kodeks Lotniczy Federacji Rosyjskiej z dnia 19.03.1997 marca 60 nr XNUMX-FZ

GK - Kodeks Cywilny Federacji Rosyjskiej: część pierwsza z dnia 30.11.1994 listopada 51 r. Nr 26.01.1996-FZ; część druga z 14 stycznia 26.11.2001 r. nr 146-FZ; część trzecia z dnia 18.12.2006 listopada 230 r. nr XNUMX-FZ; część czwarta z dnia XNUMX grudnia XNUMX r. nr XNUMX-FZ

Kodeks Cywilny RSFSR - Kodeks cywilny RFSRR, zatwierdzony przez Radę Najwyższą RFSRR w dniu 10.06.1964 r.

JK - Kodeks mieszkaniowy Federacji Rosyjskiej z dnia 29.12.2004 grudnia 188 r. Nr XNUMX-FZ

KVVT - Kodeks Żeglugi Śródlądowej Federacji Rosyjskiej z dnia 07.03.2001 nr 24-FZ

KTM - Kodeks żeglugi handlowej Federacji Rosyjskiej z dnia 30.04.1999 kwietnia 81 r. Nr XNUMX-FZ

UAT - Karta transportu samochodowego RFSRR, zatwierdzona Uchwałą Rady Ministrów RFSRR z dnia 08.01.1969 nr 12

UZHT - Karta transportu kolejowego Federacji Rosyjskiej z dnia 10.01.2003 nr 18-FZ

RSFSR - Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka

RF - Federacja Rosyjska

ZSRR - Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich

UNIDROIT - Międzynarodowy Instytut Unifikacji Prawa Prywatnego

CEC i SNK ZSRR - Centralny Komitet Wykonawczy i Rada Komisarzy Ludowych ZSRR

I. PRAWO UMÓW I ZOBOWIĄZAŃ

Temat 1. UMOWA KUPNA I SPRZEDAŻY

1.1. Postanowienia ogólne dotyczące umowy sprzedaży

Pojęcie umowy sprzedaży obejmuje obecnie wszystkie umowy, na podstawie których rzecz jest przekazywana za pieniądze od jednego podmiotu do drugiego. Odrębnymi rodzajami umów sprzedaży są umowy: sprzedaż detaliczna, dostawa towarów, dostawa towarów na potrzeby państwa, kontraktacja, dostawy energii, sprzedaż nieruchomości, sprzedaż przedsiębiorstwa.

Zgodnie z ust. 1 art. 454 kc, w ramach umowy sprzedaży jedna strona (sprzedający) zobowiązuje się przenieść rzecz (towar) na własność drugiej strony (kupującego), a kupujący zobowiązuje się przyjąć ten towar i zapłacić określoną kwotę ilość pieniędzy za to.

Umowa sprzedaży jest obopólna, ponieważ uważa się ją za zawartą od momentu, w którym strony osiągnęły porozumienie w sprawie wszystkich istotnych warunków umowy, które powinny być przez nie bezpośrednio ustalone, lub gdy dokonano państwowej rejestracji takiej umowy ( umowa sprzedaży przedsiębiorstwa). Niniejsza umowa ma również zastosowanie do umów zwrotnych i dwustronnych.

Przedmiotem umowy sprzedaży jest przejście przez sprzedającego towaru na własność kupującego, przyjęcie przez sprzedającego i zapłata za niego ustalonej ceny.

Dla uznania umowy sprzedaży za zawartą konieczne jest uzgodnienie przez strony jedynie warunków dotyczących nazwy i ilości towaru. Pozostałe warunki umowy, w tym cena towaru, mogą być ustalane na zasadach ogólnych zawartych w Kodeksie Cywilnym, w związku z czym dopuszczalne jest zawarcie umowy bez ich zgody.

Sprzedający jest zobowiązany do przekazania towaru kupującemu w terminie ustalonym umową lub zasadami wykonania zobowiązania bezterminowego (art. 314 Kodeksu Cywilnego).

Ilość towaru, która ma zostać przekazana kupującemu, jest określona w umowie sprzedaży we właściwych jednostkach miary lub w wartościach pieniężnych. Strony mogą uzgodnić w umowie jedynie tryb ustalenia ilości towaru, jednak w każdym przypadku musi istnieć możliwość ustalenia ilości towaru, który ma być przekazany (art. 465 kc).

Umowa sprzedaży może zawierać warunek dotyczący asortymentu towarów, który sprzedawca ma przekazać kupującemu, tj. o ustaleniu pewnego stosunku tych ostatnich według rodzajów, modeli, rozmiarów, kolorów lub innych cech (art. 467 kc).

Sprzedający musi spełnić warunki umowy dotyczące jakości towaru. W przypadku braku tych warunków w umowie sprzedający jest zobowiązany przekazać kupującemu towar odpowiedni do celów, do których tego rodzaju towary są zwykle używane. Jeżeli sprzedający przy zawieraniu umowy został poinformowany przez kupującego o szczególnych celach nabycia towaru, sprzedający jest zobowiązany przekazać kupującemu towar nadający się do użytku zgodnie z tymi celami.

Istotą gwarancji prawnej jest to, że towary muszą spełniać wymagania jakościowe w momencie ich przekazania kupującemu, chyba że w umowie przewidziano inny moment na stwierdzenie zgodności towaru z tymi wymaganiami i w terminie rozsądny termin musi być odpowiedni do celów, do których tego rodzaju towary są zwykle używane (klauzula 1 art. 470 kodeksu cywilnego).

Umowa sprzedaży zgodnie z ust. 2 art. 470 Kodeksu Cywilnego przewiduje udzielenie przez sprzedającego gwarancji jakości towaru (gwarancja umowna), która musi być utrzymana przez określony czas (okres rękojmi), kiedy to dozwolone jest dochodzenie przez kupującego roszczeń do Sprzedawcy o stosowaniu określonych prawem skutków przeniesienia towaru o nieodpowiedniej jakości.

Termin przydatności towaru należy odróżnić od okresu gwarancji, tj. okres określony prawem lub w sposób przez nią określony, po upływie którego towary uznaje się za niezdatne do użytku zgodnie z przeznaczeniem.

Jeżeli wady towaru nie zostały określone przez sprzedawcę, kupujący, któremu przekazano towar o nieodpowiedniej jakości, ma prawo, według własnego wyboru, żądać od sprzedawcy:

▪ proporcjonalne obniżenie ceny nabycia;

▪ bezpłatne usunięcie wad produktu w rozsądnym terminie;

▪ zwrot kosztów usunięcia wad produktu.

W przypadku istotnego naruszenia wymagań dotyczących jakości towaru (powtórne wykrycie wad krytycznych, niemożliwych do usunięcia bez nieproporcjonalnych kosztów lub czasu, itp.) kupujący ma prawo do wyboru:

▪ odmówić wykonania umowy i żądać zwrotu kwoty zapłaconej za towar;

▪ żądać wymiany towaru o nieodpowiedniej jakości na towar zgodny z umową (art. 475 Kodeksu Cywilnego).

Jeżeli produkt nie ma okresu gwarancyjnego lub terminu ważności, wady produktu muszą zostać wykryte w rozsądnym terminie, ale w ciągu dwóch lat od daty przekazania produktu kupującemu. Prawo lub umowa może przewidywać dłuższy termin na wykrycie wad towaru.

Jeżeli produkt ma okres gwarancji, jego wady muszą zostać wykryte w tym okresie. Podobnie określa się termin do stwierdzenia wad towaru, dla których wyznaczono termin przedawnienia (art. 477 kc).

Na podstawie umowy sprzedaży sprzedawca jest zobowiązany do przekazania kupującemu towaru zgodnego z warunkami umowy o kompletności, a w przypadku braku takiej umowy kompletność towaru określają zwyczaje handlowe lub inne wymagania (art. 478 kc).

Sprzedający jest zobowiązany przekazać kupującemu towar w pojemnikach i (lub) opakowaniach, z wyjątkiem towarów, które ze względu na swój charakter nie wymagają opakowania i (lub) opakowania. Wyjątek od tej zasady może być przewidziany w umowie lub wynikać z istoty zobowiązania (§ 1 art. 481 kc).

Kupujący jest zobowiązany do przyjęcia przekazanego mu towaru, z wyjątkiem przypadków, gdy ma prawo żądać wymiany towaru lub odmówić wykonania umowy sprzedaży (art. 484 Kodeksu Cywilnego).

Cena towaru może być określona w umowie. Jeżeli nie jest to określone w umowie i nie może być ustalone na podstawie jej warunków, towar zostaje zapłacony po cenie, która w porównywalnych okolicznościach jest zwykle naliczana za podobny towar, tj. zasada ust. 3 art. 424 BR.

Prawo przewiduje możliwość zawarcia umowy sprzedaży pod warunkiem przedpłaty za towar, a także na kredyt z pełną zapłatą za towar po określonym czasie lub z płatnością w ratach.

1.2. Umowa sprzedaży detalicznej

Zgodnie z ust. 1 art. 492 Kodeksu Cywilnego, na podstawie umowy kupna-sprzedaży detalicznej sprzedawca prowadzący działalność gospodarczą w celu sprzedaży towarów w sprzedaży detalicznej zobowiązuje się przekazać kupującemu towary przeznaczone do użytku osobistego, rodzinnego, domowego lub innego niezwiązanego z działalnością gospodarczą.

Jak każda umowa sprzedaży, umowa sprzedaży detalicznej jest dobrowolna, płatna i dwustronna. Jednocześnie sprzedaż i kupno detaliczne wiąże się z szeregiem specyficznych cech.

Przede wszystkim przedmiotowa kompozycja tej umowy ma swoje własne cechy. Sprzedawcą jest zawsze organizacja handlowa lub obywatel-przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży towarów w handlu detalicznym. Kupującym może być dowolny podmiot prawa cywilnego.

Do stosunków na podstawie umowy kupna-sprzedaży detalicznej z udziałem nabywcy-obywatela nawiązującego stosunki umowne w celu zaspokojenia osobistych potrzeb gospodarstwa domowego, nieuregulowanych w § 2 rozdz. 30 Kodeksu Cywilnego, Ustawy Federacji Rosyjskiej z dnia 07.02.1992 lutego 2300 r. Nr 1-XNUMX „O ochronie praw konsumentów” (zwanej dalej ustawą o ochronie praw konsumentów) oraz innych aktów prawnych przyjętych w zgodnie z nim są stosowane.

Umowa sprzedaży detalicznej jest umową publiczną, w związku z którą sprzedający nie jest uprawniony do odmowy jej zawarcia, jeżeli posiada towary, które są interesujące dla kupującego.

Umowa sprzedaży detalicznej może zostać zawarta z wykorzystaniem oferty publicznej (oferty zawierającej wszystkie istotne warunki umowy, z której wynika wola składającego zawarcie umowy na warunkach w niej określonych z każdym, kto odpowie ).

Specyfiką umowy kupna-sprzedaży detalicznej jest jej przedmiot. Zgodnie z art. 492 Kodeksu Cywilnego sprzedający zobowiązuje się przekazać kupującemu towary przeznaczone do użytku osobistego, rodzinnego, domowego lub innego niezwiązanego z działalnością gospodarczą.

Forma tej umowy ma również cechy. Co do zasady umowę sprzedaży detalicznej uważa się za zawartą w prawidłowej formie z chwilą wydania kupującemu przez sprzedawcę gotówki, paragonu lub innego dokumentu potwierdzającego zapłatę za towar. Brak takich dokumentów nie pozbawia kupującego możliwości powoływania się na zeznania na poparcie zawarcia umowy i jej warunków (art. 493 kc).

Sprzedający przed zawarciem umowy sprzedaży detalicznej jest obowiązany udzielić kupującemu informacji o towarze (w tym zapewnić możliwość oględzin towaru, sprawdzenia właściwości na żądanie kupującego czy też wykazania zastosowania towaru) (art. 495 Kodeks cywilny).

Specyfiką umowy kupna-sprzedaży detalicznej jest to, że jej podstawowym warunkiem, bez którego umowy nie można uznać za zawartą, jest cena.

W przypadku sprzedaży towarów o nieodpowiedniej jakości, kupujący ma szereg możliwości określonych w art. 503 Kodeksu Cywilnego oraz art. 18 ustawy o ochronie konsumentów. Może, według własnego uznania, zażądać:

▪ zastąpienie towarów niskiej jakości towarami dobrej jakości;

▪ proporcjonalne obniżenie ceny nabycia;

▪ natychmiastowe, bezpłatne usuwanie wad produktu;

▪ zwrot kosztów usunięcia wad produktu.

Wymienione wymagania kupującego podlegają zaspokojeniu tylko wtedy, gdy sprzedający nie zastrzegł przy zawarciu umowy, że sprzedawał towar z wadami.

Zamiast przedstawienia wymienionych wymagań, kupujący ma prawo odmówić wykonania umowy sprzedaży detalicznej i zażądać zwrotu kwoty zapłaconej za towar (klauzula 3 artykułu 503 Kodeksu Cywilnego). Ponadto, jeżeli obywatel-konsument uczestniczy w takiej umowie jako kupujący, jest on również uprawniony, zgodnie z ust. 1 art. 18 ustawy o ochronie praw konsumenta do żądania pełnego naprawienia szkody wyrządzonej mu w wyniku sprzedaży towaru nieodpowiedniej jakości.

Wymagania określone w ust. 1 art. 18 tej ustawy są przedstawiane przez konsumenta sprzedawcy lub upoważnionej organizacji lub upoważnionemu przedsiębiorcy indywidualnemu. Jednak zgodnie z ust. 3 tego samego artykułu roszczenia o bezpłatne usunięcie wad lub zwrot wydatków konsumenta na ich usunięcie lub wymianę towaru można kierować bezpośrednio do producenta (upoważniona organizacja lub upoważniony przedsiębiorca indywidualny, importer). Ponadto konsument ma prawo zwrócić producentowi towar o nieodpowiedniej jakości i żądać od niego zapłaconej za towar kwoty.

Przy sprzedaży towarów konsumpcyjnych o nieodpowiedniej jakości, dla których ustalono okres gwarancji lub datę wygaśnięcia, zgodnie z ust. 1 art. 19 Ustawy o Ochronie Praw Konsumenta może wystąpić do sprzedawcy (producenta, upoważnionej organizacji lub upoważnionego przedsiębiorcy indywidualnego, importera) odnośnie wad towaru, jeżeli zostaną one stwierdzone w wyznaczonym terminie.

W przypadku sporu co do przyczyn tych uchybień, sprzedawca (producent) zobowiązany jest do przeprowadzenia badania na własny koszt. Jeżeli konsument nie zgadza się z jego wynikami, ma on prawo zaskarżyć rozstrzygnięcie badania na drodze sądowej (klauzula 5, art. 18 ww. ustawy).

W przypadku stwierdzenia istotnych wad towaru z winy producenta, konsument ma prawo wystąpić do producenta z żądaniem bezpłatnego usunięcia wady towaru po upływie ustalonego dla towaru okresu rękojmi przez producenta. Wymóg ten może być zgłoszony, jeżeli wady towaru zostaną ujawnione po upływie dwóch lat od dnia wydania towaru konsumentowi, w ciągu ustalonego okresu użytkowania towaru lub w ciągu dziesięciu lat od dnia wydania towaru, jeżeli okres użytkowania towarów nie jest ustalony (paragraf 6 artykułu 19 tej ustawy).

Głównym obowiązkiem kupującego w ramach umowy sprzedaży detalicznej jest przyjęcie towaru i zapłacenie ceny zakupu.

1.3. Umowa na dostawę towarów

Zgodnie z art. 506 Kodeksu Cywilnego, na podstawie umowy dostawy dostawca-sprzedawca prowadzący działalność gospodarczą zobowiązuje się w określonym terminie lub warunkach przekazać kupującemu wyprodukowany lub zakupiony przez siebie towar do wykorzystania w działalności gospodarczej lub innych celach niezwiązanych do użytku osobistego, rodzinnego, domowego i innych podobnych zastosowań.

Z natury prawnej umowa dostawy jest obopólna, dwustronna i płatna.

Istotny jest warunek terminu lub warunków dostawy towaru. W przypadku braku takiego warunku w umowie, jeżeli moment zawarcia i moment wykonania umowy nie pokrywają się i dostawa nie powinna być realizowana w oddzielnych partiach, czas dostawy ustalany jest zgodnie z zasadami art. . 314 BR.

Jeżeli dostawa towarów musi być realizowana przez cały czas trwania umowy w oddzielnych partiach, zasadniczym warunkiem umowy są terminy dostawy (art. 508 kc), tj. warunki dostawy poszczególnych przesyłek towarów określone przez strony. Jeżeli strony nie określiły w umowie terminów dostaw, towary muszą być dostarczane w równych partiach w odstępach miesięcznych, chyba że z przepisów prawa, istoty zobowiązania lub zwyczajów handlowych wynika inaczej. Wraz z terminami dostaw umowa ustala harmonogram dostaw towarów (dziesięciodniowy, dzienny, godzinowy itp.). Wcześniejsza dostawa towaru może nastąpić za zgodą kupującego.

Umowa na dostawę towarów przewiduje prawo kupującego do wydania instrukcji dostawcy w sprawie wysyłki (przekazania) towaru do odbiorców wskazanych w zleceniu wysyłki.

W związku z długofalowym charakterem tych stosunków umownych istotne staje się uregulowanie procedury uzupełniania niedoboru towarów. Dostawca, który zezwolił na niedostarczenie w danym okresie, jest zobowiązany do uzupełnienia niedostarczonej ilości towaru w następnym okresie (okresach) w okresie obowiązywania umowy, chyba że ten ostatni postanowi inaczej.

Kupujący ma prawo, powiadamiając dostawcę, odmówić przyjęcia towaru, którego dostawa jest opóźniona, chyba że umowa dostawy stanowi inaczej. Kupujący jest zobowiązany do przyjęcia i zapłaty za dostarczony towar przed otrzymaniem przez dostawcę zawiadomienia (art. 511 Kodeksu Cywilnego).

Jeżeli dostawca nie dostarczył ilości towaru określonej w umowie lub nie spełnił wymagań kupującego dotyczących wymiany towaru o niskiej jakości lub uzupełnienia towaru, kupujący ma prawo do zakupu niedostarczonych towarów od innych osób z przypisaniem do dostawca wszelkich niezbędnych i uzasadnionych kosztów ich nabycia (art. 520 kc).

W przypadku istotnego naruszenia umowy przez jedną ze stron dopuszcza się jednostronną odmowę jego wykonania przez drugą. Zgodnie z art. 523 Kodeksu Cywilnego naruszenie umowy dostawy towaru uważa się za istotne, jeżeli:

▪ dostawa towaru o nieodpowiedniej jakości, z wadami, których nie da się usunąć w akceptowalnym przez kupującego terminie lub wielokrotne naruszanie przez dostawcę terminów dostaw;

▪ powtarzające się naruszenie przez kupującego warunków płatności za towar lub brak wyboru towaru.

Po rozwiązaniu umowy strona bona fide ma prawo żądać od drugiej strony naprawienia szkody spowodowanej zakupem towaru od innego sprzedawcy po wyższej cenie (kupujący) lub sprzedażą towaru po niższej cenie (dostawca). , lub jeśli odpowiednia nowa transakcja nie została zrealizowana, różnicę między ceną ustaloną w umowie a ceną obowiązującą w momencie rozwiązania umowy.

1.4. Umowa na dostawę towarów na potrzeby państwowe lub komunalne

Dostawa towarów na potrzeby państwowe lub komunalne odbywa się na podstawie umowy państwowej lub komunalnej na dostawę towarów na potrzeby państwowe lub komunalne, a także umów zawartych zgodnie z nią (art. 525 kodeksu cywilnego).

Oprócz norm Kodeksu Cywilnego, dostawa towarów na potrzeby państwowe lub komunalne jest regulowana specjalnymi przepisami. Są to ustawy federalne nr 13.12.1994-FZ z dnia 60 grudnia 29.12.1994 r. „O dostawie produktów na potrzeby państwa federalnego”, nr 79-FZ z dnia 02.12.1994 grudnia 53 r. „O rezerwie materiałowej stanu”, nr 27.12.1995-FZ z dnia 213 grudnia 06.05.1999 r. 97 grudnia 21.07.2005 r. „W sprawie zaopatrzenia i dostaw produktów rolnych, surowców i żywności na potrzeby państwa”, nr 94-FZ z dnia XNUMX grudnia XNUMX r. „O rozkazie obrony państwa”, nr XNUMX-FZ z dnia XNUMX maja XNUMX r. „O przetargach na składanie zamówień na dostawę towarów, wykonanie pracy, świadczenie usług na potrzeby państwa”, z dnia XNUMX nr XNUMX-FZ „O składaniu zamówień na dostawę towarów, wykonanie pracy, świadczenie usług na potrzeby państwowe i gminne”.

Umowa państwowa lub komunalna zawierana jest na podstawie zamówienia na dostawę towarów na potrzeby państwowe lub komunalne, złożonego w sposób określony w ustawie o składaniu zamówień na dostawę towarów, wykonanie pracy i świadczenie usług na rzecz państwa i potrzeb komunalnych. Zawarcie umowy państwowej lub komunalnej jest obowiązkowe dla dostawcy (wykonawcy) tylko w przypadkach przewidzianych przez prawo i podlega zadośćuczynieniu przez klienta państwowego lub komunalnego za wszelkie straty, które mogą zostać wyrządzone dostawcy (z wyjątkiem państwowych przedsiębiorstwa będące własnością) w związku z realizacją niniejszej umowy.

Złożenie zamówienia państwowego lub gminnego może odbywać się poprzez przeprowadzenie licytacji otwartej lub zamkniętej w formie przetargu, licytacji, w tym licytacji w formie elektronicznej, jak również bez licytacji (zapytanie ofertowe na towary; od jednego dostawcy; na giełdach towarowych). Zapytanie ofertowe na towary rozumiane jest jako sposób składania zamówienia, w którym informacja o zapotrzebowaniu na towary na potrzeby państwowe lub komunalne jest przekazywana nieograniczonej liczbie osób poprzez zamieszczenie ogłoszenia o zapytaniu ofertowym na oficjalnej stronie internetowej a zwycięzca w zapytaniu ofertowym jest uznawany za uczestnika składania zamówienia, który zaoferował najniższą cenę kontraktu.

Ustawa szczegółowo reguluje procedurę zawarcia umowy państwowej lub komunalnej (art. 528 kc) i zawartej zgodnie z nią (na podstawie zawiadomienia kupującego dołączanego do dostawcy) umowy na dostawę towarów dla potrzeby państwowe lub gminne (art. 529 kc).

Dostawa towarów na potrzeby państwowe lub komunalne może być realizowana bezpośrednio do klienta państwowego lub komunalnego lub na jego polecenie (zlecenie spedycyjne) innej osobie (odbiorca).

Gdy kupujący płaci za towar na podstawie umowy na dostawę towaru na potrzeby państwowe lub komunalne, klient państwowy lub komunalny jest uznawany za gwaranta tego zobowiązania kupującego (art. 532 Kodeksu Cywilnego).

1.5. umowa kontraktowa

Zgodnie z ust. 1 art. 535 Kodeksu Cywilnego, na podstawie umowy kontraktacyjnej, producent produktów rolnych zobowiązuje się do przekazania wyhodowanych (wytworzonych) przez siebie produktów rolnych nabywcy – osobie, która nabywa te produkty w celu przetworzenia lub sprzedaży.

Ze względu na swój charakter prawny, umowa ta ma charakter konsensualny, podlega zwrotowi kosztów i jest dwustronna.

Rolnicze organizacje handlowe mogą pełnić rolę producenta produktów rolnych: firmy gospodarcze, spółki osobowe, spółdzielnie produkcyjne, a także przedsiębiorstwa chłopskie (gospodarskie). Dostawca występuje jako nabywca w ramach umowy kontraktacyjnej, tj. organizacja handlowa lub indywidualny przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą w celu zakupu produktów rolnych w celu ich późniejszej sprzedaży lub przetwarzania.

Producent produktów rolnych jest obowiązany przekazać dostawcy wyhodowane (wytworzone) produkty rolne w ilości i asortymencie przewidzianym umową kontraktową (art. 537 kc).

Ustawodawca ustanawia pewne preferencyjne zasady dla producenta produktów rolnych jako strony ekonomicznie słabszej. Tak więc, zgodnie z ogólną zasadą, dostawca przyjmuje ten produkt w swojej lokalizacji i zapewnia jego eksport.

Ponieważ produkcja produktów rolnych w bardzo dużym stopniu zależy od warunków pogodowych i jest działalnością gospodarczą o podwyższonym ryzyku, ustawodawca w szczególności zastrzega, że ​​odpowiedzialność ponosi producent tych produktów, który nie dopełnił obowiązku lub wykonał go niewłaściwie jeżeli jest winny (art. 538 kc) .

1.6. Umowa na dostawę energii

Zgodnie z ust. 1 art. 539 Kodeksu Cywilnego, na podstawie umowy o dostawę energii, organizacja dostarczająca energię zobowiązuje się dostarczać energię do abonenta (odbiorcy) poprzez przyłączoną sieć, a abonent zobowiązuje się do zapłaty za odebraną energię, a także do przestrzegania trybu jego zużycia przewidzianego umową, w celu zapewnienia bezpieczeństwa działania sieci energetycznych będących pod jego kontrolą oraz sprawności używanych przez niego przyrządów i urządzeń związanych ze zużyciem energii.

W przypadku umów na dostawę energii dotyczy to energii elektrycznej, chociaż niektóre zasady dotyczące jej dostaw mogą dotyczyć również dostaw energii cieplnej.

Zgodnie z umową na dostawę energii energia jest dostarczana za pośrednictwem podłączonej sieci, tj. poprzez przewody (elektryczne, cieplne) łączące sprzedawcę i nabywcę energii.

Abonent (odbiorca) zobowiązuje się zapłacić za otrzymaną energię, ale nie jest zobowiązany do odbioru towaru, tj. trochę energii. Ponadto umowa na dostawę energii charakteryzuje się dodatkowymi określonymi obowiązkami abonenta: przestrzeganiem określonego trybu zużycia energii itp.

Ze względu na swój charakter prawny, umowa ta ma charakter konsensualny, podlega zwrotowi kosztów i jest dwustronna. Specyfiką umowy na dostawę energii jest to, że jest to umowa publiczna, a jej zawarcie jest uważane za obowiązkowe dla organizacji dostaw energii.

Organizacja zaopatrzenia w energię - organizacja handlowa, która sprzedaje konsumentom wyprodukowaną lub zakupioną energię elektryczną i (lub) cieplną.

Osoba prawna lub fizyczna może występować jako abonent (odbiorca) na podstawie umowy na dostawę energii. W przypadku, gdy abonent jest obywatelem zużywającym energię do użytku domowego, umowę uważa się za zawartą od momentu pierwszego faktycznego podłączenia abonenta w określony sposób do podłączonej sieci (klauzula 1 art. 540 kodeksu cywilnego).

Cechą umowy na dostawę energii jest to, że zawiera się ją z abonentem tylko wtedy, gdy posiada on urządzenie do odbioru energii, które spełnia ustalone wymagania techniczne, podłączone do sieci organizacji zaopatrzenia w energię i inny niezbędny sprzęt, a także zapewnia księgowość na zużycie energii.

Umowa na dostawę energii określa ilość energii, którą organizacja dostaw energii jest zobowiązana dostarczyć abonentowi, oraz sposób jej dostarczania. Te warunki umowy mają zastosowanie, gdy jest ona zawierana z organizacjami przemysłowymi i innymi.

Obywatel zużywający energię na potrzeby gospodarstwa domowego ma prawo do korzystania z niej w ilości, której potrzebuje. Płacą za energię zgodnie z rzeczywistym zużyciem, określanym na podstawie wskazań liczników.

O jakości energii elektrycznej decydują głównie dwa wskaźniki: częstotliwość napięcia i prądu. Wymagania jakościowe są zawarte w normach państwowych i innych obowiązkowych zasadach, a także mogą być ustalone w drodze umowy (klauzula 1 art. 542 kodeksu cywilnego).

Czas trwania umowy na dostawę energii może być nieokreślony lub określony. Pierwsza ma miejsce, gdy abonent jest obywatelem zużywającym energię do użytku domowego, a w przeciwnym razie nie jest przewidziana porozumieniem stron, druga - gdy abonent jest osobą prawną.

Cena, po której dokonywana jest płatność, jest zasadniczo regulowana przez taryfy ustalane przez rząd. W związku z tym brak klauzuli cenowej w umowie na dostawę energii elektrycznej nie oznacza jej nieważności, ponieważ cena nie jest istotnym warunkiem tej umowy.

Płatność dokonywana przez abonentów, z wyjątkiem organizacji budżetowych i ludności, za faktycznie otrzymaną przez nich energię, jest dokonywana za pomocą polecenia zapłaty z rachunków rozliczeniowych (bieżących) konsumentów.

Abonent jest zobowiązany do zapewnienia właściwego stanu technicznego i bezpieczeństwa eksploatowanych sieci, przyrządów i urządzeń energetycznych, przestrzegania ustalonego trybu zużycia energii oraz niezwłocznego informowania organizacji zaopatrzenia w energię o wypadkach, pożarach, awariach liczników energii i innych naruszeniach które występują podczas korzystania z energii. Obowiązek ten w zakresie zapewnienia właściwego stanu technicznego i bezpieczeństwa sieci energetycznych, a także urządzeń pomiarowych energii spoczywa na organizacji zaopatrzenia w energię w przypadku, gdy obywatel zużywający energię na użytek domowy występuje w charakterze abonenta, chyba że przepisy prawa stanowią inaczej ( art. 543 Kodeksu Cywilnego).

Zgodnie z ust. 1 art. 547 kc strona, która naruszyła obowiązek (zarówno organizacja zaopatrzenia w energię, jak i abonent) jest zobowiązana do naprawienia wyrządzonej tym rzeczywistej szkody. Tym samym odpowiedzialność stron jest ograniczona, utraconych korzyści nie można odzyskać.

Jeżeli w wyniku regulacji reżimu zużycia energii, dokonanej na podstawie ustawy lub innych aktów prawnych, dozwolona jest przerwa w dostawie energii do abonenta, organizacja zaopatrzenia w energię ponosi odpowiedzialność za naruszenie obowiązek, jeśli jest winny.

Akty regulacyjne i umowa na dostawę energii przewidują odpowiedzialność abonenta za opóźnienie w płatności za otrzymaną energię. Oprócz naprawienia rzeczywistej szkody wyrządzonej organizacji zaopatrzenia w energię, od abonenta mogą być pobierane odsetki za wykorzystanie cudzych środków (art. 395 kc) lub, jeżeli umowa przewiduje, karę. Organizacja zaopatrzenia w energię ma prawo zawiesić dostawę energii do abonenta, dopóki nie zapłaci on w pełni za wcześniej otrzymaną energię. W przypadku istotnego i powtarzającego się naruszenia warunków płatności za energię istnieje możliwość jednostronnego rozwiązania umowy.

1.7. Umowa sprzedaży nieruchomości

Zgodnie z art. 549 Kodeksu Cywilnego na podstawie umowy sprzedaży nieruchomości (umowy sprzedaży nieruchomości) sprzedający zobowiązuje się przenieść na własność kupującego działkę, budynek, budowlę, mieszkanie lub inną nieruchomość, a kupujący zobowiązuje się przyjąć tę nieruchomość i zapłacić za nią cenę ustaloną przez strony (paragraf 1 art. 454, ust. 1 art. 549 kodeksu cywilnego).

Z natury prawnej umowa sprzedaży nieruchomości ma charakter konsensualny, płatny i dwustronny.

Przedmiotem tej umowy może być wyłącznie sprzedaż nieruchomości noszącej znamiona zbywalności (art. 129 kc).

Umowa sprzedaży nieruchomości zawierana jest w formie pisemnej poprzez sporządzenie jednego dokumentu podpisanego przez strony. Niedopełnienie tego formularza pociąga za sobą nieważność umowy sprzedaży nieruchomości (art. 550 kc). Umowę sprzedaży nieruchomości uważa się za zawartą z chwilą podpisania przez strony jednego dokumentu, który określa wszystkie jej istotne warunki.

Przeniesienie własności nieruchomości ze sprzedającego na kupującego podlega rejestracji państwowej.

Jeżeli jedna ze stron uchyla się od państwowej rejestracji przeniesienia własności nieruchomości, sąd może, na wniosek drugiej strony, podjąć decyzję o takiej rejestracji. Strona, która bezzasadnie uchyla się od tej rejestracji, musi zrekompensować drugiej stronie straty spowodowane jej opóźnieniem (paragraf 3 art. 551 Kodeksu Cywilnego).

Istotnym warunkiem umowy sprzedaży nieruchomości jest stan przedmiotu sprzedaży. Zgodnie z art. 554 Kodeksu Cywilnego umowa sprzedaży nieruchomości musi zawierać dane umożliwiające jednoznaczne ustalenie nieruchomości, która ma być przekazana nabywcy w ramach umowy, w tym dane określające położenie nieruchomości na odpowiednim gruncie działki lub jako część innej nieruchomości. W przypadku braku tych danych w umowie, warunek przekazania nieruchomości uważa się za nieuzgodniony przez strony, a umowa nie zostaje zawarta.

Przy sprzedaży budynków, budowli, lokali mieszkalnych i niemieszkalnych do umowy należy dołączyć dokumenty zawierające niezbędne informacje o tych obiektach.

Umowa sprzedaży nieruchomości musi przewidywać cenę tej nieruchomości. W przypadku braku uzgodnionego przez strony warunku ceny nieruchomości w umowie, umowę jej sprzedaży uznaje się za niezawartą.

Na podstawie umowy sprzedaży budynku, budowli lub innej nieruchomości nabywcy, wraz z przeniesieniem własności takiej nieruchomości, zostają przeniesione prawa do zajmowanej przez tę nieruchomość działki niezbędnej do jej użytkowania (art. 552 Kodeksu Cywilnego).

Wykonanie umowy sprzedaży nieruchomości powinno nastąpić poprzez przeniesienie nieruchomości przez sprzedającego i przyjęcie jej przez kupującego zgodnie z podpisanym przez strony aktem zbycia lub innym dokumentem przeniesienia.

Przy sprzedaży nieruchomości mieszkalnych obowiązują specjalne zasady. A więc niezbędny warunek umowy sprzedaży budynku mieszkalnego, lokalu mieszkalnego, części budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego, w którym mieszkają osoby, które zgodnie z prawem zachowują prawo do korzystania z tego lokalu mieszkalnego po jego nabyciu, jest wykaz tych osób ze wskazaniem ich praw do korzystania ze sprzedawanego lokalu mieszkalnego (§ 1 art. 558 Kodeksu Cywilnego). Jeżeli określony warunek nie jest zawarty w umowie, Kupujący zgodnie z par. 2 pkt 1 art. 460 Kodeksu Cywilnego ma prawo żądać obniżenia ceny zakupu lub rozwiązania umowy sprzedaży lokalu mieszkalnego. W przeciwieństwie do umów sprzedaży innych nieruchomości, umowa sprzedaży lokalu mieszkalnego podlega rejestracji państwowej i jest uważana za zawartą z chwilą takiej rejestracji (klauzula 2, art. 558 kodeksu cywilnego).

1.8. Umowa sprzedaży przedsiębiorstwa

Zgodnie z ust. 1 art. 559 kc, na podstawie umowy sprzedaży przedsiębiorstwa zbywca zobowiązuje się do przeniesienia przedsiębiorstwa w całości w całości na majątek nabywcy (art. 132 kc), z wyłączeniem praw i obowiązków że sprzedawca nie jest uprawniony do przeniesienia na inne osoby.

Uznanie umowy sprzedaży przedsiębiorstwa za samodzielny rodzaj umowy sprzedaży wynika ze szczególnego charakteru przedmiotu sprzedaży. Takim obiektem jest przedsiębiorstwo jako kompleks nieruchomości. Zgodnie z ust. 2 art. 132 kc przedsiębiorstwo jako zespół nieruchomości obejmuje wszystkie rodzaje mienia przeznaczonego do jego działalności (działki, budynki, budowle, wyposażenie, surowce), wyroby gotowe, roszczenia, długi, a także prawa do oznaczeń które indywidualizują przedsiębiorstwo, jego produkty, prace i usługi (oznaczenie handlowe, znaki towarowe, znaki usługowe) oraz inne prawa wyłączne, chyba że prawo lub umowa stanowi inaczej.

Umowa sprzedaży przedsiębiorstwa zostaje zawarta na piśmie poprzez sporządzenie jednego dokumentu podpisanego przez strony. Niedopełnienie tego formularza pociąga za sobą nieważność umowy. Umowa sprzedaży przedsiębiorstwa podlega rejestracji państwowej i jest uważana za zawartą z chwilą jej rejestracji (art. 560 kc).

Przed przekazaniem nabywcy przez jedną ze stron umowy, za porozumieniem stron, pisemne zawiadomienia o jego zbyciu muszą zostać przesłane wierzycielom z tytułu zobowiązań wchodzących w skład zbywanego przedsiębiorstwa. Wierzyciel, który nie poinformował na piśmie sprzedającego lub kupującego o wyrażeniu zgody na przeniesienie wierzytelności, ma prawo w terminie trzech miesięcy od dnia otrzymania zawiadomienia o sprzedaży przedsiębiorstwa żądać albo rozwiązanie lub przedterminowe wykonanie zobowiązania i zadośćuczynienie przez sprzedawcę za wyrządzone przez to straty lub uznanie umowy sprzedaży przedsiębiorstwa za nieważną w całości lub w odpowiedniej części. Wierzyciel, który nie otrzymał zawiadomienia, ma prawo zgłosić te roszczenia w ciągu roku od dnia, w którym dowiedział się lub powinien był wiedzieć o przeniesieniu przedsiębiorstwa przez zbywcę na nabywcę.

Wierzyciel należycie zawiadomiony, który o niczym nie poinformował sprzedającego, a także wierzyciel, który nie określił jednego z powyższych wymogów, uważany jest za wierzyciela, który nie wyraził zgody na przelew wierzytelności. Przed takim wierzycielem, po przejściu przedsiębiorstwa na nabywcę, sprzedający i nabywca odpowiadają solidarnie za długi wchodzące w skład przedsiębiorstwa (art. 562 kc).

Art. 563 kc stanowi, że zbycie przedsiębiorstwa przez zbywcę na nabywcę następuje na podstawie aktu zbycia, który zawiera dane o składzie przedsiębiorstwa oraz o zawiadomieniu wierzycieli o zbyciu przedsiębiorstwa, a także informacje o stwierdzonych brakach przenoszonego majątku oraz wykaz majątku, obowiązek przeniesienia, który nie został spełniony przez sprzedającego z powodu jego utraty.

Przeniesienie przedsiębiorstwa na nabywcę samo w sobie nie pociąga za sobą powstania jego własności tego przedsiębiorstwa. Takie prawo przechodzi na niego od sprzedawcy dopiero od momentu rejestracji państwowej tego prawa. O ile umowa nie stanowi inaczej, własność przedsiębiorstwa przechodzi na nabywcę i podlega rejestracji państwowej niezwłocznie po przeniesieniu przedsiębiorstwa na nabywcę (art. 564 kodeksu cywilnego).

Temat 2. UMOWY WYMIANY, PREZENTU, WYNAJMU

2.1. umowa barterowa

Zgodnie z ust. 1 art. 567 kc, w ramach umowy zamiany, każda ze stron zobowiązuje się do przeniesienia jednego towaru na własność drugiej strony w zamian za inny.

Z powyższej definicji wynika, że ​​umowa ta ma charakter konsensualny, płatny i dwustronny.

Na mocy umowy zamiany jej uczestnicy zobowiązują się do przeniesienia sobie nawzajem pewnych rzeczy (towarów) na własność, a każda ze stron tej umowy, nabywając rzecz na własność, zamiast płacenia zakupu przenosi na drugą stronę inną rzecz cena w pieniądzu. Zatem każda ze stron występuje jednocześnie jako sprzedawca w stosunku do towarów, które zobowiązuje się przekazać drugiej stronie, oraz jako kupujący w stosunku do towarów, które zobowiązuje się przyjąć w zamian. W związku z tym zasady kupna i sprzedaży mają zastosowanie do umowy zamiany, jeżeli nie jest to sprzeczne ze specjalnymi zasadami ustanowionymi dla tej umowy i istotą wymiany (paragraf 2 art. 567 Kodeksu cywilnego).

Przedmiotem umowy zamiany mogą być zarówno rzeczy ruchome, jak i nieruchomości, takie jak grunty, lokale mieszkalne.

Umowa barterowa ma pewne specyficzne cechy wynikające z jej istoty. Skoro więc zgodnie z nim nie ma zapłaty za zakupiony towar, strony w umowie nie mogą wskazać ceny wymienianego towaru. W takich przypadkach przyjmuje się, że towary te mają równą wartość, chyba że z umowy wynika inaczej (paragraf 1 artykułu 568 Kodeksu Cywilnego).

Strona zobowiązana do przekazania towaru, którego cena jest niższa od ceny towaru dostarczonego w zamian, musi zapłacić różnicę w cenach (paragraf 2 art. 568 Kodeksu Cywilnego).

Przeniesienie własności wymienianych towarów następuje jednocześnie po spełnieniu przez obie strony obowiązku przeniesienia odpowiednich towarów, chyba że ustawa lub umowa stanowi inaczej (art. 570 kc).

2.2. umowa darowizny

Zgodnie z ust. 1 art. 572 k.c. na podstawie umowy darowizny jedna ze stron (darczyńca) przenosi lub zobowiązuje się przenieść na drugą stronę (odbiorcę) rzecz będącą własnością lub prawo majątkowe (roszczenie) do siebie lub osoby trzeciej, lub zwalnia lub zobowiązuje się zwolnić go z obowiązku majątkowego wobec siebie lub osoby trzeciej.

Darowizna nie jest transakcją jednostronną, w jej realizacji zostaje zawarta umowa, ponieważ przyjęcie prezentu wymaga zgody osoby, która otrzymała darowiznę. Co do zasady umowa podarunkowa jest umową jednostronną, w której obdarowany nie ma żadnych zobowiązań (z wyjątkiem takiego rodzaju prezentu jak darowizna).

Darowizna może być zarówno prawdziwa, jak i za obopólną zgodą. Zgodnie z obowiązującym prawem cywilnym znaczenie prawne ma nie tylko bezpośrednie nieodpłatne przekazanie mienia, ale pod pewnymi warunkami przyrzeczenie oddania mienia, które pociąga za sobą powstanie stosunku zobowiązaniowego między darczyńcą a obdarowanym.

Darowizna może być dokonana poprzez nie tylko przeniesienie rzeczy należącej do darczyńcy na własność obdarowanego, ale także przeniesienie praw majątkowych na obdarowanego lub zwolnienie go z zobowiązań majątkowych (w obu przypadkach zarówno w stosunku do darczyńcy, jak i w stosunku stronie trzeciej).

Specyfiką umowy darowizny jest jej nieodpłatny charakter, w związku z czym w przypadku przeniesienia wzajemnego rzeczy lub prawa lub zobowiązania wzajemnego umowa nie jest uznawana za darowiznę. Umowa darowizny zawarta w takich przypadkach jest uważana za fikcyjną transakcję (klauzula 2 artykułu 170, ustęp 2 punktu 1 artykułu 572 Kodeksu Cywilnego).

Zgodnie z obowiązującym prawem cywilnym umowa darowizny uznaje przyrzeczenie darowizny, jeżeli jest złożona w odpowiedniej formie przewidzianej przez prawo i zawiera jasno wyrażoną wolę darczyńcy. Obietnica darowizny musi być konkretna w swojej treści. Przyrzeczenie oddania całego majątku lub części całego majątku bez wskazania konkretnego przedmiotu darowizny w postaci rzeczy, prawa lub zwolnienia z obowiązku jest nieważne (§ 2 art. 572 Kodeksu Cywilnego).

Darczyńcą jest każda osoba fizyczna lub prawna.

Z wyjątkiem przypadków przewidzianych prawem darowizna, której towarzyszy przekazanie darowizny obdarowanemu, może być przekazana ustnie. Przekazanie prezentu odbywa się poprzez jego dostarczenie, przekazanie symboliczne (dostarczenie kluczy itp.) lub dostarczenie dokumentów tytułowych.

Umowa darowizny rzeczy ruchomych powinna być sporządzona na piśmie, jeżeli:

▪ darczyńca jest osobą prawną, a wartość prezentu przekracza pięć minimalnych stawek określonych przez prawo;

▪ umowa zawiera obietnicę otrzymania prezentu w przyszłości.

W powyższych przypadkach umowa zawarta ustnie uważana jest za nieważną.

Umowa darowizny nieruchomości musi być również sporządzona na piśmie, która ponadto podlega rejestracji państwowej (klauzula 3 art. 574 kodeksu cywilnego).

Obowiązujące prawo cywilne przewiduje odmowę zawarcia umowy darowizny i anulowanie darowizny. Odmowa zawarcia umowy darowizny może nastąpić przed zawarciem umowy darowizny dobrowolnej (promesa darowizny), jeżeli:

▪ po zawarciu umowy stan majątkowy lub małżeński lub stan zdrowia dawcy zmienił się na tyle, że wykonanie umowy w nowych warunkach doprowadzi do znacznego obniżenia poziomu jego życia;

▪ obdarowany dokonał zamachu na życie dawcy, członka jego rodziny lub bliskiej osoby albo umyślnie spowodował uszkodzenie ciała dawcy.

Anulowanie darowizny może nastąpić po zawarciu umowy darowizny w drugim z powyższych przypadków, a także jeżeli:

▪ obchodzenie się przez obdarowanego z przedmiotem darowizny mającym dla zleceniodawcy dużą wartość niemajątkową (np. listy, pamiętniki, rękopisy) stwarza zagrożenie jego bezpowrotnej utraty;

▪ w przypadku rozpatrzenia przez sąd wniosku zainteresowanego o umorzenie darowizny stwierdza się, że darowizna została dokonana przez przedsiębiorcę lub osobę prawną z naruszeniem przepisów prawa o niewypłacalności (upadłości) kosztem środków pieniężnych związanych z działalności gospodarczej w ciągu sześciu miesięcy poprzedzających ogłoszenie takiej osoby jako niewypłacalnej (bankruta).

Ponadto umowa podarunkowa może wyraźnie określać prawo darczyńcy do anulowania podarunku, jeśli przeżyje on obdarowanego (paragraf 4 art. 578 kodeksu cywilnego).

Wykonawca ma prawo odmówić przyjęcia prezentu w dowolnym momencie przed jego przekazaniem. W takim przypadku umowę darowizny uważa się za rozwiązaną (paragraf 1 art. 573 kodeksu cywilnego).

Zgodnie z art. 579 Kodeksu Cywilnego przepisy o odmowie wykonania umowy darowizny przez darczyńcę oraz o anulowaniu darowizny nie mają zastosowania do zwykłych darów o niewielkiej wartości.

Darowizna jest formą darowizny. Darowizna rzeczy lub prawa na cele ogólnie użyteczne jest uznawana za darowiznę (§ 1 art. 582 kodeksu cywilnego).

2.3. Umowa dożywotnia

Czynsz najmu to regularnie otrzymywany dochód z kapitału, majątku lub ziemi, który nie wymaga od odbiorcy działalności gospodarczej.

Umowa o dożywocie jest nowością w rosyjskim prawie cywilnym. Jego konsolidacja legislacyjna wynika z przejścia do relacji rynkowych.

Zgodnie z ust. 1 art. 583 kc na podstawie umowy najmu jedna ze stron (odbiorca czynszu) przekazuje nieruchomość drugiej stronie (płatnikowi czynszu), a czynsz zobowiązuje się, w zamian za otrzymaną nieruchomość, do okresowego opłacania czynszu na rzecz odbiorcy w postaci określonej kwoty pieniężnej lub przekazać środki na jej utrzymanie w innej formie.

Na podstawie umowy najmu dopuszczalne jest ustanowienie obowiązku płacenia czynszu na czas nieokreślony (czynsz stały) lub za dożywotni czynsz (czynsz dożywotni) (klauzula 2 art. 583 Kodeksu Cywilnego).

Kwestia, czy umowa renty może być konsensualna, jest dyskusyjna. Bardziej słusznym poglądem jest to, że umowa najmu jest zawsze umową realną, gdyż bez faktycznego przeniesienia własności na płatnika czynszu nie ma sensu mówić o powstaniu stosunków czynszowych. Niniejsza umowa dotyczy również umów zwrotnych i jednostronnych.

Stronami umowy dożywotniej są odbiorca renty (wierzyciel dożywotni) i płatnik renty (dłużnik dożywotni).

Jedynie obywatele mogą być odbiorcami czynszu na podstawie umowy o dożywocie, w tym umowy o utrzymanie na utrzymaniu z osobą pozostającą na utrzymaniu. Zgodnie z ust. 1 art. 589 kc organizacje non-profit są również odbiorcami czynszu stałego, jeżeli nie jest to sprzeczne z prawem i odpowiada celom ich działalności. Odbiorca czynszu nie może zbiegać się z osobą przekazującą nieruchomość w zamian za zapłatę czynszu, na przykład przy ustalaniu dożywotniej renty przez jednego obywatela na rzecz innego obywatela lub grupy obywateli (klauzula 1,2 art. 596 kodeksu cywilnego ).

Prawo nie wprowadza żadnych ograniczeń co do zakresu ewentualnych płatników czynszu. W związku z tym mogą być zarówno obywatelami, jak i osobami prawnymi, zarówno komercyjnymi, jak i niekomercyjnymi, zainteresowanymi nabyciem własności proponowanej nieruchomości i zdolnymi do spełnienia warunku płacenia czynszu w zamian za czynsz.

Kwestia przedmiotu umowy renty jest kontrowersyjna, ale powszechnie uznaje się, że przedmiotem tej umowy mogą być rzeczy (zarówno ruchome, jak i nieruchome), środki pieniężne i papiery wartościowe.

Umowa dożywotnia podlega poświadczeniu notarialnemu, a umowa przewidująca przeniesienie nieruchomości za wypłatę renty również podlega rejestracji państwowej.

Nieruchomość przeniesiona w zamian za zapłatę czynszu może zostać przeniesiona przez odbiorcę czynszu na własność płatnika czynszu odpłatnie lub nieodpłatnie.

Ustawa zwraca szczególną uwagę na ochronę interesów odbiorcy czynszu. Opłaty czynszowe mogą być dokonywane w formie płatności gotówkowej (klauzula 1 art. 590, ust. 1 art. 597 kc), a także w formie uzależnienia, w tym zapewnienie mieszkania, wyżywienia, odzieży itp. . (klauzula 1, art. 602 kc). Ustawa określa minimalną wysokość renty dożywotniej (klauzula 2 art. 597 kodeksu cywilnego) oraz minimalny koszt całkowitej kwoty alimentów na osobę pozostającą na utrzymaniu (klauzula 2 art. 602 kodeksu cywilnego). Niezależnie od formy wszystkie opłaty za wynajem muszą mieć wartość pieniężną.

Istotnym warunkiem umowy o przekazanie sumy pieniężnej lub innej ruchomości za zapłatą czynszu jest warunek, aby płatnik czynszu ustanowił zabezpieczenie wykonania swoich zobowiązań (zastaw, zatrzymanie majątku dłużnika, poręczenie, itp.) lub ubezpieczenia na rzecz odbiorcy czynszu ryzyka odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie tych zobowiązań (klauzula 2 art. 587 Kodeksu Cywilnego).

Temat 3. LEASING, LEASING, KREDYTY

3.1. Umowa najmu

Zgodnie z normą art. 606 Kodeksu Cywilnego na podstawie umowy najmu (dzierżawy) wynajmujący (wynajmujący) zobowiązuje się do odpłatnego udostępnienia najemcy (najemcy) nieruchomości za czasowe posiadanie i użytkowanie lub czasowe użytkowanie. Obecnie istnieje kilka rodzajów najmu:

▪ wynajem;

▪ wynajem pojazdów;

▪ wynajem budynków i budowli;

▪ wynajem przedsiębiorstw;

▪ leasing finansowy (leasing).

Do tego rodzaju umów mają zastosowanie ogólne przepisy dotyczące najmu (§ 1 rozdziału 34 Kodeksu Cywilnego), chyba że przepisy szczególne dotyczące tych umów stanowią inaczej.

Z natury prawnej umowa najmu ma charakter konsensualny, płatny i dwustronny.

Zgodnie z art. 607 Kodeksu Cywilnego, mogą być wydzierżawione działki i inne izolowane obiekty przyrodnicze, przedsiębiorstwa i inne zespoły nieruchomości, budynki, budowle, urządzenia, pojazdy i inne rzeczy, które nie tracą właściwości naturalnych w trakcie ich użytkowania (rzeczy nieużytkowe).

Wynajmowane są tylko indywidualnie zdefiniowane przedmioty.

Przedmiotem umowy najmu jest zarówno ruchomość, jak i nieruchomość. Natomiast nieruchomość, którą można wydzierżawić na zasadach określonych w ust. 34 kc nie powinny być przeznaczone do zamieszkania przez ludzi. Wynajem nieruchomości mieszkaniowych regulują szczególne przepisy rozdz. 35 BR.

Prawo określa rodzaje nieruchomości, których dzierżawa jest niedozwolona lub ograniczona (elektrownie, broń, koleje publiczne itp.).

Zgodnie z obowiązującymi przepisami jedynym istotnym warunkiem umowy najmu, wymaganym przez prawo, jest warunek dotyczący przedmiotu najmu. Umowa najmu musi zawierać dane umożliwiające jednoznaczne ustalenie nieruchomości, która ma być przekazana najemcy jako przedmiot najmu. W przypadku braku tych danych w umowie, warunek dotyczący przedmiotu najmu uważa się za nieuzgodniony przez strony, a odpowiednia umowa nie jest uznawana za zawartą (klauzula 3 art. 607 Kodeksu Cywilnego).

Stronami umowy najmu są wynajmujący i najemca. Wynajmującym może być zarówno właściciel, jak i osoba uprawniona z mocy prawa lub właściciel do najmu nieruchomości (art. 608 kc).

Zgodnie z ust. 1 art. 609 kc, umowa najmu na okres dłuższy niż rok, a jeżeli przynajmniej jedna ze stron umowy jest osobą prawną – niezależnie od terminu, musi być zawarta w formie pisemnej. Umowa najmu nieruchomości podlega rejestracji państwowej, chyba że prawo stanowi inaczej (klauzula 2, art. 609 Kodeksu Cywilnego).

Umowa najmu zostaje zawarta na czas określony w umowie. Jeżeli okres najmu nie jest określony w umowie, umowę najmu uważa się za zawartą na czas nieokreślony (klauzula 1,2 art. 610 Kodeksu Cywilnego). Tym samym termin ten nie jest istotnym warunkiem umowy najmu, gdyż umowa ta może być zawarta bez jej zgody.

W przypadku, gdy umowa najmu została zawarta bez określenia terminu, każda ze stron ma prawo w każdym czasie odstąpić od umowy zawiadamiając drugą stronę z miesięcznym wyprzedzeniem, a w przypadku najmu nieruchomości – trzy miesiące z góry. Prawo lub umowa może ustalić inny termin ostrzeżenia o wypowiedzeniu umowy najmu (par. 2 ust. 2 art. 610 kc).

Wynajmujący musi zapewnić najemcy nieruchomość w stanie zgodnym z warunkami umowy najmu i przeznaczeniem nieruchomości (klauzula 1 art. 611 Kodeksu Cywilnego).

Najemca jest zobowiązany do korzystania z wynajmowanej nieruchomości zgodnie z warunkami umowy najmu, a jeżeli warunki takie nie są określone w umowie, zgodnie z przeznaczeniem nieruchomości (paragraf 1 art. 615 Kodeksu Cywilnego). Najemca musi zachować ten sam stopień staranności przy korzystaniu z dzierżawionej nieruchomości, jaką wykazuje względem własnej nieruchomości. Zgodnie z ust. 2 art. 616 Kodeksu Cywilnego najemca zobowiązany jest do utrzymywania nieruchomości w należytym stanie, przeprowadzania bieżących napraw na własny koszt oraz ponoszenia kosztów utrzymania nieruchomości, chyba że przepisy prawa lub umowa najmu stanowią inaczej.

Wynajmujący jest zobowiązany do wykonania na własny koszt gruntownych napraw przedmiotu najmu, chyba że przepisy prawa, inne akty prawne lub umowa najmu stanowią inaczej (klauzula 1, art. 616 Kodeksu Cywilnego).

Ze względu na kompensowany charakter umowy najmu, głównym obowiązkiem wynajmującego jest terminowa opłata za korzystanie z nieruchomości (czynsz). Jednocześnie warunek opłat leasingowych nie dotyczy istotnych warunków umowy leasingu. Zgodnie z par. 2 pkt 1 art. 614 Kodeksu Cywilnego tryb i warunki płacenia czynszu określa umowa najmu. Jednakże w przypadku, gdy nie są one określone w umowie, uważa się, że ustalono procedurę, warunki i warunki, które zwykle stosuje się przy wynajmie podobnej nieruchomości w porównywalnych okolicznościach.

W przypadku umowy najmu charakter wynagrodzenia nie jest tak istotny: może być zarówno pieniężne, jak i mieć inną formę materialną.

Płatności leasingowe muszą być dokonywane w sposób i na warunkach określonych w umowie. Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, w przypadku istotnego naruszenia przez najemcę warunków płacenia czynszu, wynajmujący ma prawo żądać od niego wcześniejszej zapłaty czynszu w terminie ustalonym przez wynajmującego. Jednocześnie wynajmujący nie jest uprawniony do żądania wcześniejszej zapłaty czynszu za więcej niż dwa następujące po sobie terminy (paragraf 5 art. 614 Kodeksu Cywilnego). Przysługuje mu również prawo do pobierania odsetek na podstawie art. 395 Kodeksu Cywilnego oraz strat spowodowanych zwłoką w zapłacie.

Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, wysokość czynszu może ulec zmianie za porozumieniem stron w terminach nieprzewidzianych umową, nie częściej jednak niż raz w roku. Prawo przewiduje inne minimalne warunki weryfikacji wysokości czynszu za niektóre rodzaje najmu, a także za najem niektórych rodzajów nieruchomości (paragraf 3 art. 614 kodeksu cywilnego).

Najemca jest właścicielem prawa własności do owoców, produktów i dochodów uzyskanych w wyniku korzystania z dzierżawionej nieruchomości zgodnie z umową (część 2 art. 606 Kodeksu Cywilnego).

W trakcie trwania umowy leasingu leasingobiorca ma możliwość ograniczonego dysponowania przedmiotem leasingu oraz prawo do leasingu. Tym samym korzystający ma prawo, za zgodą wynajmującego, do oddania w poddzierżawę przedmiotu najmu (podnajmu) oraz przeniesienia swoich praw i obowiązków wynikających z umowy najmu na inną osobę (przeniesienie), chyba że przepisy prawa stanowią inaczej. W przypadku podnajmu nieruchomości najemca pozostaje odpowiedzialny na podstawie umowy wobec wynajmującego (paragraf 1 ust. 2 art. 615 Kodeksu Cywilnego).

Przeniesienie własności (zarządzania gospodarczego, operacyjnego, dożywotniego dziedziczenia) do przedmiotu leasingu na inną osobę nie stanowi podstawy do zmiany lub rozwiązania umowy leasingu (§ 1 art. 617 Kodeksu Cywilnego).

O ile przepisy prawa lub umowa najmu nie stanowią inaczej, najemca, który należycie wykonał swoje obowiązki, po upływie okresu obowiązywania umowy ma przy wszystkich innych równorzędnych warunkach prawo do zawarcia umowy najmu na nowy okres (ust. 1 art. 621 Kodeksu Cywilnego).

Ustawa lub umowa mogą przewidywać prawo do wykupu przedmiotu leasingu po upływie okresu leasingu lub przed jego upływem, pod warunkiem zapłaty przez leasingobiorcę całej ceny wykupu określonej w umowie. Ustawa może jednak określać przypadki zakazu odkupu dzierżawionego mienia (art. 624 kc).

Głównym powodem wypowiedzenia umowy najmu jest wygaśnięcie jej okresu. Jeśli jednak najemca nadal korzysta z nieruchomości po wygaśnięciu umowy bez sprzeciwu ze strony wynajmującego, umowa jest uważana za odnowioną na tych samych warunkach na czas nieokreślony (paragraf 2 art. 621 Kodeksu Cywilnego). Wynajmujący i najemca mają prawo w każdym czasie odstąpić od umowy zawartej na czas nieoznaczony zawiadamiając o tym drugą stronę z miesięcznym wyprzedzeniem, a przy wynajmie nieruchomości z trzymiesięcznym wyprzedzeniem.

W przypadku umów najmu zawartych na czas oznaczony prawo przewiduje wcześniejsze rozwiązanie umowy przez sąd na wniosek wynajmującego w przypadkach, gdy najemca:

▪ korzysta z nieruchomości ze znaczącym naruszeniem warunków umowy lub przeznaczenia nieruchomości lub z powtarzającymi się naruszeniami;

▪ znacząco pogarsza stan mienia;

▪ nie płaci czynszu więcej niż dwa razy z rzędu po upływie ustalonego w umowie terminu płatności;

▪ nie przeprowadza remontów kapitalnych nieruchomości w terminach określonych umową najmu, a jeżeli nie są one określone w umowie najmu, w rozsądnym terminie w przypadkach, gdy zgodnie z prawem inne akty prawne lub umowy, główne naprawy leżą po stronie najemcy.

Wynajmujący ma prawo żądać wcześniejszego rozwiązania umowy dopiero po wysłaniu najemcy pisemnego ostrzeżenia o konieczności wywiązania się z obowiązków w rozsądnym terminie (art. 619 kc).

W sztuce. 621 kc stanowi podstawę do wypowiedzenia umowy najmu przez sąd na wniosek najemcy.

Po rozwiązaniu umowy najmu najemca zobowiązany jest zwrócić nieruchomość wynajmującemu w stanie, w jakim ją otrzymał, z uwzględnieniem normalnego zużycia lub w stanie przewidzianym umową (art. 622 kc) .

3.2. Umowa leasingu finansowego (leasingu)

Zgodnie z normą art. 665 Kodeksu Cywilnego na podstawie umowy leasingu finansowego (umowy leasingu) wynajmujący zobowiązuje się do nabycia od wskazanego przez niego sprzedawcy własności określonej przez najemcę nieruchomości i oddania tej nieruchomości najemcy za opłatą za czasowe posiadanie i użytkowanie w celach biznesowych. W takim przypadku wynajmujący nie ponosi odpowiedzialności za wybór przedmiotu leasingu i sprzedającego.

W skodyfikowanym ustawodawstwie cywilnym Rosji umowa leasingu finansowego (leasingu) została po raz pierwszy ujęta w normach § 6 rozdz. 34 BR. Ponadto istnieje ustawa federalna nr 29.10.1998-FZ z dnia 164 października XNUMX r. „O leasingu finansowym (leasing)” oraz znaczna liczba regulaminów.

Leasing jest szeroko rozpowszechniony w międzynarodowej praktyce handlowej. Obecnie reguluje ją Konwencja UNIDROIT o Międzynarodowym Leasingu Finansowym, podpisana w Ottawie 28 maja 1988 roku. Rosja jest stroną tej Konwencji od 1998 roku (Ustawa Federalna nr leasing finansowy).

Głównymi formami leasingu są leasing wewnętrzny i leasing międzynarodowy (klauzula 1, art. 7 ustawy federalnej „O leasingu finansowym (leasing)”).

Stronami umowy leasingu są leasingodawca (leasingodawca) i leasingobiorca (leasingobiorca). Jak wynika z normy, część 2 art. 665 kc umowa leasingu może realizować wyłącznie cele przedsiębiorcze, w związku z czym jej stronami mogą być wyłącznie podmioty prowadzące działalność gospodarczą, w tym niekomercyjne osoby prawne, w zakresie, w jakim mogą prowadzić taką działalność.

Ponieważ obecne przepisy określają umowę leasingu jako umowę leasingu, a jej stronami są osoby prawne, forma tej umowy musi mieć formę pisemną. Umowy dzierżawy nieruchomości podlegają rejestracji państwowej (art. 609 kc).

Czas trwania umowy najmu ustalany jest według uznania stron zgodnie z zasadami art. 610 GK.

Istotnymi warunkami umowy leasingu są warunki dotyczące przedmiotu leasingu, zbywcy tego przedmiotu oraz wyłącznie przedsiębiorczego celu korzystania z przedmiotu leasingu.

Jedną z głównych cech odróżniających umowę najmu od innych rodzajów umów najmu jest zobowiązanie wynajmującego do odkupienia określonej przez najemcę nieruchomości od wskazanego przez najemcę sprzedawcy (część 2 art. 665 kc). Umowa leasingu może jednak przewidywać, że wyboru sprzedającego i nabywanej nieruchomości dokonuje wynajmujący (ust. 2 art. 665 Kodeksu Cywilnego).

Dla realizacji umowy leasingu charakterystyczne są pewne cechy. Tym samym wykonanie tej umowy przez leasingodawcę rozpoczyna się z chwilą nabycia przez niego wskazanego przez leasingobiorcę przedmiotu leasingu od wybranego przez niego na podstawie umowy sprzedaży sprzedawcy. Jednocześnie wynajmujący ma obowiązek zawiadomić sprzedającego o przeznaczeniu nieruchomości w dzierżawę określonej osobie (art. 667 kc). Konieczne jest poinformowanie sprzedającego o osobie, której przedmiot leasingu jest wydzierżawiony, ponieważ z mocy prawa prawa roszczenia z umowy sprzedaży przechodzą na leasingobiorcę (leasingobiorcę). Jednocześnie najemca ma prawa i obowiązki przewidziane w Kodeksie cywilnym wobec kupującego, z wyjątkiem obowiązku zapłaty za nabytą nieruchomość, tak jakby był stroną umowy sprzedaży ww. własność. Najemca nie może jednak wypowiedzieć umowy sprzedaży ze sprzedającym bez zgody wynajmującego. W stosunkach ze sprzedającym najemca i wynajmujący działają jako wierzyciele solidarni (§ 1 art. 670 kodeksu cywilnego).

Najemca na własny koszt prowadzi konserwację przedmiotu leasingu oraz zapewnia jego bezpieczeństwo, a także dokonuje napraw głównych i bieżących przedmiotu leasingu, chyba że umowa leasingu stanowi inaczej.

Umowa leasingu może przewidywać, że przedmiot leasingu staje się własnością leasingobiorcy po wygaśnięciu umowy leasingu lub przed jej wygaśnięciem na warunkach określonych umową stron. Ustawa federalna może ustanowić przypadki zakazu przeniesienia własności przedmiotu leasingu na leasingobiorcę (art. 19 ustawy federalnej „O leasingu finansowym (leasing)”).

Ważnym obowiązkiem najemcy (najemcy) jest dokonywanie opłat czynszowych.

Wynajmujący posiada uprawnienia kontrolne. Ma prawo do sprawowania kontroli nad przestrzeganiem przez leasingobiorcę warunków umowy leasingu oraz innych umów z nią związanych.

Po rozwiązaniu umowy leasingu zastosowanie mają ogólne przepisy dotyczące zwrotu wynajmowanej nieruchomości leasingodawcy (art. 622 Kodeksu Cywilnego).

3.3. Umowa nieodpłatnego korzystania (pożyczki)

Zgodnie z ust. 1 art. 689 Kodeksu Cywilnego, na podstawie umowy nieodpłatnego używania (umowy pożyczki) jedna ze stron (pożyczkodawca) zobowiązuje się do przeniesienia lub przekazania rzeczy do nieodpłatnego czasowego używania drugiej stronie (pożyczkobiorcy), która zobowiązuje się zwrócić tę samą rzecz w stan, w jakim go otrzymał, z uwzględnieniem normalnego zużycia lub w stanie przewidzianym umową.

Umowa pożyczki może być zarówno konsensualna, jak i rzeczywista. Umowa pożyczki dobrowolnej ma miejsce, gdy zgodnie z warunkami umowy obowiązek pożyczkodawcy do przekazania rzeczy do nieodpłatnego użytku powstaje z chwilą jej zawarcia. W przypadku braku takiego warunku umowę pożyczki uważa się za zawartą z chwilą przekazania rzeczy do nieodpłatnego użytku, tj. to jest prawdziwa okazja.

Zgodnie z przedmiotowym składem, dobrowolne umowy pożyczki są dwustronne, ale nie ma w nich śladu wzajemności, gdyż obowiązek pożyczkodawcy przekazania rzeczy do nieodpłatnego użytku nie odpowiada prawu pożyczkobiorcy do żądania takiego przekazania. Z racji nieodpłatnego charakteru umowy pożyczki, jeżeli pożyczkodawca nie dopełni obowiązku przekazania rzeczy do nieodpłatnego używania, pożyczkobiorca nie ma prawa żądać przeniesienia rzeczy w naturze, ale ma prawo żądać jedynie rozwiązanie umowy i naprawienie poniesionej przez niego rzeczywistej szkody (art. 692 kc).

Dwustronny charakter umowy kredytu hipotecznego wyraża się w obecności różnych praw i obowiązków dla obu stron. Tak więc, poza uprawnieniami, na pożyczkodawcy ciąży obowiązek ponoszenia odpowiedzialności za wady rzeczy przekazanej do nieodpłatnego używania (art. 693 kc) oraz za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej w wyniku korzystania z rzecz (art. 697 kc).

Stronami umowy pożyczki są pożyczkodawca i pożyczkobiorca. Zgodnie z ust. 1 art. 690 Kodeksu Cywilnego, pożyczkodawcą może być właściciel lub inna osoba upoważniona z mocy prawa lub właściciel.

Prawo nie definiuje, kto może być pożyczkobiorcą, dlatego może to być dowolna osoba. Są jednak wyjątki. Tak więc organizacja komercyjna nie jest uprawniona do przekazania własności do bezpłatnego użytku osobie, która jest jej założycielem, uczestnikiem, kierownikiem, członkiem jej organów zarządzających lub kontrolnych (klauzula 2 art. 690 kodeksu cywilnego).

Przedmiotem umowy pożyczki mogą być indywidualnie określone i nieużytkowe rzeczy, zarówno ruchome, jak i nieruchome.

Umowa pożyczki musi zawierać dane umożliwiające definitywne ustalenie nieruchomości, która ma być przekazana pożyczkobiorcy jako przedmiot użytkowania. W przypadku braku takich danych w umowie, warunek przekazania przedmiotu uważa się za nieuzgodniony przez strony, a umowę o nieodpłatne korzystanie nie uważa się za zawartą. Dokumentowe potwierdzenie danych pozwalających na identyfikację przedmiotu pożyczki musi być takie samo jak przy zawieraniu umowy leasingu.

Ponieważ korzystanie z nieruchomości na podstawie umowy pożyczki jest bezpłatne, owoce i dochody z rzeczy przekazane na pożyczkę należą do pożyczkodawcy jako właściciela rzeczy. Umowa stron może jednak stanowić inaczej.

Forma umowy pożyczki musi być zgodna z ogólnymi zasadami dotyczącymi formy transakcji. W rozumieniu ust. 1 art. 131 kodeksu cywilnego wymagana jest państwowa rejestracja przekazania nieruchomości do bezpłatnego użytku.

Umowa pożyczki może być zawarta na czas określony, a jeżeli termin ten nie jest określony w umowie, uważa się ją za zawartą na czas nieoznaczony (klauzula 1 ust. 1 pkt 2 art. 610 Kodeksu Cywilnego). W tym ostatnim przypadku czas trwania umowy jest ograniczony do momentu zgłoszenia mieniem przez osobę, która je dostarczyła.

Ze względu na podobieństwo umowy leasingu i umowy pożyczki, do umowy pożyczki stosuje się wiele zasad dotyczących umowy leasingu (par. 2 art. 689 kc).

Głównym obowiązkiem pożyczkodawcy jest dostarczenie pożyczkobiorcy rzeczy w stanie odpowiadającym warunkom umowy i jej przeznaczeniu (§ 1 art. 691 Kodeksu Cywilnego).

Obowiązkiem pożyczkobiorcy do utrzymania rzeczy jest obowiązek utrzymywania rzeczy otrzymanej w celu nieodpłatnego używania w dobrym stanie, w tym do wykonywania bieżących i remontów kapitalnych, oraz do ponoszenia wszelkich kosztów jej utrzymania, chyba że umowa stanowi inaczej ( art. 695 Kodeksu Cywilnego).

Pożyczkobiorca obowiązany jest do korzystania z przekazanej mu rzeczy nieodpłatnie zgodnie z warunkami umowy, a jeżeli takich warunków nie ustalono w umowie, to zgodnie z przeznaczeniem rzeczy. W przypadku naruszenia tego obowiązku pożyczkodawca ma prawo żądać rozwiązania umowy i odszkodowania za straty (klauzule 1, 3 artykułu 615, klauzula 2 artykułu 689 Kodeksu Cywilnego).

Wypowiedzenie umowy pożyczki zawartej bez określenia terminu jest możliwe w każdej chwili. Strona odstępująca od umowy zobowiązana jest powiadomić o tym drugą stronę z miesięcznym wyprzedzeniem, chyba że w umowie przewidziano inny termin wypowiedzenia. W przypadku zawarcia umowy pożyczki ze wskazaniem okresu jej obowiązywania, jedynie pożyczkobiorca ma prawo do odstąpienia od umowy z takim wypowiedzeniem, chyba że umowa pożyczki stanowi inaczej (art. 699 kc).

Z przyczyn określonych w art. 698 kc możliwe jest wcześniejsze rozwiązanie umowy pożyczki zawartej na czas określony.

Jeżeli pożyczkobiorca nadal korzysta z rzeczy po wygaśnięciu umowy w przypadku braku zastrzeżeń ze strony pożyczkodawcy, umowa jest uważana za odnowioną na tych samych warunkach na czas nieokreślony (klauzula 2 artykułu 621, klauzula 2 artykułu 689 Kodeks cywilny).

Po rozwiązaniu umowy pożyczki pożyczkobiorca jest zobowiązany do zwrotu tej rzeczy. Rzecz zostanie zwrócona pożyczkodawcy w stanie, w jakim otrzymał ją do używania, z uwzględnieniem normalnego zużycia lub w stanie przewidzianym umową pożyczki.

Temat 4. UMOWA NAJMU I INNE ZOBOWIĄZANIA MIESZKANIOWE

4.1. Umowa najmu mieszkania

Zgodnie z ust. 1 art. 671 Kodeksu Cywilnego, na podstawie umowy najmu lokalu mieszkalnego jedna strona – właściciel lub osoba przez niego upoważniona (wynajmujący) zobowiązuje się do udostępnienia drugiej stronie (najemcy) lokalu mieszkalnego za opłatą za posiadanie i użytkowanie do zamieszkania w nim.

Umowa najmu lokalu mieszkalnego jest obopólna, płatna, dwustronna.

Kodeks cywilny zwraca uwagę na umowę społecznego najmu lokalu mieszkalnego, którą można zawrzeć wraz z tzw. umową najmu komercyjnego lokalu mieszkalnego oraz umową najmu specjalistycznego lokalu mieszkalnego. Umowa o najem socjalny lokalu mieszkalnego zawierana jest przy wynajmie lokalu mieszkalnego w państwowym i komunalnym zasobie mieszkaniowym na użytek społeczny, umowa najmu komercyjnego lokalu mieszkalnego - przy wynajmie lokalu w celu generowania dochodu, umowa najmu specjalistycznego lokale mieszkalne – przy wynajmie lokalu biurowego, lokalu mieszkalnego w hostelu oraz innych lokali mieszkalnych specjalistycznego zasobu mieszkaniowego (art. 92 lcd).

Umowa najmu socjalnego może być zawarta tylko w odniesieniu do lokalu mieszkalnego wchodzącego w skład socjalnego funduszu socjalnego, a obywatel ma do jej zawarcia niezbędne przesłanki, do których należą: uznanie obywatela w określony sposób za ubogiego lub jego przynależności do innego kategoria obywateli, którym zgodnie z prawem lokale mieszkalne są udostępniane na podstawie umów najmu socjalnego; potrzeba mieszkania; stan zarejestrowania potrzebujących lokali mieszkalnych udostępnianych na podstawie społecznych umów najmu, z wyjątkiem przypadków ustalonych przez LCD; obecność decyzji samorządu terytorialnego o zapewnieniu mieszkania temu obywatelowi i jego rodzinie zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Umowa najmu komercyjnego zawierana jest w całości w oparciu o zasadę swobody umów, tj. jej zawarcie zależy od uznania stron, które same określają jej najważniejsze warunki: czas trwania umowy, wysokość i tryb uiszczania opłaty za najem lokalu, podział odpowiedzialności za remont lokalu wynajmowanego itp. .

Zarówno handlowe, jak i socjalne umowy o pracę zawierane są w formie pisemnej (art. 674 ust. 3 art. 672 kc). Niedotrzymanie tej formy umowy nie pociąga za sobą jej nieważności, z wyjątkiem przypadków określonych w prawie lub w umowie stron (klauzule 1, 2 art. 162 Kodeksu Cywilnego).

Czas trwania umowy jest różnie określany dla umów handlowych i społecznych i jest to jedna z głównych różnic.

Zgodnie z ust. 1 art. 683 Kodeksu Cywilnego umowa najmu komercyjnego zawierana jest na okres nie dłuższy niż pięć lat. Termin ten nie jest jednak istotnym warunkiem tej umowy, gdyż jeżeli nie jest określony w umowie, to umowę uważa się za zawartą na okres pięciu lat.

Umowa zawarta na okres do jednego roku jest uznawana za krótkoterminową i nie podlega postanowieniom ust. 2 art. 683 Kodeksu Cywilnego, przepisy dotyczące umowy zawartej na okres dłuższy niż rok. W szczególności umowa taka nie podlega zasadzie pierwokupu pracodawcy do zawarcia umowy na nowy termin (art. 1 ust. 684 kc).

Po upływie okresu obowiązywania umowy najmu komercyjnego lokalu mieszkalnego, za wyjątkiem przypadku wskazanego powyżej, najemcy przysługuje prawo pierwokupu do zawarcia umowy na nowy okres.

Najpóźniej na trzy miesiące przed wygaśnięciem umowy najmu komercyjnego lokalu mieszkalnego, wynajmujący musi zaproponować najemcy zawarcie umowy na takich samych lub innych warunkach lub ostrzec najemcę o odmowie przedłużenia umowy w związku z decyzja o niewynajmowaniu lokalu mieszkalnego przez co najmniej rok. Jeżeli wynajmujący nie wypełnił tego obowiązku, a najemca nie odmówił przedłużenia umowy, umowę uważa się za przedłużoną na tych samych warunkach i na ten sam okres (część 2 art. 684 kodeksu cywilnego).

W przeciwieństwie do umowy najmu komercyjnego, w odniesieniu do umowy najmu socjalnego prawo nie ogranicza okresu jej obowiązywania, przez co umowa najmu socjalnego ma charakter bezterminowy.

Stronami umowy najmu lokalu mieszkalnego są właściciel i najemca. Wynajmującym w obu rodzajach najmu jest właściciel lokalu mieszkalnego lub osoba przez niego upoważniona.

Najemcą może być tylko obywatel, osoba fizyczna, ponieważ mieszkanie, jak wskazano w ust. 1 art. 671 Kodeksu Cywilnego, przewidziano „za zamieszkanie w nim”.

Zazwyczaj jeden obywatel (osoba fizyczna) występuje jako najemca w umowie najmu komercyjnego. Możliwa jest jednak również wielość osób po stronie pracodawcy. Obywatele mieszkający na stałe z najemcą mogą, powiadamiając wynajmującego, zawrzeć z najemcą umowę, że wszyscy razem z najemcą ponoszą odpowiedzialność solidarną wobec wynajmującego. W takim przypadku tacy obywatele są współnajemcami (paragraf 4 art. 677 kodeksu cywilnego).

Zawierając umowę najmu komercyjnego lokalu mieszkalnego, obywatel sam określa, kto będzie z nim mieszkał w wynajętym przez niego lokalu. Takimi osobami mogą być również obywatele, którzy nie są jego małżonkiem lub krewnymi. Najemca nie ma jednak prawa do samowolnego osiedlania się w udostępnionych mu lokalach mieszkalnych wszystkim, których chce. Zgodnie z ust. 2 art. 677 Kodeksu Cywilnego w umowie najmu komercyjnego należy wskazać obywateli mieszkających na stałe w budynku mieszkalnym wraz z najemcą. W przypadku braku takich wskazań w umowie, rozliczenie tych obywateli odbywa się tylko za zgodą wynajmującego.

Po zawarciu umowy najmu komercyjnego lokalu mieszkalnego i wstępnym ustaleniu osób, które będą mieszkać z najemcą, rozliczenie innych obywateli jako stałych mieszkańców z najemcą jest możliwe tylko za zgodą wynajmującego, najemcy oraz obywatele mieszkający z nim na stałe. W przypadku przeprowadzki małoletnich dzieci taka zgoda nie jest wymagana (art. 679 kc).

Obywatele zamieszkujący na stałe wraz z najemcą mają równe z nim prawo do korzystania z lokalu. Stosunki między pracodawcą a takimi obywatelami są określane nie przez nich samych, ale przez prawo (ust. 2 ust. 2 art. 677 kodeksu cywilnego). Jednocześnie osoby zamieszkałe na stałe z najemcą nie pozostają bezpośrednio w stosunkach prawnych z wynajmującym w zakresie korzystania z lokalu. W związku z tym za popełnienie przez nich działań, które naruszają warunki umowy, pracodawca ponosi odpowiedzialność wobec wynajmującego (paragraf 3 art. 677 kodeksu cywilnego). Wyjątkiem są przypadki, gdy ci obywatele są współlokatorami.

Jeżeli mieszkanie należy do komunalnego zasobu mieszkaniowego, wówczas wynajmującym jest organ samorządu terytorialnego lub komunalna organizacja utrzymania mieszkań. W przypadku wynajmu lokalu mieszkalnego będącego częścią państwowego zasobu mieszkaniowego, wynajmującym jest przedsiębiorstwo państwowe lub instytucja, która ma to mieszkanie w swoim bilansie, lub utworzona przez nie organizacja utrzymania mieszkań.

Najemcą przy zawarciu umowy najmu lokalu socjalnego jest obywatel, któremu udostępniono lokal mieszkalny zgodnie z ustaloną procedurą. Po zawarciu umowy istnieje możliwość zamiany najemcy na innego zdolnego członka rodziny, np. w przypadku opuszczenia przez najemcę danego lokalu mieszkalnego, jego śmierci (art. 82 kp).

Oprócz najemcy prawo do stałego korzystania z lokalu mieszkalnego mają również członkowie jego rodziny na podstawie społecznej umowy najmu. Wszystkie inne osoby mogą mieszkać z najemcą jedynie jako mieszkańcy tymczasowi.

Kp (część 1, art. 69) definiuje po pierwsze osoby będące członkami rodziny, a po drugie osoby, które można uznać za członków rodziny.

Do członków rodziny najemcy lokalu mieszkalnego objętego umową najmu socjalnego zalicza się mieszkający z nim współmałżonek oraz dzieci i rodzice tego lokatora. Pozostali krewni, niepełnosprawni pozostający na utrzymaniu są uznawani za członków rodziny pracodawcy, jeżeli są wprowadzani przez pracodawcę jako członkowie jego rodziny i prowadzą z nim wspólne gospodarstwo domowe (wspólne wydatki na żywność, zakupy rzeczy, opłaty za użytkowanie mieszkania, itp.). W wyjątkowych przypadkach inne osoby mogą zostać uznane za członków rodziny najemcy lokalu mieszkalnego na podstawie umowy najmu socjalnego w postępowaniu sądowym.

Jeżeli dana osoba przestała być członkiem rodziny, ale nadal mieszka w budynku mieszkalnym zajmowanym na podstawie umowy najmu socjalnego, zachowuje te same prawa, jakie mają najemca i członkowie jego rodziny. Wskazany obywatel jest samodzielnie odpowiedzialny za swoje zobowiązania wynikające z odpowiedniej społecznej umowy o pracę (w szczególności były małżonek pracodawcy lub małżonek członka rodziny w przypadku rozwodu).

Najemca ma prawo do wprowadzenia współmałżonka, dzieci i rodziców do zajmowanego przez niego lokalu mieszkalnego na podstawie socjalnej umowy o pracę, za pisemną zgodą wszystkich pełnoletnich członków jego rodziny, w tym czasowo nieobecnych. Aby lokator mógł zamieszkać w takim lokalu innych obywateli, jako zamieszkujących z nim członków jego rodziny, wymagana jest również pisemna zgoda wynajmującego. Zgoda pozostałych członków rodziny najemcy oraz zgoda wynajmującego nie jest wymagana na zamieszkanie z rodzicami ich niepełnoletnich dzieci (część 1 art. 70 kp).

Zgodnie z ust. 2 art. 672 Kodeksu Cywilnego członkowie jego rodziny mieszkający na podstawie umowy najmu socjalnego wraz z najemcą korzystają z wszystkich praw i ponoszą wszystkie obowiązki wynikające z umowy najmu na równi z najemcą. Z zasady tej wynika, że ​​wszyscy są współnajemcami w ramach tej umowy, w związku z czym możliwe jest wypowiedzenie umowy najmu lokalu mieszkalnego z każdym z nich odrębnie (np. jeśli jeden z członków rodziny najemcy wyjedzie dla innego stałego miejsca zamieszkania).

W stosunkach z wynajmującym w ramach najmu socjalnego pracodawca występuje z mocy prawa jako reprezentant członków jego rodziny (klauzula 1, art. 182 kc).

Przedmiotem umów najmu komercyjnego i socjalnego jest wyizolowany obszar mieszkalny.

Lokal uznawany jest za mieszkalny, jeżeli spełnia ustalone wymagania sanitarne, urbanistyczne, techniczne i przeciwpożarowe oraz jest przeznaczony do zamieszkania przez mieszkańców o każdej porze roku. Dom, w którym znajduje się wynajmowany lokal musi być zarejestrowany jako mieszkalny w biurze inwentaryzacji technicznej lub innym upoważnionym organie.

Lokale mieszkalne do wynajęcia muszą być odizolowane, tj. być budynkiem mieszkalnym, mieszkaniem, częścią domu lub częścią mieszkania z osobnym wejściem. Część pokoju lub pomieszczenie połączone wspólnym wejściem z innym pokojem (pokój sąsiedni) nie może być samodzielnym przedmiotem umowy najmu. Pomieszczenia sąsiednie jako całość mogą być przedmiotem jednej umowy najmu (pokoje sąsiednie izolowane).

Przedmiotem najmu komercyjnego może być osiedle mieszkaniowe, niezależnie od jego wielkości. Jeśli chodzi o jakość lokali mieszkalnych wynajmowanych na podstawie takiej umowy, musi ona odpowiadać pojęciu „lokalu nadającego się na pobyt stały” (klauzula 1 art. 673 kc).

Przydatność lokalu mieszkalnego do zamieszkania jest określana w sposób określony przez ustawodawstwo mieszkaniowe (paragraf 2 ust. 1 art. 673 kodeksu cywilnego). Kategoria nienadających się do zamieszkania obejmuje obecnie piwnice i półpiwnice, pomieszczenia bez naturalnego światła, koszary, domy pogotowia itp. Takie lokale nie mogą być przedmiotem umowy najmu.

Pomieszczenia gospodarcze nie mogą być samodzielnym przedmiotem umowy najmu komercyjnego. Natomiast przy wynajmie mieszkania, domu, części domu są one częścią przedmiotu umowy. Jeżeli część mieszkania jest wynajęta (pokój lub kilka pomieszczeń), pomieszczenia gospodarcze będą do wspólnego użytku wszystkich lokatorów, tj. stanowią wspólny przedmiot.

Wynajmujący, na podstawie umowy najmu (zarówno komercyjnej, jak i socjalnej), jest zobowiązany zapewnić drugiej stronie najemcy mieszkanie do zamieszkania w nim (paragraf 1 artykułu 671 Kodeksu Cywilnego).

Obowiązki wynajmującego wynikające z umowy najmu komercyjnego określa art. 676 GK. Wynajmujący jest zobowiązany do przekazania najemcy wolnej powierzchni mieszkalnej w stanie nadającym się do zamieszkania. Ponadto jest on zobowiązany do prawidłowej eksploatacji budynku mieszkalnego, w którym znajduje się wynajmowany lokal mieszkalny, do zapewnienia lub zapewnienia odpłatnego udostępnienia najemcy niezbędnych mediów, zapewnienia, że ​​nieruchomość wspólna remont budynku mieszkalnego i urządzeń do świadczenia usług komunalnych znajdujących się w lokalach mieszkalnych.

Wynajmujący lokal mieszkalny objęty umową najmu socjalnego jest obowiązany:

▪ przeniesienie najemcy lokalu mieszkalnego wolnego od praw innych osób;

▪ brać udział w prawidłowym utrzymaniu i naprawie mienia wspólnego w apartamentowcu, w którym znajduje się wynajmowany lokal mieszkalny;

▪ przeprowadzać remonty kapitalne lokalu mieszkalnego (za przeprowadzanie remontów bieżących lokalu mieszkalnego odpowiada najemca – § 4 ust. 3 art. 67 Kodeksu mieszkaniowego);

▪ zapewnić najemcy niezbędne media odpowiedniej jakości.

Oprócz wskazanych na wynajmującym spoczywają także inne obowiązki przewidziane przepisami prawa mieszkaniowego oraz umową społecznego najmu lokalu mieszkalnego (art. 65 kp).

Specyficzną cechą prawa do przestrzeni życiowej, odróżniającą je od innych praw rzeczowych, jest jego docelowy charakter. Lokale mieszkalne są udostępniane najemcy do zamieszkania w nim, tj. aby zaspokoić jego potrzeby mieszkaniowe. W związku z tym nie wolno umieszczać przedsiębiorstw handlowych, biur osób prawnych w lokalach mieszkalnych, wykorzystywać ich do produkcji produktów przemysłowych lub innych, do magazynów itp. Wykorzystywanie lokalu mieszkalnego do innych celów może (z zastrzeżeniem warunków przewidzianych prawem) stanowić podstawę do rozwiązania umowy najmu lokalu mieszkalnego (par. 2 ust. 4 art. 687 k.c. ust. 4 ust. 4 , art. 83 kp).

Jednak zgodnie z częścią 1 art. 17 LCD pozwala na korzystanie z lokalu mieszkalnego do realizacji działalności zawodowej lub indywidualnej działalności gospodarczej przez obywateli legalnie w nim przebywających, o ile nie narusza to praw i uzasadnionych interesów innych obywateli, a także wymagań dotyczących lokalu mieszkalnego musieć spotkać.

Najemca zobowiązany jest do zapewnienia bezpieczeństwa lokalu i utrzymania go w należytym stanie. Nie jest uprawniony do reorganizacji i przebudowy mieszkania bez zgody wynajmującego.

Najważniejszym obowiązkiem najemcy jest terminowa zapłata za lokal mieszkalny oraz, o ile umowa nie stanowi inaczej, samodzielne opłacanie rachunków za media (art. 678 kc).

Jednym z uprawnień najemcy wynikających z umowy najmu lokalu mieszkalnego jest prawo do podnajmu wynajmowanego lokalu mieszkalnego. Na podstawie umowy podnajmu lokalu mieszkalnego najemca, za zgodą wynajmującego, przekazuje na okres część lub całość wynajętego przez siebie lokalu w użytkowanie przez podnajemcę (klauzula 1, art. 685 Kodeksu Cywilnego).

Najemca ma prawo instalować w lokalu nie tylko podnajemców, ale również inne osoby – czasowych mieszkańców (użytkowników). Jako ten ostatni mogą wprowadzić się krewni, znajomi najemcy, członkowie jego rodziny itp. Status prawny rezydentów czasowych nie zależy od rodzaju najmu.

Aby wprowadzić się do tymczasowego najemcy, wymagana jest zgoda najemcy i mieszkających z nim obywateli na stałe, a także uprzednie powiadomienie wynajmującego.

Mieszkańcy tymczasowi nie mają samodzielnego prawa do korzystania z lokalu. Pracodawca odpowiada za swoje działania wobec wynajmującego.

Mieszkańcy czasowi nabywają, zgodnie z zawartą umową, prawo do czasowego korzystania z lokalu mieszkalnego najemcy. Okres pobytu rezydentów czasowych nie może przekraczać sześciu miesięcy z rzędu (część 1 art. 680 kc, cz. 2 art. 80 k.p.). Należy jednak zauważyć, że obecne Zasady rejestracji i wyrejestrowania obywateli Federacji Rosyjskiej w miejscu pobytu i miejscu zamieszkania na terenie Federacji Rosyjskiej (punkt 10), zatwierdzone dekretem rządu Federacji Rosyjskiej Federacja Rosyjska z dnia 17.07.1995 lipca 713 r. Nr 02.02.1998, nie ustalono terminu rejestracji obywateli w miejscu pobytu w lokalach mieszkalnych, które nie są ich miejscem zamieszkania. Ponadto ograniczenie okresu pobytu czasowych rezydentów jest sprzeczne z normami Konstytucji, ponieważ, jak wskazał Sąd Konstytucyjny Federacji Rosyjskiej w uchwale z dnia 4 r., musi być inne miejsce pobytu czasowego. ustalana przez samego obywatela, a jej ustanowienie przez państwo jest niedopuszczalne, ponieważ oznacza ograniczenie wolności wypowiedzi przy wyborze miejsca zamieszkania.

Jeżeli strony ustaliły okres pobytu mieszkańców czasowych, są obowiązane opuścić lokal na wniosek najemcy lub obywatela stale z nim zamieszkującego, po upływie tego okresu, a jeżeli okres ten nie został uzgodniony, nie później niż siedem dni od dnia zgłoszenia takiego wymogu (art. 680 Kodeksu Cywilnego). W przypadku wypowiedzenia umowy najmu lokalu mieszkalnego, a także w przypadku odmowy opuszczenia lokalu mieszkalnego przez rezydentów tymczasowych po upływie uzgodnionego z nimi okresu zamieszkania lub przedstawieniu powyższego wymogu, mieszkańcom tymczasowym podlega eksmisji z lokalu mieszkalnego w postępowaniu sądowym bez udostępnienia innego lokalu mieszkalnego (część 5 art. 80 LCD).

Ustawa (art. 82 kp) przewiduje możliwość zmiany umowy najmu socjalnego na wniosek lokatorów łączących się w jedną rodzinę, a także poprzez zastąpienie lokatora we wcześniej zawartej umowie pełnoprawnym członkiem jego rodziny (np. na przykład ojciec chce przenieść prawa najemcy na syna). W tym drugim przypadku do zmiany umowy wymagana jest zgoda wynajmującego oraz pozostałych członków rodziny osoby, która chce zostać najemcą.

Rozważane rodzaje zmian w umowie najmu lokalu mieszkalnego dotyczą najmu socjalnego. Zmiany w umowie najmu komercyjnego są mniej w pełni uregulowane.

Zgodnie z art. 686 Kodeksu Cywilnego, w szczególności możliwe jest zastąpienie najemcy w umowie najmu komercyjnego na wniosek najemcy i innych obywateli stale z nim zamieszkałych oraz za zgodą wynajmującego przez jedną z pełnoletnich obywateli zamieszkałych na stałe z pracodawcą. W przypadku braku porozumienia pomiędzy właściwymi osobami mieszkającymi w lokalu mieszkalnym co do zamiany najemcy, jak również braku zgody wynajmującego na taką zamianę, istnieje możliwość zwrócenia się do sądu o rozstrzygnięcie sporu.

Jak określono w części 2 art. 678 kc najemcy nie przysługuje prawo do reorganizacji i przebudowy lokalu bez zgody wynajmującego. Zasada ta dotyczy również socjalnej umowy o pracę (paragraf 3 art. 672 Kodeksu Cywilnego).

Zgodnie z zasadą swobody umów, w drodze porozumienia stron umowy najmu komercyjnego lokalu mieszkalnego, każdy z jej warunków może ulec zmianie, z wyjątkiem tych, które są bezwzględnie określone przez prawo.

W przypadku obowiązku najmu lokalu mieszkalnego ustawa przewiduje szczególne podstawy jego wygaśnięcia.

Podstawą rozwiązania stosunku prawnego najmu lokalu mieszkalnego jest przede wszystkim rozwiązanie umowy, co jest możliwe z inicjatywy obu stron, najemcy lub wynajmującego.

Umowa najmu socjalnego może zostać rozwiązana w każdym czasie za porozumieniem stron.

Najemca lokalu mieszkalnego objętego umową lokalu socjalnego ma prawo, za pisemną zgodą mieszkających z nim członków rodziny, wypowiedzieć w każdym czasie umowę najmu socjalnego.

W przypadku, gdy najemca i członkowie jego rodziny wyjeżdżają do innego miejsca zamieszkania, umowę o społeczny najem lokalu mieszkalnego uważa się za rozwiązaną z dniem wyjazdu (części 1 - 3 art. 83 kp).

Wypowiedzenie umowy najmu socjalnego na wniosek wynajmującego jest dopuszczalne na drodze sądowej w następujących przypadkach:

▪ brak płatności przez najemcę za mieszkanie i (lub) media przez okres dłuższy niż sześć miesięcy;

▪ zniszczenie lub uszkodzenie lokalu mieszkalnego przez najemcę lub innych obywateli, za których czyny jest on odpowiedzialny;

▪ systematyczne naruszanie praw i uzasadnionych interesów sąsiadów, co uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie w tym samym lokalu mieszkalnym;

▪ korzystanie z lokalu mieszkalnego do innych celów (część 4 art. 83 Kodeksu mieszkaniowego).

Konsekwencją rozwiązania umowy najmu jest obowiązek opuszczenia lokalu przez najemcę i członków jego rodziny. Obowiązek ten może być wykonany dobrowolnie lub przymusowo.

Jak głosi Konstytucja, nikt nie może być samowolnie pozbawiony mieszkania (część 1, art. 40). Jako rozwinięcie tego przepisu art. 3 LCD stanowi, że nikt nie może być eksmitowany z mieszkania lub ograniczony w prawie do korzystania z mieszkania, w tym w prawie do korzystania z usług publicznych, z wyjątkiem przyczyn i w sposób przewidziany w Kodeksie mieszkaniowym i innych ustawach federalnych .

Eksmisja obywateli z lokali mieszkalnych udostępnianych na podstawie społecznych umów najmu jest możliwa w przypadkach określonych w art. 85, 90, 91 LCD.

Umowa najmu lokalu socjalnego może zostać rozwiązana tylko w sądzie (część 4 art. 83 LCD). W innych przypadkach (oprócz rozwiązania umowy o pracę socjalną) eksmisję przeprowadza się również na drodze sądowej.

Po rozwiązaniu umowy najmu społecznego lokali mieszkalnych dopuszcza się eksmisję najemcy i członków jego rodziny z zajmowanego przez nich lokalu mieszkalnego, co do zasady pod warunkiem udostępnienia eksmitowanemu innego lokalu mieszkalnego. Wymagania dotyczące tego pomieszczenia określa art. 89, 90 LCD.

Co do zasady, obywatelowi i jego rodzinie eksmitowanemu z lokalu zajmowanego na podstawie umowy najmu socjalnego należy zapewnić inne wygodne pomieszczenia mieszkalne. Jednocześnie dostarczone lokale mieszkalne muszą być zadbane w stosunku do warunków odpowiedniego osiedla, równoważne pod względem powierzchni całkowitej z lokalami zajmowanymi dotychczas, spełniać ustalone wymagania i znajdować się w granicach tego osiedla .

Jeżeli najemca i członkowie jego rodziny mieszkający razem z nim zajmowali mieszkanie lub co najmniej dwa pokoje przed eksmisją, najemca ma odpowiednio prawo do mieszkania lub mieszkania składającego się z tej samej liczby pokoi w mieszkaniu komunalnym (części 1,2 artykuł 89 LCD).

Eksmisja obywateli z lokali mieszkalnych z zapewnieniem innych wygodnych lokali mieszkalnych na podstawie społecznych umów najmu jest dopuszczalna w następujących przypadkach:

▪ jeżeli dom, w którym znajduje się lokal mieszkalny, podlega rozbiórce;

▪ w przypadku przeniesienia lokalu mieszkalnego na lokal niemieszkalny;

▪ jeżeli lokal mieszkalny zostanie uznany za niezdatny do zamieszkania;

▪ jeżeli w wyniku generalnego remontu lub przebudowy domu nie można zachować lokalu mieszkalnego lub zmniejsza się jego całkowita powierzchnia, w wyniku czego najemca i zamieszkujący w nim członkowie jego rodziny mogą zostać uznani za potrzebujących lokalu mieszkalnego, lub wzrasta, w wyniku czego łączna powierzchnia zajmowanych lokali mieszkalnych na członka rodziny znacznie przekroczy normę świadczenia (art. 85 Kodeksu mieszkaniowego).

Zgodnie z art. 90 LCD jeśli lokator i członkowie jego rodziny mieszkający z nim dłużej niż sześć miesięcy bez uzasadnionego powodu nie płacą za mieszkanie i media, mogą zostać eksmitowani w sądzie z zapewnieniem innego mieszkania na podstawie umowy najmu socjalnego, z czego ilość odpowiada wielkości lokali mieszkalnych ustanowionych do osiedlania się mieszkańców w schronisku.

Eksmisja z lokalu zajmowanego na podstawie umowy najmu socjalnego bez udostępnienia innego lokalu jest trybem eksmisji wyjątkowym, którego zastosowanie jest dopuszczalne tylko w określonych przypadkach przewidzianych prawem (art. 91 k.p.). Podstawą takiej eksmisji jest rażące naruszenie przez najemcę lub członków jego rodziny norm prawnych. Takie naruszenia obejmują:

▪ wykorzystywanie lokali mieszkalnych do celów innych niż ich przeznaczenie (np. jako magazyn, burdel itp.);

▪ systematyczne naruszanie praw i uzasadnionych interesów sąsiadów;

▪ niewłaściwe zagospodarowanie lokali mieszkalnych, prowadzące do ich zniszczenia.

Ponieważ eksmisja jest tutaj stosowana jako sankcja za niezgodne z prawem zachowanie najemcy lub członków jego rodziny, jest to możliwe tylko wtedy, gdy wobec sprawcy zostały podjęte środki ostrzegawcze, ale okazały się one nieskuteczne (część 1 art. 91 kp ).

Obywatela pozbawionego praw rodzicielskich można również eksmitować bez zapewnienia innego mieszkania, jeżeli ich wspólne zamieszkiwanie z dziećmi, w stosunku do których są pozbawieni praw rodzicielskich, zostanie uznane przez sąd za niemożliwe (część 2 art. 91 k.p.).

W przypadku najmu komercyjnego rozwiązanie umowy i eksmisja są dopuszczalne w wyjątkowych przypadkach, które są wyraźnie określone w art. 687 GK.

Wypowiedzenie umowy najmu komercyjnego, a także umowy najmu socjalnego na wniosek wynajmującego możliwe jest tylko na drodze sądowej.

Zgodnie z ust. 1 art. 687 Kodeksu Cywilnego najemca ma prawo, za zgodą innych obywateli stale z nim zamieszkałych, w każdym czasie rozwiązać umowę najmu komercyjnego lokalu mieszkalnego. Aby jednak nie dopuścić do poniesienia strat przez najemcę lokalu, prawo przewiduje, że najemca ma obowiązek pisemnego uprzedzenia wynajmującego z trzymiesięcznym wyprzedzeniem o rozwiązaniu umowy. W przypadku niespełnienia tego warunku wynajmujący ma prawo wystąpić z najemcą roszczeniem o odszkodowanie za utracone korzyści w postaci utraconych dochodów z najmu lokalu.

Umowa najmu komercyjnego może zostać rozwiązana w sądzie na wniosek wynajmującego w następujących przypadkach:

▪ niezapłacenie przez najemcę lokalu mieszkalnego przez okres sześciu miesięcy, chyba że umowa przewiduje dłuższy okres, a w przypadku najmu krótkoterminowego – jeżeli po upływie terminu płatności opłata nie zostanie uiszczona więcej niż dwukrotnie ustalone w umowie;

▪ zniszczenie lub uszkodzenie lokalu mieszkalnego przez najemcę lub innych obywateli, za których czyny jest on odpowiedzialny.

Decyzją sądu najemca może otrzymać okres nie dłuższy niż rok na usunięcie naruszeń, które stanowiły podstawę do rozwiązania umowy najmu lokalu mieszkalnego na cele komercyjne. Jeżeli w wyznaczonym przez sąd terminie najemca nie usunie popełnionych naruszeń lub nie podejmie wszelkich niezbędnych działań w celu ich usunięcia, sąd po ponownym odwołaniu się wynajmującego podejmuje decyzję o rozwiązaniu umowy najmu lokalu. mieszkanie. Jednocześnie na wniosek pracodawcy sąd w postanowieniu o rozwiązaniu umowy może odroczyć wykonanie orzeczenia na okres nie dłuższy niż rok (§ 4 ust. 2 art. 687 kc ).

Umowa najmu komercyjnego lokalu mieszkalnego może zostać rozwiązana w sądzie na wniosek którejkolwiek ze stron umowy, jeżeli lokal przestanie nadawać się na pobyt stały, a także w przypadku jego stanu awaryjnego (ust. 2 , ust. 3, art. 687 Kodeksu Cywilnego).

Jeżeli najemca lokalu mieszkalnego lub inni obywatele, za których działania ponosi odpowiedzialność, wykorzystują lokal do innych celów lub systematycznie naruszają prawa i interesy sąsiadów, wynajmujący może ostrzec najemcę o konieczności usunięcia naruszenia. Jeśli te naruszenia będą kontynuowane po ostrzeżeniu wynajmującego, ma on prawo do rozwiązania umowy najmu w postępowaniu sądowym. W takim przypadku, zgodnie z ust. 4 art. 687 Kodeksu Cywilnego powyższe zasady przewidziane w ust. 4 s. 2 tego samego artykułu.

Po rozwiązaniu umowy najmu komercyjnego i odmowie dobrowolnego opuszczenia lokalu mieszkalnego przez najemcę i innych obywateli stale z nim przebywających, osoby te podlegają eksmisji z lokalu mieszkalnego na podstawie orzeczenia sądu (art. 688 kc Kod).

Cechy relacji wynikających z najmu lokali mieszkalnych specjalistycznego zasobu mieszkaniowego określa ust. IV LCD.

4.2. Umowa zamiany mieszkań

Umowa zamiany lokalu mieszkalnego to umowa, na mocy której osoba posiadająca prawo do lokalu mieszkalnego zobowiązuje się przekazać należący do niej lub zajmowany przez nią lokal mieszkalny innej osobie, która z kolei zobowiązuje się do przekazania w zamian określonego lokalu mieszkalnego. Zamiana lokali mieszkalnych pomiędzy ich właścicielami (obywatelami lub osobami prawnymi) odbywa się nie na podstawie umowy zamiany lokalu mieszkalnego, ale na podstawie umowy zamiany, chociaż z uwzględnieniem specyfiki przedmiotu zamiany.

Zasady zamiany lokali mieszkalnych zajmowanych na podstawie umowy najmu socjalnego zawarte są w art. 72–75 LCD. Jedynie najemca występuje jako strona umowy zamiany takiego lokalu mieszkalnego. Prawa mieszkaniowe członków jego rodziny mieszkających z nim, w tym czasowo nieobecnych, uwzględnia ustawodawca, który przewiduje obligatoryjne wyrażenie przez te osoby pisemnej zgody na zamianę.

Członkowie jego rodziny mieszkający razem z najemcą mają prawo żądać od najemcy zamiany zajmowanego przez nich na podstawie umowy najmu socjalnego lokalu mieszkalnego na lokale mieszkalne udostępnione innym najemcom na podstawie umów najmu socjalnego i znajdujące się w innych domach lub mieszkaniach.

Uczestnikiem umowy zamiany lokalu mieszkalnego może być kilku najemców, tj. Umowa wymiany może być zarówno dwustronna, jak i wielostronna.

Wymienione lokale mieszkalne mogą znajdować się zarówno w jednym, jak iw różnych osiedlach na terenie Federacji Rosyjskiej.

Jeżeli pomiędzy najemcą lokalu mieszkalnego objętego umową najmu socjalnego a członkami jego rodziny mieszkającymi z nim nie dojdzie do porozumienia w sprawie zamiany, każdy z nich ma prawo żądać przeprowadzenia przymusowej zamiany zajmowanego lokalu mieszkalnego. lokal w postępowaniu sądowym. Uwzględnia się przy tym godne uwagi argumenty i prawnie uzasadnione interesy osób zamieszkałych w zamienianym lokalu mieszkalnym (art. 72 kp).

Zgodnie z art. 74 LCD umowa zamiany lokali mieszkalnych zawierana jest w formie pisemnej poprzez sporządzenie jednego dokumentu podpisanego przez odpowiednich najemców.

Określoną umowę najemcy, którzy ją zawarli, składają każdemu z wynajmujących, z którymi zawarli społeczne umowy najmu zamienianego lokalu mieszkalnego w celu uzyskania zgody na zamianę. Odmowa przez wynajmującego wyrażenia zgody na zamianę może być zaskarżona w sądzie.

Umowa zamiany lokalu mieszkalnego oraz zgoda każdego wynajmującego zamienianego lokalu mieszkalnego na zamianę są podstawą do wypowiedzenia wcześniej zawartych i jednoczesnego zawarcia nowych umów najmu socjalnego.

Art. 73 kp przewiduje przypadki, w których wymiana lokali mieszkalnych między najemcami tych lokali na podstawie umów najmu socjalnego jest niedopuszczalna.

Obowiązujące przepisy nie przewidują wymiany lokalu mieszkalnego między najemcami a właścicielami lokali mieszkalnych, między najemcami lokali mieszkalnych na podstawie umów najmu socjalno-komercyjnego, między najemcami lokali mieszkalnych na podstawie umów najmu komercyjnego, a także wyraźnie zabrania się zamiany lokale mieszkalne zajmowane na podstawie umowy najmu specjalistycznego lokalu mieszkalnego (cz. 4, art. 100 kp), co oznacza, że ​​nie można przeprowadzić wszystkich wymienionych rodzajów zamiany. Ponadto zamiana lokali mieszkalnych zajmowanych na podstawie umów najmu komercyjnego byłaby sprzeczna z charakterem relacji, jaka powstaje przy zawieraniu takich umów między najemcą a wynajmującym.

Temat 5. UMOWA

5.1. Umowa o pracę

Zgodnie z ust. 1 art. 702 kc, w ramach umowy o dzieło jedna ze stron (wykonawca) zobowiązuje się wykonać określoną pracę na polecenie drugiej strony (klienta) i przekazać jej wynik klientowi, a klient zobowiązuje się do zaakceptowania wyniku pracować i płacić za to.

Umowa o pracę jest dwustronna, konsensualna i płatna.

W przeciwieństwie do płatnych umów dotyczących przeniesienia własności (innych praw rzeczowych) lub użytkowania, umowa o pracę reguluje prawną stronę działalności produkcyjnej, której towarzyszy powstanie określonego zmaterializowanego rezultatu. Zgodnie z ust. 1 art. 703 Kodeksu Cywilnego umowa o dzieło zawierana jest w celu wytworzenia lub przetworzenia (przetworzenia) rzeczy lub wykonania innej pracy. W związku z tym interesem klienta w umowie o dzieło jest otrzymanie nowego przedmiotu wyprodukowanego przez wykonawcę jako strony tej umowy lub poprawienie jakości i innych właściwości konsumenckich istniejącego przedmiotu.

Charakterystyczne dla umowy jest również to, że wynik wykonanej pracy musi zostać przeniesiony na klienta. Jednocześnie na podstawie umowy o dzieło zawartej w celu wytworzenia rzeczy wykonawca wraz z przeniesieniem nowej rzeczy przenosi również na klienta prawa do tej rzeczy (paragraf 2 art. 703 kodeksu cywilnego) .

Tworzenie nowych indywidualnie określonych rzeczy lub zmiana ich właściwości konsumenckich w interesie Klienta wiąże się z realizacją umowy o dzieło na jego zlecenie. Klient ma prawo w każdej chwili sprawdzić postęp i jakość prac wykonywanych przez wykonawcę, nie ingerując jednak w jego działania (§ 1 art. 715 Kodeksu Cywilnego). Z kolei zgodnie z ust. 3 art. 703 Kodeksu Cywilnego wykonawca samodzielnie określa sposób realizacji zadania zamawiającego, chyba że umowa stanowi inaczej.

Umowę o pracę należy również odróżnić od umów o świadczenie usług, chociaż normy prawne dotyczące umowy o pracę mogą być stosowane subsydiarnie do niektórych jej rodzajów. Główną różnicą między umową o dzieło a umową o świadczenie usług jest wygląd w trakcie jej wykonywania rezultatu, ubranego w zmaterializowaną formę. Taki skutek nie występuje przy wykonywaniu umowy o świadczenie usług, co prowadzi do innych konsekwencji, zarówno materialnych, jak i niematerialnych (na przykład fizyczne przemieszczanie się towaru podczas jego transportu, poprawa zdrowia w wyniku leczenia) .

Umowa o pracę, pomimo zewnętrznego podobieństwa, również znacząco różni się od umowy o pracę. Zgodnie z art. 704, 705 kc wykonawca wykonuje pracę na własny koszt, tj. z własnych materiałów, własnymi siłami i środkami, chyba że umowa stanowi inaczej oraz na własne ryzyko. Pracownik, który zawarł umowę o pracę, jest wpisany do personelu odpowiedniej organizacji, w związku z czym podlega przepisom prawa pracy, w szczególności normom dotyczącym liczby i warunków pracy, jej wypłaty oraz ubezpieczenia społecznego. Jednocześnie na warunkach umowy o pracę może mu zostać powierzona realizacja czynności niezwiązanych z osiągnięciem określonego zmaterializowanego rezultatu.

Obecne prawo cywilne wyróżnia kilka rodzajów umów o pracę:

▪ gospodarstwo domowe;

▪ budownictwo;

▪ umowa o prace projektowe i pomiarowe;

▪ praca kontraktowa na potrzeby rządu.

Zgodnie z ust. 2 art. 702 Kodeksu Cywilnego, do takich umów mają zastosowanie ogólne przepisy dotyczące umowy (§ 1 rozdziału 37 Kodeksu Cywilnego), chyba że przepisy Kodeksu Cywilnego dotyczące tego rodzaju umów stanowią inaczej.

Stronami umowy są klient i wykonawca. Ustawa nie określa kręgu podmiotów, które mogą uczestniczyć w stosunkach umownych zarówno po stronie wykonawcy, jak i po stronie zamawiającego, w związku z czym stosuje się ogólne zasady udziału obywateli i osób prawnych w obrocie cywilnym .

Co do zasady, jeżeli w ramach umowy o dzieło ma być wykonana niewielka ilość prac technicznie prostych, wykonuje je osobiście wykonawca. Jednak przy wykonywaniu złożonego zestawu robót, zwłaszcza w zakresie wykonawstwa budowlanego, obowiązuje zasada generalnego wykonawstwa. Zasada ta jest zapisana w art. 706 Kodeksu Cywilnego, zgodnie z którym w przypadku, gdy obowiązek wykonawcy robót przewidzianych umową nie wynika z przepisów prawa lub umowy o dzieło, wykonawca ma prawo zaangażować inne osoby w wykonanie swoich obowiązki. Wykonawca występuje w tym przypadku jako generalny wykonawca, a prawo określa osoby zaangażowane w wykonanie poszczególnych prac jako podwykonawców.

Istotą zasady generalnego wykonawstwa jest to, że generalny wykonawca ponosi odpowiedzialność wobec zamawiającego za skutki niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań przez podwykonawcę, gdyż tylko zamawiający i generalny wykonawca są związani zobowiązaniami wynikającymi z umowy. Z kolei generalny wykonawca odpowiada wobec podwykonawcy za niewykonanie lub nienależyte wykonanie przez zleceniodawcę zobowiązań wynikających z umowy o dzieło, gdyż on sam jest związany zobowiązaniami z tytułu umowy podwykonawczej tylko z podwykonawcą. Tak więc tutaj istnieje odpowiedzialność generalnego wykonawcy za działania osób trzecich, dlatego ogólne zasady ust. 1 art. 313, art. 403 GK.

Jednocześnie, za zgodą generalnego wykonawcy, klient może zawierać umowy o wykonanie określonych prac z innymi osobami (umowy bezpośrednie).

Jedynym niezbędnym warunkiem umowy o pracę, jak i najczęściej płatnych umów cywilnoprawnych, jest jej przedmiot. Z treści art. 702 kc wynika z tego, że przedmiotem umowy jest zarówno samo dzieło (wytworzenie rzeczy, jej przetworzenie lub przetworzenie, inny rodzaj dzieła), jak i przeniesienie na klienta ucieleśnionego rezultatu. W przypadku braku warunku w przedmiocie w umowie o dzieło lub braku porozumienia stron w przedmiocie, umowę uważa się za niezawartą.

Najważniejszą cechą przedmiotu umowy o dzieło jako umowy o dzieło jest jakość. Zgodnie z art. 721 Kodeksu Cywilnego, jakość prac wykonanych przez wykonawcę musi odpowiadać warunkom umowy o roboty budowlane, aw przypadku braku lub niekompletności warunków umowy, wymogom zwykle stawianym pracom tego rodzaju.

Ustawa, inny akt prawny, umowa o pracę lub praktyka biznesowa mogą przewidywać okres gwarancji na wynik pracy, tj. okres, w którym wynik pracy musi być zgodny z warunkami umowy o jakość, o której mowa w ust. 1 art. 721 GK.

Umowa określa cenę pracy do wykonania lub sposób jej ustalenia. Cena nie jest jednak zasadniczym warunkiem umowy o pracę, ponieważ w przypadku braku takich wskazań w umowie o pracę ustala się ją zgodnie z ust. 3 art. 424 BR. Cena kontraktowa składa się z dwóch części:

1) rekompensatę kosztów poniesionych przez wykonawcę;

2) należne mu wynagrodzenie.

Jeżeli ilość pracy jest duża, a ich rodzaje są zróżnicowane, cenę umowy ustala się, sporządzając kosztorys.

Cena pracy (szacunkowa) w ramach zamówienia może być przybliżona lub stała. Przybliżony jest oszacowaniem, od którego możliwe są odchylenia (nadmiar) w trakcie pracy. Wywoływane jest mocne oszacowanie, od którego takie odchylenia nie są dozwolone. Prawo zakłada domniemanie, że strony uzgadniają solidną wycenę, na mocy której, przy braku innych wskazań w umowie, cenę dzieła uważa się za stałą.

Jednym z ważnych warunków umowy jest termin. Umowa ta określa daty rozpoczęcia i zakończenia pracy. W drodze porozumienia stron umowa przewiduje również terminy wykonania poszczególnych etapów prac (terminy pośrednie). Określone w umowie o dzieło wstępne, końcowe i pośrednie warunki wykonania prac mogą ulec zmianie w przypadkach iw sposób przewidziany umową.

Jednocześnie termin, podobnie jak cena, nie jest istotnym warunkiem umowy. W przypadku braku wskazania w umowie o pracę na okres wykonywania pracy, normy ust. 2 art. 314 BR. Zgodnie z tymi zasadami zobowiązanie, którego termin nie jest przewidziany i nie można go określić, musi zostać wykonane w rozsądnym terminie po jego zaistnieniu. Jeżeli zobowiązanie nie zostanie wykonane w rozsądnym terminie, to należy je wykonać w ciągu siedmiu dni od dnia przedstawienia wezwania wierzyciela do jego wykonania.

Głównym obowiązkiem wykonawcy jest wykonanie określonych prac na polecenie zamawiającego i przekazanie mu wyniku wykonanej pracy (klauzula 1, art. 702 Kodeksu Cywilnego).

W przypadkach, gdy praca określona w umowie jest wykonywana z materiału zamawiającego, wykonawca jest zobowiązany do korzystania z dostarczonego mu materiału w sposób oszczędny i ostrożny (klauzula 1, art. 713 kc).

Prawo określa skutki złej jakości pracy wykonanej przez wykonawcę (art. 723 kc).

Zgodnie z art. 724 Kodeksu Cywilnego, klientowi przysługuje prawo do zgłaszania roszczeń związanych z nienależytą jakością wyniku dzieła, pod warunkiem, że zostanie on ujawniony w terminach przewidzianych w niniejszym artykule, chyba że przepisy prawa lub umowa stanowią inaczej. Warunki zgłaszania przez klienta roszczeń związanych z nieodpowiednią jakością wykonanych prac są uzależnione od obecności lub braku okresu gwarancyjnego i czasu jej trwania.

W przypadku, gdy na wynik prac nie ustalono okresu gwarancji, reklamacje związane z wadami wyniku prac mogą być zgłaszane przez klienta, pod warunkiem, że zostaną one wykryte w rozsądnym terminie, ale w ciągu dwóch lat od datę przekazania wyniku pracy, chyba że inne warunki określa prawo, umowa lub praktyka biznesowa.

W przypadku gwarancji umownej klient ma prawo dochodzić takich roszczeń w okresie gwarancji ustalonym przez wykonawcę. Zgodnie z ust. 5 art. 724 Kodeksu Cywilnego, o ile umowa o dzieło nie stanowi inaczej, bieg terminu rękojmi rozpoczyna się od momentu, w którym wynik wykonanej pracy został lub powinien był zostać zaakceptowany przez klienta.

Jeżeli okres gwarancji umownej jest krótszy niż dwa lata, a wady powstałe w wyniku prac zostaną stwierdzone przez klienta po upływie okresu gwarancji, ale w ciągu dwóch lat od momentu, w którym wynik wykonanej pracy został zaakceptowany lub powinien był zostały zaakceptowane przez zamawiającego, wykonawca ponosi niekorzystne konsekwencje, jeżeli zamawiający udowodni, że wady powstały przed przekazaniem klientowi wyniku pracy lub z przyczyn powstałych przed tym momentem.

W sztuce. 725 kc zawiera szczególne przepisy dotyczące przedawnienia roszczeń z tytułu nienależytej jakości pracy. Termin przedawnienia roszczeń z tytułu nienależytej jakości prac wykonywanych na podstawie umowy o dzieło wynosi jeden rok, a w odniesieniu do budynków i budowli określa się go zgodnie z art. 196 Kodeksu Cywilnego, tj. to trzy lata. Tym samym dla wszystkich rodzajów majątku ruchomego i nieruchomego, z wyjątkiem budynków i budowli, prawo przewiduje skrócony termin przedawnienia dla tego rodzaju roszczeń.

Główne obowiązki klienta, wynikające z art. 702 Kodeksu Cywilnego, stanowią przyjęcie wyniku pracy i jej zapłatę.

Zgodnie z art. 718 Kodeksu Cywilnego, zleceniodawca zobowiązany jest, w przypadkach, w zakresie i trybie przewidzianym umową o dzieło, udzielić wykonawcy pomocy przy wykonywaniu robót.

Do zakończenia realizacji umowy w zakresie zobowiązania wykonawcy do przekazania klientowi wyniku robót i zobowiązania tego ostatniego do zaakceptowania tego wyniku, wymagane jest przestrzeganie procedury zwanej odbiorem robót wykonywane. Procedura takiej akceptacji jest szczegółowo uregulowana przepisami prawa (art. 720 kc), gdyż jest ona równie ważna dla obu stron umowy.

Zleceniodawca jest zobowiązany do oględzin i odbioru wykonanej pracy (jego wyniku) przy udziale wykonawcy w terminie iw sposób określony w umowie o dzieło. W przypadku wykrycia odchyleń od umowy, które pogarszają wynik prac lub innych niedociągnięć w pracy, musi niezwłocznie zgłosić to wykonawcy.

Klient, który stwierdził uchybienia w dziele podczas jego odbioru, ma prawo powoływać się na nie tylko w tych przypadkach, gdy uchybienia te zostały określone w ustawie lub w innym dokumencie potwierdzającym odbiór, lub możliwość późniejszego przedstawienia żądania ich wykonania. eliminacja. O ile umowa o dzieło nie stanowi inaczej, zleceniodawca, który przyjął dzieło bez weryfikacji, pozbawiony jest prawa powoływania się na braki dzieła, które można było ustalić zwykłym sposobem odbioru (wady oczywiste).

Jeżeli po odbiorze pracy zostaną wykryte odstępstwa od umowy o dzieło lub inne w niej braki, których nie można było ustalić zwykłą metodą odbioru (niedociągnięcia ukryte), w tym te, które zostały celowo ukryte przez wykonawcę, zleceniodawca jest zobowiązany powiadomić o tym wykonawcę w rozsądnym terminie poprzez ich wykrycie.

W przypadku powstania sporu między klientem a wykonawcą co do wad wykonanych prac lub ich przyczyn, na wniosek którejkolwiek ze stron należy przeprowadzić badanie.

Najważniejszym obowiązkiem zamawiającego jest zapłata za wykonaną przez wykonawcę pracę po cenie ustalonej zgodnie z art. 709 GK. Jednocześnie, jeżeli umowa nie przewiduje przedpłaty za wykonane prace lub ich poszczególne etapy, zleceniodawca zobowiązany jest do zapłaty wykonawcy uzgodnionej ceny po ostatecznym dostarczeniu wyników prac, pod warunkiem, że prace zostały wykonane prawidłowo i w uzgodnionym terminie lub za zgodą klienta przed terminem. Wykonawca ma prawo żądać od niego wypłaty zaliczki lub kaucji tylko w przypadkach i w wysokości określonych w ustawie lub umowie o dzieło (art. 711 kc).

Zgodnie z art. 712 Kodeksu Cywilnego, jeżeli zleceniodawca nie wywiąże się z obowiązku zapłaty ustalonej ceny lub innej należności należnej wykonawcy w związku z wykonaniem umowy o dzieło, wykonawca ma prawo do wstrzymania wyniku robót zgodnie z z art. 359, 360 Kodeksu Cywilnego, a także sprzęt należący do Klienta, rzecz przekazana do przetworzenia (przetworzenia), pozostała część niewykorzystanych materiałów i inne mienie Klienta, które okazały się być w jego posiadaniu do czasu Klienta płaci odpowiednie kwoty.

5.2. Umowa gospodarstwa domowego

Zgodnie z ust. 1 art. 730 Kodeksu Cywilnego, na podstawie umowy konsumenckiej wykonawca prowadzący odpowiednią działalność gospodarczą zobowiązuje się do wykonywania na polecenie obywatela (klienta) określonych prac mających na celu zaspokojenie gospodarstwa domowego lub innych osobistych potrzeb klienta, a Klient zobowiązuje się przyjąć i zapłacić za pracę.

Wraz z cechami wspólnymi tkwiącymi w umowie jako całości, umowa konsumencka ma swoją specyfikę. Tak więc przedmiotowa kompozycja tej umowy ma pewne cechy. Wykonawcą jest zawsze organizacja komercyjna lub obywatel-przedsiębiorca zaangażowany w działalność przedsiębiorczą w celu wykonania odpowiedniego rodzaju pracy. Klientem w ramach rozważanego rodzaju umowy o pracę może być tylko obywatel, który musi zaspokoić swoje gospodarstwo domowe lub inne potrzeby osobiste. W tym zakresie stosunki wynikające z umowy konsumenckiej nieuregulowane w Kodeksie Cywilnym podlegają Ustawie o Ochronie Konsumentów i innym aktom prawnym przyjętym na jej podstawie (klauzula 3 art. 730 Kodeksu Cywilnego).

Ponieważ wykonanie umowy konsumenckiej zaspokaja potrzeby obywateli w zakresie wykonywania pracy, którą podmiot je wykonujący musi wykonywać w stosunku do każdego, kto się do niego zwraca (art. 426 kc), umowa ta, zgodnie z paragrafem 2 sztuki. 730 Kodeksu Cywilnego jest uznawane za publiczne.

Umowa gospodarstwa domowego może zostać zawarta z wykorzystaniem oferty publicznej (art. 437 kc).

Specyfiką różni się również przedmiot umowy gospodarstwa domowego. Z definicji w art. 730 kc wynika z tego, że wykonawca zobowiązuje się do wykonywania prac mających na celu zaspokojenie potrzeb gospodarstwa domowego lub innych osobistych potrzeb obywatela-klienta. Dlatego wynik wykonanej pracy musi być przeznaczony do użytku niezwiązanego z działalnością przedsiębiorczą.

Specyfika umowy konsumenckiej przejawia się również w ustaleniu przez prawo przedumownych zobowiązań kontrahenta oraz innych gwarancji praw klienta. Zobowiązania przedkontraktowe zgodnie z art. 732 Kodeksu Cywilnego (art. 8 – 10 Ustawy o Ochronie Praw Konsumenta) jest to, że wykonawca jest zobowiązany do udzielenia klientowi niezbędnej i rzetelnej informacji o proponowanym dziele, jego rodzaju i cechach, cenie i formie płatności, a także przekazywać klientowi, na jego żądanie, inne informacje związane z umową i odnośną pracą. Istotne informacje muszą być również przekazane klientowi w przypadkach, gdy rodzaj działalności wykonawcy podlega licencjonowaniu i (lub) wykonawca posiada akredytację państwową. Dodatkowo, jeśli ma to znaczenie ze względu na charakter pracy, wykonawca musi wskazać klientowi konkretną osobę, która je wykona.

Jeżeli klient nie ma możliwości natychmiastowego uzyskania określonych informacji o pracy w miejscu zawarcia umowy konsumenckiej, ma prawo żądać od wykonawcy odszkodowania za szkody spowodowane nieuzasadnionym uchylaniem się od zawarcia umowy (klauzula 4 art. 445 Kodeksu Cywilnego).

Treść umowy krajowej ma swoje własne cechy w porównaniu z ogólnymi zasadami umowy. Jak wspomniano powyżej, wykonawca, zgodnie z ust. 1 art. 732 Kodeksu Cywilnego przed zawarciem niniejszej umowy zobowiązany jest do poinformowania klienta o cenie dzieła. Dlatego wraz z przedmiotem cena jest istotnym warunkiem umowy konsumenckiej.

Zgodnie z ogólnymi przepisami prawa cywilnego dotyczącymi formy transakcji, umowa konsumencka musi być zawarta w prostej formie pisemnej (art. 158 – 162 Kodeksu Cywilnego). Jeżeli umowa o wykonanie pracy jest wykonywana w obecności konsumenta, można ją również wykonać poprzez wystawienie mu paragonu gotówkowego, biletu itp. Umowę tutaj uważa się za zawartą ustnie. W przypadku, gdy klient w pisemnej umowie konsumenckiej przyłącza się do warunków odpowiedniego wzorca oferowanego przez kontrahenta, umowa nabiera cech umowy zobowiązującej (art. 428 kc).

Zgodnie z art. 27 Ustawy o Ochronie Praw Konsumenta wykonawca jest zobowiązany do wykonania dzieła w terminie określonym w zasadach wykonywania określonych prac lub umowy domowej. Jeżeli wykonanie prac odbywa się w częściach, umowa musi określać szczególne warunki (okresy) wykonania prac.

Na życzenie konsumenta zamówienie może zostać zrealizowane w trybie pilnym. W przypadku pilności prac do ceny zostanie doliczona dodatkowa opłata. W takim przypadku termin realizacji zamówienia liczony jest od momentu (godziny) otrzymania zamówienia określonego w umowie.

Roboty są opłacane przez klienta, co do zasady, po ich ostatecznym dostarczeniu przez wykonawcę. Jednak za zgodą zamawiającego dzieło może zostać przez niego opłacone przy zawarciu umowy w całości lub poprzez wystawienie wykonawcy zaliczki (art. 735 kc).

W przypadku wykrycia wad przy odbiorze wyniku pracy lub po jego odbiorze w okresie gwarancyjnym, a jeżeli nie zostanie ona stwierdzona – w rozsądnym terminie, nie później jednak niż dwa lata (w przypadku nieruchomości – pięć lat) od dnia odbioru wyniku pracy klient ma prawo, według swojego wyboru, wykonać jedno z postanowień art. 723 Kodeksu Cywilnego prawa do żądania nieodpłatnego ponownego wykonania dzieła lub zwrotu wydatków poniesionych przez niego na usunięcie braków z własnych środków lub przez osoby trzecie (klauzula 1 art. 737 Kodeksu Cywilnego).

Zgodnie z ust. 2 art. 737 Kodeksu Cywilnego, w przypadku stwierdzenia istotnych uchybień w wyniku prac, zleceniodawca ma prawo wystąpić do wykonawcy z żądaniem nieodpłatnego usunięcia tych uchybień, jeżeli udowodni, że wystąpiły one przed odbiorem wynik pracy klienta lub z przyczyn powstałych przed tym momentem. Wymóg ten może zostać zgłoszony przez klienta, jeżeli wskazane braki zostaną wykryte po upływie dwóch lat (w przypadku nieruchomości - pięciu lat) od dnia przyjęcia wyniku pracy przez klienta, ale w okresie użytkowania ustalonym dla wyniku pracy lub w ciągu dziesięciu lat od daty przyjęcia wyniku pracy przez klienta, jeśli nie ustalono daty ważności. Jeżeli wykonawca nie spełni tego wymogu, zamawiający ma prawo w tym samym terminie żądać albo zwrotu części ceny zapłaconej za pracę, albo zwrotu wydatków poniesionych w związku z usunięciem wad przez Klient samodzielnie lub przy pomocy osób trzecich lub odmawia wykonania umowy i żąda naprawienia wyrządzonych szkód.

Braki w pracy muszą zostać usunięte przez wykonawcę w rozsądnym terminie wyznaczonym przez klienta. Termin ten jest wskazany w umowie lub w innym dokumencie podpisanym przez strony (art. 30 ustawy o ochronie praw konsumenta). Zgodnie z ust. 3 art. 723 Kodeksu Cywilnego i ust. 1 art. 29 tej ustawy zamawiający ma prawo odmówić wykonania umowy i żądać pełnego odszkodowania za poniesione straty, jeżeli wykonawca nie usunie braków wykonanej pracy w wyznaczonym przez siebie terminie.

5.3. umowa budowlana

Zgodnie z ust. 1 art. 740 kc, w ramach umowy o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się wybudować określony obiekt na zlecenie zamawiającego lub wykonać inne roboty budowlane w terminie ustalonym umową, a zamawiający zobowiązuje się stworzyć wykonawcy niezbędne warunki wykonać pracę, zaakceptować jej wynik i zapłacić ustaloną cenę.

Regulacja tego rodzaju stosunku umownego odbywa się zgodnie z normami § 3 rozdz. 37 GK „Kontrakt budowlany”. Zastosowanie mają ogólne postanowienia umowy zawarte w § 1 niniejszego rozdziału, o ile przepisy o umowach o roboty budowlane przewidziane w Kodeksie Cywilnym nie stanowią inaczej.

Normy regulujące stosunki na umowie o usługę budowlaną zawarte są w wielu innych regulacyjnych aktach prawnych. Należą do nich w szczególności:

▪ Kodeks urbanistyczny Federacji Rosyjskiej z dnia 29.12.2004 grudnia 190 r. nr XNUMX-FZ;

▪ Ustawa RSFSR z dnia 26.06.1991 czerwca 1488 r. nr 1-XNUMX „O działalności inwestycyjnej w RFSRR”;

▪ Ustawa Federalna nr 25.02.1999-FZ z dnia 39 lutego XNUMX r. „O działalności inwestycyjnej w Federacji Rosyjskiej prowadzonej w formie inwestycji kapitałowych”;

▪ Ustawa Federacji Rosyjskiej z dnia 17.11.1995 listopada 169 r. nr XNUMX-FZ „O działalności architektonicznej w Federacji Rosyjskiej”;

▪ Ustawa federalna nr 06.05.1999-FZ z dnia 97 maja XNUMX r. „W sprawie przetargów na składanie zamówień na dostawę towarów, wykonywanie pracy i świadczenie usług na potrzeby rządu”.

W przypadkach, gdy na podstawie umowy budowlanej wykonywana jest praca na zaspokojenie gospodarstwa domowego lub innych osobistych potrzeb obywatela, zasady § 2 rozdz. 37 kodeksu cywilnego „Umowa domowa” (klauzula 3 art. 740 kodeksu cywilnego).

Ponadto w regulacji stosunków umownych o roboty budowlane stosowane są akty o charakterze rekomendacyjnym. Takim aktem są w szczególności Wytyczne dotyczące sporządzania umów budowlanych w Federacji Rosyjskiej przyjęte przez Ministerstwo Budownictwa Rosji 10 czerwca 1992 r.

Stronami umowy o roboty budowlane są klient i wykonawca.

Inwestorzy dokonujący inwestycji kapitałowych na terytorium Federacji Rosyjskiej z własnych i (lub) pożyczonych środków zgodnie z ustawodawstwem Federacji Rosyjskiej, a także osoby fizyczne i prawne upoważnione przez inwestorów realizujących projekty inwestycyjne (punkty 2, 3 ) może działać jako klienci art. 4 ustawy federalnej „O działalności inwestycyjnej w Federacji Rosyjskiej, prowadzonej w formie inwestycji kapitałowych”).

Wykonawcami mogą być organizacje budowlane, budowlano-instalacyjne, projektowo-budowlane i inne organizacje działające w dziedzinie produkcji budowlanej, a także indywidualni przedsiębiorcy. Aby wykonywać odpowiednie rodzaje pracy, muszą posiadać licencję (klauzula 4, art. 4 wspomnianej ustawy federalnej).

Przy realizacji budowy kapitału szeroko stosowany jest system generalnego wykonawstwa, w którym klient zawiera umowę z jedną organizacją budowlaną - generalnym wykonawcą, który angażuje wyspecjalizowane organizacje jako podwykonawców do wykonywania poszczególnych pakietów prac. Generalni wykonawcy i podwykonawcy mogą być również obywatelami prowadzącymi działalność gospodarczą bez tworzenia osobowości prawnej.

Za zgodą wykonawcy klient zawiera umowy na wykonanie niektórych prac instalacyjnych i innych prac specjalnych na tym obiekcie budowlanym z inną instalacją kontraktową i innymi wyspecjalizowanymi organizacjami. Takie umowy zawierane przez klienta nazywane są umowami bezpośrednimi.

Przedmiotem umowy o roboty budowlane (podwykonawstwo) jest końcowy rezultat działań wykonawcy (podwykonawcy). W ramach umowy o roboty budowlane jest to odpowiedni obiekt budowlany (przedsiębiorstwo, budynek, konstrukcja) przekazany przez wykonawcę klientowi, a w ramach umowy o podwykonawstwo – kompletny zestaw określonych prac (instalacyjnych, sanitarnych itp.), które są częścią prac na obiekcie budowlanym jako całości i dostarczonych przez podwykonawcę generalnemu wykonawcy.

Istnieją następujące rodzaje kontraktów budowlanych:

▪ umowy na budowę, montaż i inne prace na obiekcie jako całości;

▪ umowy na wykonanie poszczególnych kompleksów instalacyjnych i innych specjalnych robót budowlanych;

▪ umowy na prace rozruchowe.

O ile umowa nie stanowi inaczej, przepisy umowy o roboty budowlane mają zastosowanie również do remontów kapitalnych budynków i budowli (klauzula 2, art. 740 kc).

Umowa budowlana musi być zawarta na piśmie. W takim przypadku można zastosować formularz (wzór) umowy, który stanowi załącznik do ww. Wytycznych dotyczących sporządzania umów budowlanych w Federacji Rosyjskiej.

Istotnymi warunkami umowy budowlanej są warunki dotyczące przedmiotu, ceny i okresu obowiązywania umowy.

Przy ustalaniu ceny umowy strony mogą kierować się Procedurą ustalania kosztów budowy i bezpłatnych (umownych) cen wyrobów budowlanych w warunkach rozwoju stosunków rynkowych (załącznik do pisma Gosstroy of Russia z dnia 29.12.1993 grudnia 12 r. nr 349-XNUMX).

Zgodnie z par. 1 pkt 1 art. 708 Kodeksu Cywilnego, czas trwania umowy o usługę budowlaną określa porozumienie stron poprzez wskazanie w umowie początkowego i końcowego terminu wykonania robót. Za zgodą stron umowa może również określać terminy wykonania poszczególnych etapów robót, jeżeli umowa przewiduje dostarczenie wyniku wykonanej pracy najpierw etapami, a następnie w całości dla obiektu budowlanego.

Co do zasady umowa budowlana przewiduje zobowiązania gwarancyjne wykonawcy za wybudowane budynki i budowle lub za zrealizowane pakiety robót.

Aby zawrzeć umowę o usługę budowlaną, konieczne jest wcześniejsze uzyskanie określonych dokumentów. Dla klienta takim dokumentem jest pozwolenie na budowę wydane przez federalny organ wykonawczy, organ wykonawczy podmiotu Federacji Rosyjskiej lub organ samorządu terytorialnego zgodnie z ich kompetencjami (art. 51 kodeksu urbanistycznego), oraz dla wykonawcy - licencja (zezwolenie) na prowadzenie działalności budowlanej.

Głównym obowiązkiem wykonawcy kontraktu budowlanego jest wykonanie budowy (rozbudowa, przebudowa, ponowne wyposażenie techniczne) przedsiębiorstwa, budynku, konstrukcji przewidzianej umową. Istotnym warunkiem realizacji zamówienia jest wykonanie robót budowlano-montażowych i innych robót na obiekcie zgodnie z dokumentacją techniczną, która określa zakres, treść robót i inne wymagania dla nich oraz kosztorysem, który określa cenę pracy (dokumentacja projektowa i kosztorysowa).

Wykonując budowę, wykonawca zobowiązany jest do przestrzegania norm i przepisów budowlanych (SNiP), innych norm i zasad technicznych, a także wymagań prawa i innych aktów prawnych dotyczących ochrony środowiska i bezpieczeństwa robót budowlanych (art. 751 Kodeksu Cywilnego).

Wykonawca jest zobowiązany do dostarczenia na plac budowy niezbędnych materiałów, w tym części i konstrukcji, a także wyposażenia, jeżeli umowa o roboty budowlane nie przewiduje, że budowa w całości lub w określonej części jest zapewniona przez zamawiającego (art. 745 Kodeksu Cywilnego).

Obowiązkiem wykonawcy jest również wzniesienie budynku, budowli lub innego obiektu budowlanego lub wykonanie innych robót budowlanych oraz dostarczenie klientowi wyniku prac wykonanych w ramach umowy o usługę budowlaną w terminie ustalonym umową .

Prawo przewiduje określone obowiązki klienta wynikające z umowy o roboty budowlane. Tym samym klient jest zobowiązany do terminowego dostarczenia działki pod budowę. Powierzchnia i stan udostępnianej działki musi odpowiadać warunkom zawartym w umowie, aw przypadku braku takich warunków zapewniać terminowe rozpoczęcie prac, ich normalny przebieg i terminowe zakończenie.

Zamawiający jest zobowiązany, w przypadkach i w sposób przewidziany umową o roboty budowlane, przekazać wykonawcy do użytkowania budynki i budowle niezbędne do wykonania robót, zapewnić transport towaru na jego adres, tymczasowe połączenie sieci elektroenergetycznych, rurociągów wodnych i parowych oraz do świadczenia innych usług.

Zapłata za powyższe usługi następuje w przypadkach i na zasadach określonych w umowie o roboty budowlane (art. 747 kc).

Zleceniodawca jest również zobowiązany do przekazania wykonawcy dokumentów potwierdzających zgodę odpowiednich organów na prowadzenie prac w miejscach przechodzenia mediów podziemnych, w rejonie napowietrznych linii energetycznych i komunikacyjnych.

Zgodnie z art. 748 Kodeksu Cywilnego zleceniodawca ma prawo sprawować kontrolę i nadzór nad postępem i jakością wykonywanych prac, dotrzymywaniem terminów ich wykonania (harmonogramem), jakością dostarczonych przez wykonawcę materiałów, a także prawidłowe wykorzystanie materiałów klienta przez wykonawcę, bez ingerencji w działalność operacyjną i gospodarczą wykonawcy.

Zamawiający, który w toku kontroli i nadzoru nad wykonywaniem robót wykrył odchylenia od warunków umowy o roboty budowlane mogące pogorszyć jakość robót lub inne ich uchybienia, zobowiązany jest do niezwłocznego zgłoszenia tego wykonawcy. Klient, który nie złożył takiego oświadczenia, traci prawo powoływania się na stwierdzone przez niego w przyszłości braki.

Cechą charakterystyczną umowy o roboty budowlane jest współpraca stron (art. 750 kc).

Z uwagi na specyfikę i złożoność przedmiotu umowy o usługę budowlaną, dostawa i odbiór robót wykonywanych w ramach tej umowy jest szczególnie uregulowany (art. 753 kc). W przypadkach przewidzianych ustawą lub innymi aktami prawnymi w odbiorze wyników pracy muszą uczestniczyć przedstawiciele organów państwowych i organów samorządu terytorialnego.

Dostarczenie wyniku pracy przez wykonawcę i jego akceptacja przez klienta są sformalizowane aktem podpisanym przez obie strony. Jeżeli jedna ze stron odmówi podpisania aktu, sporządza się w nim wzmiankę o tym, a akt podpisuje druga strona. Jednostronny akt wydania lub przyjęcia wyniku pracy może zostać uznany przez sąd za nieważny tylko wtedy, gdy powody odmowy podpisania aktu zostaną przez niego uznane za uzasadnione. Zamawiający ma prawo odmówić przyjęcia wyniku robót w przypadku wykrycia braków, które wykluczają możliwość jego wykorzystania do celu określonego w umowie o roboty budowlane i nie mogą być usunięte przez wykonawcę lub zamawiającego.

Odbioru ukończonych obiektów budowlanych dokonuje klient lub inna upoważniona przez inwestora osoba. Klient może zaangażować w odbiór użytkownika obiektu (organizację operacyjną), twórców dokumentacji technicznej, wyspecjalizowane organizacje i inne osoby prawne oraz osoby fizyczne, tworząc w razie potrzeby komisję selekcyjną.

W przypadkach, gdy jest to przewidziane prawem lub umową budowlaną lub wynika z charakteru prac wykonywanych w ramach umowy, odbiór wyniku prac musi być poprzedzony wstępnymi próbami. W związku z tym odbiór następuje dopiero po pozytywnym wyniku takich testów (klauzula 5, art. 753 kc).

Odbiór ukończonego obiektu budowlanego dokumentowany jest aktem odbioru.

Wykonawca zobowiązany jest do terminowego usunięcia braków i usterek stwierdzonych w procesie odbioru robót budowlano-montażowych. Termin usunięcia tych braków jest szczegółowo określony w protokole odbioru.

Zapłata za wykonaną przez wykonawcę pracę jest dokonywana przez zamawiającego w wysokości przewidzianej w kosztorysie, w terminie iw sposób określony prawem lub umową budowlaną. W przypadku braku odpowiednich instrukcji w prawie lub umowie, zapłata za pracę następuje po ostatecznym dostarczeniu wyniku pracy (klauzula 1 art. 711 Kodeksu Cywilnego). Jednocześnie znaczny koszt i czas trwania budowy kapitału wymagają zaliczek na działania wykonawcy. Ma jednak prawo żądać wypłaty zaliczki lub kaucji tylko w przypadkach i w wysokości określonej w ustawie lub umowie (klauzula 2 art. 711 Kodeksu Cywilnego).

Odpowiedzialność wykonawcy za jakość pracy ma swoją specyfikę. Zgodnie z art. 754 kc wykonawca odpowiada wobec zamawiającego za odstępstwa od wymagań przewidzianych w dokumentacji technicznej oraz w obowiązujących strony przepisach budowlanych i przepisach, a także za nieosiągnięcie wskaźników obiektu budowlanego określone w dokumentacji technicznej, w tym m.in. zdolność produkcyjna przedsiębiorstwa.

O ile umowa o usługę budowlaną nie stanowi inaczej, wykonawca gwarantuje, że obiekt budowlany osiągnie wskaźniki określone w dokumentacji technicznej oraz możliwość eksploatacji obiektu zgodnie z umową w okresie gwarancyjnym. Okres rękojmi określony przepisami prawa może zostać przedłużony za zgodą stron (art. 755 kc).

Po przedstawieniu wymagań związanych z nieodpowiednią jakością pracy, zasady ust. 1 - 5 art. 724 GK. Jednocześnie termin na wykrycie uchybień zgodnie z ust. 2, 4 tego artykułu wynosi pięć lat (art. 756 kc).

Jeżeli umowa o usługę budowlaną przewiduje ściągnięcie kary (grzywna, kara) za jej niewykonanie lub nienależyte wykonanie, straty zostaną wyegzekwowane po potrąceniu (kara potrącenia). Umowa może jednak przewidywać inaczej: odzyskanie tylko kary, odzyskanie szkody w pełnej wysokości przewyższającej karę, odzyskanie kary albo odszkodowania.

5.4. Umowa na wykonanie prac projektowych i geodezyjnych

Na podstawie umowy o wykonanie prac projektowych i geodezyjnych wykonawca (projektant, poszukiwacz) zobowiązuje się, na polecenie klienta, opracować dokumentację techniczną i (lub) wykonać prace geodezyjne, a klient zobowiązuje się do ich przyjęcia i zapłaty wynik.

Stosunki umowne na wykonanie prac projektowych i geodezyjnych regulują przede wszystkim przepisy szczególne zawarte w § 4 rozdz. 37 Kodeksu Cywilnego „Umowa na wykonanie prac projektowych i geodezyjnych”. Ogólne postanowienia umowy (§ 1 rozdziału 37 Kodeksu cywilnego) mają zastosowanie do określonych stosunków umownych, chyba że odpowiednie akty prawne stanowią inaczej.

Stronami umowy o wykonanie prac projektowych i geodezyjnych są zleceniodawca i wykonawca (projektant, poszukiwacz). Mogą to być te same osoby, co w umowie o roboty budowlane. Jednak wykonawcą w ramach określonej umowy może być również zleceniodawca w przypadkach, gdy obowiązek opracowania odpowiedniej dokumentacji technicznej ciąży na nim, a nie ma możliwości samodzielnego wykonania takiej pracy.

Ochronę klientów przed wykonaniem niskiej jakości dokumentacji projektowej i kosztorysowej zapewnia instytut licencyjny, który wydaje zezwolenia (licencje) na wykonanie prac specjalnych wymagających odpowiedniej certyfikacji wykonawcy. Lista rodzajów takich prac jest określona w ust. 4 art. 4 ustawy federalnej „O działalności inwestycyjnej w Federacji Rosyjskiej, prowadzonej w formie inwestycji kapitałowych”.

Dla umowy o wykonanie prac projektowych i geodezyjnych oraz umowy o roboty budowlane typowy jest system generalnego wykonawstwa. Na wykonanie określonych rodzajów prac, odcinków lub fragmentów dokumentacji technicznej klient ma prawo, za zgodą wykonawcy, do zawierania umów bezpośrednich.

Przedmiotem umowy na wykonanie prac projektowych i geodezyjnych jest wykonanie na zlecenie klienta (generalnego projektanta) kosztorysów projektowych (jego części, sekcji) wymaganych do budowy (dla organizacji projektowych) oraz przygotowanie materiałów niezbędne do prawidłowego i opłacalnego rozwiązania głównych problemów projektowania, budowy i eksploatacji przedsiębiorstw, budynków i budowli (dla organizacji badawczych).

Cena za opracowanie dokumentacji technicznej ustalana jest przy zawarciu umowy. W jej ustalanie zaangażowani są zleceniodawca i wykonawca (projektant, poszukiwacz), niezależnie od tego, na jakiej formie własności opiera się ich działalność.

Istotnym warunkiem zawarcia umowy na wykonanie prac projektowych i geodezyjnych jest również czas trwania umowy. W umowie strony muszą określić początkowe i końcowe terminy wykonania tych prac. Za porozumieniem między nimi mogą być również ustalone terminy wykonania poszczególnych etapów prac (klauzula 1 art. 708 Kodeksu Cywilnego).

Umowa na wykonanie prac projektowych i geodezyjnych zawierana jest w formie pisemnej.

Obowiązki wykonawcy (projektanta, geodety) określa art. 760 GK. Głównym z nich jest wykonanie pracy określonej w umowie w ustalonym przez nią terminie oraz zgodnie z przydziałem i innymi danymi początkowymi dotyczącymi projektu i umowy, a także zgodnie z obowiązkowymi wymogami regulacyjnymi i technicznymi dokumenty dotyczące zagadnień projektowych, w tym przepisy i zasady budowlane, normy projektowania technologicznego, normy i specyfikacje materiałów budowlanych, części i konstrukcji itp. Wykonawca jest zobowiązany do przekazania klientowi gotowej dokumentacji technicznej i wyników prac inwentaryzacyjnych. Przekazanie przygotowanej dokumentacji technicznej osobom trzecim jest dozwolone tylko za zgodą klienta (klauzula 1 art. 760 Kodeksu Cywilnego).

Głównym obowiązkiem klienta jest zaakceptowanie wyniku prac projektowych lub geodezyjnych (właściwa dokumentacja techniczna i inna) i opłacenie ich (art. 758 kc). W takim przypadku zapłata na rzecz wykonawcy ustalonej ceny może nastąpić w całości po wykonaniu całości robót lub w częściach po zakończeniu poszczególnych etapów robót.

Zgodnie z dekretem rządu Federacji Rosyjskiej z dnia 05.03.2007 nr 145 „W sprawie procedury organizowania i przeprowadzania państwowych badań dokumentacji projektowej i wyników badań inżynieryjnych”, przed zatwierdzeniem dokumentacji projektowej przez klienta, niniejsza dokumentacja a wyniki badań inżynierskich wykonanych w celu jego sporządzenia podlegają oględzinom państwowym, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w ust. 6 - 8 tej uchwały. W zależności od rodzaju projektów budowy kapitału, takie badanie przeprowadza instytucja państwowa podległa Federalnej Agencji Budownictwa i Mieszkalnictwa i Usług Komunalnych, Ministerstwu Obrony Federacji Rosyjskiej, federalne organy wykonawcze upoważnione do przeprowadzenia tego badania przez dekretów Prezydenta Federacji Rosyjskiej, organu wykonawczego miasta Moskwy lub mu podległego przez instytucję państwową (do 1 stycznia 2011 r.; w odniesieniu do unikatowych obiektów znajdujących się na terytorium Moskwy), upoważnioną do prowadzenia takie samo badanie przez organy wykonawcze podmiotów Federacji Rosyjskiej lub instytucje państwowe podległe tym organom.

Odbiór dokumentacji technicznej i innej sporządzonej zgodnie z umową na wykonanie prac projektowych i przeglądowych jest dokumentowany świadectwem odbioru.

Płatność końcowa za wykonaną dokumentację techniczną następuje po jej akceptacji i potwierdzeniu przez klienta zgodności rozwiązań projektowych ze wskaźnikami techniczno-ekonomicznymi ustalonymi w zadaniu projektowym, z pozytywnym zakończeniem badania.

Normy Kodeksu Cywilnego zawierają wskazówki dotyczące odpowiedzialności wykonawcy na podstawie umowy o dzieło za wykonanie prac projektowych i geodezyjnych. Zgodnie z art. 761 Kodeksu Cywilnego odpowiada za niewłaściwe przygotowanie dokumentacji technicznej i prac inwentaryzacyjnych, w tym ujawnione później w trakcie budowy, a także w trakcie eksploatacji obiektu powstałego na podstawie dokumentacji technicznej i danych z prac inwentaryzacyjnych. W przypadku stwierdzenia wad w dokumentacji technicznej lub w pracach przeglądowych, wykonawca, na żądanie klienta, jest zobowiązany do bezpłatnego przerobienia dokumentacji technicznej i odpowiednio do przeprowadzenia niezbędnych dodatkowych prac przeglądowych, a także do rekompensaty Klientowi za wyrządzone szkody, chyba że przepisy prawa lub umowa stanowią inaczej.

5.5. Umowa państwowa lub komunalna na wykonanie prac kontraktowych na potrzeby państwowe lub komunalne

Zgodnie z ust. 2 art. 763 kodeksu cywilnego na podstawie umowy państwowej lub komunalnej o wykonanie robót kontraktowych na potrzeby państwowe lub komunalne (zwanej dalej umową państwową lub komunalną), wykonawca zobowiązuje się do wykonania robót budowlanych, projektowych i innych prac związanych z budową i naprawy obiektów produkcyjnych i nieprodukcyjnych i przekazania ich klientowi państwowemu lub komunalnemu, a klient państwowy lub komunalny zobowiązuje się do przyjęcia wykonanych prac i opłacenia ich lub zapewnienia ich zapłaty.

Ogólne postanowienia dotyczące umowy państwowej lub komunalnej zawarte są w § 5 rozdz. 37 Kodeksu Cywilnego „Prace na zlecenie na potrzeby państwowe lub komunalne”. Obecnie, w części nieuregulowanej kodeksem cywilnym, do stosunków dotyczących wykonywania tych prac ma zastosowanie ustawa federalna „O składaniu zamówień na dostawę towarów, wykonywanie pracy, świadczenie usług na potrzeby państwowe i komunalne”.

Stronami umowy stanowej lub komunalnej są klient stanowy lub komunalny oraz wykonawca. Odbiorcami państwowymi mogą być organy państwowe, państwowe fundusze pozabudżetowe, a także instytucje budżetowe, inni odbiorcy federalnych środków budżetowych i upoważnieni przez organy państwowe podmiotów Federacji Rosyjskiej do składania zamówień na wykonanie prac kontraktowych na potrzeby podmiotów Federacji Rosyjskiej, instytucji budżetowych, innych odbiorców środków budżetowych podmiotów Federacji Rosyjskiej przy składaniu zamówień na wykonanie tych prac kosztem środków budżetowych i pozabudżetowych źródeł finansowania. Odbiorcami komunalnymi są samorządy terytorialne, a także instytucje budżetowe i inni odbiorcy środków budżetowych upoważnieni przez te organy do składania zamówień na prace kontraktowe na potrzeby gminy przy składaniu zamówień na takie prace kosztem środków budżetowych i pozabudżetowych źródeł finansowania. Wykonawcą może być osoba prawna lub fizyczna (klauzula 1 art. 764 kc).

Zgodnie z art. 765 Kodeksu Cywilnego, podstawy i tryb zawarcia umowy państwowej lub komunalnej na wykonanie prac kontraktowych na potrzeby państwowe lub komunalne są określane zgodnie z przepisami art. 527, 528 GK.

Umowa państwowa lub komunalna zawierana jest na podstawie zamówienia na wykonanie pracy na potrzeby państwowe lub komunalne, złożonego w sposób przewidziany przez prawo dotyczące składania zamówień na dostawę towarów, wykonywanie pracy, świadczenie usług na rzecz państwa i potrzeby komunalne (klauzula 1 art. 527 kodeksu cywilnego). We wszystkich przypadkach złożenie zamówienia odbywa się w drodze licytacji, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w powyższej ustawie federalnej (część 2, art. 10 tej ustawy).

W przypadku klienta państwowego lub komunalnego, który złożył zamówienie, zawarcie umowy państwowej lub komunalnej jest obowiązkowe, chyba że prawo stanowi inaczej (paragraf 2 ust. 1, art. 527 Kodeksu Cywilnego). W przypadku zawarcia umowy państwowej lub gminnej na podstawie wyników aukcji na złożenie zamówienia na wykonanie pracy na potrzeby państwa lub gminy, umowa państwowa lub gminna musi zostać zawarta nie później niż 20 dni od daty licytacja (klauzula 4 art. 528 Kodeksu Cywilnego).

Niezbędne są następujące warunki umowy państwowej lub gminnej:

▪ o wielkości i koszcie pracy do wykonania;

▪ o datach jego rozpoczęcia i zakończenia;

▪ w sprawie wysokości i trybu finansowania i zapłaty za pracę;

▪ o sposobach zapewnienia wykonania zobowiązań (art. 1 ust. 766 Kodeksu cywilnego).

Temat 6. UMOWY NA WYKONANIE PRAC BADAWCZYCH, DOŚWIADCZALNYCH I TECHNOLOGICZNYCH

Zgodnie z ust. 1 art. 769 kc, na podstawie umowy o wykonanie prac badawczych (B+R) wykonawca zobowiązuje się do prowadzenia badań naukowych ze względu na zakres zadań zamawiającego, a na podstawie umowy o wykonanie eksperymentalnych prac projektowych i technologicznych ( R&D) - opracowanie próbki nowego produktu, dokumentacji projektowej dla niego lub nowej technologii, a klient zobowiązuje się do przyjęcia pracy i zapłaty za nią.

Strony umowy o wykonanie prac badawczo-rozwojowych nazywane są wykonawcą i klientem. Wykonując OKR, wykonawca ma prawo samodzielnie, o ile umowa nie stanowi inaczej, angażować w jego wykonanie osoby trzecie. Do takich relacji zgodnie z ust. 2 art. 770 kc stosuje się przepisy dotyczące generalnego wykonawcy i podwykonawcy (art. 706 kc). Jeśli chodzi o badania naukowe, ich specyfika wymaga, aby wykonawca przeprowadził je osobiście. Ma prawo angażować osoby trzecie w wykonanie umowy o wykonanie prac badawczo-rozwojowych tylko za zgodą klienta (klauzula 1 art. 770 Kodeksu Cywilnego).

Przedmiotem umowy na realizację prac badawczo-rozwojowych jest prowadzenie badań naukowych, a umową na realizację prac B+R jest opracowanie konstruktywnego rozwiązania dla produktu, stworzenie przykładowego produktu, który urzeczywistnia to rozwiązanie, lub nowe techniki, operacje i metody pracy, tj. Nowa technologia.

Specyfika przedmiotu umów o wykonanie prac badawczo-rozwojowych polega na tym, że jest on uzależniony od SIWZ zleceniodawcy, który jednak często jest opracowywany przez samego wykonawcę jako osobę bardziej znającą się na danej dziedzinie. Ponieważ klient często jest zainteresowany efektem końcowym całego zakresu prac, umowa z wykonawcą może obejmować cały ich cykl – od badań po opracowanie i wykonanie próbki produktu (klauzula 2 art. 769 kc).

Inne istotne warunki umów o wykonanie prac badawczo-rozwojowych to termin realizacji tych umów, poziom przyszłych prac badawczo-rozwojowych, cena wykonanych prac, tryb dostarczenia i odbioru ich wyników oraz płatności dla nich.

Ponieważ w toku prac badawczo-rozwojowych można pozyskać nową i cenną komercyjnie wiedzę, strony zobowiązane są do zapewnienia poufności informacji dotyczących przedmiotu umowy, postępu jej realizacji oraz uzyskanych wyników, chyba że postanowiono inaczej umowy (art. 771 kc).

Ze względu na nieprzewidywalność wyników prac badawczo-rozwojowych ryzyko przypadkowej niemożności ich wykonania spoczywa na kliencie (klauzula 3 art. 769 kc). Ponadto, jeśli w trakcie prac badawczych zostanie stwierdzone, że niemożliwe jest osiągnięcie wyników z powodu okoliczności niezależnych od wykonawcy, zleceniodawca jest zobowiązany do zapłaty kosztów wcześniej wykonanych prac w ramach odpowiedniej części swojej ceny umownej .

Jeżeli po rozpoczęciu prac B+R kontynuowanie prac powstałych bez winy wykonawcy jest niemożliwe lub niecelowe, zleceniodawca jest również zobowiązany do pokrycia kosztów poniesionych przez wykonawcę (art. 776 kc).

Biorąc pod uwagę nieprzewidywalność wyników wielu projektów badawczo-rozwojowych, ustawodawca w ust. 1 art. 777 Kodeksu Cywilnego ustanawia odpowiedzialność wykonawcy tylko za winę (paragraf 1 artykułu 401 Kodeksu Cywilnego). Jednocześnie wykonawca musi udowodnić brak winy.

Temat 7. UMOWA NA USŁUGI PŁATNE

7.1. Ogólne postanowienia dotyczące obowiązków serwisowych

Cechą wszystkich zobowiązań umownych dotyczących świadczenia usług jest to, że podczas ich wykonywania rzecz nie jest przekazywana osobie upoważnionej, a na podstawie umowy z nią nie powstaje nowy zmaterializowany wynik działalności człowieka, ale wykonywane są inne czynności, które zaspokajać jego zainteresowania. Ponadto, w przeciwieństwie do zobowiązań do przekazania towarów i wykonania pracy, przedmiotem zobowiązań do świadczenia usług, tj. same usługi są nierozerwalnie związane z osobowością usługodawcy. Czyli np. fizyczne przemieszczenie ładunku z jednego punktu do drugiego w ramach umowy przewozu nie może odbywać się samodzielnie, bez udziału przewoźnika.

Jednocześnie obowiązki świadczenia usług wykazują pewne podobieństwa do obowiązków wykonywania pracy, w związku z czym zgodnie z art. 783 kc, do umowy o świadczenie usług stosuje się przepisy ogólne o umowie oraz przepisy o wykonawstwie krajowym, o ile nie jest to sprzeczne z art. 779 - 782 Kodeksu Cywilnego, a także cechy przedmiotu umowy o świadczenie usług odszkodowawczych.

W obecnym ustawodawstwie cywilnym brak jest ogólnych przepisów dotyczących obowiązku świadczenia usług, gdyż normy Ch. 39 Kodeksu Cywilnego reguluje jedynie świadczenie rzeczywistych, a nie innych usług (paragraf 2 art. 779 Kodeksu Cywilnego).

7.2. Umowa o świadczenie usług

Zgodnie z ust. 1 art. 779 Kodeksu Cywilnego, w ramach umowy o świadczenie usług odpłatnych, kontrahent zobowiązuje się, na polecenie klienta, do świadczenia usług (dokonania określonych czynności lub dokonania określonych czynności), a klient zobowiązuje się do zapłaty za te usługi. Umowa o świadczenie usług płatnych ma charakter konsensualny, płatny i dwustronny.

Stronami tej umowy są usługodawca, zwany zleceniobiorcą, oraz usługobiorca, zwany klientem. Kodeks cywilny nie zawiera żadnych szczegółowych instrukcji dotyczących składu przedmiotowego tego typu umów, dlatego przy jego ustalaniu należy kierować się ogólnymi zasadami udziału obywateli i osób prawnych w obrocie cywilnym.

Zgodnie z art. 780 Kodeksu Cywilnego, o ile umowa nie stanowi inaczej, wykonawca zobowiązany jest do świadczenia usług osobiście. Dlatego też, o ile strony w umowie wyraźnie nie postanowią inaczej, zasada generalnego wykonawstwa nie ma zastosowania.

Jedynym istotnym warunkiem umowy o świadczenie usług jest jej przedmiot. Jest to albo wykonawca wykonujący określone czynności (wysyłanie i doręczanie korespondencji, udostępnianie kanałów telefonicznych i innych w świadczeniu usług komunikacyjnych, wykonywanie operacji i różnych zabiegów medycznych i profilaktycznych w świadczeniu usług medycznych itp.), albo realizacja określonych działania (na przykład audyty, udzielanie porad w pewnym zakresie zagadnień, dostarczanie określonych informacji, świadczenie usług szkoleniowych itp.). Przedmiotem tego typu umowy jest korzystny efekt uzyskany przez klienta.

Wymagania dotyczące jakości świadczonych usług określane są według takich samych zasad, jak wymagania dotyczące jakości pracy wykonanej w kontrakcie. Zgodnie z art. 721 Kodeksu Cywilnego, jakość usługi świadczonej przez wykonawcę, tj. osiągnięty przez nią wynik musi być zgodny z warunkami umowy, a w przypadku braku lub niekompletności jej warunków, z wymaganiami zwykle stawianymi tego rodzaju usługom.

Podobnie jak w umowie o dzieło, gwarancje jakości usług można podzielić na prawne, tj. przewidziane przepisami prawa, innymi aktami prawnymi lub praktykami gospodarczymi oraz umowne, tj. przejęty przez wykonawcę na mocy umowy i przewidziany w niej (art. 722 kc).

Świadczenie niektórych rodzajów usług może sugerować, że uzyskany przez klienta korzystny efekt musi zostać utrzymany w rozsądnym czasie zgodnie z ustalonym w umowie sposobem jego wykorzystania, a jeżeli sposób ten nie jest przewidziany w umowie, na zwykły sposób wykorzystania wyniku świadczenia usług (gwarancja prawna).

Ponadto ustawa, inny akt prawny, umowa o świadczenie usług odpłatnie lub zwyczaje gospodarcze w wyniku świadczenia usługi mogą ustalać okres, w którym musi ona spełniać warunki umowy o jakości przewidziane w ust. 1 art. 721 GK (okres gwarancji).

Ustalenie ceny usług świadczonych w ramach umowy odbywa się zgodnie z zasadami ust. 1 art. 709 GK. Umowa musi określać cenę świadczonej usługi lub sposoby jej ustalenia. W przypadku braku takich wskazań w umowie cenę ustala się zgodnie z ust. 3 art. 424 BR. Jeśli wolumen i liczba rodzajów usług są duże, cenę można ustalić, sporządzając kosztorys.

Termin ten jest również jednym z ważnych warunków umowy o świadczenie usług. W związku z tym warunkiem, w niniejszej umowie mogą mieć zastosowanie również zasady umowy. Zgodnie z art. 708 Kodeksu Cywilnego, w umowie o świadczenie usług odpłatnych należy wskazać wstępne i ostateczne warunki świadczenia usług, a za porozumieniem stron warunki realizacji świadczenia określonego rodzaju lub wykonanie niektórych etapów świadczenia usług, tj. terminy pośrednie.

Głównym obowiązkiem zleceniobiorcy jest świadczenie usług na zlecenie klienta (art. 779 kc). W przeciwieństwie do wykonawcy, wykonawca nie świadczy usług na rzecz klienta na własne ryzyko. Co do zasady Klient ponosi ryzyko niemożności wykonania umowy o świadczenie usług odszkodowawczych. To on jest zobowiązany do zwrotu wykonawcy faktycznie poniesionych przez niego wydatków w przypadku, gdy niemożność wykonania powstała z powodu okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności (paragraf 3 art. 781 Kodeksu Cywilnego).

Za nienależytą jakość świadczonych usług wykonawca ponosi taką samą odpowiedzialność jak wykonawca za nienależytą jakość wykonanej pracy (art. 723 kc). Ponieważ usługi są świadczone przez zleceniobiorcę zgodnie z zamówieniem zleceniodawcy, ma on prawo w każdej chwili sprawdzić postęp i jakość świadczenia usług, nie ingerując jednak w działalność operacyjną i gospodarczą Zleceniodawcy. wykonawca (art. 715 kc).

Dla klienta duże znaczenie ma jakość świadczonej usługi. W związku z tym, jeżeli usługa jest świadczona z odchyleniami od warunków umowy, które pogarszają wynik jej świadczenia, lub z innymi uchybieniami, które powodują, że wynik jej świadczenia nie nadaje się do przewidzianego w umowie wykorzystania, lub w przypadku braku takich warunek w umowie, skutki określone w art. 723 GK.

Biorąc pod uwagę podobieństwo przedmiotów umowy o świadczenie usług odpłatnych i umowy o dzieło, termin przedawnienia roszczeń w związku z nieodpowiednią jakością wyniku świadczenia jakiejkolwiek usługi wynosi również jeden rok, tj. jest skrócona (klauzula 1 art. 725 Kodeksu Cywilnego).

Podstawowym obowiązkiem Klienta jest zapłata za świadczone usługi (art. 779 Kodeksu Cywilnego). Taka płatność zgodnie z art. 781 Kodeksu Cywilnego odbywa się w terminach i w sposób określony w umowie o świadczenie usług odszkodowawczych.

Po zakończeniu świadczenia usług klient musi ocenić jej wynik. W przypadku wykrycia odchyleń od umowy, które pogarszają wynik świadczenia usług lub innych uchybień, musi niezwłocznie zgłosić to wykonawcy. Klient, który stwierdził uchybienia w wyniku świadczenia usług otrzymanych od kontrahenta w momencie ich realizacji, ma prawo powoływać się na nie tylko w tych przypadkach, gdy zostały przez niego wskazane lub strony uzgodniły możliwość późniejsze przedstawienie żądania ich eliminacji. Klient, który nie spełnił tych wymagań jest pozbawiony prawa do powoływania się na uchybienia w wykonaniu, które mogłyby powstać w zwykłym sposobie korzystania z wyniku świadczenia usług (uchybienia oczywiste), chyba że umowa stanowi inaczej.

Jeżeli po zakończeniu świadczenia usługi wystąpią odstępstwa od umowy lub inne braki, których nie można było ustalić w chwili zakończenia jej świadczenia przy zwykłym sposobie wykorzystania osiągniętego rezultatu (niedociągnięcia ukryte), w tym takie, które zostały celowo ukryte przez wykonawcę, zostaną odkryte, klient ma obowiązek zawiadomić wykonawcę w rozsądnym terminie po ich odkryciu. W przypadku sporu pomiędzy klientem a wykonawcą co do wad lub ich przyczyn, na wniosek którejkolwiek ze stron umowy musi zostać wyznaczony oględziny.

Umowa o świadczenie usług może zostać rozwiązana na wniosek którejkolwiek ze stron. W takim przypadku Klient ma prawo odmówić wykonania niniejszej umowy, pod warunkiem zapłaty na rzecz wykonawcy faktycznie poniesionych przez niego wydatków. Zleceniobiorca ma prawo odmówić wykonania zobowiązań wynikających z takiej umowy tylko w przypadku pełnego naprawienia szkody przez klienta (art. 782 kc).

Zgodnie z art. 783 kc, wraz z ogólnymi przepisami o umowie, przepisy o kontraktacji krajowej stosuje się również do umowy o świadczenie usług odpłatnych, jeżeli jako klient występuje obywatel-konsument.

W oparciu o normy kodeksu cywilnego, a także ustawodawstwo regulujące cechy odpłatnego świadczenia niektórych rodzajów usług, możliwe jest sklasyfikowanie umów o świadczenie odpłatnych usług według obszarów działalności gospodarczej i społeczno-kulturalnej. W ust. 2 art. 779 kc podaje przybliżony wykaz usług, które mogą być świadczone na podstawie takich umów, w tym usługi komunikacyjne, medyczne, weterynaryjne, audytowe, doradcze, informacyjne, szkoleniowe, turystyczne i inne.

Temat 8. UMOWY TRANSPORTOWE I SPEDYCYJNE

8.1. Umowy transportowe

Umowa na organizację przewozu ładunków. Zgodnie z art. 798 Kodeksu cywilnego przewoźnik i właściciel ładunku, jeżeli jest to niezbędne do prowadzenia systematycznego przewozu towaru, mogą zawrzeć długoterminowe umowy w sprawie organizacji przewozu. Na mocy tej umowy przewoźnik zobowiązuje się przyjąć w ustalonym terminie, a właściciel ładunku - przedstawić do przewozu ładunek w określonej objętości. Określona umowa określa objętość, warunki dostarczania pojazdów i prezentacji towarów do transportu, tryb płatności, a także inne warunki organizacji transportu (art. 2 ust. 798 kodeksu cywilnego).

Umowy na organizację transportu zawierane są co do zasady przy stabilnych powiązaniach ekonomicznych pomiędzy danym środkiem transportu a danym właścicielem ładunku. Kontrakty tego typu mają charakter kontynuacyjny, zawierane są na najbliższy kwartał, przyszły rok. Z natury prawnej umowy te noszą znamiona umowy przedwstępnej (art. 429 kc), gdyż zawarcie umowy o organizację przewozu nie zwalnia, a wręcz przeciwnie, pociąga za sobą konieczność zawarcia umowy do przewozu towarów w każdym konkretnym przypadku. Umowy o organizację przewozu towarów to dobrowolne umowy cywilnoprawne, które określają nie warunki obrotu handlowego stron, ale organizację ich relacji na przyszłość.

Zgodnie z art. 791 Kodeksu Cywilnego przewoźnik jest obowiązany udostępnić nadawcy pojazdy do załadunku w terminie określonym umową o organizacji przewozu. W związku z tym niedopełnienie tego obowiązku pociąga za sobą odpowiedzialność majątkową na podstawie art. 794 GK.

Przewoźnik za niedostarczenie pojazdów do przewozu ładunku oraz nadawca za nieprzedstawienie ładunku lub niewykorzystanie zgłoszonych pojazdów z innych przyczyn ponoszą odpowiedzialność ustaloną przez karty i kody przewozowe oraz za porozumieniem stron (paragraf 1 artykułu 794 Kodeksu Cywilnego). Jeśli chodzi o umowy przewoźnika z właścicielem ładunku dotyczące ograniczenia lub zniesienia ustawowej odpowiedzialności przewoźnika, są one niedopuszczalne, a jeśli zostaną zawarte, są nieważne (paragraf 2 artykułu 793 Kodeksu Cywilnego).

Ustawodawstwo (art. 794 kc) określa pewne okoliczności, które zwalniają przewoźnika i nadawcę ładunku z odpowiedzialności za niewykonanie obowiązku dostarczenia pojazdów lub nieprzedstawienie ładunku do przewozu. Obejmują one:

▪ siła wyższa;

▪ inne zjawiska naturalne (pożary, zaspy, powodzie);

▪ działania militarne;

▪ zakończenie lub ograniczenie przewozu ładunków na określonych kierunkach ze względu na blokadę, epidemię lub inne okoliczności utrudniające przewóz towarów.

Poza przypadkami określonymi w prawie odpowiedzialność przewoźnika i nadawcy jest możliwa bez względu na ich winę.

Umowa przewozu towarów. Zgodnie z ust. 1 art. 785 Kodeksu Cywilnego, w ramach umowy przewozu towaru przewoźnik zobowiązuje się dostarczyć powierzony mu przez nadawcę ładunek do miejsca przeznaczenia i przekazać go osobie upoważnionej do odbioru towaru (odbiorcy), a nadawcy zobowiązuje się do uiszczenia ustalonej opłaty za przewóz rzeczy.

Prawo określa pisemną formę tej umowy. Świadczy o tym norma ust. 2 art. 785 Kodeksu Cywilnego, zgodnie z którym zawarcie umowy przewozu towaru potwierdza sporządzenie i wydanie nadawcy towaru listu przewozowego, listu przewozowego lub innego dokumentu dla towaru przewidzianego przez właściwy karta transportowa lub kod, np. art. 25 UZhT, art. 105 WK. Wystawienie przez przewoźnika dokumentu potwierdzającego przyjęcie towaru do przewozu jest równoznaczne z wydaniem mu towaru przez nadawcę, dlatego taka umowa należy do szeregu rzeczywistych umów cywilnoprawnych.

Umowa przewozu towarów jest umową na czas określony, ponieważ jej okres obowiązywania określa okres wykonania obowiązku przewozu (art. 792 kc, art. 33 UZhT, art. 109 k.p.m.) . Okres ten można ustalić zarówno w sposób regulacyjny, jak i za zgodą stron.

Umowa przewozu towaru jest umową o odszkodowanie. Opłata przewozowa za przewóz rzeczy środkami komunikacji miejskiej ustalana jest na podstawie taryf zatwierdzonych w sposób określony w kartach i kodeksach przewozowych. Ponieważ przy przewozie towarów transportem publicznym organizacja handlowa pełni rolę przewoźnika i jest zobowiązana do przewozu towarów dowolnego nadawcy, który się do niej zgłasza, umowa przewozu towarów odnosi się do zamówień publicznych. Zawierając tę ​​umowę, nadawca wypełnia dokument przewozowy o ustalonej formie (list przewozowy) i podpisuje go, co nadaje umowie cechy umowy akcesyjnej.

Stronami umowy o przewóz towaru są przewoźnik – organizacja transportowa (kolej, firma spedycyjna, przewoźnik lotniczy) oraz nadawca – właściciel prawny (tytularny) towaru lub spedytor lub inna osoba upoważniona przez właściciel towaru. Ponieważ na mocy tej umowy każda ze stron ma zarówno prawa, jak i obowiązki, należy ją uznać za umowę dwustronną.

Umowa przewozu towaru według wzoru jest umową na rzecz osoby trzeciej (art. 430 kc), w związku z którą odbiorca, który nie jest stroną umowy, ma określone prawa i posiada określone obowiązki.

Nie uczestnicząc w zawarciu umowy, odbiorca nabywa jednak prawo żądania od przewoźnika wydania towaru w miejscu przeznaczenia (art. 36 UZHT, art. 2 ust. 103 VC). Jeżeli przewoźnik nie wywiąże się z obowiązku dostarczenia towaru na adres odbiorcy, ten ma prawo do wysuwania wobec niego roszczeń z tytułu utraty towaru, a w przypadku nienależytego wykonania przez niego obowiązku – roszczeń dotyczących brak lub uszkodzenie towaru (art. 796 kc), a także o opóźnieniu w jego dostarczeniu (art. 792 kc, art. 120 UZhT, art. 120 kc). Odbiorca ma prawo przedstawić przewoźnikowi oraz inne wymagania związane np. z rozładunkiem ładunku za pomocą przewoźnika, gdy rozładunek na podstawie umowy został mu powierzony.

Odbiorca ma, oprócz praw, również obowiązki. Tak więc po przybyciu ładunku do miejsca przeznaczenia odbiorca jest zobowiązany do jego przyjęcia i wywiezienia poza teren stacji, lotniska, molo. Obowiązkiem odbiorcy jest również dokonanie ostatecznej płatności za usługi świadczone przez przewoźnika.

Za jeden z istotnych warunków umowy przewozu towaru uważa się czas dostarczenia towaru. Zgodnie z art. 792 Kodeksu Cywilnego przewoźnik jest obowiązany dostarczyć towar do miejsca przeznaczenia w terminach określonych w sposób przewidziany w kartach i kodeksach przewozowych, aw przypadku braku takich terminów - w rozsądnym terminie.

Umowa o przewóz pasażerów i bagażu. W ramach umowy przewozu pasażera przewoźnik zobowiązuje się przewieźć pasażera do miejsca przeznaczenia, a w przypadku odprawy bagażu także dostarczyć bagaż do miejsca przeznaczenia i przekazać go osobie upoważnionej do odbioru bagażu. Pasażer zobowiązuje się do uiszczenia ustalonej opłaty, a przy odprawie bagażu także za przewóz bagażu (art. 786 Kodeksu cywilnego, art. 82 UZhT, art. 103 VK).

Włączenie do jednego pojęcia umowy przewozu zarówno pasażera, jak i jego bagażu nie oznacza jedności prawnej tych dwóch umów. Umowy te nie mogą być uznane za jedną umowę, ponieważ ich znaki są różne: umowa przewozu pasażera jest konsensualna, a umowa przewozu bagażu rzeczywista. Różnica między tymi umowami polega również na tym, że zawarcie umów o przewóz pasażerów jest poświadczane dokumentami podróży (biletami), a dostarczenie bagażu przez pasażerów - kwitami bagażowymi.

Prawa i obowiązki stron wynikające z umowy przewozu pasażera są wystarczająco szczegółowo uregulowane przez prawo. Tak więc, zgodnie z ust. 3 art. 786 Kodeksu Cywilnego, pasażer ma prawo, w sposób przewidziany odpowiednią kartą przewozową lub kodeksem:

▪ przewozisz ze sobą dzieci bezpłatnie lub na innych preferencyjnych warunkach;

▪ przewozić bezpłatny bagaż podręczny w ustalonych granicach.

Ustawa przewiduje również prawo pasażera do oddania bagażu do przewozu za opłatą według stawki (paragraf 3 artykułu 786 Kodeksu Cywilnego), co oznacza, że ​​przewoźnik ma obowiązek zawarcia z pasażerem na żądanie ostatniej umowy przewozu bagażu.

Odpowiedzialność z tytułu umowy przewozu osób określa Kodeks Cywilny oraz odpowiednie karty i kodeksy przewozowe, które regulują również odpowiedzialność stron z tytułu umowy przewozu bagażu.

Zgodnie z ust. 1 art. 795 kc za opóźnienie w odjeździe pojazdu przewożącego pasażera lub opóźnienie w dotarciu takiego pojazdu do miejsca przeznaczenia (z wyjątkiem przewozów w ruchu miejskim i podmiejskim) przewoźnik płaci pasażerowi grzywna w wysokości ustalonej we właściwej karcie transportowej lub kodeksie.

Jeżeli pasażer odmawia przewozu z powodu opóźnienia w odjeździe pojazdu, przewoźnik jest zobowiązany do zwrotu pasażerowi opłaty za przewóz (paragraf 2 artykułu 795 Kodeksu Cywilnego).

Ustawodawstwo (klauzula 1, art. 795 kc) określa okoliczności stanowiące podstawę zwolnienia z odpowiedzialności za opóźnienie w dostarczeniu pasażera do miejsca przeznaczenia. Okoliczności te obejmują:

▪ siła wyższa;

▪ usunięcie awarii pojazdu zagrażającej życiu i zdrowiu pasażerów;

▪ inne okoliczności niezależne od przewoźnika.

Obowiązkiem przewoźnika jest udowodnienie istnienia tych okoliczności.

Usługobiorcami w umowie przewozu pasażerów są wyłącznie obywatele, co umożliwia zastosowanie norm ustawy o ochronie praw konsumentów w przypadku naruszenia umowy przez przewoźnika.

Szczególne miejsce wśród umów przewozowych zajmują umowy na przewóz towarów określonymi rodzajami transportu.

Umowa o przewóz rzeczy koleją. Treść tej umowy stanowi zbiór praw i obowiązków przewoźnika i załadowcy. Te prawa i obowiązki w dużej mierze określają przepisy transportowe: UZhT, Zasady regulujące niektóre rodzaje transportu ładunków koleją, a także sama umowa przewozu.

W ramach umowy o przewóz kolejowy towary mogą być przewożone zarówno lokalnie, jak i w ruchu bezpośrednim. Transport w ruchu lokalnym odbywa się w ramach jednej linii kolejowej, aw ruchu bezpośrednim - z udziałem dwóch lub więcej linii kolejowych, które są częścią zunifikowanej sieci kolei Federacji Rosyjskiej i są otwarte do użytku publicznego. Kolej, która zawarła umowę przewozu w ruchu bezpośrednim, występuje jako przedstawiciel prawny wszystkich innych kolei biorących udział w tym ruchu.

Przewóz towarów koleją odbywa się w wagonach i kontenerach przewoźników, innych osób prawnych i osób fizycznych (art. 5 UZhT).

Kolej jest zobowiązana do poddania do załadunku sprawnych wagonów i kontenerów w stanie odpowiednim do przewozu odpowiedniego ładunku. W przypadku niespełnienia tego wymogu nadawca ma prawo odmówić przyjęcia zgłoszonych wagonów lub kontenerów. W takim przypadku kolej jest zobowiązana do wymiany określonych wagonów, kontenerów na wagony, kontenerów nadających się do przewozu takich towarów (art. 20 UZhT).

Przydatność wagonów do przewozu danego ładunku w warunkach handlowych określa nadawca lub kolej w zależności od tego, czyim środkiem odbywa się załadunek.

Przedstawiając ładunek do przewozu, nadawca jest zobowiązany do przedstawienia dla każdej przesyłki ładunku sporządzonego przez siebie listu przewozowego. Ten list przewozowy i pokwitowanie wystawione na jego podstawie nadawcy potwierdzające zawarcie umowy o przewóz towaru (art. 25 UZhT).

Niektóre zobowiązania kolei, z tytułu realizacji umowy przewozu towarów, powstają zarówno w trakcie samego przewozu, jak i w jego końcowej fazie. Tak więc kolej na żądanie nadawcy lub odbiorcy ma obowiązek przekierować przewożony ładunek ze zmianą odbiorcy lub stacji docelowej.

Obowiązkiem kolei jest również zawiadomienie odbiorcy o przybyciu towaru na jego adres nie później niż o godzinie 12 następnego dnia po przybyciu towaru. Odbiorca może odmówić przyjęcia towaru, jeżeli jakość towaru z powodu uszkodzenia, zepsucia lub z innych przyczyn zmieniła się w takim stopniu, że wyklucza się możliwość częściowego lub całkowitego wykorzystania towaru zgodnie z jego przeznaczeniem (art. 34, 36 UZHT). Obowiązkiem odbiorcy jest ostateczne rozliczenie z przewoźnikiem za wykonane na jego rzecz usługi przewozowe.

Umowa na przewóz lotniczy ładunków. Specyfiką przedmiotu tego typu umowy jest to, że operator występuje w niej jako przewoźnik, tj. obywatel lub osoba prawna, która jest właścicielem statku powietrznego na mocy prawa własności, w ramach leasingu lub na innej podstawie prawnej, wykorzystuje określony statek powietrzny do lotów i posiada certyfikat operatora (art. 3 ust. 61 VK). Jednocześnie zgodnie z art. 100 VK operator musi posiadać licencję na wykonywanie lotniczego transportu towarów.

Cechą charakterystyczną umowy o przewóz towarów drogą lotniczą jest przyznanie stronom tej umowy prawa do samodzielnego decydowania o kwestii terminu dostawy towaru. Jeżeli nie dojdzie do porozumienia w tej sprawie, czas dostawy określają przepisy przewozowe (art. 109 VC).

Treść umowy o przewóz towarów drogą powietrzną ujawnia jej definicję podaną w ust. 2 art. 103 VK, co odpowiada klasycznej definicji umowy przewozu towarów zawartej w ust. 1 art. 785 GK. Podstawowe prawa i obowiązki przewoźnika i nadawcy są w przybliżeniu podobne do praw i obowiązków stron umowy przewozu innymi rodzajami transportu.

Jednocześnie ustawodawstwo lotnicze, uwzględniając specyfikę przewozów tym rodzajem transportu, ustanawia rozszerzony zakres podstaw do jednostronnego rozwiązania umowy o przewóz towaru z inicjatywy przewoźnika. Te podstawy to:

▪ naruszenie przez właściciela ładunku, nadawcę przepisów celnych, sanitarnych i innych określonych przepisami prawa;

▪ odmowa właściciela ładunku lub nadawcy spełnienia wymagań nałożonych na niego przez przepisy lotnicze;

▪ obecność w ładunku przedmiotów i substancji zabronionych do przewozu lotniczego.

Odbiorca ma prawo odmówić przyjęcia ładunku uszkodzonego lub zepsutego, jeżeli zostanie ustalone, że jakość ładunku zmieniła się na tyle, że wyklucza możliwość jego pełnego i (lub) częściowego wykorzystania zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem (art. 111 VC).

Umowa czarteru statku powietrznego (czarter lotniczy). W transporcie lotniczym, obok zwykłej umowy o przewóz rzeczy, dość powszechnie stosowana jest umowa czarteru statku powietrznego (czarter lotniczy). Ogólną możliwość zawierania takich umów niezależnie od konkretnego rodzaju transportu przewiduje art. 787 Kodeks cywilny. Cechą umowy czarterowej jest to, że przewiduje ona transport całości lub części pojemności jednego lub większej liczby pojazdów na jeden lub więcej lotów.

Zgodnie z umową czarteru samolotu (czarter lotniczy), jedna ze stron (czarterujący) zobowiązuje się zapewnić drugiej stronie (czarterującemu) opłatę za wykonanie jednego lub więcej lotów jednego lub więcej samolotów lub części samolotu do transportu lotniczego towarów ( art. 104 k.p.).

Umowa czarteru lotniczego jest co do zasady umową konsensualną, ponieważ strony zwykle zawierają z wyprzedzeniem umowę o zbliżającym się przewozie, w związku z czym umowa czarteru lotniczego nabiera pewnych cech umowy o organizacji przewozu ładunków (art. 798 Kodeksu Cywilnego). Czarter lotniczy jest umową płatną.

Umowa przewozu towarów drogą morską. Zgodnie z ust. 1 art. 115 KTM, w ramach umowy o przewóz ładunku drogą morską, przewoźnik zobowiązuje się dostarczyć ładunek, który nadawca mu przekazał lub przekaże mu, do portu przeznaczenia i przekazać go osobie upoważnionej do odbioru ładunku, a nadawca lub czarterujący zobowiązuje się do uiszczenia ustalonej opłaty (frachtu) za przewóz ładunku.

Ta definicja pozwala nam na wyciągnięcie dwóch wniosków dotyczących tej umowy. Po pierwsze, może być zarówno realna, jak i konsensualna, o czym świadczy użycie słów „przekazany” lub „przekazany”. Po drugie, słowa „załadowca” lub „czarterujący” oznaczają, że pojęcie umowy o przewóz towarów drogą morską obejmuje dwa rodzaje umów: zwykłą umowę przewozu i czarter, które różnią się charakterem prawnym.

Umowa przewozu towarów drogą morską zawierana jest w formie pisemnej. Obecność i treść określonej umowy może być potwierdzona kartą (w tym przypadku chodzi o odpowiedni dokument), listem przewozowym lub innym pisemnym dowodem (art. 117 KTM).

Czarter musi zawierać nazwę stron, nazwę statku, rodzaj i rodzaj ładunku, ilość frachtu, nazwę miejsca załadunku statku, a także miejsce docelowe lub kierunek statku. Za zgodą stron w karcie mogą być zawarte inne warunki i zastrzeżenia. Czarter podpisują przewoźnik i czarterujący lub ich przedstawiciele (art. 120 KTM).

Konosament spełnia następujące funkcje:

▪ dowód istnienia umowy przewozu towarów drogą morską i jej treść;

▪ pokwitowanie potwierdzające przyjęcie ładunku przez przewoźnika;

▪ dokument tytułowy do ładunku, tj. dokument, którego zbycie oznacza zbycie samego ładunku;

▪ dokument, po okazaniu którego ładunek zostaje wydany odbiorcy.

Stosunki stron umowy przewozu drogą morską regulują nie tylko określone normy prawne lub umowa stron, ale także zwyczaje i zwyczaje handlowe.

Rozwój prawa zwyczajowego w odniesieniu do przewozu towarów drogą morską doprowadził do powstania tzw. prawa recepturowego. Ta ostatnia jest nieformalną kodyfikacją powszechnie przyjętych zwyczajów handlowych stosowanych przy zawieraniu umów przewozu drogą morską. Zasady odpowiadające tym zwyczajom są ustalone w formie standardowych oznaczeń, takich jak FOB, FAS, CIF, CAF. Oznaczenia te pochodzą z kombinacji początkowych liter angielskich słów, które są używane w takich przypadkach.

Umowa o przewóz rzeczy drogami wodnymi śródlądowymi. Ten rodzaj umowy charakteryzuje się tymi samymi ogólnymi cechami, które są nieodłącznie związane z umową przewozu innymi środkami transportu. Treść umowy, prawa i obowiązki stron reguluje KVVT. Zawarcie tej umowy potwierdza list przewozowy i manifest drogowy wystawiony na jego podstawie oraz pokwitowanie przyjęcia ładunku do przewozu (ust. 2 art. 67 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej).

List przewozowy towarzyszy ładunkowi na całej trasie, a przewoźnik ma obowiązek wystawić go wraz z ładunkiem odbiorcy w porcie (przy nabrzeżu) przeznaczenia. Lista drogowa podąża wraz z ładunkiem i po dostarczeniu ładunku do miejsca przeznaczenia pozostaje u przewoźnika.

Zgodnie z ust. 4 art. 67 KVVT umowa o przewóz towarów śródlądowymi drogami wodnymi może być zawarta pod warunkiem, że cały statek lub jego część jest przewidziany do przewozu towarów (umowa czarteru).

Umowa o przewóz drogowy rzeczy. Mając ogólne cechy umowy przewozu, zapisane w Kodeksie cywilnym UAT oraz Zasadach drogowego przewozu towarów, ten rodzaj umowy wyróżnia się szeregiem charakterystycznych cech. Po pierwsze, w transporcie drogowym, w przeciwieństwie do innych rodzajów transportu, to nie załadowca dostarcza ładunek do miejsca załadunku, ale samo przedsiębiorstwo transportu samochodowego przekazuje załadowcy swoje pojazdy w celu załadunku. Oznacza to, że proces przewozu rozpoczyna się nie od chwili przyjęcia ładunku do przewozu, lecz na wcześniejszym etapie i to nie w przedsiębiorstwie transportowym, lecz na terenie załadowcy. Po drugie, przewożąc ładunek za opłatą za pracę pojazdu według stawki czasowej, przedsiębiorstwo transportu samochodowego wystawia list przewozowy, w którym nadawca (odbiorca) odnotowuje przebieg i czas przebywania pojazdu.

Odpowiedzialność za naruszenie obowiązków przewozowych. Do powstania odpowiedzialności majątkowej przewoźnika, nadawcy i odbiorcy za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązań umownych wymagane jest istnienie ogólnych podstaw przewidzianych przez prawo cywilne, w szczególności art. 401 Kodeksu Cywilnego. Ponieważ przewoźnik odpowiada za niezachowanie ładunku, chyba że udowodni, że jego utrata, ubytek lub uszkodzenie (zepsucie) nastąpiło na skutek okoliczności, którym nie mógł zapobiec i których usunięcie nie zależało od niego (ust. 1 ust. Art. 796 Kodeksu Cywilnego), jedną z podstaw odpowiedzialności przewoźnika jest jego wina. Mniej więcej w ten sam sposób przepis dotyczący zawinionej odpowiedzialności przewoźnika jest zapisany w nowych kartach i kodeksach przewozowych (art. 95 UZhT, art. 118 VK, art. 166 KTM, art. 117 KB VT). Przepis ten znajduje także odzwierciedlenie w art. 132 UAT.

Obniżona norma art. 796 kc nakłada na przewoźnika ciężar udowodnienia jego niewinności. Należy zauważyć, że artykuł ten nie daje podstaw do zwolnienia przewoźnika z wykazania braku winy.

Zasady odpowiedzialności wadliwej za umowne zobowiązania przewozowe dotyczą również klientów przewoźnika.

Zgodnie z ust. 1 art. 796 Kodeksu Cywilnego przewoźnik odpowiada za utratę, ubytek, uszkodzenie i uszkodzenie ładunku przez cały okres jego posiadania przez przewoźnika, tj. od momentu przyjęcia ładunku do przewozu do chwili wydania ładunku odbiorcy lub osobie przez niego upoważnionej do odbioru ładunku.

Kodeks cywilny określa granice odpowiedzialności przewoźnika za brak bezpieczeństwa ładunku, wspólne dla wszystkich rodzajów transportu, z zachowaniem zasad ograniczonej odpowiedzialności: szkoda wyrządzona podczas przewozu ładunku jest zwracana przez przewoźnika tylko w wysokości wartości zagubionego lub brakującego ładunku albo w wysokości, o którą wartość ładunku zmniejszyła się - za uszkodzenie lub pogorszenie, które nastąpiło podczas przewozu z przyczyn zależnych od przewoźnika. W przypadku braku możliwości odtworzenia uszkodzonego ładunku, jego koszt jest zwracany, ten ostatni ustalany jest na podstawie jego ceny wskazanej w fakturze sprzedającego lub przewidzianej w umowie. W przypadku braku faktury lub wskazania ceny w umowie, należy wziąć pod uwagę cenę zwykle pobieraną w porównywalnych okolicznościach za podobne towary.

Wraz z naprawieniem stwierdzonej szkody spowodowanej niezapewnieniem bezpieczeństwa ładunku, przewoźnik zwraca nadawcy (odbiorcy) opłatę przewozową pobraną za przewóz zagubionego, zaginionego, zepsutego lub uszkodzonego ładunku, jeżeli opłata ta nie jest wliczone w koszt tego ostatniego (klauzule 2, 3 art. 796 kodeksu cywilnego , art. 96UZhT).

W stosunkach transportowych szeroko stosowana jest praktyka deklarowania wartości ładunku przekazanego do przewozu.

Odpowiedzialność za opóźnienie powstaje w przypadku zawinionego niedotrzymania ustalonego prawem lub za zgodą stron czasu przewozu tj. czas, w którym przewoźnik wykonuje zestaw wszystkich niezbędnych czynności w miejscu nadania ładunku, na jego trasie oraz w miejscu dostarczenia ładunku do odbiorcy.

Ograniczona jest również odpowiedzialność za opóźnienia w dostawie towaru (kara pieniężna, kary).

Cechą przewozu towarów drogą morską jest możliwość wystąpienia różnego rodzaju strat, które w przepisach dotyczących przewozów realizowanych tym rodzajem transportu określane są potocznie jako wypadki ogólne i wypadki prywatne.

Średnia ogólna obejmuje straty poniesione w wyniku celowo i rozsądnie poniesionych wydatków nadzwyczajnych lub darowizn w celu uchronienia statku, frachtu i ładunku przewożonego na statku przed powszechnym dla nich niebezpieczeństwem (art. 284 WZT). Występowanie znaków średniej ogólnej ustala na wniosek osoby zainteresowanej rzeczoznawca przeciętny, który jest przy Izbie Przemysłowo-Handlowej Federacji Rosyjskiej i jest powoływany przez Prezydium Izby spośród osób zdrowych. ma świadomość teorii i praktyki żeglugi morskiej, ustawodawstwa i zwyczajów prawa morskiego. Regulator to ekspert dokonujący średnich korekt. Dispache (fr. dispache) - kalkulacja strat w przypadku średniej ogólnej, przypadających na ładunek, statek i fracht i rozdzielonych pomiędzy właściciela ładunku i armatora statku.

Straty rejestrowane jako średnia ogólna podlegają podziałowi między statek, fracht i ładunek proporcjonalnie do ich wartości. Przykładem średniej ogólnej jest zrzucanie ładunku w celu odciążenia statku, a tym samym jego uratowania, a także uratowania ładunku pozostałego na statku. W takim przypadku darowizny dokonywane są w interesie ogólnym.

Straty na statku, ładunku i frachcie, które nie mieszczą się w średniej ogólnej, są uznawane za średnią prywatną. Straty te nie podlegają podziałowi między statek, ładunek i fracht. Ponosi je ofiara lub osoba odpowiedzialna za ich spowodowanie.

Oprócz odpowiedzialności przewoźnika przepisy transportowe określają odpowiedzialność nadawcy i odbiorcy, a odpowiedzialność ta jest zwiększona. Podstawą powstania takiej odpowiedzialności jest naruszenie zasad obowiązujących dla każdego rodzaju transportu w zakresie dostarczenia ładunku do przewozu, jego opakowania, wykonania dokumentów przewozowych, odbioru ładunku w miejscu przeznaczenia itp. Kary majątkowe stosowane wobec nadawcy i odbiorcy z tytułu uszkodzenia lub utraty dostarczonych przez kolej wagonów lub kontenerów są również uznawane za podwyższone.

W transporcie drogowym odpowiedzialność nadawcy i odbiorcy zachodzi za opóźnienie z ich winy samochodów zgłoszonych do załadunku lub rozładunku poza ustalonymi terminami (art. 141 UAT), a także w innych przypadkach przewidzianych w art. 142 - 160 UAT. Jednocześnie, podobnie jak w transporcie kolejowym, pobierana jest zarówno kara pieniężna, jak i straty.

Bardziej zróżnicowana odpowiedzialność nadawcy i odbiorcy jest obecnie ustanowiona w przypadku żeglugi śródlądowej (art. 120 KVVT).

Tryb i warunki dochodzenia i rozpatrywania roszczeń, a także zasady ustalania początku biegu przedawnienia zobowiązań wynikających z przewozu rzeczy określają ogólne przepisy cywilne i szczególne przepisy transportowe (art. 797 k.c. , art. 120,122 126-124 UZHT, art. 128-403 VC, art. 408-161 KTM, art. 164-158 KVVT, art. 159, XNUMX UAT).

Po pierwsze przewiduje obowiązek wytoczenia przeciwko przewoźnikowi reklamacji przed wniesieniem przeciwko niemu roszczenia z tytułu przewozu towaru. Przewoźnik jest zobowiązany do rozpatrzenia otrzymanej reklamacji i powiadomienia wnioskodawcy na piśmie o wynikach jej rozpatrzenia w ciągu 30 dni od daty otrzymania reklamacji (klauzula 2 art. 797 Kodeksu Cywilnego, art. 124 UZhT, art. 128 KW).

Po drugie, roszczenie do przewoźnika może wytoczyć zarówno nadawca, jak i odbiorca pod jednym z dwóch warunków:

▪ nastąpiła całkowita lub częściowa odmowa przewoźnika zaspokojenia zgłoszonego roszczenia;

▪ jeżeli przewoźnik nie ustosunkuje się do reklamacji w terminie 30 dni.

Termin przedawnienia roszczeń wynikających z przewozu towaru ustala się na jeden rok od momentu określonego zgodnie z kartami i kodeksami transportowymi (klauzula 3 art. 797 Kodeksu Cywilnego).

Tryb i warunki składania roszczeń i pozwów dotyczących zobowiązań wynikających z przewozu pasażerów i bagażu określają również karty i kodeksy transportowe.

8.2. Umowa spedycyjna

Zgodnie z ust. 1 art. 801 Kodeksu Cywilnego, w ramach umowy spedycyjnej jedna ze stron (spedytor) zobowiązuje się za opłatą i kosztem drugiej strony (zleceniodawcy-spedytora lub odbiorcy) do wykonania lub zorganizowania wykonania usług określonych w umowie związanych z przewozem ładunków.

Umowa spedycyjna jest umową publiczną, ponieważ mówimy o usługach spedycyjnych świadczonych przez profesjonalne biura spedycji handlowej, agencje, inne struktury biznesowe, które z natury swojej działalności zobowiązane są do przestrzegania wymogów art. 426 RK.

Umowa spedycji – rodzaj umowy, której celem jest ułatwienie realizacji głównej umowy przewozu – umowy przewozu towaru. Umowa ta ma na celu świadczenie dodatkowych usług klientom transportu.

Umowa o wyprawę transportową może być zarówno konsensualna, jak i realna. W przypadku, gdy spedytor świadczy klientowi wyłącznie usługi o charakterze organizacyjnym, umowa spedycji jest konsensualna. W przypadku przyznania spedytorowi prawa do zawarcia umowy przewozu we własnym imieniu i samodzielnego przekazania towaru do przewozu, umowa spedycji jest rzeczywista. Jak wynika z treści art. 801 Kodeksu Cywilnego, umowa przewozu ekspedycji dotyczy umów zwrotnych i dwustronnych.

Stronami w umowie spedycji transportowej są spedytor i klient. Funkcje spedytora pełni wyspecjalizowane biuro spedycyjne, agencja, inna organizacja handlowa świadcząca takie usługi. Obecnie upowszechniło się świadczenie usług spedycyjnych bezpośrednio przez przewoźników, co nie jest sprzeczne z prawem (par. 2 art. 801 kc). Klientem może być każdy podmiot prawa cywilnego, gdyż prawo nie przewiduje w tym zakresie żadnych ograniczeń.

Przedmiotem umowy transportowo-spedycyjnej jest świadczenie usług spedycyjnych z podziałem na usługi prawne i usługi faktyczne.

W ramach umowy ekspedycji transportowej mogą być świadczone następujące usługi prawne:

▪ zawarcie w imieniu klienta lub we własnym imieniu umowy (umów) o przewóz rzeczy;

▪ uzyskanie dokumentów niezbędnych do eksportu lub importu;

▪ dopełnienie formalności celnych i innych;

▪ uregulowanie ceł, opłat i innych wydatków nałożonych na klienta;

▪ odbiór ładunku w miejscu przeznaczenia itp.

Spedytorzy świadczą również następujące usługi faktyczne:

▪ zapewnienie wysyłki i odbioru ładunku;

▪ sprawdzenie ilości i stanu ładunku przeznaczonego do przewozu;

▪ przeprowadzanie operacji załadunku i rozładunku;

▪ składowanie ładunku;

▪ informowanie odbiorcy o przybyciu ładunku pod jego adres itp.

Jeżeli z umowy nie wynika, że ​​spedytor musi wykonywać swoje obowiązki osobiście, przysługuje mu zgodnie z art. 805 Kodeksu Cywilnego o zaangażowanie w ich wykonanie innych osób.

Głównym prawem spedytora jest prawo do wynagrodzenia za świadczone przez niego usługi. Obowiązki spedytora są określone w umowie zgodnie z art. 801 GK.

Wśród uprawnień klienta, które powstają przed rozpoczęciem transportu, jest wybór środka transportu, którym towar będzie przewożony, oraz określenie trasy przewozu.

Obowiązkiem zleceniodawcy jest dostarczenie spedytorowi dokumentów i innych informacji o właściwościach ładunku, warunkach jego przewozu, a także innych informacji niezbędnych spedytorowi do wywiązania się z jego zobowiązań oraz zapłata wynagrodzenia przewidzianego umową za świadczone usługi spedycyjne. Umowa może określać inne zobowiązania klienta.

Cechą umowy ekspedycji transportowej jako rodzaju umowy o świadczenie usług jest to, że każda ze stron ma prawo odmówić wykonania umowy poprzez powiadomienie drugiej strony w rozsądnym terminie. W przypadku jednostronnej odmowy wykonania umowy strona, która zadeklarowała odmowę zrekompensuje drugiej stronie straty spowodowane rozwiązaniem umowy.

Dokładniej mówiąc, stosunki wynikające z umowy spedycyjnej reguluje obecnie Ustawa Federalna z dnia 30.06.2003 czerwca 87 r. nr XNUMX-FZ „O działalności spedycyjnej”.

Temat 9. UMOWA PRZECHOWYWANIA

Zgodnie z ust. 1 art. 886 Kodeksu Cywilnego, na mocy umowy przechowania jedna ze stron (konserwator) zobowiązuje się do przechowania rzeczy przekazanej jej przez drugą stronę (komornika) i zwrotu tej rzeczy w stanie nienaruszonym.

Powyższa norma zawiera klasyczną definicję umowy przechowania, zgodnie z którą umowa ta jest jednostronna (powiernik zobowiązany), nieodpłatna i rzeczywista. Jednak taka definicja zasadniczo odpowiada relacjom, które rozwijają się w zakresie przechowywania rzeczy w sferze domowej. W tych przypadkach, gdy osoba prawna handlowa lub indywidualny przedsiębiorca działający jako powiernik prowadzi przechowywanie jako jeden z celów swojej działalności zawodowej, tj. profesjonalnego opiekuna, umowa przechowania nabiera innego charakteru. W sferze zawodowej działa jako umowa dwustronna, płatna iz reguły konsensualna.

Przez rzecz jako przedmiot przechowywania rozumie się mienie ruchome (z wyjątkiem przechowywania w porządku sekwestracji, którego przedmiotem są również rzeczy nieruchome). Oznacza to zarówno rzecz indywidualnie określoną, jak i zdeterminowaną cechami rodzajowymi.

Dopuszczalność rzeczy określonych cechami rodzajowymi jako przedmiotu przechowywania pozwala na skorzystanie z możliwości „przechowywania z depersonalizacją” (art. 890 kc), polegającej na mieszaniu rzeczy jednego komornika z rzeczami tego samego rodzaju innych komornicy. Jednak ten rodzaj przechowywania jest dozwolony tylko wtedy, gdy jego użycie jest wyraźnie przewidziane przez strony w umowie.

Podobnie jak w przypadku innych rodzajów usług, co do zasady przechowywanie musi być wykonane osobiście przez podmiot zobowiązany.

W przeciwieństwie do przedmiotu umowy, okres przechowywania w rozumieniu art. 889 kc nie jest istotnym warunkiem umowy. Jest on ustalany w umowie lub ustalany na podstawie warunków umowy, tj. zgodnie z rozsądnym okresem przechowywania złożonej rzeczy lub zachowania przez nią użytecznego mienia. Okres przechowywania może być również określony przez moment, w którym komornik zażąda rzeczy (§ 2 art. 889 Kodeksu Cywilnego).

Formę zawarcia umowy o przechowanie ustala się w zależności od rodzaju i okoliczności jej zawarcia na zasadach ogólnych art. 161 GK. Jeżeli stronami umowy są obywatele (przechowywanie krajowe), muszą zawrzeć tę umowę w formie pisemnej tylko w przypadkach, gdy wartość rzeczy przekazanej na przechowanie przekracza co najmniej 10-krotność minimalnego wynagrodzenia ustalonego przez prawo. Zgoda na przechowanie, tj. umowa przewidująca zobowiązanie dysponenta do przyjęcia rzeczy na przechowanie w przyszłości musi być zawarta w formie pisemnej, niezależnie od składu stron tej umowy i wartości rzeczy przekazanej na przechowanie. W nagłych przypadkach (pożar, klęska żywiołowa, nagłe zachorowanie, zagrożenie napadem itp.) umowę na składowanie można zawrzeć ustnie. W związku z tym fakt przekazania rzeczy na przechowanie w tych przypadkach może być potwierdzony zeznaniami świadków.

Prostą pisemną formę umowy przechowania uważa się za zachowaną, jeżeli przyjęcie rzeczy do przechowania poświadczy przechowawca wydając komornikowi:

▪ paragon zabezpieczający, paragon, certyfikat lub inny dokument podpisany przez depozytariusza;

▪ numer żetonowy (numer), inny znak (legitymacyjny) potwierdzający przyjęcie rzeczy do przechowania, jeżeli taka forma potwierdzenia przyjęcia rzeczy do przechowania przewidziana jest przez ustawę lub inny akt prawny albo jest zwyczajowo przyjęta dla tego rodzaju przechowania składowanie.

Niedochowanie prostej formy pisemnej umowy przechowania nie pozbawia stron prawa powoływania się na zeznania świadków w przypadku sporu co do tożsamości rzeczy przyjętej na przechowanie i rzeczy zwróconej przez przechowawcę (art. 887 Kodeksu Cywilnego).

Do obowiązków komornika należy obowiązek ostrzeżenia przechowawcy o niebezpiecznych właściwościach rzeczy przy przekazywaniu rzeczy do przechowania.

Po upływie określonego okresu przechowywania lub okresu przewidzianego przez posiadacza na zwrot towaru na podstawie ust. 1 art. 899 Kodeksu Cywilnego komornik obowiązany jest niezwłocznie przyjąć rzecz przekazaną na przechowanie.

Jeżeli składowanie odbywa się na zasadach zwrotnych, najważniejszym obowiązkiem komornika jest uiszczenie opłaty depozytariuszowi za składowanie. Zgodnie z art. 896 Kodeksu Cywilnego, chyba że umowa przechowania stanowi inaczej, opłatę za przechowanie należy uiścić na rzecz przechowawcy na koniec przechowania, a jeżeli opłata za przechowanie jest przewidziana okresami, należy ją uiścić w odpowiednich ratach po każdym okresie .

Jeżeli po upływie okresu przechowania rzecz w przechowaniu nie zostanie odebrana przez komornika, jest on obowiązany zapłacić przechowawcy proporcjonalne wynagrodzenie za dalsze przechowanie rzeczy. Zasada ta obowiązuje również wtedy, gdy komornik obowiązany jest zabrać rzecz przed upływem terminu przechowania.

Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, koszty przechowania rzeczy, które musi ponieść przechowawca, zalicza się do wynagrodzenia za przechowanie. W przypadku nieodpłatnego przechowania rzeczy komornik jest obowiązany zwrócić przechowawcy niezbędne wydatki poniesione przez niego na przechowanie rzeczy, chyba że przepisy prawa lub umowa przechowania stanowią inaczej (art. 897 kc) .

Obowiązkiem przechowawcy jest przede wszystkim obowiązek przyjęcia rzeczy do przechowania. Jednakże, o ile umowa nie stanowi inaczej, jest on zwolniony z tego obowiązku w przypadku, gdy rzecz nie zostanie mu przekazana w terminie przewidzianym w umowie (klauzula 2 art. 888 Kodeksu Cywilnego).

Głównym obowiązkiem dozorcy jest przechowywanie rzeczy. Przechowywanie rzeczy to nic innego jak zapewnienie jej bezpieczeństwa. Zgodnie z art. 891 Kodeksu Cywilnego, przechowawca zobowiązany jest do podjęcia wszelkich środków przewidzianych umową przechowania w celu zapewnienia bezpieczeństwa rzeczy przekazanej na przechowanie. W każdym przypadku dozorca musi podjąć środki w celu zachowania przekazanej mu rzeczy, czego obowiązek wynika z przepisów prawa, innych aktów prawnych lub w sposób przez nie określony (przeciwpożarowy, sanitarny, bezpieczeństwa itp.). W przypadku braku w umowie warunków dotyczących takich środków lub niekompletności tych warunków, przechowawca zobowiązany jest do podjęcia działań w celu zachowania rzeczy, które odpowiadają zwyczajom obrotu gospodarczego i istocie zobowiązania, w tym właściwości rzeczy przekazanej na przechowanie , chyba że umowa wyłącza konieczność podjęcia tych środków. Jeżeli przechowanie odbywa się nieodpłatnie, przechowawca obowiązany jest dbać o rzecz przyjętą do przechowania nie mniej niż o rzeczy własne.

Posiadacz nie jest uprawniony do korzystania z rzeczy przekazanej na przechowanie bez zgody komornika, jak również zapewniania możliwości korzystania z niej osobom trzecim, z wyjątkiem przypadków, gdy korzystanie z rzeczy przechowanej jest konieczne dla zapewnienia jej bezpieczeństwa i nie nie są sprzeczne z umową przechowania (art. 892 kc).

Przechowawca, który rzecz przyjął, jest obowiązany zachować ją przez okres przewidziany w umowie przechowania albo przez okres ustalony na podstawie warunków umowy albo do czasu odbioru rzeczy przez komornika. Jeżeli termin przechowania rzeczy jest określony przez moment jej żądania, przechowawca ma prawo, po upływie zwykłego w danych okolicznościach terminu przechowania rzeczy, zażądać od komornika cofnij sprawę, dając mu na to rozsądny czas. Niedopełnienie tego obowiązku przez komornika pociąga za sobą konsekwencje przewidziane w art. 899 GK.

Przechowawca ma obowiązek, na pierwsze żądanie, zwrócić kurierowi lub osobie wskazanej przez niego jako odbiorca samą rzecz, która została przekazana na przechowanie, chyba że umowa przewiduje przechowanie z depersonalizacją. Rzecz musi być zwrócona przez posiadacza w takim stanie, w jakim została przyjęta do przechowania, z uwzględnieniem jej naturalnego pogorszenia, naturalnego ubytku lub innej zmiany wynikającej z jej naturalnych właściwości. Równocześnie ze zwrotem rzeczy posiadacz jest obowiązany przekazać owoce i dochód uzyskany podczas jej przechowywania, chyba że umowa przechowania stanowi inaczej (art. 900, 904 kc).

Kurator odpowiada za utratę, ubytek lub uszkodzenie rzeczy przyjętych na przechowanie na zasadach ogólnych określonych w art. 401 GK. Zawodowy opiekun ponosi odpowiedzialność za niezachowanie przekazanych mu rzeczy, chyba że udowodni, że ich utrata, ubytek lub uszkodzenie nastąpiły z powodu siły wyższej albo ze względu na właściwości rzeczy, którą przechowawca przyjmując ją za przechowywania, nie wiedział i nie powinien był wiedzieć, ani w wyniku umyślnego działania lub rażącego niedbalstwa komornika. Za utratę, ubytek lub uszkodzenie rzeczy przyjętych na przechowanie po nastaniu obowiązku przyjęcia tych rzeczy przez komornika, przechowawca ponosi odpowiedzialność tylko w przypadku umyślnego działania lub rażącego niedbalstwa z jego strony.

Niektóre cechy rozwiązania tej umowy zależą również od charakteru zobowiązania wynikającego z umowy o przechowanie. Tak więc komornik ma prawo odmówić zawarcia tej umowy w dowolnym momencie, w tym przed rozpoczęciem jej realizacji, co wynika z treści norm ust. 1 art. 888, art. 904 GK.

Powyższe zasady dotyczące umowy o przechowanie mają również zastosowanie do obowiązków przechowania wynikających z przepisów prawa, tj. bez zawierania umowy, chyba że ustawa stanowi inaczej (art. 906 Kodeksu Cywilnego).

Zgodnie z umową składową magazyn towarowy (powiernik) zobowiązuje się do odpłatnego przechowywania towarów przekazanych mu przez właściciela towarów (doręczyciela) i bezpiecznego zwrotu tych towarów (paragraf 1 art. 907 Kodeksu Cywilnego).

Magazyn towarowy to organizacja (lub indywidualny przedsiębiorca), która prowadzi składowanie towarów jako działalność przedsiębiorczą i świadczy usługi związane z magazynowaniem. Wśród istniejących magazynów wyróżniają się magazyny publiczne. Zgodnie z art. 908 Kodeksu Cywilnego magazyn uważa się za magazyn publiczny, jeżeli z przepisów prawa, innych aktów prawnych lub zezwolenia (licencji) wydanego tej organizacji handlowej wynika, że ​​jest on zobowiązany do przyjęcia towaru na składowanie od dowolnego właściciela towaru. W związku z powyższym umowa składu magazynowego zawarta przez magazyn publiczny jest uznawana za umowę publiczną (art. 426 kc).

Umowa składu magazynowego ma charakter konsensualny, płatny i dwustronny.

Przedmiotem przechowywania na podstawie umowy składu w magazynie jest nie tylko rzecz, ale rzecz jako towar, tj. produkt pracy przeznaczony do dalszej sprzedaży, a nie do konsumpcji. Jednocześnie, co do zasady, mówimy o rzeczach określanych przez cechy gatunkowe.

Istotną cechą tego rodzaju umowy przechowania jest to, że przechowawcy (magazynowi) przysługuje prawo rozporządzania przekazanym mu towarem, jeżeli warunek taki przewiduje prawo, inna ustawa lub umowa. W tym przypadku zasady Ch. 42 Kodeksu Cywilnego o pożyczkę, jednak czas i miejsce zwrotu towaru określają przepisy rozdz. 47 Kodeksu Cywilnego o przechowywaniu (art. 918 Kodeksu Cywilnego). Z powyższego wynika, że ​​w przypadku sprzedaży towarów znajdujących się w posiadaniu organizacji handlowej uznanej za magazyn, ta ostatnia jest zobowiązana do zwrotu deponentowi ilości rzeczy tego samego rodzaju i jakości przyjętej do przechowania.

W przypadku przekazania towaru z prawem dysponowania tym towarem do magazynu towaru, prawo własności do tego towaru powstaje z przechowawcą (tj. w magazynie towaru), a komornik zachowuje prawo do żądania jego zwrotu ilość towarów jednorodnych.

Chociaż w przypadku przechowywania w magazynie przedmiotami przechowywania są najczęściej rzeczy, które określane są przez cechy rodzajowe, zakłada się oddzielne przechowywanie tych rzeczy, tj. bez ich depersonalizacji i mieszania z jednorodnymi towarami. Przechowywanie depersonalizowanych przedmiotów w magazynie musi być wyraźnie przewidziane w umowie.

Zawarcie umowy składu w magazynie, które odbywa się poprzez wystawienie jednego z trzech rodzajów dokumentów magazynowych, ma swoją specyfikę. Zgodnie z art. 912 Kodeksu Cywilnego, w celu potwierdzenia przyjęcia towaru na skład magazyn wystawia jeden z następujących dokumentów:

▪ podwójny certyfikat magazynowy;

▪ prosty paragon magazynowy;

▪ paragon magazynowy.

Dokument magazynowy poświadcza:

▪ fakt zawarcia umowy przechowywania w magazynie w formie pisemnej;

▪ fakt przyjęcia towaru do składowania przez magazyn.

Podwójne i pojedyncze świadectwa magazynowe są tytułowymi papierami wartościowymi, które umożliwiają posiadaczom tych dokumentów dokonywanie obrotu prawami do towarów bez przemieszczania towarów znajdujących się w dalszym ciągu w magazynie.

Podwójne świadectwo magazynowe - zabezpieczenie składające się z dwóch części: samego świadectwa magazynowego oraz świadectwa zastawu (warrant - od angielskiego warranty - authority), które można od siebie oddzielić i każda z nich jest jednocześnie zabezpieczeniem. Każda z tych części musi zawierać te same szczegóły, o których mowa w ust. 1 art. 913 GK. Podwójne świadectwo składowe wydawane jest właścicielowi towaru składu w celu poświadczenia przyjęcia do składowania określonego towaru oraz prawa posiadacza tego zabezpieczenia do osobistego odbioru przeniesionych towarów lub przeniesienia tego prawa na inną osobę poprzez dokonanie adnotacja. Tym samym podwójny paragon magazynowy jest zarówno zabezpieczeniem zamówienia, jak i dokumentem tytułowym.

Specyfiką składowania realizowanego z wystawieniem podwójnego świadectwa magazynowego jest to, że właściciel towaru, który przekazał swój towar do składowania, ma dwie konkretne możliwości. Po pierwsze, może przenieść na osobę trzecią prawo do odbioru zdeponowanego przez siebie towaru, przekazując tej osobie faktyczny kwit magazynowy w formie adnotacji. Po drugie, w razie potrzeby właściciel rzeczy przeniesionych na przechowawcę ma prawo zastawić go na rzecz osoby trzeciej, przekazując tej ostatniej świadectwo zastawu jako zabezpieczenie potwierdzające, że jego posiadacz ma prawo do zastawionych rzeczy. Ponieważ zarówno magazyn, jak i świadectwo zastawne są papierami wartościowymi zlecenia, mogą one wielokrotnie zmieniać właściciela, zarówno razem, jak i osobno (art. 915 kc). Brak posiadacza świadectwa magazynowego lub świadectwa zastawnego wskazuje na obecność obciążenia zastawnego ze strony osoby trzeciej.

Zgodnie z powyższym, dokumentem poświadczającym prawo własności do zastawionego towaru jest faktyczny kwit magazynowy jako odrębny dokument, jeżeli jego posiadacz nie posiada zaświadczenia o zastawie. Świadectwo zastawu (warrant), również traktowane jako odrębny dokument, jeżeli jego posiadacz nie posiada odpowiedniego świadectwa magazynowego, poświadcza prawo zastawu do towaru. Obecność kompletu obu części dokumentu poświadcza prawo własności towaru, wolne od obciążeń zabezpieczających.

W związku z tym posiadacz świadectwa magazynu i świadectwa zastawu ma prawo do całkowitego zbycia towarów przechowywanych w magazynie i wydania mu tych towarów przez magazyn (klauzula 1 artykułu 914, klauzula 1 artykułu 916 Kodeksu Cywilnego ). Ma prawo żądać wydania towaru w częściach. Jednocześnie, w zamian za świadectwa wstępne, wydaje mu nowe świadectwa na towary znajdujące się w magazynie (klauzula 4 art. 916 kc).

Posiadacz świadectwa magazynowego oddzielonego od świadectwa zastawnego ma prawo do rozporządzania towarem, ale nie może go zabrać z magazynu do czasu spłaty pożyczki wydanej na podstawie świadectwa zastawnego (paragraf 2 art. 914 Kodeksu Cywilnego). Okazanie przez właściciela towaru kwitu potwierdzającego spłatę wierzytelności zabezpieczonej zastawem rekompensuje brak zaświadczenia o zastawie. W takim przypadku właściciel towaru, na podstawie ust. 2 art. 916 Kodeksu Cywilnego może żądać od magazynu towarów wydania towaru, tak jakby w komplecie znajdowało się podwójne świadectwo magazynowe.

Posiadacz świadectwa zastawu, inny niż posiadacz kwitu magazynowego, jest uprawniony do ponownego zastawienia towaru w wysokości udzielonego przez niego kredytu z uwzględnieniem należnych odsetek. Przed terminem zapadalności pożyczki posiadacz warrantu ma prawo rozporządzać nim według własnego uznania jako nowy zastawca. Na kolejnych popełnionych zastawach na nakazie (paragraf 3 artykułu 914 Kodeksu Cywilnego) należy sporządzić odpowiednie notatki.

Magazyn, który wydał towar posiadaczowi świadectwa składu, który nie ma świadectwa zastawu i nie zapłacił na nim kwoty długu, zgodnie z ust. 3 art. 916 Kodeksu Cywilnego odpowiada wobec posiadacza świadectwa zastawu za zapłatę całej zabezpieczonej na nim kwoty.

Prosty certyfikat magazynowy różni się od podwójnego tym, że po pierwsze jest papierem wartościowym na okaziciela, a po drugie jest pojedynczym, niepodzielnym dokumentem. Świadectwo to jednocześnie poświadcza rzeczywiste prawo właściciela towaru, prawo zastawu wierzyciela właściciela towaru oraz obowiązek składu. Proste świadectwo magazynowe musi zawierać te same dane, co podwójne świadectwo magazynowe (art. 913 kc), z wyjątkiem wskazania nazwy i siedziby właściciela towaru. Zaświadczenie to musi również wskazywać, że jest wydawane na okaziciela.

Kwit magazynowy nie jest zabezpieczeniem. Potwierdza jedynie fakt zawarcia umowy składu w magazynie i poświadcza prawo do żądania zwrotu towaru przez komornika.

W § 3 pkt. 47 Kodeksu Cywilnego zawiera przepisy regulujące szczególne rodzaje przechowywania. Te ostatnie obejmują magazynowanie, które jest realizowane przez:

▪ lombard;

▪ bank;

▪ organizacja transportu publicznego odpowiedzialna za schowki;

▪ organizacja oferująca swoim gościom usługi przechowywania rzeczy w szafie;

▪ hotel (oraz równoważna organizacja świadcząca usługi hotelowe);

▪ podmiot świadczący usługę przechowywania rzeczy będącej przedmiotem sporu (sekwestracja).

Temat 10. UMOWY ZARZĄDZANIA, KOMISJI I AGENCJI

10.1. Umowa agencyjna

Zgodnie z ust. 1 art. 971 kc, w ramach umowy agencyjnej jedna ze stron (pełnomocnik) zobowiązuje się do dokonania określonych czynności prawnych w imieniu i na koszt drugiej strony (mocodawcy). Prawa i obowiązki wynikające z transakcji dokonanej przez pełnomocnika wynikają bezpośrednio z mocodawcy.

Umowa agencyjna ze względu na swój charakter prawny jest konsensualna i dwustronna. Co do zasady umowę tę uznaje się za nieodpłatną, jeżeli wypłata wynagrodzenia pełnomocnikowi nie jest wprost przewidziana prawem lub umową. Jeżeli jednak niniejsza umowa jest związana z realizacją działalności przedsiębiorczej przez co najmniej jednego z jej uczestników, przeciwnie, przyjmuje się, że jest ona zapłacona, chyba że w umowie określono jej nieodpłatny charakter (klauzula 1 art. 972 Kodeks cywilny). Ponadto umowa agencyjna jest jedną z osobiście zaufanych (powierniczych) transakcji, które są stosunkowo rzadkie we współczesnym obiegu cywilnym.

Przedmiotem umowy agencyjnej jest dokonanie przez jedną osobę w imieniu drugiej określonych czynności prawnych, najczęściej transakcji. Prawo podkreśla, że ​​prawa i obowiązki z transakcji dokonanej przez pełnomocnika wynikają bezpośrednio z mocodawcy (§ 1 art. 971 kc). W konsekwencji pełnomocnik nie staje się uczestnikiem zawieranej przez niego transakcji z osobą trzecią, a mocodawca występuje w takim charakterze.

Ponieważ agent, zgodnie z umową agencyjną, działa w imieniu innej osoby, w tym przypadku występuje reprezentacja, w związku z którą określona umowa nazywana jest również umową przedstawicielską, a agent nazywany jest przedstawicielem.

Reprezentacja, a co za tym idzie umowa agencyjna, jest możliwa w większości cywilnych stosunków prawnych (z wyjątkiem przewidzianych w paragrafie 4 artykułu 182 Kodeksu Cywilnego). W związku z tym stronami umowy agencyjnej mogą być wszyscy pełnosprawni obywatele i osoby prawne, a także publiczne osoby prawne. Istnieją ograniczenia tylko dla przedstawicieli handlowych, ponieważ tylko organizacje komercyjne lub indywidualni przedsiębiorcy mogą działać w ich roli.

Ustawa nie zawiera szczególnych przepisów co do formy umowy agencyjnej, polegających na tym, że co do zasady stosunki jej uczestników formalizuje się poprzez wystawienie pełnomocnictwa. Pełnomocnictwo określające zakres pełnomocnictw musi być sporządzone zgodnie z wymogami art. 185 - 187 Kodeksu Cywilnego. Będąc dokumentem pisemnym, w większości przypadków nie oznacza (choć nie wyklucza) dodatkowego sformalizowania stosunku prowizyjnego poprzez specjalny dokument (umową) podpisany przez obie strony. Prokura prowadzona jest na podstawie pisemnej umowy, która może zawierać wskazania uprawnień pełnomocnika (§ 1 ust. 3 art. 184 kc). W takim przypadku nie jest wymagane pełnomocnictwo do dokonywania czynności prawnych w imieniu mocodawcy.

Umowa agencyjna może być zawarta zarówno na czas określony, jak i bez określenia terminu (klauzula 2 art. 971 kodeksu cywilnego). Jednakże uprawnienia pełnomocnika są zwykle ustalone w pełnomocnictwie, którego ważność jest ograniczona przepisami prawa (klauzula 1, art. 186 Kodeksu Cywilnego). W tym zakresie umowa agencyjna zawarta bez określenia okresu lub na okres przekraczający okres ważności udzielonego do jej wykonania pełnomocnictwa (jeżeli pełnomocnictwo wydawane jest na trzy lata) musi być sporządzona w formie dokument pisemny.

Obowiązkiem pełnomocnika jest osobiste wykonanie wydanych mu poleceń. Przeniesienie jest dopuszczalne tylko w przypadkach i na warunkach przewidzianych w art. 187 Kodeksu Cywilnego (klauzula 1 art. 976 Kodeksu Cywilnego), tj. lub jeśli istnieje do tego specjalne upoważnienie, określone bezpośrednio w pełnomocnictwie, lub jeśli mocodawca jest zmuszony uciekać się do zastępstwa siłą okoliczności w celu ochrony interesów mocodawcy.

Pełnomocnik zobowiązany jest do wykonania powierzonej mu cesji zgodnie z instrukcjami mocodawcy. Ma on prawo odstąpić od poleceń mocodawcy, jeżeli jest to konieczne w interesie samego mocodawcy, a pełnomocnik nie mógł wcześniej zwrócić się do mocodawcy lub nie otrzymał odpowiedzi na jego prośbę w rozsądnym terminie. Ale nawet w tym przypadku mocodawca przy pierwszej okazji musi zostać powiadomiony przez adwokata o odstępstwie od wydanych przez niego instrukcji.

Przedstawiciel handlowy może być uprawniony do odstąpienia od instrukcji zleceniodawcy w interesie zleceniodawcy bez uprzedniego żądania tego. Jednakże, o ile umowa agencyjna nie stanowi inaczej, jest on również zobowiązany do poinformowania zleceniodawcy o dokonanych odstępstwach (art. 973 kc).

Ponadto zgodnie z art. 974 Kodeksu Cywilnego, pełnomocnik zobowiązany jest:

▪ na żądanie zleceniodawcy udzielać mu wszelkich informacji o stanie realizacji zamówienia;

▪ niezwłocznie przekazać zleceniodawcy wszystko, co otrzyma z transakcji zrealizowanych na podstawie zlecenia;

▪ w przypadku wykonania zlecenia lub rozwiązania umowy agencyjnej przed jej wykonaniem niezwłocznie zwrócić zleceniodawcy pełnomocnictwo, które nie wygasło i złożyć protokół wraz z załączonymi dokumentami uzupełniającymi, jeżeli wymagają tego warunki umowy, lub charakter zamówienia.

Mocodawca zobowiązany jest przede wszystkim do należytego sformalizowania pełnomocnictw tj. udzielić temu ostatniemu pełnomocnictwa do wykonywania czynności prawnych określonych w umowie agencyjnej. Polecenia mocodawcy muszą być zgodne z prawem, wykonalne i konkretne (klauzula 1 art. 973 kodeksu cywilnego), w przeciwnym razie nie będą wiążące dla pełnomocnika.

O ile umowa nie stanowi inaczej, zleceniodawca zobowiązany jest również:

▪ zwraca adwokatowi poniesione wydatki;

▪ zapewnić mu środki niezbędne do wykonania zamówienia;

▪ bezzwłocznie przyjmować od pełnomocnika wszelkie zlecenia wykonane przez niego zgodnie z umową;

▪ zapłacić adwokatowi honorarium, jeśli umowa agencyjna jest rekompensowana.

Przedstawiciel handlowy ma prawo do zatrzymania rzeczy, które mają zostać przekazane zleceniodawcy, dopóki ten ostatni nie wypełni swoich obowiązków w zakresie rekompensaty kosztów poniesionych przez pełnomocnika i zapłaci mu przewidziane wynagrodzenie (klauzula 3 art. 972, art. 359 kodeksu cywilnego). Kod).

Relacje stron umowy zlecenia mają charakter osobowo-poufny (powierniczy). Wynika to z obecności normy ust. 2 art. 977 kc, zgodnie z którym zleceniodawca ma prawo anulować zlecenie, a pełnomocnik w każdej chwili je odmówić, bez wyjaśniania motywów swoich działań. Zgoda na zrzeczenie się tego prawa jest nieważna.

Jeżeli umowa zlecenia zostanie rozwiązana przed pełnym wykonaniem zlecenia przez pełnomocnika, mocodawca zobowiązany jest zwrócić pełnomocnikowi koszty poniesione w związku z wykonaniem zlecenia, a gdy pełnomocnik otrzymał należne wynagrodzenie, również zapłacić mu wynagrodzenie w proporcjonalnie do wykonywanej przez niego pracy. Zasada ta nie dotyczy wykonania nakazu przez pełnomocnika po tym, jak dowiedział się lub powinien był wiedzieć o wygaśnięciu nakazu (paragraf 1 art. 978 Kodeksu Cywilnego).

Specyfika umowy agencyjnej jako umowy opartej na relacji powierniczej polega na tym, że w przypadku jednostronnej odmowy jej wykonania zleceniodawca i pełnomocnik nie ponoszą obowiązku naprawienia spowodowanych nią strat drugiej stronie (klauzule 2, 3 art. 978 Kodeksu Cywilnego). W drodze wyjątku odszkodowanie za straty przysługuje jedynie mocodawcy w przypadku odmowy wykonania polecenia pełnomocnika w warunkach, w których mocodawca jest pozbawiony możliwości innego zabezpieczenia swoich interesów.

Ponieważ powiernictwo nie jest cechą definiującą relacje biznesowe, obecne prawodawstwo ustanawia bardziej rygorystyczne zasady dotyczące jednostronnego unieważnienia umowy o przedstawicielstwo handlowe. W szczególności w przypadku odstąpienia od takiej umowy co do zasady wymagane jest wcześniejsze powiadomienie drugiej strony z co najmniej 30 dniowym wyprzedzeniem.

Osobisty poufny charakter stosunku między stronami umowy agencyjnej wyklucza możliwość dziedziczenia w odniesieniu do ich zobowiązań.

10.2. Umowa prowizji

Zgodnie z ust. 1 art. 990 kc na podstawie umowy komisu jedna ze stron (agent prowizji) zobowiązuje się w imieniu drugiej strony (zobowiązanie) do dokonania transakcji (kilka transakcji) we własnym imieniu, ale na koszt zobowiązania.

Stroną transakcji zawieranych w interesie zleceniodawcy jest początkowo agent komisowy (pośrednik), który działa we własnym imieniu i tym samym nabywa na nie prawa i obowiązki, które następnie przenosi na zleceniodawcę.

Zleceniodawca (zbywca lub nabywca towaru) nie staje się uczestnikiem transakcji zawieranych przez komisanta w jego imieniu i na jego koszt, nawet jeśli jest bezpośrednio wymieniony w transakcji lub wchodzi w bezpośrednie relacje z kontrahentem będącym osobą trzecią za jego wykonanie. Pod tym względem umowa komisu różni się od umowy komisu.

Specyfiką umowy komisu, która odróżnia ją od umowy komisu, jest również to, że jej przedmiotem jest wyłącznie zawarcie transakcji, najczęściej sprzedaży majątku zleceniodawcy.

Wreszcie umowa prowizyjna jest zawsze płatna, a umowa agencyjna może być taka tylko wtedy, gdy istnieje szczególne wskazanie prawa, innego aktu prawnego lub umowy. Zwrotny charakter prowizji, ze względu na leżące u jego podstaw stosunki pośrednictwa handlowego (handlowego), wyklucza osobisty-poufny charakter niniejszej umowy. W związku z tym komisant, w przeciwieństwie do pełnomocnika, nie może jednostronnie, bez motywacji i bez rekompensaty strat odmówić wykonania umowy, a śmierć obywatela lub likwidacja podmiotu prawnego działającego jako zobowiązanie nie pociąga za sobą automatycznego rozwiązania umowy umowy, ponieważ tutaj jest możliwa dziedziczenie.

Umowa prowizyjna, ze względu na swój charakter prawny, ma charakter konsensualny, podlega zwrotowi kosztów i jest dwustronna. Przy jej zawieraniu należy stosować ogólne przepisy dotyczące formy transakcji.

Głównym obowiązkiem komisanta, będącego osobą prawną lub indywidualnym przedsiębiorcą, jest dokonanie transakcji lub transakcji na rzecz zleceniodawcy zgodnie z otrzymaną instrukcją. Agent prowizyjny jest odpowiedzialny za ważność, ale nie za wykonalność transakcji zawartych przez niego z osobami trzecimi w interesie zleceniodawcy (paragraf 1 art. 993 Kodeksu Cywilnego).

Agent prowizyjny ponosi odpowiedzialność za niewykonanie przez osobę trzecią ważnej transakcji zawartej przez niego tylko w dwóch przypadkach:

▪ jeżeli agent prowizji nie zachował niezbędnej ostrożności przy wyborze osoby trzeciej – kontrahenta transakcji, np. gdy zawiera transakcję z osobą prawną znajdującą się w likwidacji;

▪ jeżeli w umowie zawarto warunek, że komisant przejmuje rękojmię wykonania transakcji zawartej na rzecz zleceniodawcy przez osobę trzecią (del credere) (art. 1 ust. 991 kc). W takim przypadku komisarz staje się jednocześnie gwarantem (art. 361 k.c.) i wraz z osobą trzecią odpowiada wobec zleceniodawcy za prawidłowe wykonanie zawartej transakcji.

Jednym z ważnych obowiązków zleceniodawcy jest wypłata agentowi prowizji wynagrodzenia określonego w umowie, co bezpośrednio wynika z normy ust. 1 art. 990 GK. Wynagrodzenie może być ustalone w formie różnicy lub części różnicy między ceną towaru ustaloną przez zleceniodawcę a korzystniejszą ceną, za którą komisant będzie mógł sprzedać towar. Jeżeli w umowie brak jest warunku wysokości wynagrodzenia i nie można go ustalić na podstawie warunków umowy, należy je wypłacić w wysokości wynagrodzenia zwyczajowo pobieranego w porównywalnych okolicznościach za usługi prowizji pośrednika (klauzula 3 art. 424 Kodeksu Cywilnego). Warunek wynagrodzenia nie jest więc jednym z istotnych warunków tej umowy. Jeżeli w umowie zaistniał warunek dotyczący sprawcy, zleceniodawca zobowiązany jest dodatkowo do zapłaty dodatkowego wynagrodzenia (§ 1 art. 991 Kodeksu Cywilnego).

Zleceniodawca jest również zobowiązany do zwrotu agentowi prowizji wszystkich kosztów związanych z wykonaniem zamówienia, ponieważ zgodnie z ust. 1 art. 990 Kodeksu Cywilnego, musi być przeprowadzone na jego koszt. Co do zasady komisantowi nie przysługuje jednak zwrot kosztów przechowania, chyba że ustawa lub umowa komisu stanowią inaczej (art. 1001 kc).

Ponieważ komisant dokonuje transakcji w interesie i na koszt zleceniodawcy, jest on zobowiązany do wykonania zaakceptowanej przez siebie prowizji na najkorzystniejszych dla zleceniodawcy warunkach i zgodnie z jego instrukcjami. W przypadku braku takich wskazań w umowie, komisant zobowiązany jest postępować zgodnie ze zwyczajami obrotu gospodarczego lub innymi zwykle nakładanymi wymogami (część 1 art. 992 Kodeksu Cywilnego).

Odstępstwa od instrukcji zleceniodawcy przy wykonywaniu umowy, w tym dotyczących ceny zawieranych transakcji, są dopuszczalne tylko w przypadkach, gdy jest to konieczne w interesie zleceniodawcy, a komisant nie mógł z góry zażądać od zleceniodawcy lub nie otrzymał odpowiedzi na swoją prośbę w rozsądnym terminie. Jednak i tutaj komisant ma obowiązek powiadomić zleceniodawcę o dopuszczalnych odchyleniach, gdy tylko stanie się to możliwe. Wyłącznie profesjonalnemu komisantowi na warunkach umowy może zostać przyznane prawo do odstąpienia od poleceń zleceniodawcy bez uprzedniego wezwania, a nawet bez późniejszego powiadomienia (klauzula 1 art. 995 Kodeksu Cywilnego).

Jeżeli komisant sprzedał mienie Zleceniodawcy po cenie niższej niż cena uzgodniona, jest on zobowiązany do wyrównania różnicy, chyba że wykaże, że biorąc pod uwagę panującą na rynku sytuację, nie miał innego wyjścia i taki sprzedaż zapobiegła jeszcze większym stratom dla Zleceniobiorcy. W przypadku, gdy komisant był zobowiązany do zwrócenia się o zobowiązanie z wyprzedzeniem, musi również udowodnić, że nie był w stanie uzyskać uprzedniej zgody zobowiązanego na odstąpienie od jego instrukcji (paragraf 2 art. 995 Kodeksu Cywilnego).

Jeżeli komisant kupił nieruchomość po cenie wyższej niż uzgodniona ze zleceniodawcą, ten ma prawo odmówić przyjęcia takiego zakupu. Zleceniodawca musi jednak powiadomić o tym agenta prowizyjnego w rozsądnym terminie po otrzymaniu zawiadomienia o zawarciu transakcji. W przeciwnym razie zakup jest uznawany za zaakceptowany przez Zleceniodawcę. W takiej sytuacji komisant może również uwzględnić różnicę w cenie. W takim przypadku zleceniodawca nie jest uprawniony do odmowy zawartej dla niego transakcji, ponieważ nie ponosi strat z powodu niewypełnienia jego instrukcji przez komisanta (klauzula 3 art. 995 kodeksu cywilnego).

Dodatkowa korzyść otrzymana w wyniku transakcji przez agenta prowizyjnego na warunkach korzystniejszych niż te wskazane przez zleceniodawcę jest dzielona równo między zleceniodawcę i agenta prowizyjnego, chyba że umowa stron stanowi inaczej (część 2 art. 992 Kodeksu Cywilnego).

Po wykonaniu zlecenia komisant zobowiązany jest do złożenia raportu zleceniodawcy i przekazania mu wszystkiego, co otrzymał w ramach umowy komisu. Zastrzeżenia zleceniodawcy do raportu muszą zostać zgłoszone agentowi prowizyjnemu w ciągu 30 dni od daty jego otrzymania, chyba że umowa stanowi inaczej. W przeciwnym razie, o ile nie uzgodniono inaczej, protokół uważa się za przyjęty w formie, w jakiej został przedstawiony (art. 999 Kodeksu Cywilnego).

Realizacja umowy komisu polega również na zapłacie przez zleceniodawcę wynagrodzenia komisantowi oraz zwrotowi wydatków poniesionych w związku z wykonaniem zlecenia zleceniodawcy. Jednocześnie prawo ustanawia specjalne gwarancje dla komisanta, co jest szczególnie ważne dla profesjonalnych pośredników handlowych. Po pierwsze, otrzymuje przepisy art. 359 Kodeksu Cywilnego prawo do zatrzymania rzeczy Zobowiązania do czasu zaspokojenia wszystkich jego roszczeń pieniężnych wynikających z umowy (art. 996 Kodeksu Cywilnego). Po drugie, ma on prawo wstrzymać należne mu z tytułu umowy należności z kwot otrzymanych przez niego za zobowiązanie, po potrąceniu swoich wierzytelności ze zobowiązania (art. 997 kc).

Zleceniodawca jako usługobiorca ma prawo w każdym czasie jednostronnie i bez motywacji odmówić wykonania umowy. Jest on jednak zobowiązany do zrekompensowania komisantowi wszelkich strat spowodowanych anulowaniem zlecenia, w tym utraconych dochodów w postaci wynagrodzenia należnego za usługi, a także w terminie ustalonym umową komisu, a jeżeli taki okres nie ma siedziby, niezwłocznie rozporządza swoim majątkiem będącym w posiadaniu komisanta (art. 1003 Kodeksu Cywilnego). Komisarz nie jest uprawniony do jednostronnej odmowy wykonania zlecenia zleceniodawcy, chyba że takie prawo zostało mu wyraźnie przewidziane w umowie.

O ile umowa komisu nie stanowi inaczej, komisant ma prawo, w celu wykonania tej umowy, zawrzeć umowę o podzlecenie z inną osobą, pozostając jednocześnie odpowiedzialnym za działania komisanta wobec zleceniodawcy (art. 994 kc Kod).

10.3. Umowa agencyjna

Zgodnie z ust. 1 art. 1005 Kodeksu Cywilnego, w ramach umowy agencyjnej, jedna ze stron (agent) zobowiązuje się, odpłatnie, wykonywać w imieniu i na koszt drugiej strony (zleceniodawcy) czynności prawne i inne (faktyczne) albo na jej w imieniu własnym lub w imieniu zleceniodawcy.

Umowa agencyjna jest nowością w rosyjskim prawie. Konstrukcja tej umowy ma na celu cywilnoprawną rejestrację stosunków, w których pośrednik lub przedstawiciel dokonuje zarówno czynności prawnych, jak i faktycznych w interesie innych.

Jeżeli agent działa na koszt zleceniodawcy, ale we własnym imieniu, staje się stroną zawieranych przez niego transakcji z osobami trzecimi, a nawet w przypadku, gdy zleceniodawca został wskazany w transakcji lub wszedł w bezpośrednie relacje z osoba trzecia do wykonania transakcji (paragraf 2 paragraf 1 artykułu 1005 Kodeksu Cywilnego). Jednocześnie do stosunków między zleceniodawcą a agentem stosuje się zasady umowy prowizyjnej, o ile nie są one sprzeczne ze szczególnymi zasadami rozdz. 52 Kodeksu Cywilnego o pośrednictwie lub istotę tej umowy (art. 1011 Kodeksu Cywilnego).

Jeżeli agent, zgodnie z warunkami umowy zawartej ze zleceniodawcą, działa nie tylko na koszt, ale również w imieniu zleceniodawcy, do stosunków zachodzących między nim a zleceniodawcy z takimi samymi ograniczeniami, z jakimi w innych przypadkach stosuje się przepisy dotyczące umowy zlecenia (art. 1011 GK).

Umowa agencyjna jest zawsze płatna i nie ma charakteru osobistego zaufania, nawet gdy agent dokonuje transakcji w imieniu zleceniodawcy (co tłumaczy niedopuszczalność jednostronnej nieumotywowanej odmowy jej wykonania przed wygaśnięciem umowy).

Przedmiotowa umowa ma charakter ciągły, ponieważ ze względu na jej skutek agent jest zobowiązany do wykonywania, a nie do wykonywania jakichkolwiek czynności na rzecz dającego zlecenie, a zatem nie może być zawarta na zlecenie jakiejkolwiek konkretnej umowy transakcja lub inne działanie agenta. Umowa agencyjna ze względu na swój charakter prawny jest również konsensualna i dwustronna. Można ją zawrzeć zarówno na czas, jak i bez określenia terminu (klauzula 3 art. 1005 kc).

Przepisy prawa nie stawiają szczególnych wymagań co do formy tej umowy, jednak biorąc pod uwagę charakter powstającego stosunku, zbliżonego do stosunku prokury, prawo pełnomocnika do dokonywania czynności prawnych w imieniu zleceniodawcy musi być sformalizowane pełnomocnictwem lub pisemną umową (analogicznie do punktu 3 art. 184 GK). Różnica polega na tym, że w umowie agencyjnej dozwolone jest wskazanie jedynie ogólnych uprawnień agenta do dokonywania transakcji i innych czynności prawnych w imieniu zleceniodawcy bez ich określenia (co często jest niemożliwe w momencie zawierania takiej umowy ze względu na złożony charakter działalności agenta i niewystarczająco jasne perspektywy na przyszłość). W takich przypadkach zleceniodawca w stosunkach ze stronami trzecimi nie jest uprawniony do powoływania się na brak odpowiednich uprawnień agenta, chyba że udowodni, że strona trzecia wiedziała lub powinna była wiedzieć o ograniczeniu uprawnień agenta (paragraf 2 artykułu 1005 Kodeksu Cywilnego).

Głównym obowiązkiem agenta jest dokonywanie transakcji oraz innych czynności prawnych i faktycznych w interesie i na koszt zleceniodawcy. Jednocześnie umowa agencyjna może nakładać ograniczenia terytorialne na działania zarówno agenta, jak i mocodawcy.

Zleceniodawca jest zobowiązany do należytego sformalizowania uprawnień agenta i zapewnienia mu środków niezbędnych do wykonania powierzonej mu cesji, ponieważ musi ona zostać wykonana na koszt zleceniodawcy. Zleceniodawca jest również zobowiązany do zapłaty agentowi wynagrodzenia za czynności wykonywane w jego interesie (art. 1006 kc).

W trakcie realizacji umowy agent zobowiązany jest do składania zleceniodawcy sprawozdań, do których należy dołączyć niezbędne dowody wydatków poniesionych na koszt zleceniodawcy, chyba że umowa stanowi inaczej (art. 1008 kc) .

O ile umowa agencyjna nie stanowi inaczej, agent ma prawo, w celu wykonania umowy, zawrzeć umowę subagenta z inną osobą, pozostając jednocześnie odpowiedzialnym za działania subagenta wobec zleceniodawcy. W takich przypadkach agent faktycznie zajmuje pozycję zleceniodawcy w relacjach z subagentem.

Umowa agencyjna może przewidywać zobowiązanie agenta do zawarcia umowy subagencyjnej z określeniem szczegółowych warunków takiej umowy lub bez (paragraf 1 art. 1009 Kodeksu Cywilnego).

Temat 11

Instytucja działania w cudzym interesie bez instrukcji jest nowością we współczesnym rosyjskim prawie cywilnym. Czynności te obejmują zarówno czynności faktyczne, jak i prawne. W tym przypadku mówimy o czynnościach, które są wykonywane bez nakazu, innych instrukcji lub wcześniej obiecanej zgody osoby zainteresowanej. Prawo dopuszcza wykonywanie takich czynności wyłącznie w celu:

▪ zapobieganie szkodzie osobie lub mieniu zainteresowanej strony;

▪ wywiązanie się z obowiązków majątkowych takiej osoby (np. płacenie czynszu, płacenie podatków lub innych obowiązkowych opłat itp.);

▪ przestrzeganie swoich innych, niezgodnych z prawem interesów (na przykład uzyskanie świadczenia od dłużników nieobecnego zainteresowanego).

Czynności w cudzym interesie bez polecenia osoby zainteresowanej uznaje się za zgodne z prawem, jeżeli są dokonywane w oparciu o oczywistą korzyść lub korzyść i rzeczywiste lub prawdopodobne intencje osoby zainteresowanej oraz z należytą starannością i dyskrecją niezbędną w okolicznościach sprawy (paragraf 1 artykułu 980 Kodeksu Cywilnego).

Osoba działająca w cudzym interesie jest zobowiązana zawiadomić zainteresowanego przy pierwszej nadarzającej się okazji i czekać w rozsądnym terminie na jego decyzję o zatwierdzeniu lub odrzuceniu podjętych działań, chyba że takie czekanie wyrządzi zainteresowanemu poważną szkodę. Nie jest wymagane szczególne informowanie zainteresowanego obywatela o działaniach w jego interesie, jeżeli działania te są podejmowane w jego obecności (art. 981 kc).

Prawo dopuszcza możliwość popełnienia określonych działań w cudzym interesie wbrew woli osoby, której interesy dotyczą. Tak więc, zgodnie z ust. 2 art. 983 k.c. dopuszcza się również działania mające na celu zapobieżenie niebezpieczeństwu życia innej osoby (np. uratowanie osoby, która zdecydowała się popełnić samobójstwo) wbrew woli tej osoby, a dopełnienie obowiązku wspierania kogoś jest wbrew woli tego, kto ponosi ten obowiązek.

Czynności w cudzym interesie, popełnione po tym, kto je popełnia, okazało się, że nie są aprobowane przez osobę zainteresowaną, nie pociągają za sobą zobowiązań dla tej ostatniej ani w stosunku do osoby, która je popełniła, ani w stosunku do osoby trzeciej. strony (paragraf 1 artykułu 983 GK).

Osoba, w interesie której działania zostały wykonane przez inną osobę, jest zobowiązana zrekompensować tej osobie poniesione przez nią wydatki i inne rzeczywiste szkody, niezależnie od osiągnięcia oczekiwanego rezultatu. Jednakże, zapobiegając uszkodzeniu mienia osoby zainteresowanej, kwota odszkodowania nie powinna przekraczać wartości mienia. Wydatki i inne rzeczywiste szkody nie są zwracane osobie, która działała w przypadkach przewidzianych prawem wbrew woli osoby, której interesy te zostały naruszone (klauzula 1 art. 984 Kodeksu Cywilnego). Po uzyskaniu pozytywnego wyniku dla zainteresowanej osoby, która działała w cudzym interesie, również przysługuje wynagrodzenie, ale tylko w przypadkach, gdy jest to przewidziane przez prawo, porozumienie z zainteresowanym lub zwyczaje prowadzenia działalności (art. 985). Kodeksu Cywilnego).

Osoba, która dopuściła się działań bez upoważnienia w interesie innej osoby, niezależnie od wyniku swoich działań oraz ich aprobaty lub dezaprobaty przez osobę zainteresowaną, zobowiązana jest złożyć tej ostatniej sprawozdanie wskazujące uzyskane dochody i poniesione wydatki oraz inne straty (art. 989 kc).

Zatwierdzenie przez zainteresowaną osobę działań w jej interesie prowadzi do tego, że stosunki między nim a osobą, która je dopuściła, podlegają następnie przepisom umowy agencyjnej lub innej umowy odpowiadającej charakterowi podejmowanych działań, nawet jeśli zgoda była ustna (art. 982 kc). Zatem w tej sytuacji stosunki te nabierają charakteru kontraktowego. W związku z tym wydatki i inne straty osoby działającej w cudzym interesie, poniesione przez nią w związku z działaniami podjętymi po uzyskaniu zgody osoby zainteresowanej, podlegają zwrotowi zgodnie z zasadami umowy odpowiedniego rodzaju (klauzula 2 art. 984 Kodeksu Cywilnego).

Przepisy Kodeksu Cywilnego nie mają zastosowania do działań w interesie innych osób popełnionych przez organy państwowe i samorządowe, dla których działania takie są jednym z celów ich działalności (klauzula 2 art. 980 Kodeksu Cywilnego).

Temat 12. ZARZĄDZANIE ZAUFANIEM NIERUCHOMOŚCIĄ

Zgodnie z ust. 1 art. 1012 Kodeksu Cywilnego, na podstawie umowy o zarządzanie majątkiem jedna strona (założyciel zarządu) przenosi majątek na drugą stronę (powiernik) na określony czas w zarządzie trustem, a druga strona zobowiązuje się do zarządzania majątek ten w interesie założyciela zarządu lub wskazanej przez niego osoby (beneficjenta).

Umowa o zarządzanie powierniczym majątkiem jest nowością w rosyjskim prawie cywilnym. Formalizuje stosunki dotyczące zarządzania cudzym majątkiem w interesie jego właściciela (lub innej uprawnionej osoby – wierzyciela zobowiązania, podmiotu praw wyłącznych) lub innej (trzeciej) wskazanej przez niego osoby. Takie zarządzanie może odbywać się z woli właściciela lub osoby upoważnionej, na przykład z powodu jego braku doświadczenia lub niemożności samodzielnego korzystania z niektórych rodzajów jego majątku. W niektórych przypadkach zarządca musi zastąpić właściciela (lub inną upoważnioną osobę) przez bezpośrednie wskazanie prawa w związku ze szczególnymi okolicznościami: ustanowienie opieki, kurateli lub patronatu (art. 38, 41 kc), uznanie zaginięciem obywatela (art. 43 kc) lub jego śmiercią (gdy wykonawca testamentu – wykonawca rozporządza majątkiem spadkowym do chwili przyjęcia spadku przez spadkobierców).

W przeciwieństwie do prawa anglo-amerykańskiego, które przestrzega koncepcji „własności powierniczej”, ustawodawstwo rosyjskie wyraźnie stwierdza, że ​​przekazanie majątku zarządowi powierniczemu nie pociąga za sobą przeniesienia własności na powiernika (klauzula 4 artykułu 209, ustęp 2 punktu 1) 1012 artykuł XNUMX Kodeksu Cywilnego). Relacje powstałe w wyniku zawarcia przedmiotowej umowy są zobowiązaniami, a nie rzeczywistymi.

Ze względu na swój charakter prawny umowa powiernictwa majątkowego jest umową o świadczenie usług. Jej osobliwość polega na tym, że na mocy tej umowy zarządca wykonuje w interesie kontrahenta lub beneficjenta zespół czynności zarówno prawnych, jak i faktycznych, które składają się na jedną całość, a więc i jej przedmiot, w przeciwieństwie do innych umów, nie można uznać za zwykłą ilość usług prawnych i faktycznych.

Ta umowa jest prawdziwa. Wchodzi w życie z chwilą przekazania nieruchomości zarządcy w zarząd powierniczy, a w przypadku przekazania nieruchomości w zarząd – od momentu jej rejestracji państwowej. Może być zarówno płatna, jak i nieodpłatna, ma charakter dwustronny.

Co do zasady, założycielem zarządu powierniczego powinien być właściciel nieruchomości – obywatel, osoba prawna, publiczna osoba prawna, a także podmioty niektórych obowiązków i praw wyłącznych, w szczególności deponenci banków i innych organizacje kredytowe uprawnione do „nieuwierzytelnionych papierów wartościowych”, autorzy i posiadacze patentów .

W przypadkach wyraźnie przewidzianych przez prawo (klauzula 1 artykułu 1026 Kodeksu Cywilnego), nie właściciel (posiadacz praw autorskich), ale inna osoba, na przykład organ opiekuńczy i opiekuńczy (klauzula 1 artykułu 38, ustęp 1 artykułu 43) może zostać założycielem zarządu powierniczego GK).

Funkcję powiernika może pełnić jedynie profesjonalny uczestnik obrotu nieruchomościami – indywidualny przedsiębiorca lub organizacja handlowa, ponieważ mówimy o wykorzystaniu cudzej własności w celu generowania dochodu dla jej właściciela lub wskazanego przez niego beneficjenta, tj. głównie działalność biznesowa.

W przypadkach, gdy powiernicze zarządzanie majątkiem odbywa się na zasadach przewidzianych prawem, obywatel niebędący indywidualnym przedsiębiorcą (opiekun małoletniego lub wykonawca testamentu wyznaczony przez spadkodawcę itp.) lub organizacja non-profit (fundacja itp.) z wyjątkiem instytucji.

W relacjach powierniczych w wielu przypadkach zaangażowany jest beneficjent (beneficjent), który nie jest stroną umowy. W odniesieniu do takich sytuacji umowa o zarządzanie powiernictwem jest umową zawartą na rzecz osoby trzeciej (klauzula 1, art. 430 kc). Beneficjentem może być sam założyciel, ustanawiając na jego korzyść zarządzanie trustem, jednak zarządca trustu nie może stać się beneficjentem (klauzula 3 art. 1015 kc), gdyż jest to sprzeczne z istotą tego rodzaju umowy.

W zarząd powierniczy może zostać przeniesiony zarówno cały majątek fundatora, jak i jego część (poszczególne rzeczy lub prawa). Zgodnie z ust. 1 art. 1013 Kodeksu Cywilnego, przedmiotem takiego zarządzania są:

▪ nieruchomości, w tym przedsiębiorstwa i inne zespoły nieruchomości, a także pojedyncze obiekty nieruchomościowe;

▪ papiery wartościowe;

▪ prawa poświadczone przez niecertyfikowane papiery wartościowe;

▪ prawa wyłączne;

▪ inny majątek (rzeczy ruchome i prawo do dochodzenia lub korzystania z cudzego majątku).

Pieniądze nie mogą być samodzielnym przedmiotem zarządzania zaufaniem, z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez prawo (paragraf 2 art. 1013 Kodeksu Cywilnego).

Pod rygorem nieważności umowa o powiernicze zarządzanie majątkiem musi być zawarta w formie pisemnej (klauzule 1, 3 art. 1017 kc). Przeniesienie nieruchomości do zarządzania powierniczego podlega rejestracji państwowej w taki sam sposób, jak przeniesienie własności tej nieruchomości (klauzula 2 art. 1017 kodeksu cywilnego).

Umowa powierniczego zarządzania majątkiem zawierana jest na okres nie dłuższy niż pięć lat. W przypadku niektórych rodzajów majątku przekazanego do zarządu powierniczego ustalane są inne terminy.

Przedmiotem umowy o zarządzanie powiernictwem jest zlecanie przez zarządzającego wszelkich czynności prawnych i faktycznych w interesie beneficjenta (klauzula 2 art. 1012 kc), gdyż pełny zakres tych czynności jest zwykle niemożliwy do ustalenia na czas ustanowienia zarządu. Jednocześnie prawo lub umowa przewiduje ograniczenia dotyczące pewnych czynności w zakresie powierniczego zarządzania majątkiem, na przykład w związku z transakcjami przeniesienia własności majątku przekazanego w zarządzanie.

Co do zasady syndyk jest zobowiązany do osobistego zarządzania majątkiem założyciela (§ 1 art. 1021 Kodeksu Cywilnego). Zarządca ma prawo powierzyć innej osobie wykonywanie we własnym imieniu czynności niezbędnych do zarządzania majątkiem, jeżeli jest do tego upoważniony umową lub uzyskał pisemną zgodę założyciela lub jest przymuszany zrobić to ze względu na okoliczności zapewniające interesy założyciela zarządu lub beneficjenta, bez możliwości uzyskania instrukcji założyciela w rozsądnym czasie. W przypadku przeniesienia zarządu powierniczego majątkiem zarządca odpowiada za działania wybranego przez siebie pełnomocnika jak za swoje własne (paragraf 2 art. 1021 Kodeksu Cywilnego).

Do głównych obowiązków syndyka należy również składanie sprawozdań ze swojej działalności fundatorowi i beneficjentowi w terminie iw sposób ustalony umową (klauzula 4 art. 1020 Kodeksu Cywilnego).

Syndykowi przysługuje prawo do wynagrodzenia, jeżeli przewiduje to umowa, a także do zwrotu niezbędnych wydatków poniesionych przez niego w związku z zarządzaniem majątkiem. Specyfiką rozważanej umowy jest to, że zapłata wynagrodzenia, jak również zwrot niezbędnych wydatków, musi nastąpić kosztem dochodów z użytkowania majątku przekazanego w zarząd (art. 1023 kc).

Zarządca dokonuje zbycia nieruchomości tylko w przypadkach przewidzianych umową (klauzula 1 art. 1020 Kodeksu Cywilnego).

Czynności prawne i faktyczne są zawsze wykonywane przez syndyka we własnym imieniu, co w związku z tym nie wymaga pełnomocnictwa. Jednocześnie jest zobowiązany do poinformowania wszystkich osób trzecich, że pełni funkcję takiego zarządcy. Podczas wykonywania czynności, które nie wymagają pisemnego wykonania, określony komunikat jest realizowany poprzez poinformowanie drugiej strony w taki czy inny sposób, a w pisemnych transakcjach i innych dokumentach, po nazwisku lub tytule kierownika, należy dodać dopisek „D.U.” być wykonane. („Powiernik”). Jeżeli ten wymóg nie zostanie spełniony, zarządca staje się osobiście odpowiedzialny wobec osób trzecich i odpowiada wobec nich tylko z należącym do niego majątkiem (par. 2 ust. 3, k. 1012 Kodeksu Cywilnego).

Z zastrzeżeniem powyższych warunków, długi z tytułu zobowiązań powstałych w związku z powierniczym zarządzaniem majątkiem są spłacane kosztem tego majątku. W przypadku niewystarczalności tego ostatniego, odzyskanie może zostać pobrane z majątku powiernika, a w przypadku niewystarczalności jego majątku, z majątku założyciela, nieprzeniesionego do trustu (klauzula 3 art. 1022 Kodeksu Cywilnego). Kod). W ten sposób stworzono dwustopniowy system odpowiedzialności subsydiarnej zarządcy i założyciela.

W związku z transakcją dokonaną przez powiernika przekraczającą przyznane mu uprawnienia lub z naruszeniem ustanowionych dla niego ograniczeń, obowiązki powiernika ponosi osobiście. Jeżeli jednak osoby trzecie zaangażowane w transakcję nie wiedziały i nie powinny były wiedzieć o tych naruszeniach, powstałe zobowiązania podlegają egzekucji w sposób ogólny przewidziany w ust. 3 art. 1022 GK. W takim przypadku założyciel może żądać od menedżera odszkodowania za poniesione przez niego straty (paragraf 2 artykułu 1022 Kodeksu cywilnego).

Zgodnie z ust. 2 art. 1018 Kodeksu Cywilnego, przejęcie długów założyciela na majątku przekazanym przez niego zarządowi powierniczemu jest niedopuszczalne, z wyjątkiem przypadków ogłoszenia niewypłacalności (upadłości). W przypadku upadłości założyciela, zarząd powierniczy tym majątkiem wygasa i zostaje włączony do masy upadłości.

Syndyk ponosi odpowiedzialność majątkową za wyniki swojej działalności. Syndyk, który co do zasady jest profesjonalnym przedsiębiorcą, odpowiada za poniesione straty, chyba że udowodni, że straty te powstały w wyniku siły wyższej lub działania beneficjenta lub założyciela zarządu (§ 1 art. 1022 Kodeksu Cywilnego).

Jako transakcja terminowa umowa o zarządzanie powiernictwem ulega rozwiązaniu z chwilą upływu okresu, na jaki została zawarta (lub terminu określonego przepisami prawa). W przypadku braku oświadczenia jednej ze stron o wypowiedzeniu umowy z upływem okresu jej obowiązywania, uważa się ją za przedłużoną o taki sam okres i na takich samych warunkach, jakie zostały przewidziane w umowie (ust. 2 ust. 2, art. 1016 Kodeksu Cywilnego). W przypadku odmowy jednej ze stron umowy o powiernicze zarządzanie majątkiem, druga strona musi zostać o tym powiadomiona na trzy miesiące przed rozwiązaniem umowy, chyba że w umowie określono inny okres wypowiedzenia. Z chwilą rozwiązania umowy majątek powierniczy przechodzi na założyciela, chyba że umowa stanowi inaczej (art. 1024 Kodeksu Cywilnego).

Zarządzanie powiernicze papierami wartościowymi ma pewne cechy (art. 1025 kc).

Temat 13. HANDLOWA UMOWA KONCESJI

Umowa koncesji handlowej (franczyza) jest nowością w naszym prawie cywilnym. Franczyza rozumiana jest jako odpłatne nabycie przez jednego przedsiębiorcę (użytkownika) od innego przedsiębiorcy, zwykle od organizacji handlowej o ugruntowanej reputacji biznesowej (właściciel praw autorskich) dobrze znanej konsumentom, prawa do korzystania z jego środków indywidualizacji wytwarzanych towarów, wykonywanej pracy lub świadczonych usług, a także chronionej informacji handlowej (know-how) o technologii odpowiedniej produkcji oraz świadczenia doradztwa i innej pomocy organizacyjnej, aby towary, roboty i usługi użytkownika pojawiały się na rynku w tej samej formie jako podobne towary, roboty i usługi posiadacza praw. Tym samym przedsiębiorca-użytkownik w relacjach ze swoimi kontrahentami-konsumentami działa pod przykrywką właściciela praw autorskich, posługując się jego atrybutami, które od dawna zadomowiły się na rynku odpowiednich towarów lub usług, do sformalizowania wyników swoich działań.

W związku z rozszerzeniem zakresu franchisingu, wzrasta znaczenie ochrony interesów konsumenta (usługobiorcy), któremu należy dostarczyć towary lub usługi tej samej jakości, co te produkowane lub świadczone przez pierwotnego posiadacza prawa. .

Na podstawie umowy koncesji handlowej jedna ze stron (posiadacz praw) zobowiązuje się do udzielenia drugiej stronie (użytkownikowi) odpłatnie, na okres lub bez określenia okresu, prawa do korzystania w działalności gospodarczej korzystającego z zestawu praw wyłącznych należących do prawa posiadacz (paragraf 1 artykułu 1027 Kodeksu Cywilnego).

Ze względu na swój charakter prawny, umowa ta ma charakter konsensualny, podlega zwrotowi kosztów i jest dwustronna.

Należy zauważyć, że określona umowa powinna być stosowana wyłącznie w zakresie działalności gospodarczej, w związku z czym jej stronami mogą być tylko organizacje handlowe i indywidualni przedsiębiorcy (klauzula 3 art. 1027 kodeksu cywilnego). W związku z tym do stosunków między jej uczestnikami mają zastosowanie szczególne przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące obowiązków w prowadzeniu działalności gospodarczej. Zgodnie z normą ust. 4 art. 1027 Kodeksu Cywilnego, przepisy ust. VII GK o umowie licencyjnej, jeśli nie jest to sprzeczne z postanowieniami Ch. 54 Kodeksu Cywilnego oraz istotę umowy koncesji handlowej.

Przedmiotem umowy koncesji handlowej jest, po pierwsze, zbiór praw wyłącznych należących do posiadacza praw i indywidualizujący go (prawo do oznaczenia handlowego) lub wytworzone przez niego towary, wykonana praca lub świadczone usługi (prawo do znaku towarowego lub znaku usługowego). Po drugie, przedmiotem takiej umowy jest możliwość korzystania z chronionej przez podmiot praw autorskich tajemnicy produkcji (know-how), a także jego reputacja biznesowa i doświadczenie handlowe, w tym w postaci różnego rodzaju dokumentacji dotyczącej organizowania i prowadzenia działalności gospodarczej zajęcia. Po trzecie, w składzie przedmiotu umowy koncesyjnej zgodnie z ust. 1 art. 1031 Kodeksu Cywilnego obejmuje pouczenie użytkownika i jego pracowników we wszystkich kwestiach związanych z wykonywaniem praw przekazanych mu przez podmiot praw autorskich.

Umowa koncesji musi być zawarta na piśmie, w przeciwnym razie zostanie uznana za nieważną (paragraf 1 artykułu 1028 Kodeksu Cywilnego). Ponadto umowa koncesyjna podlega rejestracji stanowej w federalnym organie wykonawczym ds. własności intelektualnej (Rospatent) pod rygorem uznania jej za nieważną.

Umowa koncesji musi zawierać szczegółowe warunki ustalania i wypłacania wynagrodzenia uprawnionemu. Prawo dopuszcza różne formy takiego wynagrodzenia: płatności jednorazowe (ryczałtowe) lub okresowe (tantiemy), potrącenia z wpływów, narzut na cenę hurtową towarów przekazanych przez uprawnionego do odsprzedaży itp. (art. 1030 kc).

Jako strona umowy koncesji uprawniony jest zobowiązany (klauzula 1 artykułu 1031 Kodeksu Cywilnego):

▪ wydać użytkownikowi licencje przewidziane w umowie, zapewniając ich wykonanie w przewidziany sposób.

Posiadacz prawa ponosi również inne obowiązki, chyba że wyraźnie uzgodniono inaczej w umowie stron. Należą do nich obowiązki (klauzula 2 art. 1031 Kodeksu Cywilnego):

▪ zapewnienie rejestracji państwowej umowy koncesji handlowej;

▪ zapewnić użytkownikowi bieżącą pomoc techniczną i doradczą, w tym pomoc w szkoleniach i zaawansowanym szkoleniu pracowników;

▪ kontrolować jakość dóbr (pracy, usług) wytworzonych (wykonanych, dostarczonych) przez użytkownika na podstawie umowy.

Zgodnie z art. 1032 Kodeksu Cywilnego, użytkownik zobowiązany jest:

▪ używania przy wykonywaniu czynności przewidzianych umową oznaczenia handlowego, znaku towarowego, znaku usługowego lub innego środka indywidualizującego uprawnionego w sposób określony w umowie;

▪ zapewnić, że jakość towarów, dzieła lub usług świadczonych przez niego na podstawie umowy odpowiada jakości podobnych towarów, robót lub usług wyprodukowanych, wykonanych lub świadczonych przez podmiot praw autorskich;

▪ stosować się do poleceń i instrukcji podmiotu praw autorskich, mających na celu zapewnienie zgodności charakteru, sposobów i warunków korzystania z zbioru praw wyłącznych ze sposobem jego wykorzystania przez podmiot praw autorskich, w tym instrukcji dotyczących zewnętrznego i wewnętrznego projektowania treści komercyjnych lokal, z którego korzysta użytkownik w ramach korzystania z uprawnień przyznanych mu na podstawie umowy;

▪ zapewnić kupującym (klientom) wszelkie dodatkowe usługi, na które mogliby liczyć przy zakupie (zamawianiu) produktu (pracy, usługi) bezpośrednio od podmiotu praw autorskich;

▪ nieujawniania tajemnic produkcyjnych (know-how) właściciela praw autorskich oraz innych otrzymanych od niego poufnych informacji handlowych;

▪ informować nabywców (klientów) w sposób dla nich najbardziej oczywisty, że posługuje się oznaczeniem handlowym, znakiem towarowym, znakiem usługowym lub innym środkiem indywidualizacji na mocy umowy koncesji handlowej.

Umowa koncesji może ustanawiać zobowiązanie korzystającego do udzielenia określonej liczbie innych przedsiębiorców zezwolenia na korzystanie, pod pewnymi warunkami, ze zbioru praw otrzymanych od posiadacza praw autorskich lub jego określonej części. Uprawnienie to nazywa się subkoncesją. W umowie świadczenie subkoncesji może być przewidziane jako prawo lub obowiązek użytkownika (§ 1 art. 1029 Kodeksu Cywilnego).

Umowa koncesji handlowej przewiduje wykorzystanie zbioru praw wyłącznych, reputacji biznesowej i doświadczenia handlowego posiadacza praw do pewnego stopnia (na przykład pod względem kosztu lub ilości wyprodukowanych towarów lub świadczonych usług, ich wykorzystanie w jednym przedsiębiorstwie lub w określonej ich liczbie itp.) oraz ze wskazaniem lub bez wskazania terytorium użytkowania (na przykład handel określonym rodzajem towarów tylko na terytorium danego podmiotu Federacji Rosyjskiej). Zgodnie z ust. 2 art. 1027 kc można ustalić zarówno maksymalny, jak i minimalny zakres korzystania z przedmiotów umowy koncesji.

Ponieważ kupując produkt lub usługę od użytkownika, konsumenci w wielu przypadkach są pewni, że kupują je od samego posiadacza praw i polegają na odpowiedniej jakości produktu lub usługi, zgodnie z częścią 2 art. 1034 Kodeksu Cywilnego podmiot praw autorskich ponosi subsydiarną odpowiedzialność za wymagania nałożone na użytkownika w związku z nieodpowiednią jakością produktu lub usługi. Jeżeli użytkownik działa jako producent towarów, korzystając ze znaków towarowych i innych marek właściciela praw autorskich (franszyza produkcyjna), właściciel praw autorskich odpowiada za jakość tych towarów wspólnie z użytkownikiem (część 2 art. 1034 Kodeksu Cywilnego). ).

Ponieważ umowa koncesji handlowej ma charakter przedsiębiorczy, wzajemna odpowiedzialność stron za jej naruszenie występuje niezależnie od ich winy, chyba że niniejsza umowa stanowi inaczej (klauzula 3 art. 401 Kodeksu Cywilnego).

Każda ze stron umowy koncesji handlowej zawartej bez określenia terminu ma prawo w każdym czasie odstąpić od umowy za powiadomieniem drugiej strony z sześciomiesięcznym wyprzedzeniem, chyba że umowa przewiduje dłuższy okres. Umowa koncesji zawarta na czas ulega rozwiązaniu na ogólnych podstawach wygaśnięcia zobowiązań umownych. Jednocześnie wcześniejsze rozwiązanie takiej umowy, a także rozwiązanie umowy zawartej bez określenia terminu podlegają obowiązkowej rejestracji państwowej.

Użytkownik, który należycie wykonał swoje obowiązki, po wygaśnięciu koncesji handlowej ma prawo zawrzeć umowę na nowy okres na tych samych warunkach.

Uprawniony ma prawo odmówić zawarcia umowy na nowy okres, pod warunkiem, że w ciągu trzech lat od dnia wygaśnięcia tej umowy nie zawrze podobnych umów z innymi osobami i wyrazi zgodę na zawarcie podobnych handlowych umów subkoncesji, którego skutek będzie dotyczył tego samego terytorium, na którym rozwiązana umowa obowiązywała (art. 1035 kc).

Temat 14. OBOWIĄZKI UBEZPIECZENIOWE

14.1. Pojęcie i poszczególne rodzaje ubezpieczeń

W swej istocie ekonomicznej ubezpieczenie jest systemem powiązań gospodarczych, którego celem jest wyeliminowanie lub ograniczenie strat majątkowych spowodowanych nadzwyczajnymi okolicznościami, poprzez ich rozdzielenie pomiędzy osoby, na których koszt tworzony jest specjalny fundusz (ubezpieczeniowy) kompensujący te straty.

Ubezpieczeniowe stosunki gospodarcze działają w formie tworzenia i dystrybucji funduszu pieniężnego, zwanego funduszem ubezpieczeniowym, który jest zarządzany przez specjalną organizację (ubezpieczyciela), poprzez wstępną akumulację środków (składek) zainteresowanych uczestników obrotu gospodarczego ( ubezpieczycieli).

Cywilnymi źródłami prawa ubezpieczeniowego są Kodeks Cywilny, Ustawa Federacji Rosyjskiej z dnia 27.11.1992 listopada 4015 r. Nr 1-28.06.1991 „O organizacji działalności ubezpieczeniowej w Federacji Rosyjskiej” (zwana dalej ustawą o organizacji Działalność ubezpieczeniowa w Federacji Rosyjskiej), KTM, Ustawa RSFSR z dnia 1499 czerwca 1 r. Nr XNUMX-XNUMX „O ubezpieczeniu zdrowotnym obywateli Federacji Rosyjskiej”.

Istotne w regulacji określonych stosunków ubezpieczeniowych są przyjęte, zatwierdzone lub zatwierdzone przez ubezpieczyciela lub stowarzyszenie ubezpieczycieli regulaminy ubezpieczenia (zasady polisy), choć nie stanowią one źródeł prawa (art. 943 kc).

Podstawą powstania zobowiązań ubezpieczeniowych mogą być: umowa (art. 927 kc); członkostwo w towarzystwie ubezpieczeń wzajemnych (§ 1 ust. 3 art. 968 kc); ustawa i inny akt prawny z obowiązkowym ubezpieczeniem państwowym (klauzula 2 art. 969 kodeksu cywilnego).

Ze względu na obowiązek lub brak obowiązku wobec ubezpieczonego rozróżnia się ubezpieczenia dobrowolne i obowiązkowe.

Ubezpieczenie dobrowolne realizowane jest na podstawie umowy zawartej według uznania ubezpieczonego.

Obowiązkowe jest ubezpieczenie, które jest realizowane z mocy prawa, zobowiązujące ubezpieczonego do zawarcia umowy ubezpieczenia zgodnie z ustalonymi przez niego zasadami (klauzula 2 art. 927 Kodeksu Cywilnego).

Specyfiką ubezpieczenia obowiązkowego jest to, że jest to ubezpieczenie na rzecz osoby trzeciej, tj. szkoda spowodowana takim ubezpieczeniem jest rekompensowana nie ubezpieczonemu, ale innej osobie.

Zgodnie z art. 935 Kodeksu Cywilnego, osoby zobowiązane z mocy prawa mogą być zobowiązane do ubezpieczenia:

▪ życie, zdrowie lub majątek innych osób określonych przez prawo w przypadku naruszenia ich życia, zdrowia lub mienia;

▪ ryzyko Twojej odpowiedzialności cywilnej, która może powstać na skutek wyrządzenia szkody na życiu, zdrowiu lub mieniu innych osób albo naruszenia umowy z innymi osobami.

Ubezpieczenie obowiązkowe jest realizowane poprzez zawarcie umowy ubezpieczenia przez osobę, na której spoczywa obowiązek takiego ubezpieczenia (ubezpieczonego) z ubezpieczycielem.

Ubezpieczenie obowiązkowe realizowane jest na koszt ubezpieczonego, z wyjątkiem ubezpieczenia obowiązkowego pasażerów realizowanego na jego koszt.

Przedmioty podlegające ubezpieczeniu obowiązkowemu, ryzyka, od których muszą być ubezpieczone, oraz minimalna wysokość sumy ubezpieczenia określa ustawa lub w sposób przez nią określony (art. 936 kc).

Zawieranie umów ubezpieczenia z ubezpieczeniem obowiązkowym jest obowiązkowe dla ubezpieczycieli tylko przy zawieraniu umów ubezpieczenia osobowego z uwagi na zakwalifikowanie takich umów jako publiczne (par. 2 ust. 1 art. 927 kc).

Ustawa przewiduje możliwość obowiązkowego ubezpieczenia państwowego (klauzula 3 art. 927, ust. 1 art. 969 kodeksu cywilnego), które jest przeprowadzane w szczególności w odniesieniu do życia, zdrowia i majątku urzędników służby cywilnej niektórych kategorie i kilka innych osób im zrównanych. Specyfika tego ubezpieczenia polega na tym, że jego realizacja może być oparta bezpośrednio na prawie lub innym akcie prawnym, a nie na umowie.

Szczególnymi odmianami ubezpieczeń są koasekuracja, podwójne ubezpieczenie i reasekuracja.

Koasekuracja ma miejsce w przypadkach, gdy przedmiot ubezpieczenia jest ubezpieczony na podstawie jednej umowy wspólnie przez kilku ubezpieczycieli (art. 953 kc, art. 12 ustawy o organizacji działalności ubezpieczeniowej w Federacji Rosyjskiej). Prawa i obowiązki każdego współubezpieczyciela mogą być określone w samej umowie. W przypadku braku takiego warunku w umowie, odpowiadają oni solidarnie wobec ubezpieczonego (uprawnionego) za okazanie odpowiednich świadczeń ubezpieczeniowych (art. 953 kc).

Należy odróżnić podwójne ubezpieczenie od koasekuracji, w której ten sam przedmiot jest ubezpieczony na podstawie dwóch lub więcej umów przez kilku ubezpieczycieli. Cechą takiego ubezpieczenia jest to, że jest dopuszczalne tylko w przypadku ubezpieczenia mienia lub ryzyka biznesowego. Stosowanie podwójnego ubezpieczenia do ubezpieczeń osobowych byłoby sprzeczne z kompensacyjnym charakterem tych ostatnich.

W przypadku podwójnego ubezpieczenia typowe jest ustalenie wysokości odszkodowania ubezpieczeniowego dla każdego ubezpieczyciela proporcjonalnie do stosunku sumy ubezpieczenia na podstawie zawartej przez niego umowy do łącznej kwoty wszystkich zawartych umów dotyczących tego przedmiotu (klauzula 4 art. 951, ust. 2 art. 952 Kodeksu Cywilnego).

Reasekuracja to całkowite lub częściowe ubezpieczenie ryzyka wypłaty odszkodowania ubezpieczeniowego lub sumy ubezpieczenia przyjętej przez ubezpieczyciela na podstawie umowy ubezpieczenia od innego ubezpieczyciela (ubezpieczycieli) na podstawie zawartej z nim umowy.

Zasady Ch. 48 Kodeksu Cywilnego, które stosuje się w odniesieniu do ryzyka przedsiębiorcy, chyba że umowa reasekuracji stanowi inaczej. W przypadku reasekuracji ubezpieczyciel w ramach tej umowy pozostaje odpowiedzialny na podstawie głównej umowy ubezpieczenia za wykonanie wypłaty ubezpieczenia. Prawo pozwala na zawarcie kolejno dwóch lub więcej umów reasekuracji (art. 967 kc).

14.2. Uczestnicy odpowiedzialności ubezpieczeniowej

Stronami obowiązku ubezpieczenia są ubezpieczyciel i ubezpieczający. Jako ubezpieczyciel umowa ubezpieczenia może być zawarta tylko przez organizację ubezpieczeniową - osobę prawną, która posiada zezwolenie (licencję) na prowadzenie ubezpieczenia odpowiedniego rodzaju (część 2 art. 938 kodeksu cywilnego). Aby uzyskać status ubezpieczyciela, konieczne jest spełnienie wymogu minimalnej kwoty wpłaconego kapitału docelowego ustanowionego ustawą o organizacji działalności ubezpieczeniowej w Federacji Rosyjskiej (art. 25). Ubezpieczycielem może być wyłącznie organizacja handlowa zaangażowana w działalność gospodarczą w sektorze ubezpieczeniowym, zarówno państwowa (na przykład Rosgosstrakh), jak i niepaństwowa (prywatna) organizacja ubezpieczeniowa.

Obywatele i osoby prawne mogą ubezpieczyć swoją własność i inne interesy majątkowe określone w ust. 2 art. 929 kc, na zasadzie wzajemności, gromadząc niezbędne do tego środki w towarzystwach ubezpieczeń wzajemnych.

Przy prowadzeniu działalności ubezpieczeniowej ubezpieczyciele szeroko korzystają z usług agentów ubezpieczeniowych i brokerów ubezpieczeniowych (art. 8 ustawy o organizacji działalności ubezpieczeniowej w Federacji Rosyjskiej).

Agent ubezpieczeniowy – osoba fizyczna lub prawna działająca w imieniu ubezpieczyciela i na jego rzecz zgodnie z udzielonymi uprawnieniami.

Tym samym agent ubezpieczeniowy jest przedstawicielem ubezpieczyciela. Jej główną działalnością jest zawieranie umów ubezpieczenia („sprzedaż polis ubezpieczeniowych”).

Broker ubezpieczeniowy – osoba fizyczna lub prawna działająca w interesie ubezpieczonego lub ubezpieczyciela i wykonująca czynności w zakresie świadczenia usług związanych z zawieraniem umów ubezpieczenia, a także wykonywaniem tych umów.

Stosunki w zakresie świadczenia usług maklerskich regulują albo przepisy dotyczące umowy prowizyjnej (rozdział 51 kc) albo umowa agencyjna (rozdział 52 kc). W przypadku osób prawnych obowiązkowe jest wskazanie w dokumentach założycielskich, że prowadzą działalność w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego. Osoby prawne i indywidualni przedsiębiorcy są również zobowiązani do zarejestrowania się jako brokerzy ubezpieczeniowi w federalnym organie wykonawczym w celu nadzorowania działalności ubezpieczeniowej na 10 dni przed rozpoczęciem ich działalności brokerskiej.

Ubezpieczony (ubezpieczający) może być osobą prawną lub osobą prawną. Cechą ubezpieczonego jest istnienie interesu podlegającego ubezpieczeniu, który polega na naprawieniu (odszkodowaniu) za szkodę wyrządzoną życiu, zdrowiu lub mieniu przez nieprzewidziane i nadzwyczajne okoliczności. Ubezpieczony to osoba, która bezpośrednio zaciągnęła zobowiązanie ubezpieczeniowe z ubezpieczycielem na podstawie ustawy lub umowy.

Uczestnikami obowiązku ubezpieczenia mogą być osoby trzecie – uprawniony i ubezpieczony.

Beneficjent (beneficjent) – osoba fizyczna lub prawna posiadająca interes podlegający ubezpieczeniu, na rzecz której ubezpieczający zawarł umowę ubezpieczenia. Specyfika pozycji uprawnionego w zobowiązaniach ubezpieczeniowych polega na możliwości przedstawienia mu roszczenia ubezpieczyciela z tytułu spełnienia zobowiązań niewykonanych przez ubezpieczonego.

Ubezpieczony – osoba fizyczna, z którą ubezpieczony łączy określone w umowie ubezpieczenia zdarzenia stanowiące podstawę wypłaty sumy ubezpieczenia. Uczestnictwo ubezpieczonego jest możliwe tylko w umowie ubezpieczenia osobowego (klauzula 1 art. 934 kc) lub w umowie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za wyrządzenie szkody (klauzula 1 art. 931 kc).

Do zawarcia umowy ubezpieczenia osobowego na rzecz ubezpieczonego lub uprawnionego, jeżeli nie pokrywają się z ubezpieczonym, wymagana jest pisemna zgoda ubezpieczonego. W przypadku naruszenia tego warunku umowa może zostać uznana za nieważną na roszczenie ubezpieczonego lub jego spadkobierców (§ 2 ust. 2 art. 934 kc).

W umowie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za wyrządzenie szkody ubezpieczonym może być zarówno sam ubezpieczony, jak i inna osoba, która może zostać pociągnięta do odpowiedzialności (klauzula 1 art. 931 Kodeksu Cywilnego).

14.3. umowa ubezpieczenia

Umowa ubezpieczenia może być zawarta zarówno z woli stron, jak i na podstawie bezpośredniego wskazania prawa. W obowiązującym ustawodawstwie wyróżnia się dwa rodzaje takiej umowy: umowę ubezpieczenia mienia (art. 929 kc) oraz umowę ubezpieczenia osobowego (art. 934 kc).

Przy zawieraniu obu rodzajów umów ubezpieczenia, pomiędzy ubezpieczonym a ubezpieczycielem musi zostać osiągnięte porozumienie co do następujących zasadniczych warunków:

▪ o przedmiocie ubezpieczenia;

▪ o charakterze zdarzenia ubezpieczeniowego, w związku z możliwością zajścia którego udzielane jest ubezpieczenie;

▪ o wysokości sumy ubezpieczenia;

▪ od czasu trwania umowy (art. 942 Kodeksu Cywilnego).

Umowa ubezpieczenia zawierana jest wyłącznie w formie pisemnej. Niedopełnienie tego formularza pociąga za sobą nieważność umowy, z wyjątkiem umowy obowiązkowego ubezpieczenia państwowego (klauzula 1, art. 940 kc).

Umowę ubezpieczenia można zawrzeć w formie tradycyjnej - poprzez sporządzenie jednego dokumentu podpisanego przez strony (klauzula 2 art. 434 kc). Jednak do tej pory wykształciła się inna forma jego zawarcia, nieodłączna dla ubezpieczenia - poprzez przekazanie ostatniej polisy ubezpieczeniowej (zaświadczenie, zaświadczenie, paragon) podpisanej przez ubezpieczyciela (§ 1 ust. 2 art. 940 kc) do ubezpieczyciela na podstawie pisemnego lub ustnego wniosku. W takim przypadku zgoda ubezpieczonego (akceptacja) na zawarcie umowy na zaproponowanych przez ubezpieczyciela warunkach jest potwierdzana akceptacją określonych dokumentów od ubezpieczyciela (par. 2 ust. 2 art. 940 kc).

Polisa ubezpieczeniowa może być imienna, ale istnieje również możliwość jej wystawienia na okaziciela (par. 2 ust. 3 art. 930 kc).

W praktyce handlowej szeroko stosowane są ogólne polisy, które za zgodą ubezpieczonego z ubezpieczycielem mogą być wystawione na systematyczne ubezpieczenie różnych partii jednorodnego majątku na podobnych warunkach przez pewien okres (klauzula 1 art. 941 kodeksu cywilnego). Kod).

W praktyce ubezpieczeniowej powszechne są standardowe formy umowy (polisy ubezpieczeniowej) opracowane przez ubezpieczycieli lub ich stowarzyszenia dla określonych rodzajów ubezpieczeń (paragraf 3 art. 940 Kodeksu cywilnego).

W zależności od przedmiotu obowiązku ubezpieczeniowego, ubezpieczenie dzieli się na majątkowe i osobowe. Ubezpieczenie mienia służy zapewnieniu odszkodowania za straty poniesione w wyniku uszkodzenia mienia obywatela lub osoby prawnej. Ubezpieczenie osobowe zapewnia odszkodowanie za szkody poniesione w wyniku uszczerbku na życiu lub zdrowiu obywatela.

Zgodnie z ust. 2 art. 929 Kodeksu Cywilnego na podstawie umowy ubezpieczenia majątkowego, w szczególności mogą być ubezpieczone następujące interesy majątkowe:

▪ ryzyko utraty (zniszczenia), ubytku lub uszkodzenia określonego mienia (art. 930 Kodeksu Cywilnego);

▪ ryzyko odpowiedzialności za wyrządzenie szkody na życiu, zdrowiu lub mieniu innych osób, a w przypadkach przewidzianych przez prawo także odpowiedzialność kontraktową – ryzyko odpowiedzialności cywilnej (art. 931, 932 Kodeksu cywilnego);

▪ ryzyko strat z działalności gospodarczej z przyczyn niezależnych od przedsiębiorcy – ryzyko biznesowe (art. 933 Kodeksu Cywilnego).

W ramach umowy ubezpieczenia osobowego ubezpieczone są interesy majątkowe, których obecność wynika z następujących okoliczności:

▪ wyrządzenie szkody na życiu lub zdrowiu samego ubezpieczającego lub innego obywatela (ubezpieczonego) wskazanego w umowie;

▪ osoba ta osiągnęła określony wiek;

▪ zaistnienia w jego życiu innego zdarzenia przewidzianego w umowie (zdarzenie ubezpieczeniowe) (paragraf 1 ust. 1 art. 934 Kodeksu cywilnego).

Niedopuszczalne jest ubezpieczenie interesów nieuzasadnionych prawem, w szczególności interesów nielegalnych, a także strat z tytułu udziału w grach, loteriach, zakładach, wydatków, które można ponieść w celu uwolnienia zakładników. Jeżeli w umowach ubezpieczenia występują takie warunki, uznaje się je za nieważne (art. 928 kc).

Czas trwania obowiązku ubezpieczenia może być określony (rok, pięć lat itd.) lub nieokreślony (ubezpieczenie na życie). Umowa może również określać warunki wykonania niektórych obowiązków ubezpieczonego i ubezpieczyciela.

Obowiązkiem ubezpieczającego jest poinformowanie ubezpieczyciela przy zawieraniu umowy ubezpieczenia o znanych ubezpieczającemu okolicznościach, które są istotne dla ustalenia prawdopodobieństwa zdarzenia ubezpieczeniowego oraz wysokości ewentualnych szkód z jego tytułu (ryzyko ubezpieczeniowe), jeżeli okoliczności nie są znane i nie powinny być znane ubezpieczycielowi (§ 1 s. 1 art. 944 kc). Wykorzystanie przez ubezpieczyciela otrzymanych informacji nie powinno naruszać zasady ich poufnego charakteru (art. 946 kc).

Głównym obowiązkiem ubezpieczonego jest opłacenie składki ubezpieczeniowej. Składka ubezpieczeniowa rozumiana jest jako opłata za ubezpieczenie, którą ubezpieczony (uprawniony) zobowiązany jest zapłacić ubezpieczycielowi w sposób i w terminach określonych w umowie ubezpieczenia (klauzula 1, art. 954 kc). Umowa ubezpieczenia, o ile nie postanowiono w niej inaczej, wchodzi w życie z chwilą opłacenia składki ubezpieczeniowej lub jej pierwszej raty (klauzula 1 art. 957 Kodeksu Cywilnego). Tak więc, co do zasady, umowa ta jest umową rzeczywistą. Wysokość składki ubezpieczeniowej ustalana jest na podstawie stawek ubezpieczeniowych.

Stawka ubezpieczenia to stawka składki ubezpieczeniowej naliczanej od jednostki sumy ubezpieczenia z uwzględnieniem przedmiotu ubezpieczenia i charakteru ubezpieczonego ryzyka.

Składkę ubezpieczeniową można opłacić jednorazowo lub w ratach – poprzez składki ubezpieczeniowe. Warunki poszczególnych umów ubezpieczenia przewidują różne konsekwencje nieopłacania regularnych składek ubezpieczeniowych w terminie (klauzula 3 art. 954 kc): obniżenie kwoty ubezpieczenia, wypowiedzenie umowy z prawem do otrzymać kwotę wykupu (część wpłaconych składek) itp.

Wśród podstawowych pojęć ubezpieczeniowych znajduje się pojęcie ryzyka ubezpieczeniowego. Jego definicja jest podana w ust. 1 art. 9 Ustawy o organizacji działalności ubezpieczeniowej w Federacji Rosyjskiej, zgodnie z którym ubezpieczone ryzyko jest oczekiwanym zdarzeniem, w przypadku którego ubezpieczenie jest realizowane. Zdarzenie zaliczane do ubezpieczonych ryzyk musi nosić znamiona prawdopodobieństwa i przypadkowości jego wystąpienia. Bez występowania ryzyka ubezpieczeniowego nie może zaistnieć obowiązek ubezpieczeniowy, co stanowi podstawę do klasyfikowania zobowiązań ubezpieczeniowych jako ryzykownych – zobowiązań losowych.

Zawierając umowę ubezpieczenia, ubezpieczony zobowiązany jest do poinformowania ubezpieczyciela o wszystkich znanych mu istotnych okolicznościach pozwalających na ocenę stopnia ubezpieczonego ryzyka. Okoliczności wyraźnie określone przez ubezpieczyciela w standardowej formie umowy ubezpieczenia (polisa ubezpieczeniowa) lub w jego pisemnym wniosku są uznawane za istotne (paragraf 2 ust. 1 art. 944 kodeksu cywilnego).

Przekazanie przez ubezpieczonego świadomie nieprawdziwych informacji o okolicznościach określających stopień ryzyka może stanowić dla ubezpieczyciela podstawę do żądania stwierdzenia nieważności umowy jako zawartej pod wpływem oszustwa, z wyjątkiem przypadków, gdy okoliczności, w których ubezpieczony przemilczał o zniknięciu (art. 179, ust. 3 art. 944 kc).

Ustawa przyznaje ubezpieczycielowi prawo do samodzielnej oceny ryzyka ubezpieczeniowego (art. 945 kc).

W okresie obowiązywania umowy ubezpieczenia mienia ubezpieczający (uprawniony) jest również zobowiązany do niezwłocznego poinformowania ubezpieczyciela o wszelkich istotnych zmianach, o których dowiedział się w okolicznościach zgłoszonych ubezpieczycielowi przy zawieraniu umowy, jeżeli zmiany te może znacząco wpłynąć na wzrost ryzyka ubezpieczeniowego. Rozpoznawane są znaczące zmiany, które są wyodrębnione w umowie ubezpieczenia (polisie ubezpieczeniowej) oraz w przepisach ubezpieczenia przeniesionych na ubezpieczonego (paragraf 1 art. 959 Kodeksu Cywilnego).

Ubezpieczyciel powiadomiony o okolicznościach powodujących wzrost ubezpieczonego ryzyka ma prawo żądać zmiany warunków umowy ubezpieczenia lub opłacenia dodatkowej składki ubezpieczeniowej. W przypadku sprzeciwu ze strony ubezpieczonego (beneficjenta), ubezpieczyciel ma prawo żądać rozwiązania umowy (paragraf 2 art. 959 Kodeksu Cywilnego).

Jeżeli ubezpieczony (uprawniony) nie poinformuje o okolicznościach, które w istotny sposób zwiększają ryzyko ubezpieczeniowe, ubezpieczyciel ma prawo żądać nie tylko rozwiązania umowy, ale także odszkodowania za wyrządzone mu szkody, z wyjątkiem przypadków, gdy takie okoliczności już zniknął (paragrafy 3, 4 artykułu 959 Kodeksu Cywilnego).

W przypadku ubezpieczenia osobowego wskazane konsekwencje zmiany ryzyka ubezpieczeniowego w okresie obowiązywania umowy ubezpieczenia nie występują, chyba że są one wyraźnie przewidziane w umowie (klauzula 5 art. 959 kc).

Zdarzeniem ubezpieczeniowym jest zdarzenie, które nastąpiło, przewidziane umową ubezpieczenia lub ustawą, z chwilą którego powstaje obowiązek ubezpieczyciela do wypłaty składki ubezpieczeniowej (klauzula 2 art. 9 ustawy o organizacji działalności ubezpieczeniowej w Federacja Rosyjska).

Ubezpieczający na podstawie umowy ubezpieczenia majątkowego ma obowiązek niezwłocznie powiadomić ubezpieczyciela lub jego przedstawiciela o zajściu zdarzenia ubezpieczeniowego. Ten sam obowiązek spoczywa na uprawnionym, który jest świadomy zawarcia umowy na jego korzyść, jeżeli zamierza skorzystać z prawa do odszkodowania z tytułu ubezpieczenia (paragraf 1 art. 961 Kodeksu Cywilnego).

Jeżeli zdarzeniem ubezpieczeniowym jest śmierć ubezpieczonego lub uszczerbek na jego zdrowiu, termin zawiadomienia ubezpieczyciela nie może być krótszy niż 30 dni (klauzula 3 art. 961 Kodeksu Cywilnego).

W przypadku zaistnienia zdarzenia ubezpieczeniowego przewidzianego umową ubezpieczenia majątkowego, ubezpieczony zobowiązany jest do podjęcia racjonalnych i dostępnych w danych okolicznościach środków mających na celu ograniczenie ewentualnych szkód (art. 962 kc). Głównym obowiązkiem ubezpieczyciela jest wypłata sumy ubezpieczenia w momencie zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego.

Suma ubezpieczenia - kwota pieniężna ustalona przez prawo federalne i (lub) określona w umowie ubezpieczenia i na podstawie której ustalana jest kwota składki ubezpieczeniowej (składek ubezpieczeniowych) oraz kwota wypłaty ubezpieczenia w przypadku zdarzenia ubezpieczeniowego przyjęty.

Na określenie składek ubezpieczeniowych, jakie muszą być dokonane z tytułu ubezpieczenia mienia, Kodeks Cywilny posługuje się nazwą „odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia”, a dla ubezpieczeń osobowych „suma ubezpieczenia” (stąd określenie „suma ubezpieczenia” jest używane w dwóch znaczeniach). Różnica w tych nazwach wynika z tego, że wyrządzanie uszczerbku na życiu lub zdrowiu, następstwach zachorowania na pewien wiek itp., w przeciwieństwie do szkód wyrządzonych na mieniu, nie może podlegać wycenie, a co za tym idzie odpowiednie płatności ubezpieczeniowe nie mają charakteru naprawczego, lecz kompensacyjnego (zabezpieczającego), tj. mające na celu zrekompensowanie tego, czego nie można wycenić w pieniądzu.

W umowach ubezpieczenia osobowego suma ubezpieczenia jest ustalana przez same strony według własnego uznania i nie podlega przedawnieniu. Podobnie suma ubezpieczenia ustalana jest w umowach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (klauzula 3 art. 947 kc).

W przypadku ubezpieczenia ryzyka majątkowego lub gospodarczego, o ile umowa ubezpieczenia nie stanowi inaczej, suma ubezpieczenia nie może przekraczać ich rzeczywistej wartości (wartości ubezpieczeniowej). Za tę wartość uważa się:

▪ w przypadku mienia – jego rzeczywista wartość w miejscu, w którym się znajduje, w dniu zawarcia umowy ubezpieczenia;

▪ z tytułu ryzyka biznesowego – straty z tytułu działalności gospodarczej, jakie ubezpieczający, zgodnie z oczekiwaniami, poniósłby w chwili zaistnienia zdarzenia ubezpieczeniowego (art. 2 ust. 947 Kodeksu cywilnego).

Jeżeli suma ubezpieczenia określona w umowie ubezpieczenia mienia lub ryzyka gospodarczego przekracza wartość ubezpieczenia, umowa traci ważność w części sumy ubezpieczenia, która przekracza wartość ubezpieczenia. W drodze wyjątku dopuszcza się przekroczenie łącznej sumy ubezpieczenia w ubezpieczeniu majątkowym tego samego przedmiotu od różnych ryzyk ubezpieczeniowych, zarówno w ramach jednej, jak i odrębnych umów ubezpieczenia, w tym z różnymi ubezpieczycielami (paragraf 1 artykułu 952 Kodeksu Cywilnego).

Ubezpieczyciel jest zobowiązany do zarejestrowania zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego. Obecność (bądź nieobecność) zdarzenia ubezpieczeniowego poświadcza zaświadczenie o ubezpieczeniu (zaświadczenie o nieszczęśliwym wypadku) sporządzone na podstawie wniosku ubezpieczonego przez ubezpieczyciela lub osobę przez niego upoważnioną.

Obowiązkiem ubezpieczyciela jest również zachowanie tajemnicy ubezpieczenia, tj. nieujawniania otrzymanych przez niego w wyniku działalności zawodowej informacji dotyczących ubezpieczonego, ubezpieczonego i uprawnionego, stanu zdrowia i stanu majątkowego tych osób. Za naruszenie tajemnicy ubezpieczeniowej ubezpieczyciel odpowiada na zasadach art. 139, 150 Kodeksu Cywilnego (art. 946 Kodeksu Cywilnego).

Realizacja zobowiązań ubezpieczeniowych polega na wytworzeniu przez ubezpieczyciela płatności ubezpieczeniowych na rzecz ubezpieczonego (uprawnionego) w momencie zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego. W przypadku ubezpieczenia majątkowego ubezpieczyciel płaci odszkodowanie ubezpieczeniowe, tzw. W takim przypadku rekompensacie podlegają wyłącznie straty bezpośrednie, tj. szkody w samym ubezpieczonym mieniu lub bezpośrednio wyrządzone innym interesom majątkowym ubezpieczonego (paragraf 1 art. 929 Kodeksu Cywilnego). Utracone zyski lub straty wykraczające poza przedmiot ubezpieczenia (straty pośrednie) nie są rekompensowane przez ubezpieczyciela.

W przypadku, gdy mienie jest ubezpieczone na sumę ubezpieczenia poniżej wartości ubezpieczenia i uległo uszkodzeniu, do wyliczenia odszkodowania stosuje się dwa systemy: odpowiedzialność proporcjonalna i pierwsze ryzyko.

Stosując system proporcjonalnej odpowiedzialności, wysokość odszkodowania za szkodę ustala się proporcjonalnie do stosunku sumy ubezpieczenia do wartości ubezpieczenia (art. 949 kc). Umowa może jednak również ustalać wyższą kwotę odszkodowania ubezpieczeniowego, ale ta ostatnia w każdym przypadku powinna być niższa od wartości ubezpieczenia.

Pierwszy system ryzyka zapewnia pokrycie wszystkich szkód spowodowanych zdarzeniem ubezpieczeniowym, ale w ramach sumy ubezpieczenia, niezależnie od stosunku sumy ubezpieczenia do wartości ubezpieczenia. W granicach sumy ubezpieczenia odszkodowanie za straty stanowi ryzyko ubezpieczyciela (pierwsze ryzyko) (nazwa ta określa również nazwę tego systemu), a poniesienie szkody w pozostałej części niespłaconej stanowi ryzyko ubezpieczonego (uprawnionego) (drugie ryzyko).

W celu ochrony interesów ubezpieczyciela w ubezpieczeniach majątkowych ustawa (art. 965 kc) ustanawia zasadę przejścia na ubezpieczyciela praw ubezpieczonego do naprawienia szkody (subrogacja). Zgodnie z tą zasadą, o ile umowa ubezpieczenia mienia nie stanowi inaczej, po wypłacie odszkodowania z tytułu ubezpieczenia, roszczenie przysługujące Ubezpieczonemu (uprawnionemu) wobec osoby odpowiedzialnej za naprawienie szkody w wyniku ubezpieczenia przechodzi na Ubezpieczyciela .

Umowa ubezpieczenia majątkowego może przyznać ubezpieczonemu prawo dochodzenia roszczeń od osoby odpowiedzialnej za szkodę, z wyłączeniem subrogacji. Jednakże warunek umowy, który wyklucza przeniesienie na ubezpieczyciela prawa do dochodzenia roszczeń od osoby, która umyślnie wyrządziła szkodę, jest nieważny (paragraf 1 art. 965 Kodeksu Cywilnego).

Wypełnienie obowiązku ubezpieczenia osobowego zgodnie z ust. 1 art. 934 kc jest dokonywana przez ubezpieczyciela płacącego ryczałt lub okresowo kwotę (wysokość ubezpieczenia) określoną umową ubezpieczonemu (beneficjentowi). Jednocześnie suma ubezpieczenia wypłacana jest niezależnie od kwot wynikających z innych umów ubezpieczenia, a także na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie społeczne oraz w celu naprawienia szkody (par. 1 ust. 6 art. 10 ustawy o organizacja działalności ubezpieczeniowej w Federacji Rosyjskiej). Zasada ta wyklucza możliwość skorzystania z subrogacji w zobowiązaniach z tytułu ubezpieczeń osobowych.

Zgodnie z ust. 1 art. 963 kc ubezpieczyciel jest zwolniony z wypłaty odszkodowania ubezpieczeniowego lub sumy ubezpieczenia, jeżeli zdarzenie ubezpieczeniowe nastąpiło z zamiaru ubezpieczonego, uprawnionego lub ubezpieczonego. Ustawa przewiduje przypadki zwolnienia ubezpieczyciela z obowiązku wypłaty odszkodowania ubezpieczeniowego z umów ubezpieczenia majątkowego w przypadku zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego z powodu rażącego niedbalstwa ubezpieczonego lub uprawnionego.

Ustawa przewiduje dwa przypadki, w których ubezpieczyciel nie może być zwolniony z wypłaty składek ubezpieczeniowych, w tym w przypadku zdarzenia ubezpieczeniowego spowodowanego intencją ubezpieczonego lub ubezpieczonego. Po pierwsze, ubezpieczyciel nie jest zwolniony z wypłaty odszkodowania ubezpieczeniowego na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za wyrządzenie szkody na życiu lub zdrowiu, jeżeli szkoda powstała z winy osoby za nią odpowiedzialnej, tj. ubezpieczonego lub ubezpieczonego (klauzula 2 art. 963 kodeksu cywilnego). Po drugie, ubezpieczyciel nie jest zwolniony z obowiązku zapłaty sumy ubezpieczenia należnej z tytułu umowy ubezpieczenia osobowego w przypadku śmierci ubezpieczonego, jeżeli jego śmierć była spowodowana samobójstwem i do tego czasu umowa ubezpieczenia była w mocy przez co najmniej dwa lata (klauzula 3 art. 963 GK).

Podstawą zwolnienia ubezpieczyciela z wypłaty odszkodowania ubezpieczeniowego lub sumy ubezpieczenia mogą być okoliczności nadzwyczajne, wykraczające poza zakres zwykłych zdarzeń ubezpieczeniowych. Zgodnie z ust. 1 art. 964 Kodeksu Cywilnego ubezpieczyciel jest zwolniony z tych płatności, chyba że ustawa lub umowa stanowi inaczej, gdy zdarzenie ubezpieczeniowe nastąpiło w wyniku:

▪ narażenie na wybuch jądrowy, promieniowanie lub skażenie radioaktywne;

▪ operacje wojskowe oraz manewry lub inne działania wojskowe;

▪ wojna domowa, wszelkiego rodzaju niepokoje społeczne lub strajki.

Zwolnienie ubezpieczyciela z wypłat ubezpieczenia może wynikać z wyrządzenia szkody przez działania władz publicznych, które mają charakter przymusu. Tak więc, o ile umowa ubezpieczenia mienia nie stanowi inaczej, ubezpieczyciel jest zwolniony z wypłaty odszkodowania ubezpieczeniowego za straty poniesione w wyniku zajęcia, konfiskaty, rekwizycji, aresztowania lub zniszczenia ubezpieczonego mienia na polecenie organów państwowych (klauzula 2 art. 964 Kodeksu Cywilnego).

Odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków nałożonych na niego prawem lub umową jest określona w przepisach regulujących niektóre rodzaje ubezpieczeń, regulaminach ubezpieczeniowych lub konkretnej umowie ubezpieczenia.

Odpowiedzialność ubezpieczonego (uprawnionego, ubezpieczonego) wyraża się w nieotrzymaniu pełnego lub częściowego odszkodowania ubezpieczeniowego (suma ubezpieczenia). Podstawy odmowy przez ubezpieczyciela wypłaty ubezpieczenia podane są bezpośrednio w rozdz. 48 Kodeksu Cywilnego (art. 961, 963, 964), a także mogą być ustanowione przepisami szczególnymi lub określone w konkretnej umowie ubezpieczenia.

Ubezpieczający (uprawniony) ponosi odpowiedzialność w formie odszkodowania za szkody wyrządzone ubezpieczycielowi w następujących przypadkach:

▪ uznanie umowy ubezpieczenia za nieważną z powodu zawyżenia sumy ubezpieczenia na skutek wprowadzenia w błąd ubezpieczającego (w kwocie przewyższającej wysokość otrzymanej składki ubezpieczeniowej) (art. 3 k.c. par. 951);

▪ wypowiedzenie umowy ubezpieczenia na skutek niezgłoszenia przez ubezpieczającego (beneficjenta) w okresie obowiązywania umowy niezwłocznego powiadomienia ubezpieczyciela o okolicznościach zwiększających ryzyko ubezpieczeniowe (art. 3 ust. 959 kc).

Roszczenie o roszczenia wynikające z umowy ubezpieczenia mienia można dochodzić w ciągu dwóch lat (art. 966 kc).

Wcześniejsze rozwiązanie umowy ubezpieczenia jest możliwe, jeżeli po jej wejściu w życie zniknęła możliwość zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego i w związku z tym ustało ryzyko ubezpieczeniowe (klauzula 1, art. 958 kc) . W przypadku wcześniejszego rozwiązania umowy ubezpieczenia z tego powodu ubezpieczycielowi przysługuje część składki ubezpieczeniowej proporcjonalnie do faktycznego czasu trwania ubezpieczenia (par. 1 ust. 3 art. 958 kc).

Ubezpieczony (uprawniony) ma prawo do odstąpienia od umowy ubezpieczenia w każdym czasie, jeżeli do chwili odstąpienia nie zaszły okoliczności, które pociągałyby za sobą jej wcześniejsze rozwiązanie (klauzula 1 art. 958 Kodeksu Cywilnego). Jednocześnie składka ubezpieczeniowa zapłacona ubezpieczycielowi nie podlega zwrotowi, chyba że umowa stanowi inaczej (par. 2 ust. 3 art. 958 kc).

Kodeks cywilny i przepisy szczególne określają cechy niektórych rodzajów ubezpieczeń majątkowych i osobowych.

Rodzaje ubezpieczeń majątkowych to:

▪ ubezpieczenie majątku (art. 930 kc);

▪ ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej, w tym za szkody wyrządzone umową (art. 931, 932 kc);

▪ ubezpieczenie ryzyka biznesowego (art. 933 Kodeksu Cywilnego).

Normy cywilnoprawne uwzględniając swoją specyfikę regulują następujące rodzaje ubezpieczeń osobowych:

▪ ubezpieczenia na życie;

▪ ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków i chorób;

▪ dobrowolne ubezpieczenie medyczne.

Temat 15

15.1. Umowa pożyczki

Zgodnie z ust. 1 art. 807 kc, na podstawie umowy pożyczki jedna strona (pożyczkodawca) przenosi pieniądze lub inne rzeczy określone cechami rodzajowymi na własność drugiej strony (pożyczkobiorcy), a pożyczkobiorca zobowiązuje się zwrócić pożyczkodawcy taką samą kwotę pieniędzy lub równą ilość innych otrzymanych przez niego rzeczy tego samego rodzaju i jakości.

Umowa pożyczki jest transakcją realną i jednostronną. Z reguły jest to umowa płatna, ale może być też bezpłatna.

Umowę pożyczki uważa się za zawartą z chwilą przekazania pieniędzy lub innych rzeczy (par. 2 ust. 1 art. 807 kc), w związku z czym przyrzeczenie udzielenia pożyczki (w przeciwieństwie do umowy pożyczki) nie ma znaczenia prawnego.

Stronami umowy pożyczki mogą być dowolne podmioty prawa cywilnego, a jako pożyczkodawcy bez ograniczeń mogą występować wyłącznie posiadacze pieniędzy lub innych rzeczy. Instytucje nie mogą być pożyczkodawcami – organy państwowe i samorządowe (z wyjątkiem przypadków rozporządzania dochodami z działalności dozwolonej przez ich właściciela) itp., przedsiębiorstwa państwowe mogą działać w tej roli tylko za zgodą założyciela-właściciela i inne przedsiębiorstwa unitarne - w przypadku braku prawnych zakazów i ograniczeń.

Instytucje budżetowe nie mogą być kredytobiorcami (chyba że wynika to z ich niepełnego lub opóźnionego finansowania), a przedsiębiorstwa unitarne są zobowiązane do rejestrowania swoich kredytów we właściwym urzędzie finansowym. Jako kredytobiorcy nabywają na nieruchomości przekazanej im przez kredytodawców nie prawo własności, ale ograniczone prawo rzeczowe, na którym mają nieruchomość.

Przedmiotem pożyczki mogą być jedynie pieniądze i inne rzeczy określone cechami rodzajowymi, co odróżnia je od leasingu i pożyczki. Roszczenia, jak również rzeczy ograniczone w obrocie, nie mogą być przedmiotem pożyczki, jeżeli strony umowy nie mają uprawnień do dokonywania transakcji takimi rzeczami.

Przyjmuje się, że pożyczka podlega zwrotowi, chyba że jej nieodpłatny charakter wynika bezpośrednio z przepisów prawa lub umowy szczegółowej. W przypadku braku instrukcji co do wysokości odsetek w umowie kredytu, ustala się je według stopy oprocentowania banku (stopy refinansowania) obowiązującej w lokalizacji lub rezydencji kredytodawcy w dniu spłaty przez kredytobiorcę kwoty zadłużenia lub jego odpowiednia część (klauzula 1, art. 809 Kodeksu Cywilnego).

Umowę nieodpłatnego kredytu przyjmuje się z mocy prawa, chyba że umowa wyraźnie stanowi inaczej, w przypadku gdy:

▪ umowa zostaje zawarta pomiędzy obywatelami na kwotę nieprzekraczającą 50-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę i nie ma związku z działalnością gospodarczą przynajmniej jednej ze stron;

▪ w ramach umowy pożyczkobiorcy nie są przekazywane pieniądze, lecz inne rzeczy określone cechami rodzajowymi (art. 3 ust. 809 kc).

Umowa pożyczki podlega zawarciu w prostej formie pisemnej, z zastrzeżeniem następujących warunków:

▪ jeżeli jest zawarta pomiędzy obywatelami i jej wysokość przekracza co najmniej 10-krotność minimalnego wynagrodzenia ustalonego przez prawo;

▪ jeżeli pożyczkodawca jest osobą prawną, niezależnie od kwoty umowy (art. 1 ust. 808 Kodeksu Cywilnego).

W potwierdzeniu umowy pożyczki i jej warunków można przedstawić paragon pożyczkobiorcy lub inny dokument potwierdzający przekazanie mu przez pożyczkodawcę określonej kwoty pieniędzy lub określonej liczby rzeczy (klauzula 2 artykułu 808 Kodeksu Cywilnego) .

W pozostałych przypadkach umowa pożyczki może być zawarta ustnie.

Niedopełnienie prostej formy pisemnej nie pociąga za sobą nieważności umowy pożyczki. W przypadku takiego naruszenia, stronom zabrania się jedynie powoływania się na zeznania na poparcie zawarcia umowy pożyczki i jej warunków.

Pożyczkobiorca zobowiązany jest zwrócić pożyczkodawcy otrzymaną kwotę w terminie iw sposób określony w umowie.

W przypadku braku w umowie specjalnych instrukcji dotyczących terminu spłaty lub jego określenia jako momentu wezwania, kwota kredytu musi zostać zwrócona w terminie 30 dni od daty zgłoszenia tego przez kredytodawcę, chyba że umowa stanowi inaczej (klauzula 1 art. 810 Kodeksu Cywilnego).

Prawo zezwala na wcześniejszą spłatę tylko kwoty nieoprocentowanej pożyczki, a pożyczkę udzieloną z odsetkami można spłacić przed terminem tylko za zgodą pożyczkodawcy (klauzula 2 art. 810 kc), ponieważ ta ostatnia jest w tym przypadku pozbawiony części swojego dochodu.

Odsetki z tytułu umowy pożyczki mogą być wypłacane w dowolnej kolejności uzgodnionej przez strony, w tym jednorazowo. Jednakże, o ile nie uzgodniono inaczej, są one spłacane co miesiąc do dnia zwrotu kwoty pożyczki (klauzula 2 art. 809 Kodeksu Cywilnego), ale nie do dnia jej zwrotu określonego w umowie.

Kodeks cywilny nie przewiduje naliczania odsetek od odsetek („odsetki składane”) w przypadku opóźnienia w spłacie kredytu. W takim przypadku, zgodnie z ust. 1 art. 811 Kodeksu Cywilnego dodatkowo pobierane są odsetki za zwłokę w wykonaniu zobowiązania pieniężnego (klauzula 1 art. 395 Kodeksu Cywilnego), które naliczane są od niezwróconej kwoty pożyczki. Naliczanie odsetek od niezapłaconych odsetek za okres zwłoki jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy taka sankcja jest przewidziana prawem lub umową.

Jeżeli umowa pożyczki przewiduje zwrot pożyczki w ratach (w ratach), to jeżeli pożyczkobiorca naruszy termin wyznaczony na zwrot kolejnej części pożyczki, pożyczkodawca ma prawo żądać wcześniejszej spłaty całości pozostałej kwotę pożyczki wraz z należnymi odsetkami (klauzula 2 art. 811 kc). Od tego momentu możliwe jest również naliczanie dodatkowych odsetek od pozostałej kwoty zgodnie z zasadami art. 395 GK.

Wszystko powyższe dotyczy tylko wykonania umowy kredytu pieniężnego, gdyż pożyczka rzeczy nie rodzi zobowiązań pieniężnych i z założenia jest nieodpłatna, a gdy strony ustalą jej odszkodowawczy charakter, same ustalają kwotę wynagrodzenia pożyczkodawcy oraz konsekwencje opóźnienia w spłacie pożyczki. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy w ramach umowy kredytu kompensowanego na rzeczy wynagrodzenie dla kredytodawcy jest ustalane w gotówce i w związku z tym do jego zapłaty przez kredytobiorcę powstaje zobowiązanie pieniężne.

Pożyczkobiorca ma prawo zakwestionować umowę pożyczki z powodu braku pieniędzy, udowadniając, że pieniądze lub inne rzeczy nie zostały przez niego faktycznie otrzymane od pożyczkodawcy lub otrzymane w mniejszej ilości niż określona w umowie. Jeżeli umowa wymagała prostej formy pisemnej, nie wolno jej kwestionować z powodu braku pieniędzy w drodze zeznań świadków, z wyjątkiem przypadków, gdy umowa została zawarta pod wpływem oszustwa, przemocy, gróźb i podobnych okoliczności przewidzianych w Sztuka. 179 BR.

Pożyczkodawca, jako wierzyciel, jest zobowiązany do wystawienia pożyczkobiorcy pokwitowania odbioru przedmiotu pożyczki lub zwrotu odpowiedniego dokumentu dłużnego (na przykład paragonu pożyczkobiorcy), a jeśli zwrot jest niemożliwy, zaznacz to w wystawionym przez niego paragonie. Pokwitowanie wierzyciela może być zastąpione jego napisem na zwróconym dokumencie zadłużenia. Jeżeli pożyczkodawca odmówi wykonania tych zobowiązań, pożyczkobiorca ma prawo do opóźnienia wykonania. Jednocześnie kredytodawca jest uważany za przeterminowanego (klauzula 2 art. 408 kodeksu cywilnego), co wyklucza zapłatę przez kredytobiorcę jakichkolwiek odsetek od tego momentu (klauzula 3 art. 406 kodeksu cywilnego).

Stosunki kredytowe, za zgodą stron, mogą być sformalizowane poprzez wystawienie weksla (z niem. wechseln - zmiana, wymiana), który jest rodzajem zabezpieczenia (art. 143 kc). Rachunek zawiera bezwarunkowe zobowiązanie wystawcy (weksla własnego) lub innego płatnika określonego w wekslu (wekslu) do zapłaty kwoty otrzymanej pożyczki po upływie terminu określonego w rachunku (część 1 artykułu 815). Kodeksu Cywilnego).

Zasady umowy pożyczki mają zastosowanie do stosunków powstałych w wyniku wystawienia weksla tylko w takim zakresie, w jakim nie są sprzeczne z przepisami wekslowymi (część 2 art. 815 Kodeksu Cywilnego). Obecnie ustawa federalna z dnia 11.03.1997 marca 48 r. Nr 07.08.1937-FZ „O wekslu zbywalnym i wekslowym” oraz rozporządzenie w sprawie weksla zbywalnego i wekslowego zatwierdzone dekretem Centralnego Komitetu Wykonawczego i Rady Komisarzy Ludowych ZSRR z dnia 104 sierpnia 1341 r. nr XNUMX/XNUMX obowiązuje.

W przypadku odmowy zapłaty weksla poświadczonej notarialnie (powołuje się akt poświadczenia takiej odmowy), na wniosek wierzyciela wekslowego, sędzia wydaje postanowienie sądowe z mocą tytułu wykonawczego.

Sam rysownik występuje bezpośrednio jako dłużnik z weksla. W wekslu wraz z wystawcą wskazany jest płatnik, za zgodą którego wystawca odpowiada solidarnie wobec posiadacza weksla za zapłatę weksla. Jeżeli jednak płatnik wskazany na wekslu nie wyrazi zgody na zapłatę lub nie dokona zapłaty, wystawca ponosi odpowiedzialność wobec posiadacza weksla.

Większość weksli to papiery wartościowe zlecenia, tj. może zostać przeniesiony przez posiadacza rachunku na inną osobę, a takie przeniesienie rachunku może być wykonane więcej niż jeden raz. Co do zasady wszyscy indosy (tj. osoby, które dokonały indosu na wekslu) w stosunku do posiadacza weksla ponoszą solidarną odpowiedzialność z wystawcą.

Wypłata weksla może być zabezpieczona specjalną gwarancją - awalem. Awalista wydawana jest tylko za jedną z osób odpowiedzialnych z rachunku, z którą awalista ponosi solidarną odpowiedzialność wobec posiadacza rachunku.

W przypadkach wyraźnie przewidzianych przepisami prawa lub innymi aktami prawnymi, umowa pożyczki może być również sformalizowana poprzez emisję i sprzedaż obligacji (z łac. obligatio – zobowiązanie). Obligacja jest papierem wartościowym, który poświadcza prawo jej posiadacza do otrzymania od osoby, która wyemitowała obligację, w wyznaczonym przez nią terminie, wartości nominalnej obligacji lub innego ekwiwalentu majątkowego, a także ustalonego w niej procentu jej wartość nominalna lub inne prawa majątkowe (część 2 art. 816 GK). Przy nabywaniu obligacji powstają relacje kredytowe, w których emitent obligacji występuje jako pożyczkobiorca, a obligatariusze (obligatorzy) jako pożyczkodawcy.

W przeciwieństwie do weksli obligacje są papierami emisyjnymi i dlatego zgodnie z przepisami o rynku papierów wartościowych mogą być emitowane zarówno w formie papierowej, jak i elektronicznej. Obligacje mogą być zarówno na okaziciela, jak i imienne.

Normy kodeksu cywilnego dotyczące umowy pożyczki mają zastosowanie do stosunków między osobą, która wyemitowała obligację a jej posiadaczem, o ile prawo lub w sposób przez nie określony nie stanowi inaczej (część 2 art. 816 kodeksu cywilnego). Relacje związane z emisją i sprzedażą obligacji reguluje przede wszystkim ustawa federalna nr 22.04.1996-FZ z dnia 39 kwietnia XNUMX r. „O rynku papierów wartościowych” oraz inne przepisy szczególne.

Obecnie prawo do emisji obligacji przysługuje wprost tylko spółkom gospodarczym, choć ustawa nie wyklucza emisji obligacji przez spółdzielnie produkcyjne i przedsiębiorstwa unitarne oraz spółki komandytowe.

Prawo do emisji obligacji posiadają również publiczne osoby prawne – Federacja Rosyjska, jej podmioty i gminy. Te podmioty prawa cywilnego najczęściej uciekają się do emisji obligacji, w tym rozdzielonych między wszystkich obywateli. Kodeks cywilny ustanawia dwie podstawowe zasady pożyczek państwowych: dobrowolność nabycia obligacji oraz zakaz zmiany warunków pożyczki wprowadzonej do obrotu (paragrafy 2, 4 art. 817 kodeksu cywilnego). Te same zasady dotyczą pożyczek komunalnych (klauzula 5, art. 817 kc).

Emisję i sprzedaż obligacji przez publiczne osoby prawne reguluje ustawa federalna nr 29.07.1998-FZ z dnia 136 lipca 31.07.1998 r. „O cechach emisji i obrotu papierami wartościowymi państwowymi i komunalnymi” oraz odpowiednie normy Kodeksu budżetowego Federacja Rosyjska z dnia 145 lipca XNUMX r. Nr XNUMX-FZ.

Zapadalność obligacji emitowanych przez państwo nie może przekroczyć 30 lat od daty ich emisji, a obligacji komunalnych – 10 lat.

Odmiany umowy pożyczki obejmują umowę pożyczki docelowej (art. 814 kc). Przykładem takich umów są umowy kredytowe zawierane przez obywateli na zakup określonej nieruchomości (mieszkania, ziemi, domków letniskowych, samochodów itp.).

Obecne przepisy przewidują również możliwość nowacji zadłużenia, tj. zastąpienie długu wynikającego ze sprzedaży, dzierżawy nieruchomości lub innych podstaw zobowiązaniem kredytowym (art. 818 kc).

15.2. Umowa pożyczki

Wraz z pożyczką, jako samodzielny rodzaj przekazywania środków pieniężnych przez jedną osobę drugiej, pod warunkiem ich zwrotu, obecne ustawodawstwo cywilne przydziela pożyczkę (§ 2 rozdział 42 kc).

Zgodnie z ust. 1 art. 819 Kodeksu Cywilnego, na podstawie umowy pożyczki pożyczkodawca (bank lub inna instytucja kredytowa) zobowiązuje się do udzielenia pożyczkobiorcy środków (kredytu) w wysokości i na warunkach określonych w umowie, a pożyczkobiorca zobowiązuje się do zwrotu kwoty otrzymanych pieniędzy i zapłacić od nich odsetki.

Do stosunków wynikających z umowy pożyczki stosuje się zasady umowy pożyczki, chyba że przepisy § 2 rozdz. 42 kc i nie wynika z istoty umowy pożyczki (klauzula 2, art. 819 kc).

Ze względu na swój charakter prawny umowa pożyczki ma charakter konsensualny, zwrotny i dwustronny. W przeciwieństwie do umowy pożyczki, wchodzi ona w życie już w momencie, gdy strony dojdą do odpowiedniego porozumienia przed faktycznym przekazaniem pieniędzy pożyczkobiorcy. Daje to możliwość wymuszenia na pożyczkodawcy udzielenia pożyczki, która jest wyłączona w stosunkach pożyczkowych. Umowa pożyczki różni się od umowy pożyczki także składem przedmiotowym. Tylko bank lub inna organizacja kredytowa licencjonowana przez Bank Centralny Federacji Rosyjskiej do wykonywania takich operacji może tutaj występować jako wierzyciel.

Przedmiotem umowy pożyczki mogą być tylko pieniądze, a nie rzeczy. Ponadto wydawanie większości pożyczek odbywa się w formie bezgotówkowej. Dlatego prawo mówi o postanowieniu w ramach tej umowy nie o pieniądzach, ale o funduszach (paragraf 1 art. 819 kodeksu cywilnego).

Zgodnie z art. 820 Kodeksu Cywilnego umowa pożyczki musi być zawarta w formie pisemnej pod rygorem jej nieważności.

Umowa pożyczki zawsze podlega zwrotowi. Wynagrodzenie pożyczkodawcy ustalane jest w formie odsetek naliczanych od kwoty pożyczki za cały czas jej faktycznego wykorzystania. Wysokość takich odsetek ustalana jest w umowie, a w przypadku braku w niej szczególnych instrukcji, zgodnie z zasadami przyjętymi dla umów kredytowych (klauzula 1 art. 809 Kodeksu Cywilnego), tj. na podstawie stopy refinansowania.

Obowiązkiem wierzyciela w tej umowie jest zapewnienie kredytobiorcy środków pieniężnych zgodnie z warunkami umowy (jednorazowo lub w ratach).

Obowiązkiem pożyczkobiorcy jest spłata otrzymanej pożyczki oraz zapłacenie odsetek za jej wykorzystanie określonych umową lub prawem. Wykonanie tego obowiązku regulują przepisy dotyczące wykonywania przez kredytobiorcę swoich zobowiązań wynikających z umowy kredytu.

Cechą umowy pożyczki jest możliwość jednostronnej odmowy jej wykonania zarówno ze strony pożyczkodawcy, jak i pożyczkobiorcy (klauzula 1,2 art. 821 kc). Pożyczkodawca ma prawo odmówić pożyczkobiorcy udzielenia pożyczki przewidzianej umową w całości lub w części w przypadku zaistnienia okoliczności, które jednoznacznie wskazują, że przekazana pożyczkobiorcy kwota nie zostanie zwrócona w terminie. Pożyczkobiorca ma prawo odmówić otrzymania pożyczki w całości lub w części, zawiadamiając o tym wierzyciela przed upływem określonego w umowie terminu jej świadczenia, chyba że przepisy prawa, inne akty prawne lub umowa stanowią inaczej. Pożyczkodawca ma również prawo odmówić dalszego użyczania pożyczkobiorcy na podstawie umowy w przypadku naruszenia określonego w umowie obowiązku przeznaczenia pożyczki (klauzula 3 art. 821 Kodeksu Cywilnego).

Strony mogą zawrzeć umowę zobowiązującą jedną stronę do dostarczenia drugiej stronie rzeczy określonych cechami rodzajowymi (umowa kredytu towarowego). Do takiej umowy zastosowanie mają przepisy dotyczące umowy pożyczki, chyba że co innego wynika z powyższej umowy i nie wynika z istoty zobowiązania. Warunki dotyczące dostarczonych rzeczy, ich pojemników i opakowań muszą być wykonane zgodnie z zasadami umowy sprzedaży towarów (art. 465 - 485 kc), chyba że umowa kredytu towarowego stanowi inaczej (art. 822 Kodeksu Cywilnego). W odróżnieniu od konwencjonalnej umowy pożyczki, stronami umowy o udzielenie pożyczki towarowej, w tym wierzycielami, mogą być dowolne podmioty prawa cywilnego.

Udzielenie kredytu kupieckiego nie jest przedmiotem odrębnej umowy, ale może, o ile przepisy prawa nie stanowią inaczej, stanowić jeden z warunków umów, których wykonanie wiąże się z przekazaniem pieniędzy lub innych rzeczy określonych cechami rodzajowymi na własność drugiej strony. Pożyczka handlowa udzielana jest w szczególności w formie zaliczki, przedpłaty, odroczenia i raty za towary, roboty budowlane lub usługi (klauzula 1 art. 823 Kodeksu Cywilnego), których warunek może być zawarty w umowach sprzedaży, dzierżawy, umowy itp. d. Uczestnikami stosunków powstałych w tej sprawie (w tym wierzyciele) mogą być zarówno osoby prawne, jak i obywatele będący stronami odpowiednich umów cywilnoprawnych.

Zasady dotyczące pożyczek i kredytów mają zastosowanie do pożyczki komercyjnej, chyba że przepisy dotyczące umowy, z której powstało odpowiednie zobowiązanie, stanowią inaczej i nie są sprzeczne z istotą takiego obowiązku (klauzula 2 art. 823 kodeksu cywilnego).

15.3. Umowa finansowania cesji wierzytelności pieniężnej

Zgodnie z ust. 1 art. 824 Kodeksu Cywilnego, na podstawie umowy o finansowanie w zamian za cesję wierzytelności pieniężnej, jedna strona (agent finansowy) przenosi lub zobowiązuje się do przekazania środków drugiej stronie (klientowi) w zamian za wierzytelność pieniężną klienta (wierzyciela) na rzecz trzeciej strony (dłużnika) wynikającej z dostarczenia towarów przez klienta, wykonania przez niego pracy lub świadczenia usług na rzecz osoby trzeciej, a klient dokonuje cesji lub zobowiązuje się do cesji tego roszczenia pieniężnego na pośrednika finansowego.

Roszczenie pieniężne wobec dłużnika może zostać scedowane przez klienta na pośrednika finansowego również w celu zapewnienia wykonania zobowiązania klienta wobec pośrednika finansowego (paragraf 2 ust. 1 art. 824 Kodeksu Cywilnego).

Niniejsza umowa jest nowa w naszym prawie cywilnym. Z jego definicji wynika, że ​​łączy ona cechy umowy przelewu wierzytelności (umowy cesji) oraz umowy pożyczki lub kredytu. Ponadto specyfiką przedmiotowej umowy jest to, że może ona zawierać warunki prowadzenia przez agenta finansowego księgowości klienta, a także świadczenia na rzecz klienta innych usług finansowych związanych z wierzytelnościami pieniężnymi będącymi przedmiotem cesji (klauzula 2 art. 824 Kodeksu Cywilnego). Umowa finansowania przeciwko cesji wierzytelności pieniężnej stosowana jest w praktyce obrotu na rynku rozwiniętym, zwanego umową faktoringową, w której pośrednik finansowy, faktor, występuje jako strona.

Z natury prawnej umowa faktoringowa jest odpłatna i dwustronna. Umowa ta może być zarówno rzeczywista, jak i konsensualna, zarówno pod względem przekazania pieniędzy przez agenta finansowego klientowi, jak i pod względem cesji wierzytelności pieniężnej tego ostatniego na agenta finansowego. Umowa faktoringowa musi być zawarta w formie przewidzianej przepisami prawa dla przelewu wierzytelności (art. 389 kc).

Umowy faktoringowe są wykorzystywane wyłącznie w działalności gospodarczej, więc ich uczestnikami mogą być wyłącznie organizacje komercyjne lub indywidualni przedsiębiorcy. Banki i inne organizacje kredytowe, a także inne organizacje komercyjne mogą działać jako pośrednicy finansowi, a te ostatnie, jeśli posiadają zezwolenie (licencję) na prowadzenie tego typu działalności (art. 825 kc).

Zobowiązania klienta w przedmiotowej umowie to cesja wierzytelności pieniężnej na pośrednika finansowego oraz zapłata za jego usługi. Zgodnie z art. 827 kc klient odpowiada przed pośrednikiem finansowym za ważność roszczenia będącego przedmiotem cesji. Jednocześnie co do zasady nie odpowiada za jej wykonanie przez dłużnika na to żądanie. Przyjmuje się zatem, że faktoring ma charakter bez regresu, ale umowa może również przewidywać odpowiedzialność klienta wobec pośrednika finansowego za rzeczywistą wykonalność scedowanej wierzytelności (klauzula 3 art. 827 kc). Przedmiotem cesji, na którą udzielane jest finansowanie, może być zarówno wierzytelność pieniężna, której termin płatności już nadszedł (roszczenie istniejące), jak i prawo do otrzymania środków, które pojawią się w przyszłości (roszczenie przyszłe) (klauzula 1 art. 826 Kodeksu Cywilnego).

Klient ponosi również obowiązek zapłaty za usługi pośrednika finansowego, którego wysokość ustalana jest jako procent wartości scedowanej wierzytelności, w stałej kwocie pieniężnej itp.

Obowiązkiem pośrednika finansowego jest sfinansowanie klienta jako zapłata za scedowaną wierzytelność. Finansowanie takie może być realizowane w formie przelewu kwot pieniężnych na rzecz klienta w zamian za cesję, która miała miejsce (jednorazowo lub w osobnych ratach) lub w formie otwarcia kredytu zabezpieczonego ewentualną przyszłą cesją prawa do reklamacji. Zgodnie z warunkami konkretnej umowy obowiązkiem pośrednika finansowego może stać się również świadczenie określonych dodatkowych usług finansowych na rzecz klienta.

Pośrednik finansowy dokonując rozliczeń z dłużnikiem nabywa prawo do wszystkich kwot, jakie uda mu się otrzymać od dłużnika w ramach realizacji scedowanych na niego wierzytelności. Ich wielkość może przekroczyć kwotę kredytu udzielonego przez klienta, a może być mniejsza od tej kwoty, a w przypadku faktoringu pełnego klient nie ponosi za to odpowiedzialności wobec pośrednika finansowego.

Obowiązek dokonania zapłaty przez dłużnika nie na rzecz swojego wierzyciela (klienta), lecz jego agenta finansowego powstaje tylko pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o dokonanej cesji wierzytelności. Ponadto na żądanie dłużnika agent finansowy jest zobowiązany w rozsądnym terminie przedstawić mu dowód przelewu. W przypadku niespełnienia tych warunków dłużnik ma prawo dokonać płatności na rzecz klienta tj. do pierwotnego wierzyciela (art. 832 kc).

Co do zasady cesja wierzytelności pieniężnej, tj. jego odsprzedaż przez pośrednika finansowego jest niedozwolona. W przypadku, gdy taką możliwość przewiduje umowa, późniejsza cesja wierzytelności musi być dokonana z zachowaniem wszelkich zasad obowiązujących w stosunkach faktoringowych.

Temat 16. UMOWY RACHUNKU BANKOWEGO I DEPOZYTU BANKOWEGO

16.1. Umowa rachunku bankowego

Zgodnie z ust. 1 art. 845 Kodeksu Cywilnego, na podstawie umowy rachunku bankowego, bank zobowiązuje się do przyjmowania i uznawania środków otrzymanych na rachunek otwarty przez klienta (posiadacza rachunku), wypełniania dyspozycji klienta przelewu i wydawania odpowiednich kwot z rachunku oraz prowadzenia innych operacje na rachunku.

Umowa rachunku bankowego jest dobrowolna, dwustronna i bezpłatna (jeżeli umowa nie przewiduje wprost jej rekompensaty).

Przedmiotem umowy rachunku bankowego jest bank lub inna instytucja kredytowa upoważniona do wykonywania tego rodzaju czynności bankowych (klauzule 1, 4 art. 845 Kodeksu Cywilnego) oraz klient (właściciel rachunku). Klientem w ramach tej umowy może być każda osoba fizyczna lub prawna, jednak reżim rachunków bankowych otwieranych dla różnych rodzajów podmiotów jest różny. Na przykład rachunki bieżące nie są otwierane dla osób prawnych, a rachunki rozliczeniowe dla oddziałów osób prawnych lub obywateli, którzy nie mają statusu przedsiębiorcy.

Ponieważ osoba prawna zawsze uczestniczy jako strona umowy rachunku bankowego, umowa ta musi być zawarta w prostej formie pisemnej (klauzula 1, art. 161 Kodeksu Cywilnego).

Zgodnie z ust. 1 art. 846 Kodeksu Cywilnego przy zawieraniu umowy rachunku bankowego otwierany jest rachunek bankowy dla klienta lub osoby przez niego wskazanej na uzgodnionych przez strony warunkach. Procedurę otwarcia rachunku bankowego określają przepisy bankowe.

Głównym obowiązkiem banku jest przyjmowanie i uznawanie środków otrzymanych na rachunek otwarty przez klienta, a także wypełnianie jego dyspozycji dotyczących przelewania i wydawania odpowiednich kwot z rachunku oraz przeprowadzania innych operacji na rachunku. Bank jest zobowiązany do wykonywania na rzecz klienta czynności przewidzianych na tego typu rachunkach przepisami prawa, ustalonymi zgodnie z nim zasadami bankowości oraz praktykami biznesowymi stosowanymi w praktyce bankowej, chyba że umowa stanowi inaczej (art. 848 Kodeksu Cywilnego). Bank nie jest uprawniony do określania i kontrolowania kierunków wykorzystania środków klienta oraz ustanawiania innych ograniczeń nieprzewidzianych prawem lub umową rachunku bankowego dotyczących jego prawa do dysponowania środkami według własnego uznania (klauzula 3 art. 845 Kodeksu Cywilnego).

W celu dysponowania środkami na rachunku Klient zobowiązany jest do sporządzenia i złożenia w banku dokumentów zgodnych z wymogami prawa, zasad bankowych i umowy rachunku bankowego (polecenia wypłaty, czeki itp.) oraz należycie certyfikowany (podpisany np. zgodnie ze wzorem podpisu na karcie bankowej klienta lub elektronicznym podpisem cyfrowym). Takie dokumenty poświadczają prawa osób, które w imieniu klienta realizują zlecenia przelewu i wydania środków z rachunku (klauzula 1 art. 847 kodeksu cywilnego). Weryfikacja uprawnień tych osób dokonywana jest przez bank w sposób określony przepisami bankowymi oraz umową z klientem.

Umowa rachunku bankowego może zawierać warunek dokonywania przez bank wypłat z rachunku, pomimo braku środków. W takich przypadkach uważa się, że bank udzielił klientowi kredytu na odpowiednią kwotę od dnia wypłaty. Prawa i obowiązki stron związane z uznawaniem rachunku określają przepisy o pożyczkach i kredycie, chyba że umowa rachunku bankowego stanowi inaczej (art. 850 kc).

Zgodnie z art. 857 Kodeksu Cywilnego, bank jest zobowiązany do zachowania w tajemnicy rachunku bankowego, operacji na nim oraz informacji o kliencie. Informacje stanowiące tajemnicę bankową mogą być przekazywane wyłącznie przez samych klientów lub ich przedstawicieli, a także przekazywane do biur kredytowych na zasadach iw sposób przewidziany prawem. Takie informacje są przekazywane organom państwowym i ich urzędnikom wyłącznie w przypadkach i w sposób przewidziany przez prawo. W przypadku ujawnienia przez bank informacji stanowiących tajemnicę bankową, klient, którego prawa zostały naruszone, ma prawo żądać od banku naprawienia poniesionych strat.

W przypadkach przewidzianych umową rachunku bankowego klient płaci za usługi banku z tytułu realizacji transakcji środkami na rachunku. Opłata za usługi bankowe, o ile wynika to z umowy, może być pobierana na koniec każdego kwartału ze środków klienta na rachunku, chyba że strony postanowią inaczej (art. 851 kc).

Bank może korzystać ze środków dostępnych na rachunku, gwarantując klientowi prawo do swobodnego dysponowania tymi środkami (paragraf 2 art. 845 Kodeksu Cywilnego). W tym zakresie, co do zasady, bank jest zobowiązany zgodnie z art. 852 Kodeksu Cywilnego do zapłaty odsetek za wykorzystanie środków na rachunku, których kwota jest księgowana na rachunku. Kwota odsetek musi być wpłacona na konto w terminach ustalonych umową, aw przypadku braku takich terminów w umowie, po każdym kwartale. Odsetki płaci bank w wysokości określonej umową, a w przypadku braku odpowiedniego warunku w umowie - w wysokości zwyczajowo płaconej przez bank na wpłaty na żądanie (art. 838 kc). Jednocześnie, zgodnie z warunkami umowy, bank może nie płacić odsetek za wykorzystanie środków klienta.

Zgodnie z art. 858 kc ograniczenie prawa klienta do dysponowania środkami na rachunku jest dopuszczalne tylko w przypadku zajęcia środków na rachunku lub zawieszenia operacji na rachunku w przypadkach przewidzianych prawem.

Bank jest zobowiązany do dokonania odpowiednich operacji na rachunku w terminach określonych przepisami prawa i umową (art. 849 Kodeksu Cywilnego).

Zgodnie z art. 854 Kodeksu Cywilnego środki są pobierane z rachunku przez bank na podstawie zlecenia klienta. Jeżeli na rachunku znajdują się środki, których kwota jest wystarczająca do zaspokojenia wszystkich wymagań dla rachunku, środki te są pobierane z rachunku w kolejności wpływania zleceń klienta i innych dokumentów obciążających, chyba że postanowiono inaczej prawo, tj. w kolejności kalendarza.

Jeżeli środki na rachunku nie wystarczają na zaspokojenie wszystkich przedstawionych mu wymagań, środki są obciążane w kolejności określonej prawem. W sumie zainstalowano sześć takich kolejek. Odpis środków z konta na roszczenia związane z jedną kolejką odbywa się w kolejności kalendarzowej kolejności odbioru dokumentów (klauzula 2 art. 855 kodeksu cywilnego).

Zgodnie z ust. 2 art. 854 Kodeksu Cywilnego, obciążenie rachunku bez zlecenia klienta jest dozwolone na mocy orzeczenia sądu, a także w przypadkach przewidzianych prawem lub przewidzianych umową między bankiem a klientem.

W przepisach istnieje szereg przypadków, w których środki mogą zostać pobrane z konta bez zlecenia klienta (bezsporne obciążenie).

Bank ponosi odpowiedzialność za nienależyte wykonanie operacji na rachunku. Odpowiedzialność taka powstaje w przypadku opóźnionego zaksięgowania środków otrzymanych przez klienta na rachunku, ich nieuzasadnionego obciążenia rachunku przez bank, a także niezastosowania się do dyspozycji klienta w zakresie przelewu środków z rachunku lub wydania ich z rachunku konto (art. 856 kc). Za nienależyte wykonanie operacji na rachunku bank jest obowiązany zapłacić klientowi odsetki w sposób iw wysokości przewidzianej w art. 395 GK. Odsetki naliczane są od kwoty, za którą operacja została niewłaściwie wykonana. Kara zastosowana na podstawie art. 856 Kodeksu Cywilnego, jest kredytem. W związku z powyższym, jeżeli klient poniósł straty z powodu nienależytego wykonania operacji na rachunku, to ma on prawo odzyskać je od banku w części nie objętej karą.

Umowa rachunku bankowego zostaje rozwiązana w każdym czasie na pisemny wniosek klienta.

Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, w przypadku braku środków na rachunku klienta i operacji na tym rachunku przez okres dwóch lat, bank ma prawo odmówić zawarcia umowy rachunku bankowego, zawiadamiając klienta w formie pisemnej. Umowę rachunku bankowego uważa się za rozwiązaną po upływie dwóch miesięcy od dnia wysłania takiego ostrzeżenia przez bank, jeżeli w tym okresie na rachunek klienta nie wpłynęły żadne środki.

Na wniosek banku umowa rachunku bankowego może zostać rozwiązana przez sąd w następujących przypadkach:

▪ gdy stan środków zgromadzonych na rachunku klienta jest niższy od kwoty minimalnej przewidzianej w regulaminie bankowym lub umowie, chyba że kwota ta zostanie zwrócona w terminie miesiąca od dnia ostrzeżenia banku;

▪ w przypadku braku transakcji z tego rachunku w ciągu roku, chyba że umowa stanowi inaczej.

Umowa rachunku bankowego ulega rozwiązaniu z chwilą otrzymania wniosku klienta o wypowiedzenie umowy lub zamknięcie rachunku, chyba że we wniosku wskazano późniejszy termin. Wypowiedzenie umowy rachunku bankowego jest podstawą do zamknięcia rachunku klienta. Saldo środków na rachunku jest wydawane klientowi lub, na jego polecenie, przelewane na inny rachunek nie później niż siedem dni po otrzymaniu wniosku klienta o rozwiązanie umowy (art. 859 kc).

W zależności od wolumenu transakcji rozliczeniowych, do jakich uprawniony jest klient banku, rachunki dzielą się na rozliczeniowe, bieżące i specjalne.

Obecnie otwierane są rachunki rozliczeniowe dla wszystkich osób prawnych, a także przedsiębiorców indywidualnych. Klienci Banku mają prawo do dokonywania wszystkich rodzajów operacji rozliczeniowych (płatności bezgotówkowych) z rachunku bieżącego. Ponadto banki świadczą im usługi o charakterze gotówkowym (przyjmowanie i wydawanie gotówki) na zasadach określonych przepisami prawa. Osoby prawne i przedsiębiorcy indywidualni mają prawo do otwierania nieograniczonej liczby rachunków rozliczeniowych.

Rachunki bieżące są otwierane dla organizacji, które nie mają praw osoby prawnej, w tym oddziałów i przedstawicielstw osób prawnych. Ponadto oddzielne pododdziały osób prawnych zlokalizowanych poza ich lokalizacją mogą otwierać subkonta rozliczeniowe, które pod względem reżimu prawnego prawie nie różnią się od rachunków bieżących. Na rachunkach bieżących i subkontach rozliczeniowych organizacje te mogą przeprowadzać ograniczony zakres operacji rozliczeniowych związanych z główną działalnością osoby prawnej. Płatności socjalne (wynagrodzenia, urlopy itp.) nie są dokonywane z tych rachunków, a banki, w których są otwierane, nie świadczą tym klientom usług gotówkowych.

Rachunki bankowe otwierane przez obywateli są również aktualne. Na takich rachunkach obywatele są uprawnieni do dokonywania płatności bezgotówkowych, z wyjątkiem płatności związanych z ich działalnością gospodarczą.

Niektóre rodzaje kont specjalnych (budżetowe, walutowe, kredytowe, depozytowe) mają swoją własną charakterystykę. Alokowane są również rachunki międzybankowe (w szczególności korespondencyjne).

16.2. Umowa depozytu bankowego

Zgodnie z ust. 1 art. 834 kc, na podstawie umowy lokaty bankowej jedna ze stron (bank), która przyjęła kwotę (depozyt) otrzymaną od drugiej strony (depozytariusza) lub otrzymaną za nią, zobowiązuje się do zwrotu kwoty lokaty i zapłaty od niej odsetek na warunkach iw sposób określony w umowie.

Umowa lokaty bankowej jest rzeczywista, gdyż uważa się ją za zawartą dopiero od momentu wniesienia przez deponenta sumy pieniężnej (depozytu) w banku. Umowa ta odnosi się do umów zwrotnych i jednostronnych, ponieważ daje ona jedynie prawo deponenta do żądania zwrotu kwoty pieniędzy zdeponowanych jako depozyt, a także wypłaty odsetek i odpowiedniego zobowiązania banku. Ponadto umowa depozytu bankowego zawarta z obywatelami jest uznawana za umowę publiczną (klauzula 2, art. 834 kc). W związku z tym świadczenie usług depozytowych na rzecz obywateli jest obowiązkiem banków.

Zgodnie z par. 1 pkt 3 art. 834 Kodeksu Cywilnego, w stosunkach pomiędzy bankiem a deponentem na rachunku, na który została wniesiona wpłata, stosuje się przepisy dotyczące umowy rachunku bankowego, chyba że przepisy rozdz. 44 kc lub nie wynika z istoty umowy lokaty bankowej.

Umowa lokaty bankowej nie jest umową rachunku bankowego ze względu na różnicę celów tych umów.

Stronami umowy lokaty bankowej są bank i deponent. Jednocześnie usługodawcą w stosunku do obywateli jest nie tylko instytucja kredytowa, ale bank. Zgodnie z art. 835 Kodeksu Cywilnego, art. 13, 36 ustawy federalnej z dnia 02.12.1990 nr 395-1 „O bankach i działalności bankowej” operacje bankowe w celu pozyskiwania środków na depozyty mogą być przeprowadzane przez banki wyłącznie na podstawie licencji wydanej przez Bank Centralny Federacja Rosyjska. Ponadto zgodnie z art. 36 powyższej ustawy prawo do przyciągania środków od osób fizycznych do depozytów przysługuje tylko tym bankom, od dnia rejestracji państwowej, których minęły co najmniej dwa lata. Jeśli chodzi o przyjmowanie depozytów (depozytów) od osób prawnych, prawo do jego wykonywania można również przyznać niebankowym organizacjom kredytowym, których relacje z deponentami w takich przypadkach podlegają zasadom dotyczącym depozytów bankowych (paragraf 4 artykułu 834 Kodeksu Cywilnego).

Współtwórcą może być każdy podmiot prawa cywilnego. W szczególności ust. 2 art. 26 Kodeksu Cywilnego stanowi, że małoletni w wieku od 14 do 18 lat mają prawo do samodzielnego, bez zgody rodziców, rodziców adopcyjnych i opiekuna, zgodnie z prawem, wpłacać depozyty do instytucji kredytowych i rozporządzać nimi.

Prawo zezwala na deponowanie środków na rachunku deponenta przez osoby trzecie (art. 841 kc).

Umowa depozytu bankowego zawsze działa jako umowa podlegająca zwrotowi, ponieważ prawo (klauzula 1 artykułu 838 Kodeksu Cywilnego) zawiera nadrzędną zasadę dotyczącą wypłaty przez bank deponentowi odsetek od kwoty depozytu.

Zgodnie z art. 836 Kodeksu Cywilnego umowa depozytu bankowego wymaga formy pisemnej. Formę pisemną umowy o lokatę bankową uważa się za zachowaną, jeżeli lokatę poświadczono księgą oszczędnościową, świadectwem oszczędnościowym lub depozytowym albo innym dokumentem wydanym przez bank deponentowi, który spełnia wymogi przewidziane prawem, przepisami bankowymi lub praktyki biznesowe dla takich dokumentów. Niedochowanie formy pisemnej umowy lokaty bankowej pociąga za sobą jej nieważność (nieistotność).

Istotnym warunkiem umowy lokaty bankowej jest tylko jej przedmiot.

Zgodnie z ogólną zasadą ustaloną w art. 843 Kodeksu Cywilnego zawarcie umowy o lokatę bankową z obywatelem oraz wpłatę środków na jego rachunek depozytowy poświadcza książeczka oszczędnościowa. Inne mogą zostać ustalone za zgodą stron.

Umowa lokaty bankowej może przewidywać wystawienie imiennej książeczki oszczędnościowej lub książeczki oszczędnościowej na okaziciela. Księga oszczędnościowa nominalna to dokument potwierdzający jedynie przynależność lokaty do określonej osoby, a księga oszczędnościowa na okaziciela jest prawnie uznawana za papier wartościowy.

Papiery wartościowe obejmują również certyfikaty oszczędnościowe i depozytowe. Świadectwo oszczędnościowe (depozytowe) poświadcza kwotę depozytu złożonego w banku oraz prawo deponenta (posiadacza certyfikatu) do otrzymania kwoty depozytu oraz odsetek określonych w zaświadczeniu w banku, który wystawił zaświadczenie lub w dowolnym oddziale tego bank po upływie ustalonego okresu. Zarówno świadectwa oszczędnościowe, jak i depozytowe mogą być na okaziciela lub imienne (art. 844 kc). Certyfikaty muszą być aktualne. W przypadku wcześniejszego przedstawienia certyfikatu oszczędnościowego (depozytowego) do zapłaty, bank wypłaca kwotę depozytu i odsetek zapłaconych na depozyty na żądanie, chyba że warunki certyfikatu określają inną kwotę odsetek (paragraf 3 art. 844 Kodeks cywilny).

W ostatnim czasie coraz bardziej rozpowszechniło się stosowanie kart plastikowych do depozytów obywateli, które umożliwiają przeprowadzanie operacji rozliczeniowych w taki sam sposób, jak w przypadku książeczki oszczędnościowej.

Główne obowiązki banku, które odpowiadają odpowiednio podstawowym prawom deponenta, to zwrot deponentowi kwoty otrzymanej przez bank kaucji oraz wypłata należnych mu odsetek.

Ustawa zawiera szczególne przepisy dotyczące zapewnienia zwrotu kaucji (art. 840 kc). Banki są zobowiązane do zapewnienia zwrotu depozytów obywateli poprzez obowiązkowe ubezpieczenie oraz w przypadkach przewidzianych prawem i w inny sposób. Zwrot depozytów obywateli przez bank w kapitale zakładowym, którego Federacja Rosyjska, jej podmioty wchodzące w skład, a także gminy posiadają więcej niż 50% udziałów lub udziałów, jest dodatkowo gwarantowany ich subsydiarną odpowiedzialnością za wymagania deponenta wobec banku w sposób określony w art. 399 BR. Sposoby zapewnienia przez bank zwrotu depozytów osób prawnych określa umowa depozytu bankowego. Bank zawierając umowę kaucji bankowej jest zobowiązany do przekazania deponentowi informacji o zabezpieczeniu zwrotu kaucji.

Zawarcie umowy lokaty bankowej odbywa się przede wszystkim poprzez płacenie odsetek od lokaty. Naliczanie tych odsetek rozpoczyna się od następnego dnia po otrzymaniu środków przez bank i do dnia ich zwrotu deponentowi włącznie, a w przypadku obciążenia rachunku deponenta z innych przyczyn do dnia obciążanie, włącznie.

O ile umowa lokaty bankowej nie stanowi inaczej, odsetki od kwoty lokaty bankowej są wypłacane deponentowi na jego wniosek na koniec każdego kwartału odrębnie od kwoty lokaty, a odsetki nieodebrane w tym okresie zwiększają kwotę lokaty bankowej. depozyt, od którego naliczane są odsetki. Przy zwrocie kaucji wszystkie naliczone do tego momentu odsetki są wypłacane (art. 839 kc).

Zgodnie z ust. 2 art. 838 Kodeksu Cywilnego, o ile umowa depozytu bankowego nie stanowi inaczej, bank ma prawo do zmiany wysokości odsetek płaconych od depozytów na żądanie.

Kwota odsetek płaconych od innych rodzajów depozytów składanych przez obywatela nie może być jednostronnie obniżona przez bank, chyba że prawo stanowi inaczej. Jednocześnie, gdy deponent jest osobą prawną, jednostronne obniżenie przez bank kwoty odsetek jest niedozwolone, chyba że prawo lub umowa stanowi inaczej (paragraf 3 art. 838 kodeksu cywilnego).

Ponieważ zobowiązanie pieniężne powstaje na podstawie umowy lokaty bankowej, skutki niespełnienia lub nienależytego spełnienia warunków zwrotu lokaty oraz wypłaty odsetek od niej ustala się według zasad określonych w art. 393, 395 Kodeksu Cywilnego.

Zgodnie z art. 837 kc, główny podział depozytów na rodzaje dokonywany jest według warunków ich zwrotu. Umowa lokaty bankowej zawierana jest na warunkach wniesienia kaucji na pierwsze żądanie (lokata na żądanie) lub na warunkach zwrotu kaucji po upływie określonego w umowie terminu (lokata terminowa). Jednocześnie umowa może przewidywać dokonywanie depozytów na innych, niesprzecznych z prawem warunkach ich zwrotu.

Na podstawie umowy depozytu bankowego wszelkiego rodzaju bank jest zobowiązany do wydania kwoty depozytu lub jej części na pierwsze żądanie deponenta. Zasada ta nie dotyczy tylko depozytów wnoszonych przez osoby prawne na innych warunkach ich zwrotu, przewidzianych umową.

W przypadku zwrotu lokaty terminowej lub innej lokaty innej niż lokata na żądanie deponentowi na jego wniosek przed upływem tego terminu lub przed wystąpieniem innych okoliczności określonych w umowie lokaty bankowej, bank płaci odsetki w takiej samej wysokości jak za depozyty na żądanie, chyba że umowa określa inny rozmiar.

W przypadku, gdy deponent nie żąda zwrotu kwoty lokaty terminowej po jej upływie lub kwoty wniesionej lokaty na innych warunkach zwrotu, z chwilą zaistnienia okoliczności przewidzianych umową, umowa uważa się za przedłużone na warunkach kaucji na żądanie, chyba że umowa stanowi inaczej.

Zgodnie z art. 842 Kodeksu Cywilnego istnieje możliwość wpłacania depozytów na rzecz osób trzecich.

Zgodnie z przeznaczeniem lokaty można podzielić na lokaty na urodzenie dziecka lub osiągnięcie przez dziecko określonego wieku, na małżeństwo, emeryturę itp. Wszystkie tego rodzaju depozyty są odmianami lokat terminowych.

Temat 17. OBOWIĄZKI PŁATNICZE

17.1. Przepisy ogólne dotyczące płatności gotówkowych i bezgotówkowych

Płatności na terytorium Federacji Rosyjskiej dokonywane są w formie gotówkowej i bezgotówkowej.

Rozliczenia z udziałem obywateli, niezwiązane z ich działalnością przedsiębiorczą, mogą być dokonywane gotówką bez ograniczenia kwoty lub przelewem bankowym. Rozliczenia między osobami prawnymi lub z udziałem obywateli związane z ich działalnością gospodarczą, co do zasady, muszą być dokonywane bezgotówkowo. Możliwe są również rozliczenia pieniężne między tymi osobami, ale tylko w przypadkach, gdy przepisy prawa nie stanowią inaczej (art. 861 kc).

Ustawa nie zawiera wyczerpującego wykazu form płatności bezgotówkowych, z których mogą korzystać uczestnicy obrotu majątkiem, ale ogranicza się do bezpośredniego wskazania i uregulowania głównych z nich: rozliczenia w formie poleceń zapłaty, akredytywy, czeki, rozliczenia według kolekcji. Strony umowy mają prawo do wyboru dowolnej formy płatności (np. płatność wekslem), ale w granicach przewidzianych prawem, zasadami bankowości i praktykami biznesowymi (art. 862 kc).

17.2. Płatności gotówkowe i bezgotówkowe

Przy płatności gotówką nie ma niezależnych zobowiązań rozliczeniowych. Przekazanie pieniędzy zwykle stanowi czynności dłużnika mające na celu wypełnienie odpowiedniego zobowiązania pieniężnego, które jest częścią cywilnoprawnego obowiązku przekazania towarów, wykonania pracy lub świadczenia usług, dlatego w chwili obecnej regulacja prawna rozliczeń pieniężnych w jego część prawna jest ograniczona jedynie poprzez ustalenie maksymalnej kwoty płatności gotówkowej w relacjach między osobami prawnymi a obywatelami-przedsiębiorcami.

Przez płatności bezgotówkowe rozumie się rozliczenia z tytułu czynności cywilnoprawnych i innych podstaw (np. za zapłatę podatków i innych obowiązkowych wpłat do budżetu i funduszy pozabudżetowych) wykorzystujące w tym celu stany środków na rachunkach bankowych. Istotą bezgotówkowej formy płatności jest to, że zamiast przelewu gotówki, odpowiednie kwoty pieniędzy są obciążane lub zapisywane na koncie klienta.

Realizacja operacji rozliczeniowych przez banki odbywa się na ogólnych zasadach dotyczących zawierania umowy rachunku bankowego. Płatności bezgotówkowe dokonywane są na podstawie dokumentów o ustalonej formie.

Kodeks cywilny bezpośrednio przewiduje i reguluje cztery formy płatności bezgotówkowych:

1) polecenia zapłaty;

2) z tytułu akredytywy;

3) przez pobranie;

4) sprawdza.

Rozliczenia poprzez polecenia zapłaty (przelew bankowy). Ta forma płatności bezgotówkowej stosowana jest najczęściej przy obrocie nieruchomościami. Zgodnie z ust. 1 art. 863 Kodeksu Cywilnego, bank dokonując płatności w drodze poleceń zapłaty, zobowiązuje się w imieniu płatnika, na koszt środków znajdujących się na jego rachunku, przelać określoną kwotę pieniędzy na rachunek osoby wskazanej przez płatnika w tym lub innym banku w terminie przewidzianym przez prawo lub zgodnie z nim ustalonym, jeżeli krótszy termin nie jest przewidziany w umowie rachunku bankowego lub nie jest określony przez zwyczaje handlowe stosowane w praktyce bankowej.

Zgodnie z ust. 1 art. 865 Kodeksu Cywilnego wykonanie polecenia wypłaty polega na tym, że bank, który je przyjął, jest zobowiązany do przelania odpowiedniej kwoty pieniężnej do banku odbiorcy środków w celu jej uznania na rachunek tej osoby wskazany w kolejność. Bezpośredni przelew sumy pieniędzy w imieniu klienta przez obsługujący go bank do banku odbiorcy jest możliwy tylko wtedy, gdy banki te mają relacje korespondencyjne. W innych przypadkach bank, który otrzymał zlecenie płatnicze, ma prawo przyciągnąć inne banki do przeprowadzenia operacji przelewu środków na konto wskazane w zleceniu klienta (klauzula 2 art. 865 kodeksu cywilnego). Jednocześnie termin przewidziany prawem lub ustalony na jego podstawie musi być zachowany, chyba że umowa rachunku bankowego przewiduje krótszy termin lub nie wynika ze zwyczajów obrotu gospodarczego stosowanych w praktyce bankowej (klauzula 1 art. 863 Kodeksu Cywilnego). Okres ten liczony jest od momentu otrzymania przez bank zlecenia płatniczego do momentu zaksięgowania kwoty do przelewu na koncie odbiorcy.

Obecnie, zgodnie z ustawą federalną nr 10.07.2002-FZ z dnia 86 lipca 80 r. „O Banku Centralnym Federacji Rosyjskiej (Bank Rosji)”, warunki dokonywania płatności bezgotówkowych określa Bank Rosji. Zgodnie z art. XNUMX tej ustawy łączny termin płatności bezgotówkowych nie powinien przekraczać dwóch dni roboczych na terytorium jednego podmiotu Federacji Rosyjskiej i pięciu dni roboczych na terenie Federacji Rosyjskiej.

Zasady rozliczeń poprzez polecenia wypłaty dotyczą nie tylko relacji między bankiem a posiadaczem rachunku z tym bankiem. Dyspozycja przelewu środków może zostać również zaakceptowana przez bank od osoby, z którą nie ma umowy rachunku bankowego. W takim przypadku należy kierować się normami określonymi w § 2 rozdz. 46 Kodeksu Cywilnego, o ile przepisy prawa nie stanowią inaczej, wydane zgodnie z nim na podstawie przepisów bankowych lub nie wynika z istoty tych stosunków (klauzula 2 art. 863 Kodeksu Cywilnego).

Rozliczenia w ramach akredytywy. Dokonując płatności z tytułu akredytywy, bank działając w imieniu płatnika otwierając akredytywę i zgodnie ze swoimi instrukcjami (bank wystawiający), zobowiązuje się dokonać płatności na rzecz odbiorcy środków albo zapłacić, przyjąć lub honorować weksla lub upoważnienia innego banku (banku realizującego) do dokonywania wpłat na rzecz odbiorcy środków albo do zapłaty, przyjęcia lub uwzględnienia weksla (§ 1 ust. 1 art. 867 Kodeksu cywilnego).

Zasady dotyczące banku wykonującego (paragraf 2 ust. 1 art. 867 Kodeksu Cywilnego) mają zastosowanie do banku wydającego dokonującego płatności na rzecz odbiorcy środków lub opłacającego, przyjmującego lub rozliczającego weksel.

Specyfiką formy płatności akredytywy jest to, że w momencie jej wykorzystania środki nie są przelewane na konto odbiorcy, lecz są przeznaczane, „księgowane” do rozliczeń z odbiorcą środków w przyszłości. W celu określenia warunków otrzymania tych środków (warunki akredytywy) zawierana jest umowa pomiędzy płatnikiem a odbiorcą środków, a warunki te są powielane w złożonej bankowi dyspozycji płatnika otwarcia akredytywy. Do realizacji akredytywy tj. w celu wypłaty odpowiedniej kwoty pieniędzy jej odbiorca musi złożyć w banku otwierającym akredytywę lub w innym (wykonującym) banku dokumenty potwierdzające spełnienie wszystkich warunków akredytywy (np. dokumenty potwierdzenie wykonania pracy na podstawie umowy szczegółowej, za którą płatność dokonywana jest w formie akredytywy).

Prawo przewiduje możliwość otwierania następujących rodzajów akredytyw:

▪ akredytywa kryta (zdeponowana) i niezabezpieczona (gwarantowana);

▪ akredytywa odwołalna i nieodwołalna;

▪ akredytywa potwierdzona.

Rozliczenia do windykacji. Dokonując płatności inkasowych, bank wydający zobowiązuje się w imieniu klienta do przeprowadzenia na jego koszt działań mających na celu otrzymanie płatności lub przyjęcie płatności od zleceniodawcy (art. 1 ust. 874 kodeksu cywilnego).

Zgodnie z ust. 2 art. 874 kc, w celu realizacji zlecenia klienta, bank wydający ma prawo pozyskać inny bank (bank wykonujący).

Wykonanie zlecenia inkasowego polega na tym, że bank je wykonujący przekazuje płatnikowi dokumenty egzekucyjne w takiej formie, w jakiej zostały otrzymane, z wyjątkiem znaków i napisów banków niezbędnych do realizacji operacji inkasowej. Dokumenty składane przez wierzyciela do inkasa muszą odpowiadać wymogom wynikającym z przepisów prawa lub zasad bankowych dotyczących ich treści i formy. Takimi dokumentami są czeki, weksle, wezwania do zapłaty płatne w kolejności wcześniejszej akceptacji, wezwania do zapłaty itp.

Płatności czekiem. Czek to papier wartościowy zawierający bezwarunkowe polecenie wystawcy wobec banku zapłaty posiadaczowi czeku określonej w nim kwoty (art. 1 ust. 877 Kodeksu cywilnego).

Głównymi uczestnikami relacji dotyczących rozliczeń czekiem są wystawca, posiadacz czeku i płatnik. Wystawca to osoba, która wystawiła czek; posiadacz czeku – osoba będąca posiadaczem wystawionego czeku; płatnik – bank dokonujący wpłaty od okazanego czeku. Ponadto w tych stosunkach może uczestniczyć indos - posiadacz czeku, który przekazuje czek innej osobie w formie indosu (indos), a valier - osoba, która udzieliła gwarancji wypłaty czeku, sporządzonej z na niej napis gwarancyjny (aval). Tylko banki lub inne organizacje kredytowe posiadające licencję na prowadzenie działalności bankowej mogą działać jako płatnicy czeku.

Warunki przedstawiania czeków do zapłaty określają wewnętrzne zasady bankowe dotyczące wykonywania operacji czekiem. Odwołanie czeku przed upływem terminu do jego okazania jest niedozwolone (paragraf 3 art. 877 Kodeksu Cywilnego).

Szuflada może wystawić czek nakazowy, imienny lub na okaziciela.

Osoba, która zapłaciła czek, ma prawo żądać wydania jej czeku wraz z pokwitowaniem zapłaty.

Niektóre funkcje mają przeniesienie praw czekiem. Tak więc czeku osobistego nie można przenieść na inną osobę. W czeku zbywalnym indos na płatnika ma moc pokwitowania otrzymania zapłaty (art. 880 kc).

Okazanie czeku do zapłaty dokonuje posiadacz czeku poprzez przedstawienie czeku do inkasa w banku obsługującym posiadacza czeku (inkaso czeku). W takim przypadku płatność czeku odbywa się zgodnie z ogólną procedurą przewidzianą dla realizacji zlecenia inkasowego. Jeżeli płatnik odmawia zapłaty czeku przedstawionego do zapłaty, okoliczność tę należy potwierdzić w jeden z następujących sposobów:

▪ w drodze protestu notarialnego lub poprzez sporządzenie aktu równorzędnego;

▪ notatkę płatnika znajdującą się na czeku o odmowie jego wypłaty, ze wskazaniem daty przekazania czeku do zapłaty;

▪ znak banku inkasującego z datą, wskazujący, że czek został wystawiony w terminie i nie został opłacony (art. 1 ust. 883 kc).

Posiadacz czeku jest obowiązany zawiadomić swojego indosa i wystawcę o nieopłacie czeku w ciągu dwóch dni roboczych od daty protestu lub czynności równorzędnej.

W przypadku odmowy wypłaty czeku przez płatnika posiadacz czeku ma prawo żądać zapłaty czeku od wszystkich odpowiedzialnych za to osób: wystawcy, poręczyciela, indosów, którzy ponoszą odpowiedzialność solidarną wobec posiadacza czeku (paragraf 1 artykułu 885 Kodeksu Cywilnego). Roszczenie posiadacza czeku wobec wskazanych osób może być wniesione w ciągu sześciu miesięcy od dnia upływu terminu przedstawienia czeku do zapłaty (klauzula 3 art. 885 Kodeksu Cywilnego).

W ostatnich latach w praktyce bankowej coraz bardziej rozpowszechniły się elektroniczne formy płatności, w których płatności bezgotówkowe realizowane są głównie za pomocą systemów łączności telekomunikacyjnej, a obieg dokumentów papierowych jest zminimalizowany.

Temat 18. UMOWA PROSTEJ PARTNERSTWA

Zgodnie z ust. 1 art. 1041 kc, na podstawie prostej umowy spółki (umowy o wspólnych działaniach) dwie lub więcej osób (wspólników) zobowiązują się łączyć swoje wkłady i działać wspólnie bez tworzenia osoby prawnej w celu osiągnięcia zysku lub osiągnięcia innego celu, który nie jest sprzeczny prawo. W oparciu o tę definicję, dla prostej umowy spółki istotne są następujące warunki: połączenie składek; o wspólnych działaniach towarzyszy; o wspólnym celu, dla osiągnięcia którego te działania są realizowane.

Ze względu na swój charakter prawny, prosta umowa partnerska jest konsensualna, zwrotna, wzajemna i powiernicza.

Wspólny cel towarzyszy może mieć charakter zarówno komercyjny, jak i niekomercyjny (zarabianie, budowanie budynku mieszkalnego dla towarzyszy, tworzenie osoby prawnej itp.).

Za wkład znajomego uznaje się wszystko, co wnosi do wspólnej sprawy, w tym pieniądze, inny majątek, wiedzę zawodową i inną, umiejętności i zdolności, a także reputację biznesową i powiązania biznesowe. Zakłada się, że wkłady wspólników mają jednakową wartość, chyba że z prostej umowy spółki lub z okoliczności faktycznych wynika inaczej. Wartość pieniężna wkładu wspólnika ustalana jest na podstawie umowy między wspólnikami (art. 1042 kc).

Majątek wniesiony przez towarzyszy, który posiadali na mocy prawa własności, jak również produkty wytworzone w wyniku wspólnych działań oraz otrzymane owoce i dochody, uznaje się za ich wspólną wspólną własność, chyba że prawo lub umowa stanowi inaczej lub nie wynika z charakteru zobowiązania. Majątek wniesiony przez towarzyszy, który posiadali z innych powodów, jest używany w interesie wszystkich towarzyszy i wraz z majątkiem w ich wspólnym posiadaniu stanowi wspólną własność towarzyszy. Obowiązki wspólników w utrzymaniu majątku wspólnego oraz tryb zwrotu wydatków związanych z realizacją tych obowiązków określa prosta umowa partnerska (art. 1043 kc).

Ponieważ prosta umowa spółki ma charakter powierniczy (powiernictwo osobiste), wspólnik nie może przenieść (przenieść) swojego prawa do udziału w umowie na inne osoby bez zgody pozostałych wspólników. W przypadku takiej zgody pozostałym uczestnikom prostej umowy spółki przysługuje prawo pierwokupu udziału ustępującego wspólnika w majątku wspólnym (art. 250 kc).

Wierzyciel uczestnika prostej umowy spółki osobowej ma prawo wystąpić z roszczeniem o przydział jego udziału w majątku wspólnym w celu wyegzekwowania na nim należności za długi tego uczestnika. Natomiast udział uczestnika we wspólnym majątku spółki może być wykorzystany na spłatę jego osobistych długów tylko wtedy, gdy jego inny majątek jest niewystarczający, tj. postanowieniem subsydiarnym (art. 255, 1049 kc).

Co do zasady uczestnikami prostej umowy spółki mogą być dowolne podmioty prawa cywilnego. Jednak tylko indywidualni przedsiębiorcy i (lub) organizacje komercyjne mogą być stronami takiej umowy zawartej w celu realizacji działalności gospodarczej (klauzula 2 art. 1041 kodeksu cywilnego).

Forma prostej umowy spółki musi być zgodna z ogólnymi wymogami przepisów dotyczących formy transakcji (art. 158 - 165 Kodeksu Cywilnego).

Prowadząc wspólne sprawy, każdy wspólnik ma prawo działać w imieniu wszystkich wspólników, chyba że prosta umowa partnerska stanowi, że prowadzenie działalności gospodarczej prowadzone jest przez poszczególnych uczestników lub wspólnie przez wszystkich uczestników takiej umowy. W przypadku wspólnego prowadzenia interesów każda transakcja wymaga zgody wszystkich partnerów. W stosunkach z osobami trzecimi upoważnienie wspólnika do dokonywania transakcji w imieniu wszystkich wspólników jest poświadczone pełnomocnictwem wydanym mu przez pozostałych wspólników lub zwykłą umową partnerską sporządzoną na piśmie.

Partner, który dokonał transakcji w imieniu wszystkich wspólników bez odpowiedniego upoważnienia lub we własnym imieniu, może żądać zwrotu poniesionych przez siebie wydatków na własny koszt, jeżeli istniały wystarczające podstawy, by sądzić, że transakcje te były konieczne w interesie wszystkich wspólników. Partnerzy, którzy ponieśli straty w wyniku takich transakcji, mają prawo domagać się odszkodowania.

Decyzje dotyczące wspólnych spraw towarzyszy są podejmowane przez towarzyszy za wspólnym porozumieniem, chyba że zwykła umowa partnerska stanowi inaczej (art. 1044 kodeksu cywilnego).

Tryb pokrywania wydatków i strat związanych ze wspólną działalnością wspólników określa ich umowa. W przypadku braku takiego porozumienia każdy wspólnik ponosi koszty i straty proporcjonalnie do wartości swojego wkładu we wspólną sprawę. Wręcz przeciwnie, co do zasady zysk uzyskany w wyniku działalności zwykłej spółki osobowej jest rozdzielany proporcjonalnie do wartości wkładów wspólników. Inną procedurę jego dystrybucji może zapewnić zwykła umowa partnerska lub inna umowa wspólników.

Umowy całkowicie zwalniające z udziału w pokryciu wspólnych wydatków lub strat lub eliminujące jednego ze wspólników z udziału w zyskach są nieważne (art. 1046, 1048 kc), jako sprzeczne z istotą tego obowiązku.

Charakter odpowiedzialności wspólników zależy od rodzaju zawartej umowy. Jeżeli prosta umowa spółki nie jest związana z przedsiębiorczością, każdy wspólnik odpowiada za ogólne zobowiązania umowne całym swoim majątkiem proporcjonalnie do wartości swojego wkładu w sprawę wspólną, tj. ponosi wspólną odpowiedzialność. Za wspólne zobowiązania nie wynikające z umowy, towarzysze ponoszą solidarną odpowiedzialność. Uczestnicy spółki prostej utworzonej w celu prowadzenia działalności gospodarczej ponoszą solidarną odpowiedzialność za wszystkie wspólne zobowiązania, bez względu na przyczyny ich powstania (art. 1047 kc).

Zgodnie z art. 1053 Kodeksu Cywilnego w przypadku, gdy prosta umowa spółki nie została rozwiązana na skutek oświadczenia jednego z uczestników o odmowie dalszego w niej udziału lub wypowiedzeniu umowy na wniosek jednego ze wspólników, osoby, której ustał udział w umowie odpowiada wobec osób trzecich za ogólne zobowiązania powstałe w okresie jego uczestnictwa w umowie, tak jakby pozostawał uczestnikiem prostej umowy spółki.

Prawo przewiduje podstawy do rozwiązania prostej umowy spółki (klauzula 1, art. 1050 kc). Każdy partner ma prawo odmówić zawarcia umowy o partnerstwie na czas nieokreślony, powiadamiając o tym pozostałych uczestników nie później niż trzy miesiące przed proponowanym odstąpieniem od umowy. Umowa o ograniczenie prawa odstąpienia od takiej umowy jest nieważna (art. 1051 kc).

Prawo do swobodnego wycofania się z członkostwa uczestników prostej umowy partnerskiej może być ograniczone za zgodą wspólników, jeżeli umowa jest zawarta na czas określony. Jednak wraz z podstawami określonymi w ust. 2 art. 450 kc, strona prostej umowy spółki zawartej ze wskazaniem terminu lub wskazaniem celu jako warunku rozwiązującego, ma prawo żądać rozwiązania umowy w stosunkach między sobą a innymi wspólnikami za uzasadniony powód do odszkodowania innym partnerom za rzeczywistą szkodę wyrządzoną przez rozwiązanie umowy (art. 1052 kc).

Rozwiązanie prostej umowy spółki pociąga za sobą podział majątku będącego we wspólnej własności uczestników oraz wynikających z nich wspólnych praw roszczeń w sposób określony w art. 252 RK.

Wspólnik, który wniósł indywidualnie ustaloną rzecz do wspólnej własności, ma prawo po rozwiązaniu umowy żądać na drodze sądowej zwrotu tej rzeczy, pod warunkiem przestrzegania interesów innych wspólników i wierzycieli. Przedmioty oddane do wspólnego posiadania i (lub) używania zostaną zwrócone uczestnikom, którzy je przekazali bez wynagrodzenia, chyba że strony uzgodniły inaczej.

Od momentu rozwiązania prostej umowy spółki jej uczestnicy ponoszą solidarną odpowiedzialność za niewykonane ogólne zobowiązania wobec osób trzecich (§ 2 art. 1050 Kodeksu Cywilnego).

Prosta umowa spółki może przewidywać, że jej istnienie nie jest ujawniane osobom trzecim (spółka cywilna) (art. 1054 kc).

Temat 19. OBOWIĄZKI Z DZIAŁAŃ JEDNOSTRONNYCH

19.1. Zobowiązania wynikające z obietnicy publicznej nagrody

Zgodnie z ust. 1 art. 1055 Kodeksu Cywilnego, osoba, która publicznie ogłosiła wypłatę nagrody pieniężnej lub wydanie innej nagrody osobie, która dokonała czynności zgodnej z prawem określonej w ogłoszeniu w terminie w nim określonym, jest obowiązana komukolwiek wypłacić przyrzeczone wynagrodzenie który dokonał odpowiedniej czynności, w szczególności odnalazł zagubioną rzecz lub poinformował osobę, która ogłosiła przyznanie, niezbędnych informacji. Obowiązek wypłaty nagrody powstaje pod warunkiem, że przyrzeczenie nagrody umożliwia ustalenie, przez kogo została przyrzeczona (paragraf 2 art. 1055 Kodeksu Cywilnego).

Obietnica nagrody jest składana każdej osobie, która wykona działania warunkowe. Jednak osoby, które nie kwalifikują się do nagrody, to:

▪ którzy swoim nielegalnym zachowaniem stworzyli przesłanki do publicznego przyrzeczenia nagrody (osoby, które ukradły poszukiwany przedmiot);

▪ kto znalazł taką rzecz i naruszył przepisy Kodeksu Cywilnego dotyczące jej odkrycia, tj. ci, którzy nie zgłosili znaleziska lub ukryli znaleziony przedmiot;

▪ dla którego czynności określone w ogłoszeniu o przyznaniu nagrody są obowiązkiem służbowym.

Wysokość wynagrodzenia nie może być określona: w tym przypadku ustalana jest za porozumieniem stron, aw przypadku sporu - przez sąd.

Okres ważności promesy można określić bezpośrednio w oświadczeniu. W pozostałych przypadkach przyjmuje się, że termin jest rozsądny, tj. odpowiadający okresowi obiektywnego zainteresowania osoby, która ogłosiła nagrodę, wykonaniem zastrzeżonych czynności przez osobę, która odpowiedziała na niniejsze ogłoszenie.

Osobie, która dokonuje czynności określonej w ogłoszeniu przysługuje nagroda, niezależnie od tego, czy w chwili dokonania czynności wiedziała o przyrzeczeniu nagrody.

Osoba odpowiadająca na ogłoszenie ma prawo żądać pisemnego potwierdzenia zawartego w nim przyrzeczenia i ponosi ryzyko konsekwencji nie złożenia tego żądania, jeżeli okaże się, że ogłoszenie nagrody nie zostało dokonane przez osobę w nim wskazaną.

W przypadku, gdy czynność określoną w ogłoszeniu wykonało kilka osób, prawo do otrzymania nagrody nabywa ten, kto dokonał tej czynności jako pierwszy. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie, kto jako pierwszy popełnił odpowiednie działanie, a także, jeśli działanie to jest popełnione przez dwie lub więcej osób jednocześnie, nagroda między nimi jest dzielona równo lub w innej kwocie przewidzianej umową między nimi (art. 1055 Kodeksu Cywilnego).

Zgodnie z art. 1056 k.c. osoba, która publicznie zapowiedziała zapłatę nagrody, ma prawo odmówić przyjęcia tego przyrzeczenia w tej samej formie, chyba że samo ogłoszenie przewiduje lub z niego wynika niedopuszczalność odmowy lub wyznaczono określony termin wykonując czynność, za którą obiecana jest nagroda, lub do czasu ogłoszenia o odmowie, jeden lub więcej odpowiadających wykonało już czynność określoną w ogłoszeniu. Odwołanie przyrzeczenia publicznego nagrody nie zwalnia wydającego nagrodę ze zwrotu odpowiadającym osobom wydatków poniesionych przez nich w związku z wykonaniem czynności warunkowej, w granicach wskazanej w ogłoszeniu nagrody.

19.2. Zobowiązania z konkursu publicznego

Zgodnie z ust. 1 art. 1057 k.c. osoba, która publicznie ogłosiła wypłatę nagrody pieniężnej lub wydanie innej nagrody za najlepsze wykonanie pracy lub osiągnięcie innych wyników (konkurs publiczny), musi zapłacić (wydać) nagrodę warunkową na rzecz ten, który zgodnie z warunkami konkursu zostaje uznany za jego zwycięzcę.

Konkurs publiczny powinien mieć na celu osiągnięcie celów użytecznych społecznie. Ogłoszenie konkursu publicznego musi koniecznie zawierać następujące warunki (klauzula 4 art. 1057 kodeksu cywilnego):

1) istotę zadania;

2) kryteria i tryb oceny wyników;

3) miejsce, terminy i tryb prezentacji wyników;

4) wysokość i formę wynagrodzenia;

5) tryb i warunki ogłaszania wyników konkursu.

Zaproszenie do konkursu można skierować do innego kręgu osób. W związku z tym konkursy są podzielone na otwarte, ograniczone i zamknięte.

Otwarty konkurs oznacza apel organizatora konkursu z propozycją wzięcia w nim udziału poprzez ogłoszenie go w mediach.

Konkurs zamknięty oznacza przesłanie takiej oferty do określonego kręgu osób, według wyboru organizatora konkursu.

Konkurs limitowany jest rodzajem konkursu otwartego, ale do udziału w nim dopuszczają się tylko osoby spełniające wymagania określone przez organizatora (np. dzieci w określonym wieku, osoby wykonujące ten sam zawód itp.).

Przeprowadzając przetarg nieograniczony dopuszcza się wstępną kwalifikację jego uczestników do wstępnej selekcji osób, które chcą wziąć w nim udział (par. 2 ust. 3 art. 1057 kc).

W warunkach konkursu jego organizator może przewidzieć zawarcie ze zwycięzcą umowy o wykorzystanie wyników konkursu. Warunek ten obowiązuje organizatora konkursu i nie jest on uprawniony do odmowy zawarcia przedmiotowej umowy (klauzula 5 art. 1057 kc).

Decyzja o wypłacie nagrody musi zostać podjęta i przekazana uczestnikom konkursu w sposób iw terminach ustalonych w ogłoszeniu o konkursie.

Jeżeli wyniki wskazane w ogłoszeniu osiągnięto w pracy wykonywanej wspólnie przez dwie lub więcej osób, nagroda jest rozdzielana zgodnie z zawartym między nimi porozumieniem. W przypadku braku takiego porozumienia tryb podziału wyroku określa sąd (art. 1059 kc).

Jeżeli przedmiotem konkursu publicznego jest dzieło nauki, literatury lub sztuki, a warunki konkursu nie stanowią inaczej, osoba, która ogłosiła konkurs nabywa prawo pierwokupu do zawarcia umowy z twórcą utworu, któremu przyznano nagrodę za korzystanie z utworu za wypłatą odpowiedniego wynagrodzenia (art. 1060 GK).

Osoba, która ogłosiła konkurs publiczny ma prawo do zmiany jego warunków lub unieważnienia konkursu, ale tylko w pierwszej połowie terminu składania prac. W takim przypadku odpowiednie powiadomienie musi być dokonane w ten sam sposób, w jaki ogłoszono przetarg. W przypadku niespełnienia tych warunków organizator konkursu musi wypłacić nagrodę osobom, które wykonały pracę spełniającą warunki określone w ogłoszeniu.

W przypadku zmiany warunków konkursu lub jego odwołania osoba, która ogłosiła konkurs, jest zobowiązana do zwrotu kosztów poniesionych przez osobę, która wykonała pracę określoną w ogłoszeniu, zanim dowiedziała się lub powinna była dowiedzieć się o zmianie warunki konkursu lub jego anulowanie. Organizator konkursu jest zwolniony z obowiązku zwrotu kosztów, jeżeli wykaże, że praca nie została wykonana w związku z konkursem, w szczególności przed ogłoszeniem konkursu, lub świadomie nie przestrzegała warunków konkursu.

19.3. Obowiązki z gier i zakładów

Gra jest loterią z puli nagród, uzależnioną od zbiegu przypadkowych okoliczności, ukształtowanych z wkładów samych jej uczestników, którzy ryzykują je, wpłacając te wkłady jako zapłatę za prawo do wzięcia udziału w grze. Zakład to rodzaj gry, w której zaistnienie przypadkowych okoliczności wygranej jest przewidywane przez samych obstawiających, ale w sferze pytań zadawanych przez ich organizatora.

Obowiązujące prawodawstwo rosyjskie co do zasady nie wiąże powstania praw i obowiązków obywatelskich z udziałem w grach i zakładach wzajemnych, odmawiając ochrony sądowej roszczeń obywateli i osób prawnych z tego wynikających (art. 1062 k.c. ). Tylko w przypadkach wyraźnie przewidzianych przepisami ust. 58 kc znaczenie prawne mają stosunki powstałe w związku z organizacją i prowadzeniem gier i zakładów. W szczególności możliwe jest zapewnienie ochrony sądowej roszczeń osób, które wzięły udział w grach lub zakładach pod wpływem oszustwa, przemocy, gróźb lub złośliwego porozumienia między ich przedstawicielem a organizatorem gier lub zakładów.

Działania związane z organizowaniem gier są uważane za licencjonowane. Poza Federacją Rosyjską, podmiotami Federacji Rosyjskiej i gminami, wszystkie inne osoby mogą występować jako organizatorzy gier i zakładów wyłącznie na podstawie licencji uzyskanej od uprawnionego organu państwowego lub samorządowego.

Stosunki pomiędzy organizatorami i uczestnikami gier oparte są na umowie (klauzula 1 art. 1063 Kodeksu Cywilnego). Jednocześnie transakcja ta jest ryzykowna tylko dla uczestnika gry, ponieważ kwota puli nagród jest zawsze mniejsza niż kwota wkładów graczy.

W przypadkach przewidzianych w regulaminie urządzania gier, umowa pomiędzy organizatorem a uczestnikiem gier jest sformalizowana poprzez wystawienie losu na loterię, paragonu lub innego dokumentu.

Propozycja organizatora gier o zawarcie umowy musi zawierać warunki dotyczące czasu trwania gier oraz trybu ustalania wygranej i jej wysokości (§ 1 ust. 3 art. 1063 kc).

Prawo przewiduje zobowiązanie organizatora gier do wypłaty wygranych osobom, które zgodnie z warunkami organizowania loterii, loterii lub innych gier zostaną uznane za zwycięzców, w kwocie, formie (w gotówce lub w naturze) przewidzianych w określonych warunkach, a jeżeli termin w tych warunkach nie jest określony, nie później niż 10 dni od dnia ustalenia wyników gier. Jeżeli organizator gier nie wywiąże się z tego obowiązku, zwycięski uczestnik ma prawo żądać wypłaty wygranej, a także naprawienia strat spowodowanych naruszeniem umowy przez organizatora.

W przypadku, gdy organizator gier odmówi ich przeprowadzenia w ustalonym terminie, uczestnicy gier mają prawo domagać się od organizatora naprawienia rzeczywistej szkody poniesionej w związku z odwołaniem gier lub przesunięciem ich terminu. (art. 1063 kc).

Temat 20. OBOWIĄZKI Z TYTUŁU SZKODLI

20.1. Zobowiązania pozaumowne

Zobowiązania z tytułu szkody zalicza się do grupy zobowiązań pozaumownych, do której zalicza się również zobowiązania z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia. Zobowiązania te różnią się od zobowiązań umownych tym, że ich powstanie nie wynika z woli stron wyrażonej w umowie lub w inny sposób, ale z innych przyczyn określonych w prawie.

Z tytułu obowiązku w wyniku wyrządzenia szkody osoba, która wyrządziła szkodę osobie lub mieniu innej osoby (fizycznej lub prawnej) jest zobowiązana do naprawienia jej w całości, a pokrzywdzony ma prawo żądać naprawienia szkody spowodowane do niego.

Wyrządzenie szkody na osobie lub mieniu innej osoby, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w ustawie, jest przestępstwem cywilnym, za które powinna powstać odpowiedzialność cywilna. Ponoszenie takiej odpowiedzialności stanowi treść zobowiązania sprawcy w zobowiązaniu powstałym w wyniku wyrządzenia szkody. Odpowiedzialność o charakterze pozaumownym, zgodnie z tradycją wywodzącą się z prawa rzymskiego, nazywana jest zwykle deliktem, a zobowiązanie, którego treść jest, nazywana jest deliktem.

Odpowiedzialność deliktowa należy odróżnić od odpowiedzialności kontraktowej, która powstaje w wyniku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania umownego. Jednocześnie w niektórych przypadkach zasady regulujące stosunki pozaumowne mają zastosowanie również do niektórych zobowiązań wynikających z umów. Tak więc, zgodnie z art. 1084 Kodeksu Cywilnego szkoda wyrządzona życiu lub zdrowiu obywatela przy wykonywaniu zobowiązań umownych jest rekompensowana na zasadach przewidzianych w rozdz. 59 Kodeksu Cywilnego, chyba że ustawa lub umowa przewiduje wyższą kwotę zobowiązania. W podobny sposób rozstrzygana jest kwestia odpowiedzialności przewoźnika za szkodę wyrządzoną życiu lub zdrowiu pasażera (art. 800 kc). Podstawą powstania obowiązku deliktowego jest fakt wyrządzenia szkody. W ust. 1 art. 1064 kc wskazuje na wyrządzenie szkody osobie lub mieniu.

Wyrządzanie szkody majątkowej oznacza naruszenie sfery majątkowej osoby w postaci obniżenia wysokości jej korzyści majątkowych lub ich wartości. W przypadku krzywdzenia osoby mówimy o szkodzie dla życia (śmierć ofiary) lub zdrowia ludzkiego (uszkodzenie ciała, choroba). Zarówno w przypadku wyrządzenia szkody majątkowej, jak i w przeważającej mierze szkody w życiu lub zdrowiu obywatela szkoda majątkowa podlega odszkodowaniu. Tylko w przypadkach przewidzianych przez prawo, zadośćuczynienie za szkody moralne jest dozwolone (paragraf 1 artykułu 151, ustęp 2 artykułu 1099 Kodeksu Cywilnego).

Szkoda moralna to fizyczne lub moralne cierpienie wyrządzone obywatelowi przez niezgodne z prawem zachowanie innej osoby.

Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym co do zasady szkoda moralna spowodowana działaniami naruszającymi dobra osobiste niemajątkowe lub naruszającymi inne dobra niematerialne obywatela podlega zadośćuczynieniu. W przypadku naruszenia praw majątkowych obywatela szkoda moralna podlega naprawieniu tylko w przypadkach wyraźnie przewidzianych przez prawo.

Do powstania odpowiedzialności za wyrządzenie szkody nie wystarczy sam fakt jej wyrządzenia, konieczne jest również zaistnienie szeregu okoliczności, zwanych przesłankami odpowiedzialności deliktowej.

Obowiązek deliktowy i odpowiednio odpowiedzialność deliktowa powstają pod następującymi warunkami:

▪ niezgodność z prawem zachowania osoby, która wyrządziła szkodę;

▪ związek przyczynowy pomiędzy niezgodnym z prawem zachowaniem sprawcy szkody a wynikającą z niego szkodą;

▪ winę osoby, która spowodowała szkodę.

Zgodnie z ust. 3 art. 1064 Kodeksu Cywilnego szkoda wyrządzona czynnościami zgodnymi z prawem podlega naprawieniu w przypadkach przewidzianych prawem. Dlatego co do zasady odszkodowanie podlega szkodzie wyrządzonej przez niezgodne z prawem, niezgodne z prawem działania.

Pojęcie „zachowania krzywdzącego” wiąże się nie tylko z jego działaniami, ale także z bezczynnością. Bezczynność uznaje się za bezprawną, jeśli dana osoba była zobowiązana do wykonania określonej czynności, ale tego nie zrobiła.

Co do zasady szkoda wyrządzona przez działania zgodne z prawem nie podlega zadośćuczynieniu. Dozwolone jest w szczególności wyrządzenie szkody przy wykonywaniu przez osobę jej obowiązków przewidzianych przepisami prawa, innymi aktami prawnymi lub poleceniami zawodowymi. Podobnie uważa się za zgodne z prawem wyrządzenie szkody przez czyn, na który wyrażona jest zgoda samej ofiary, ale z zastrzeżeniem zasadności tej zgody.

Najbardziej znanym przypadkiem zgodnego z prawem wyrządzenia szkody jest jej wyrządzenie w stanie koniecznej obrony. Zgodnie z art. 1066 kc szkoda wyrządzona w stanie obrony koniecznej nie podlega naprawieniu, chyba że jej granice zostały przekroczone.

Prawo dopuszcza tylko jeden wyjątkowy przypadek, w którym szkoda spowodowana działaniami zgodnymi z prawem musi zostać naprawiona: wyrządzenie szkody w stanie wyjątkowym. Stan wyjątkowy, jak wynika z części 1 art. 1067 kc, to sytuacja, w której niebezpieczeństwo zagrażające samemu lub innym osobom nie mogło zostać wyeliminowane innymi środkami tj. bez szkody dla ofiary. Choć czyny popełnione w tej sprawie są uznane za zgodne z prawem, to wyrządzona przez nie szkoda podlega naprawieniu na podstawie bezpośredniego wskazania prawa (klauzula 3 art. 1064, ust. 1 art. 1067 kc).

Zgodnie z częścią 2 art. 1067 Kodeksu Cywilnego, uwzględniając okoliczności powstania szkody, sąd może nałożyć obowiązek naprawienia szkody na osobę trzecią, w interesie której sprawca szkodę działał, albo zwolnić od odszkodowania w całości lub po części zarówno ta osoba trzecia, jak i osoba, która spowodowała szkodę.

Obecność związku przyczynowego między działaniem (bezczynnością) sprawcy czynu niedozwolonego a wynikającą z niego szkodą również stanowi warunek konieczny powstania odpowiedzialności za wyrządzenie szkody.

Warunkiem powstania odpowiedzialności deliktowej (choć nie zawsze obowiązkowej) jest wina sprawcy czynu niedozwolonego. Istnienie takiego warunku potwierdza norma ust. 2 art. 1064 kc, zgodnie z którym sprawca szkody jest zwolniony od naprawienia szkody, jeżeli udowodni, że szkoda powstała bez jego winy. Wina jest tradycyjnie rozumiana jako pewien mentalny stosunek osoby do jego zachowania i jego konsekwencji. Charakterystyczne dla prawa cywilnego jest ustalenie domniemania winy sprawcy: osoba taka zostaje uznana za winną, dopóki nie udowodni czegoś przeciwnego. Specyfika cywilnoprawnej regulacji stosunków powstałych w związku z wyrządzeniem szkody polega również na przepisie ust. 2 art. 1064 kc o możliwości istnienia obowiązku naprawienia szkody nawet przy braku winy sprawcy czynu niedozwolonego, tj. w ustaleniu możliwości odpowiedzialności bez winy. Taki wyjątek stanowią na przykład przepisy dotyczące odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez źródło zwiększonego zagrożenia (paragraf 1 art. 1079 kodeksu cywilnego); o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną bezprawnymi działaniami organów śledczych, śledczych, prokuratury i sądu (art. 1070 kc).

Obecny Kodeks Cywilny po raz pierwszy przewiduje ochronę praw i interesów osób fizycznych i prawnych przed niebezpieczeństwem wyrządzenia szkody w przyszłości. Zgodnie z art. 1065 kc niebezpieczeństwo wyrządzenia szkody w przyszłości może być podstawą roszczenia o zakaz czynności stwarzających takie zagrożenie. Jeżeli wyrządzona szkoda jest następstwem działania przedsiębiorstwa, struktury lub innej działalności produkcyjnej, która nadal wyrządza szkodę lub grozi nową szkodą, sąd ma prawo zobowiązać pozwanego, oprócz odszkodowania za szkodę, do zawieszenia lub rozwiązania odpowiednią działalność. Sąd może oddalić powództwo o zawieszenie lub zaprzestanie takich czynności tylko wtedy, gdy jest to sprzeczne z interesem publicznym. Zrzeczenie to nie pozbawia jednak ofiar prawa do odszkodowania za wyrządzoną im krzywdę.

Sprawcą szkody (dłużnikiem) może być dowolny podmiot prawa cywilnego: obywatel (osoba fizyczna), osoba prawna, a także publiczne osoby prawne - Federacja Rosyjska, jej podmioty, gminy.

Obywatel może być uznany za podmiot obowiązku deliktowego, odpowiedzialny za wyrządzoną szkodę, pod warunkiem, że ma zdolność do odpowiedzi na swoje czyny - zdolność deliktową. Cechę tę posiadają osoby dorosłe, a także osoby niepełnoletnie, które ukończyły 14 rok życia (art. 26 kc). Wśród niedyktatorskich, czyli niezdolni do ponoszenia odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę to małoletni poniżej 14 roku życia, osoby uznane za niezdolne do pracy oraz osoby, które wyrządziły szkodę w takim stanie, nie mogąc zrozumieć sensu swoich działań lub nimi kierować (art. 1073, 1076, 1078 Kodeksu Cywilnego). W przypadkach, gdy szkodę wyrządza działanie osoby niezdolnej do negocjacji, odpowiedzialność za wyrządzoną jej szkodę ponoszą osoby określone w ustawie, które stają się podmiotami zobowiązań deliktowych (art. 1073, 1076 Kodeks cywilny).

Podmiot prawny może działać jako podmiot odpowiedzialności za wyrządzenie szkody. Jednocześnie działania osoby prawnej są uznawane za działania jej pracowników lub członków popełnione przez nich w trakcie pełnienia funkcji pracowniczych lub członkowskich.

Zgodnie z ust. 1 art. 1068 kc osoba prawna rekompensuje szkodę wyrządzoną przez swojego pracownika przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych (urzędowych, służbowych). Pojęcie „pracownika” użyte w tej normie jest warunkowe, ponieważ zarówno obywatele wykonujący pracę na podstawie umowy o pracę (umowa), jak i obywatele wykonujący pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej są uznawani za pracowników, jeśli działali lub powinni byli działał na podstawie cesji odpowiedniej osoby prawnej i pod jej kontrolą nad bezpiecznym prowadzeniem działalności gospodarczej (par. 2 ust. 1 art. 1068 kc). Podobne zasady dotyczą spraw o wyrządzenie szkody przez pracownika obywatela (indywidualnego przedsiębiorcę), w których odpowiedzialność ponosi obywatel, który zatrudnił osobę, która wyrządziła szkodę do pracy lub zawarł z nim umowę cywilnoprawną o świadczenie pracy.

Kodeks cywilny zawiera specjalną zasadę, zgodnie z którą spółki osobowe i spółdzielnie produkcyjne rekompensują szkody wyrządzone przez ich uczestników (członków) w trakcie ich działalności gospodarczej, przemysłowej lub innej działalności spółki osobowej lub spółdzielni (paragraf 2 artykułu 1068) .

Sprawcami szkody, a co za tym idzie podmiotami zobowiązań deliktowych, mogą być również podmioty prawa publicznego. Na przykład szkoda wyrządzona obywatelowi w wyniku nielegalnego skazania, niezgodnego z prawem ścigania, niezgodnego z prawem zastosowania kary administracyjnej w postaci aresztowania oraz w innych przypadkach określonych w ust. 1 art. 1070 Kodeksu Cywilnego w sprawach, podlega zwrotowi na koszt skarbu Federacji Rosyjskiej, a w przypadkach przewidzianych prawem na koszt skarbu podmiotu Federacji Rosyjskiej lub skarbu formacji komunalnej .

Osoby, które wspólnie wyrządziły szkodę, odpowiadają wobec pokrzywdzonego solidarnie. Jednakże na wniosek pokrzywdzonego i w jego interesie sąd ma prawo nałożyć na takie osoby odpowiedzialność współdzieloną (art. 1080 kc).

Zgodnie z art. 1081 kc osoba, która naprawiła szkodę wyrządzoną przez inną osobę zdolną, ma prawo dochodzić od niej roszczenia zwrotnego (regresu) w wysokości wypłaconego odszkodowania, chyba że ustawa stanowi inną kwotę.

Sprawca czynu niedozwolonego, który naprawił wspólnie wyrządzoną krzywdę, ma prawo żądać od każdego z pozostałych sprawców czynu niedozwolonego części odszkodowania wypłaconego poszkodowanemu w wysokości odpowiadającej stopniowi winy tego sprawcy. Jeżeli nie można ustalić stopnia winy, udziały uznaje się za równe.

Publiczne osoby prawne w przypadku naprawienia szkody wyrządzonej przez funkcjonariusza organów śledczych, dochodzenia wstępnego, prokuratury lub sądu (paragraf 1 art. 1070 Kodeksu Cywilnego) mają prawo do regresu do tej osoby, jeżeli jego wina jest ustanowiony wyrokiem sądu, który wszedł w życie.

Drugą stroną obowiązku deliktowego jest ofiara, czyli osoba, której mienie lub osoba została naruszona przez działania innej osoby. Pokrzywdzonymi (wierzycielami) w zobowiązaniach z tytułu wyrządzenia szkody mogą być wszelkie podmioty prawa cywilnego, w tym osoby prawne i publiczne osoby prawne.

W razie śmierci pokrzywdzonego osoby niepełnosprawne pozostające na jego utrzymaniu lub mające od niego alimenty do dnia jego śmierci działają jako strona obowiązku czynu niedozwolonego; dziecko zmarłego, urodzone po jego śmierci, a także inne osoby określone w ust. 1 art. 1088 BR.

W przypadku czynu niedozwolonego pokrzywdzony ma prawo żądać naprawienia wyrządzonej mu szkody, a sprawca szkody jest obowiązany spełnić ten wymóg.

Roszczenie pokrzywdzonego może zostać zaspokojone przez sprawcę krzywdy dobrowolnie. Jeżeli sprawca czynu niedozwolonego odmówi lub uniknie tego wymogu, ofiara może złożyć pozew w sądzie.

W ust. 1 art. 1064 kc ustanawia najważniejszą zasadę odpowiedzialności deliktowej – zasadę pełnego naprawienia szkody, tj. zwrot w całości. Jednocześnie prawo przewiduje pewne wyjątki od tej zasady, pozwalające na zmniejszenie lub zwiększenie kwoty odpowiedzialności sprawcy czynu niedozwolonego.

Obniżenie wysokości odszkodowania jest dopuszczalne tylko w dwóch przypadkach wyraźnie przewidzianych w art. 1083 GK. Po pierwsze, wysokość odszkodowania powinna zostać zmniejszona, jeżeli do powstania lub zwiększenia szkody przyczyniło się rażące niedbalstwo samego poszkodowanego (z uwzględnieniem stopnia winy pokrzywdzonego i sprawcy czynu niedozwolonego). Po drugie, sąd może obniżyć wysokość odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez obywatela, biorąc pod uwagę jego stan majątkowy (z wyjątkiem przypadków, gdy szkoda została wyrządzona umyślnie). Jednocześnie dopuszcza się również późniejsze obniżenie kwoty odszkodowania za szkodę, biorąc pod uwagę zmiany statusu majątkowego obywatela. Sąd może zatem, na wniosek obywatela, który wyrządził szkodę, obniżyć tę kwotę, jeżeli jego stan majątkowy z powodu inwalidztwa lub osiągnięcia wieku emerytalnego pogorszył się w stosunku do sytuacji w chwili zasądzenia odszkodowania. Zasada ta nie podlega jednak również zastosowaniu, jeżeli szkoda została spowodowana działaniem umyślnym (paragraf 4 art. 1090 Kodeksu Cywilnego).

Możliwe jest również ustanowienie ustawą lub zobowiązanie poszkodowanego do wypłaty poszkodowanym odszkodowania przewyższającego zadośćuczynienie za krzywdę (paragraf 3 ust. 1 art. 1064 Kodeksu Cywilnego). Na przykład odszkodowanie za szkodę niemajątkową, o której mowa w ust. 3 art. 1099 Kodeksu Cywilnego, odbywa się bez względu na szkodę majątkową podlegającą naprawieniu, tj. poza jego zwrot.

W zależności od pewnych okoliczności wysokość odszkodowania za szkodę może się różnić. Ofiara ma zatem prawo domagać się podwyższenia kwoty odszkodowania za szkodę wyrządzoną życiu lub zdrowiu w przypadku zmniejszenia zdolności do pracy (klauzula 1 art. 1090 Kodeksu cywilnego) lub w związku ze zwiększeniem koszty utrzymania i podwyższenie płacy minimalnej (art. 1091 kc).

Często szkoda powstaje w wyniku nie tylko działań (lub bezczynności) sprawcy, ale także zachowania samej ofiary. Z prawnego i moralnego punktu widzenia jest oczywiste, że w takich przypadkach osoba, która wyrządziła szkodę, nie powinna ponosić odpowiedzialności bez uwzględnienia winy pokrzywdzonego. Jeśli więc szkoda powstała z zamiaru pokrzywdzonego, nie podlega zadośćuczynieniu. W przypadkach, w których wystąpienie lub zwiększenie szkody było ułatwione przez rażące niedbalstwo samego pokrzywdzonego, kwota odszkodowania musi zostać zmniejszona zgodnie ze stopniem winy pokrzywdzonego i sprawcy czynu niedozwolonego (klauzula 1, paragraf 1, klauzula 2, art. 1083 Kodeksu Cywilnego). W przypadku rażącego niedbalstwa pokrzywdzonego i braku winy sprawcy czynu niedozwolonego w przypadkach, gdy jego odpowiedzialność powstaje niezależnie od winy (w szczególności, gdy szkoda jest spowodowana źródłem zwiększonego zagrożenia), wysokość odszkodowania musi zostać zmniejszona lub zadośćuczynienie za szkodę można odmówić, chyba że prawo stanowi inaczej. Jednak w obliczu tych okoliczności odmowa naprawienia szkody wyrządzonej życiu lub zdrowiu obywatela jest niedopuszczalna (paragraf 2 ust. 2 art. 1083 kodeksu cywilnego).

Prawo przewiduje dwa rodzaje rekompensat:

▪ odszkodowanie w naturze (dostarczenie rzeczy tego samego rodzaju i jakości, naprawa uszkodzonej rzeczy itp.);

▪ odszkodowania za spowodowane straty.

Przy dochodzeniu wyrządzonej szkody rozliczeniu podlega nie tylko szkoda rzeczywista, ale także utracone korzyści (art. 1082 ust. 2 art. 15 kc).

20.2. Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez władze publiczne i ich urzędników

Zgodnie z art. 53 Konstytucji każdy ma prawo do odszkodowania od państwa za szkody wyrządzone bezprawnym działaniem (lub zaniechaniem) władz publicznych lub ich funkcjonariuszy. Wraz z obywatelami prawo to mają również osoby prawne. Ustawodawstwo cywilne przewiduje również odpowiedzialność za szkody wyrządzone działaniem (bezczynnością) samorządów, a tym samym ich urzędników.

Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez ich organy lub funkcjonariuszy przy wykonywaniu funkcji władzy ponoszą podmioty prawa publicznego. Szkoda jest rekompensowana na koszt Skarbu Federacji Rosyjskiej, podmiotu Federacji Rosyjskiej lub gminy (art. 1069 kc). Z kolei skarb państwa jest reprezentowany przez zarządzające nim organy finansowe (ministerstwa, departamenty lub departamenty finansów), chyba że zgodnie z ust. 3 art. 125 kc obowiązek ten nie jest przenoszony na inny organ, osobę prawną lub obywatela (art. 1071 kc). W takim przypadku szkoda wyrządzona osobie i mieniu obywatela lub mieniu osoby prawnej (klauzula 1 art. 1064 kc) jak i krzywda wyrządzona obywatelowi (art. 151 kc) podlega odszkodowaniu.

Najważniejszym warunkiem odpowiedzialności władz publicznych i ich urzędników za wyrządzanie szkody jest bezprawność ich działań (lub zaniechanie). Współczesne ustawodawstwo rozstrzyga kwestię, na kim spoczywa ciężar dowodu przy ustalaniu legalności działań odpowiednich organów i urzędników na korzyść obywatela, stanowiąc, że w sprawach spornych organy państwowe i inne uprawnione podmioty muszą wykazać legalność ich działań.1 artykuł 249 Kodeksu postępowania cywilnego Federacji Rosyjskiej). Nielegalne mogą być nie tylko działania właściwych organów i ich urzędników, ale także ich bezczynność, tj. niewykonanie przez nich czynności, do których był zobowiązany, powodujące pokrzywdzenie obywatela lub osoby prawnej.

Prawo nie zawiera innych zastrzeżeń co do warunków odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez ww. podmioty. Wynika z tego, że należy do niego zastosować ogólne zasady odpowiedzialności deliktowej, w tym winę sprawcy czynu niedozwolonego jako warunek konieczny takiej odpowiedzialności, której istnienie jest zakładane (paragraf 2 art. 1064 Kodeksu Cywilnego).

Ustawa szczegółowo reguluje odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną bezprawnymi działaniami organów ścigania – organów śledczych, śledczych, prokuratury i sądu (art. 1070 kc). Odpowiedzialność za wyrządzenie szkody obywatelowi lub osobie prawnej przez te organy powstaje w szczególności w następujących przypadkach:

▪ bezprawne skazanie;

▪ nielegalne ściganie;

▪ nielegalne stosowanie zatrzymania lub uznania zakazu opuszczenia jako środka zapobiegawczego;

▪ nielegalne stosowanie kary administracyjnej w postaci aresztowania lub zawieszenia działalności osoby prawnej (art. 1 ust. 1070 kodeksu cywilnego).

Szkoda wyrządzona obywatelowi lub osobie prawnej w wyniku tych działań jest rekompensowana na koszt Skarbu Federacji Rosyjskiej, a w przypadkach przewidzianych prawem na koszt Skarbu Państwa podmiotu Federacji Rosyjskiej lub skarbiec formacji miejskiej. Jednocześnie podkreśla się konieczność naprawienia takiej szkody w pełnej wysokości (klauzula 1 art. 1070 kc), w tym zadośćuczynienia obywatelowi za krzywdę moralną (art. 1100 kc). Specyfiką omawianej odpowiedzialności jest to, że powstaje ona niezależnie od winy funkcjonariuszy odpowiednich organów ścigania.

Zgodnie z ust. 3 art. 1084 Kodeksu Cywilnego Federacji Rosyjskiej, podmiot Federacji Rosyjskiej lub gmina w przypadku odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez funkcjonariusza organów śledczych, dochodzenia wstępnego, prokuratury lub sądu (klauzula 1 art. 1070 kodeksu cywilnego), mają prawo do regresu do tej osoby, jeżeli jej wina zostanie stwierdzona prawomocnym wyrokiem sądu.

20.3. Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez małoletnich i niekompetentnych obywateli

Małoletni poniżej 14 roku życia nie ponoszą odpowiedzialności za wyrządzone im szkody, tj. całkowicie niezniszczalny. Zgodnie z ust. 1 art. 1073 kc odpowiedzialność za krzywdę wyrządzoną małoletniemu ponoszą jego rodzice (rodzice adopcyjni) lub opiekunowie. Osoby te ponoszą odpowiedzialność odszkodowawczą, jeżeli istnieją ogólne podstawy odpowiedzialności deliktowej. Nielegalność ich zachowania polega na złym wychowaniu dziecka, nie sprawowaniu nad nim należytego nadzoru, tj. w nienależytym wykonywaniu przez nich obowiązków powierzonych im przez prawo (art. 63, 150 kodeksu rodzinnego Federacji Rosyjskiej). Jednocześnie oboje rodzice ponoszą odpowiedzialność za krzywdę, ponieważ są oni jednakowo zobowiązani do wychowywania dzieci, niezależnie od tego, czy mieszkają z nimi, czy osobno.

Aby obarczyć odpowiedzialnością rodziców (rodziców adopcyjnych) lub opiekuna konieczne jest ustalenie istnienia związku przyczynowego między ich zachowaniem niezgodnym z prawem a krzywdą, tj. ustalić, że to z powodu złego wychowania, braku sprawowania nadzoru dziecko popełniło czyn wyrządzający szkodę. Prawo ustanawia domniemanie winy rodziców (rodziców adopcyjnych) lub opiekuna za wyrządzenie szkody dziecku w wieku poniżej 14 lat: osoby te są zwolnione z odpowiedzialności, jeśli udowodnią, że szkoda nie była ich winą (paragraf 1 artykułu 1073). Kodeksu Cywilnego). Zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem rodzice pozbawieni praw rodzicielskich nie są całkowicie zwolnieni z odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez nieletnich. Odpowiedzialność taką ponoszą w ciągu trzech lat po pozbawieniu ich praw rodzicielskich (art. 1075 kc).

Ustawa ustanawia również odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez małoletniego przebywającego w odpowiedniej placówce oświatowej, medycznej, instytucji ochrony socjalnej ludności lub innej podobnej instytucji, która z mocy prawa jest jego opiekunem (art. 35 kc Kod). Takie instytucje ponoszą odpowiedzialność za tę szkodę, chyba że udowodnią, że powstała ona nie z ich winy (par. 2 art. 1073 kc). Jeżeli małoletni wyrządził szkodę w czasie, gdy znajdował się pod nadzorem instytucji wychowawczej, wychowawczej, medycznej lub innej zobowiązanej do sprawowania nad nim nadzoru lub osoby sprawującej nadzór na podstawie umowy, ta instytucja lub osoba ponosi odpowiedzialność za szkodę , chyba że udowodni, że szkoda powstała nie z jego winy przy sprawowaniu nadzoru (§ 3 art. 1073 kc).

Małoletni, którzy ukończyli 14 lat, ponoszą samodzielnie odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę na zasadach ogólnych (§ 1 art. 1074 Kodeksu Cywilnego). W związku z tym roszczenie poszkodowanego o zadośćuczynienie za krzywdę należy przedstawić samemu małoletniemu, który musi być pozwanym w takim roszczeniu w sądzie. Jednocześnie prawo bierze pod uwagę, że małoletni w określonym wieku nie zawsze ma zarobki, dochody, majątek wystarczający do zrekompensowania wyrządzonej szkody. W związku z powyższym, w celu zapewnienia przywrócenia naruszonych interesów pokrzywdzonego w takich przypadkach, przewidziano, że szkoda musi zostać naprawiona w całości lub w brakującej części przez jego rodziców (rodziców adopcyjnych) lub opiekuna, chyba że udowodnią, że szkoda nie powstała z ich winy, tj. że prawidłowo wykonywali obowiązki rodzicielskie (§ 1 ust. 2, art. 1074 kc). Tym samym odpowiedzialność tych osób ma charakter dodatkowy (subsydiarny).

Jeżeli małoletni w wieku od 14 do 18 lat wymagający opieki przebywał w odpowiedniej placówce oświatowej, medycznej, instytucji ochrony socjalnej ludności lub innej podobnej instytucji, która z mocy prawa jest jego opiekunem (art. 35 k.c. ), instytucja ta jest zobowiązana do naprawienia szkody w całości, jeżeli nie wykaże, że szkoda powstała bez jego winy (§ 2 ust. 2 art. 1074 kc).

Zgodnie z ust. 3 art. 1074 kc obowiązek rodziców (rodziców adopcyjnych), opiekuna i właściwej instytucji do naprawienia szkody wyrządzonej przez małoletnich w wieku od 14 do 18 lat wygasa w przypadku wystąpienia następujących okoliczności:

▪ osoba wyrządzająca szkodę osiągnęła pełnoletność;

▪ gdy osoba ta przed osiągnięciem pełnoletności posiada dochody lub majątek wystarczający do naprawienia szkody;

▪ nabycie przez małoletniego pełnej zdolności do czynności prawnych (w związku z zawarciem małżeństwa lub emancypacją).

Obywatel uznany przez sąd za ubezwłasnowolnionego z przyczyn przewidzianych w art. 29 kc jest całkowicie niedyktatorski. Szkodę wyrządzoną przez takiego obywatela rekompensuje jego opiekun lub organizacja zobowiązana do sprawowania nad nim nadzoru. Podmioty te są zwolnione z odpowiedzialności, jeżeli udowodnią, że szkoda nie powstała z ich winy, tj. że sprawowali należyty nadzór nad uznaną niekompetentną osobą cierpiącą na zaburzenia psychiczne (paragraf 1 artykułu 1076 Kodeksu Cywilnego). Jeżeli opiekun zmarł lub nie ma wystarczających środków na naprawienie szkody wyrządzonej życiu lub zdrowiu pokrzywdzonego, a sam sprawca czynu niedozwolonego takie środki posiada, sąd, uwzględniając stan majątkowy pokrzywdzonego i sprawcy czynu niedozwolonego, jak również w innych okolicznościach, ma prawo decydować o naprawieniu szkody w całości lub w części na rachunek samego sprawcy czynu niedozwolonego (klauzula 3 art. 1076 Kodeksu Cywilnego).

Należy zauważyć, że obywatel ograniczony w zdolności do czynności prawnych z powodu nadużywania alkoholu lub środków odurzających zachowuje w pełni zdolność do popełnienia czynu zabronionego i w związku z tym musi zadośćuczynić za wyrządzoną mu krzywdę (art. 1077 kc).

Zdolny obywatel lub małoletni w wieku od 14 do 18 lat, który w takim stanie wyrządził szkodę, nie mogąc zrozumieć sensu swoich działań lub kontrolować ich, nie odpowiada za wyrządzoną mu szkodę (paragraf 1 ust. 1, art. 1078 Kodeksu Cywilnego). Dotyczy to takich przypadków, w których dana osoba ma tymczasową niezdolność do uświadomienia sobie swoich działań lub zarządzania nimi, spowodowaną przez pewne nieoczekiwane czynniki (silne podniecenie emocjonalne, krótkotrwałe zaostrzenie choroby itp.). Jeżeli szkoda została wyrządzona przez osobę, która z powodu uporczywego zaburzenia psychicznego nie mogła zrozumieć sensu swoich działań lub nimi kierować, obowiązek jej naprawienia sąd może nałożyć na jej pełnosprawnego małżonka, rodziców, pełnoletnie dzieci zamieszkanie razem z tą osobą, która wiedziała o takim zaburzeniu psychicznym sprawcy czynu niedozwolonego, ale nie podnosiła kwestii uznania go za ubezwłasnowolnionego (par. 3 art. 1078 kc).

Norma ust. 2 art. 1078 kc, zgodnie z którym zasada zwolnienia od odpowiedzialności za wyrządzanie szkody nie ma zastosowania w przypadkach, gdy sprawca czynu niedozwolonego sam doprowadził się do stanu, w którym nie mógł zrozumieć sensu swoich działań ani nad nimi zapanować, pijąc alkohol , narkotyki lub w inny sposób .

Obowiązek naprawienia szkody (w całości lub w części) może zostać przeniesiony na osobę, która w takim stanie wyrządziła szkodę, jeżeli szkoda została wyrządzona życiu lub zdrowiu pokrzywdzonego. Jednocześnie sąd bierze pod uwagę stan majątkowy pokrzywdzonego i sprawcy czynu niedozwolonego, a także inne okoliczności (paragraf 2 ust. 1 art. 1078 Kodeksu Cywilnego).

20.4. Odpowiedzialność za szkody spowodowane źródłem zwiększonego zagrożenia

Zgodnie z art. 1079 kodeksu cywilnego, osoby prawne i obywatele, których działalność wiąże się ze zwiększonym zagrożeniem dla innych (korzystanie z pojazdów, mechanizmów, energia elektryczna wysokiego napięcia, energia atomowa, materiały wybuchowe, silne trucizny itp.; budowa i inne powiązane działania itp. .), są obowiązani do naprawienia szkody wyrządzonej przez źródło zwiększonego niebezpieczeństwa, chyba że udowodnią, że szkoda powstała wskutek siły wyższej lub umyślności pokrzywdzonego.

Kwestia pojęcia źródła zwiększonego zagrożenia jest kontrowersyjna. W szczególności, zarówno w nauce prawa cywilnego, jak i w praktyce sądowej, za to źródło uważa się działania stwarzające zwiększone zagrożenie dla innych lub przedmioty świata materialnego, które takie zagrożenie stwarzają. W sztuce. 1079 kc ustawodawca podaje jedynie przybliżoną listę czynności, które stwarzają zwiększone zagrożenie dla innych. Ze względu na różnorodność tego typu działań oraz nieustanny rozwój nauki i techniki, powiększanie ich liczby, lista ta nie może być wyczerpująca. Podmiotem odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez źródło zwiększonego zagrożenia są właściciele takiego źródła.

Przez właściciela źródła zwiększonego zagrożenia rozumie się osobę prawną lub obywatela, która posiada źródło zwiększonego zagrożenia na podstawie prawa własności, prawa zarządzania gospodarczego lub prawa zarządzania operacyjnego lub na innej podstawie prawnej ( w sprawie prawa najmu, przez pełnomocnika do kierowania pojazdem, na mocy zarządzenia właściwego organu o przeniesieniu na niego źródła zwiększonego zagrożenia itp.) (paragraf 2 ust. 1, art. 1079 Kodeksu Cywilnego).

Z tej definicji wynikają dwa ważne wnioski. Po pierwsze, zgodnie z obowiązującym prawem, nie tylko jego właściciel, ale także każdy inny właściciel tytułu jest uznawany za właściciela źródła zwiększonego zagrożenia. Po drugie, osoba, która bezpośrednio nim zarządza na mocy stosunków pracy z właścicielem tego źródła (kierowca, kierowca, operator itp.) nie jest uznawana za właściciela źródła zwiększonego zagrożenia i nie ponosi odpowiedzialności za krzywdę poszkodowanego .

Co do zasady osoby, które wspólnie wyrządziły szkodę, odpowiadają wobec pokrzywdzonego solidarnie (ust. 1 art. 1080 kc). W związku z tym właściciele źródeł zwiększonego zagrożenia ponoszą solidarną odpowiedzialność za szkody wyrządzone w wyniku interakcji tych źródeł (zderzenia pojazdów itp.) ze stronami trzecimi, z przyczyn przewidzianych w ust. 1 art. 1079 Kodeksu Cywilnego (paragraf 1 ust. 3 art. 1079 Kodeksu Cywilnego).

Specyfiką odpowiedzialności za wyrządzenie szkody przez źródło zwiększonego niebezpieczeństwa jest to, że odpowiedzialność ta powstaje niezależnie od winy właściciela takiego źródła. Od tej reguły istnieje wyjątek. Wyraża się to w ust. 2 s. 3 art. 1079 kc, zgodnie z którym szkoda wyrządzona w wyniku oddziaływania źródeł zwiększonego zagrożenia dla ich właścicieli jest rekompensowana na zasadach ogólnych (art. 1064 kc), tj. rozważenie winy każdego z nich.

Podstawą zwolnienia z odpowiedzialności właściciela źródła zwiększonego zagrożenia są:

1) siła wyższa;

2) zamiar ofiary;

3) rażącego niedbalstwa pokrzywdzonego;

5) bezprawne przejęcie przez osobę trzecią źródła zwiększonego zagrożenia (art. 1 ust. 1079 k.c.).

Rażące niedbalstwo samego poszkodowanego może być podstawą zarówno częściowego, jak i całkowitego zwolnienia od odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez źródło zwiększonego zagrożenia. Jeżeli rażące niedbalstwo pokrzywdzonego przyczyniło się do powstania lub wzrostu szkody, to w zależności od stopnia winy pokrzywdzonego i sprawcy czynu niedozwolonego właściciel źródła zwiększonego niebezpieczeństwa podlega częściowemu zwolnieniu od odpowiedzialności (ust. 1, ust. 2 art. 1083 Kodeksu Cywilnego). W przypadku braku winy sprawcy czynu niedozwolonego rażące niedbalstwo poszkodowanego może służyć jako podstawa zarówno do częściowego, jak i całkowitego zwolnienia właściciela ze źródła zwiększonego zagrożenia od odpowiedzialności. Jednak rażące niedbalstwo poszkodowanego nie może stanowić podstawy do całkowitego wyłączenia od odpowiedzialności właściciela źródła zwiększonego zagrożenia, jeżeli wyrządzono szkodę życiu lub zdrowiu obywatela (paragraf 2 ust. 2 art. 1079). Kodeksu Cywilnego).

Wina pokrzywdzonego poszkodowanego przez źródło zwiększonego zagrożenia nie jest uwzględniana przy odszkodowaniu za dodatkowe wydatki (klauzula 1, art. 1085 kc), przy odszkodowaniu za krzywdę w związku ze śmiercią żywiciela rodziny (art. 1089 kc), a także w przypadku zwrotu kosztów pochówku (art. 1094 kc) XNUMX GK).

Sąd może obniżyć wysokość odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez obywatela-właściciela źródła zwiększonego zagrożenia, biorąc pod uwagę jego stan majątkowy, z wyjątkiem przypadków, gdy szkoda została spowodowana umyślnym działaniem (paragraf 1 artykułu 1079, ust. 3 art. 1083 Kodeksu Cywilnego).

Zgodnie z ust. 2 art. 1079 kc właściciel źródła zwiększonego niebezpieczeństwa nie ponosi odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez to źródło, jeżeli udowodni, że źródło opuściło jego posiadanie na skutek bezprawnych działań osób trzecich. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez źródło zwiększonego zagrożenia w takich przypadkach ponoszą osoby, które bezprawnie weszły w posiadanie źródła. Jeżeli właściciel źródła zwiększonego zagrożenia jest winny bezprawnego usunięcia tego źródła z jego posiadania (na przykład w przypadku niedostatecznej ochrony, pozostawienia kluczyków w stacyjce samochodu itp.), odpowiedzialność może zostać przypisana zarówno właścicielowi oraz osobie, która bezprawnie weszła w posiadanie źródła zwiększonego zagrożenia, w zależności od stopnia ich winy.

20.5. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną życiu lub zdrowiu obywatela

Szkoda wyrządzona życiu lub zdrowiu obywatela wyraża się śmiercią osoby lub uszczerbkiem na jej zdrowiu (okaleczenie, inny uraz, choroba). Taka szkoda we wszystkich przypadkach nie może być zrekompensowana w naturze ani pieniężna. Jednak gdy jest to spowodowane, ofiara zwykle ponosi straty majątkowe, ponieważ jest czasowo lub na stałe pozbawiona możliwości otrzymywania swoich dotychczasowych zarobków lub innych dochodów, jest zmuszona ponosić dodatkowe wydatki na leczenie itp. W przypadku śmierci obywatela straty takie mogą ponieść osoby mu bliskie, które w rezultacie są pozbawione źródła utrzymania lub dochodu. Takie straty ofiary lub osób jej bliskich podlegają zadośćuczynieniu przez sprawców czynu niedozwolonego w ramach zobowiązań deliktowych. Na tej podstawie pokrzywdzony otrzymuje ponadto zadośćuczynienie za wyrządzoną szkodę moralną, zatem wyrządzenie szkody na życiu lub zdrowiu jest z mocy prawa jedną z podstaw powstania obowiązku czynu niedozwolonego.

Szkoda wyrządzona życiu lub zdrowiu obywatela podlega odszkodowaniu w ramach zobowiązań pozaumownych oraz w przypadkach, gdy jest wynikiem nienależytego wykonania umowy (prawo cywilne, praca) lub wykonania zobowiązań umownych to nie jest związane z jego naruszeniem. Zgodnie z art. 1084 k.c. szkoda wyrządzona życiu lub zdrowiu obywatela przy wykonywaniu zobowiązań umownych, a także przy wykonywaniu obowiązków służby wojskowej, policyjnej i innych właściwych obowiązków jest rekompensowana według ogólnych zasad odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną życiu lub zdrowiu, chyba że prawo lub umowa przewiduje wyższy poziom odpowiedzialności.

Pracownikom ubezpieczonym zgodnie z przepisami o ubezpieczeniu społecznym przysługuje odszkodowanie za doznaną krzywdę zgodnie z normami rozdz. 59 Kodeksu Cywilnego w części przekraczającej przepis o ubezpieczeniu.

W związku z wyrządzeniem szkody lub innego uszczerbku na zdrowiu obywatela, odszkodowanie jest uzależnione przede wszystkim od utraty zarobków lub innych dochodów, które ofiara miała lub mogła na pewno mieć przed uszczerbkiem na zdrowiu (paragraf 1 art. 1085 Kodeksu Cywilnego). Kod). Przy ustalaniu wysokości odszkodowania można wziąć pod uwagę zarobki lub inne dochody, które poszkodowany mógł mieć po spowodowaniu uszczerbku na zdrowiu.

Specyfika obecnego ustawodawstwa polega na tym, że zarobki lub dochody utracone przez ofiarę nie mogą być pomniejszone o kwotę emerytur, zasiłków i innych płatności przypisanych mu w związku z urazem lub innym uszczerbkiem na zdrowiu, które nie powinny być zaliczane do odszkodowania za krzywdę. Zarobki lub dochody uzyskane przez ofiarę po uszczerbku na zdrowiu (klauzula 2 artykułu 1085 Kodeksu Cywilnego) nie są wliczane do rachunku tego odszkodowania. Tym samym w chwili obecnej znacznie wzrosły gwarancje ochrony interesów majątkowych osób, których zdrowie zostało pokrzywdzone. Poza tym wielkość i wysokość odszkodowania należnego poszkodowanemu może zostać zwiększona na mocy prawa lub umowy (poz. 3 poz. 1083 GK).

Wysokość odszkodowania za utracone zarobki (dochody) osoby poszkodowanej ustala się jako procent jego przeciętnego miesięcznego zarobku (dochodu) przed urazem lub innym uszczerbkiem na zdrowiu lub do czasu utraty zdolności do pracy, odpowiadający stopniowi utraty zdolności zawodowej do pracy pokrzywdzonego, aw przypadku braku zdolności zawodowej do pracy – stopień utraty ogólnej zdolności do pracy (ust. 1 art. 1086 kc).

Zgodnie z ust. 2 art. 1086 kc do składu utraconych zarobków (dochodów) pokrzywdzonego wchodzą wszystkie rodzaje wynagrodzenia za jego pracę z tytułu umów o pracę i umów cywilnoprawnych, zarówno w miejscu wykonywania podstawowego, jak i w niepełnym wymiarze czasu pracy, podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym . Dochody z działalności gospodarczej, a także tantiemy zaliczane są do utraconych zarobków, natomiast dochody z działalności gospodarczej uwzględniane są na podstawie danych z inspekcji podatkowej. Wszystkie rodzaje zarobków (dochodów) są uwzględniane w kwotach naliczonych przed opodatkowaniem.

Średnie miesięczne zarobki (dochody) poszkodowanego oblicza się, dzieląc całkowitą kwotę jego zarobków (dochodów) za 12 miesięcy pracy poprzedzających uszczerbek na zdrowiu przez 12. łączną kwotę zarobków (dochodów) dla faktycznie przepracowanej liczby miesięcy poprzedzających uszczerbek na zdrowiu, o liczbę tych miesięcy.

W przypadku, gdy poszkodowany nie pracował w momencie wypadku, zarobki przed zwolnieniem lub zwykłą wysokość wynagrodzenia pracownika o jego kwalifikacjach w danej miejscowości, ale w obu przypadkach nie mniej niż pięciokrotność płacy minimalnej ( 4 art. 1086 Kodeksu Cywilnego) są brane pod uwagę na jego wniosek.

W wyniku urazu lub innego uszczerbku na zdrowiu poszkodowany może doznać jedynie krótkotrwałego rozstroju zdrowia, w którym musi otrzymać rekompensatę utraconych zarobków lub innych dochodów przez cały okres choroby. Jednak skutkiem wyrządzenia uszczerbku na zdrowiu poszkodowanego może być trwała lub nieodwracalna utrata jego zdolności do pracy. W takim przypadku w celu ustalenia wysokości szkody do naprawienia konieczne jest ustalenie stopnia utraty zdolności do pracy zawodowej, tj. stopień obniżenia zdolności poszkodowanego do wykonywanej przez niego wcześniej pracy zgodnie z jego specjalizacją i kwalifikacjami.

Stopień utraty zdolności do pracy zawodowej (w procentach) określają instytucje Państwowej Służby Ekspertyz Medycznych i Społecznych, które są częścią struktury organów ochrony socjalnej ludności (jest to bezpośrednio określane przez lekarzy komisje ekspertów społecznych - MSEK). W zależności od stopnia utraty wskazanej zdolności do pracy ustalonego badaniem poszkodowany jest uznawany za osobę niepełnosprawną jednej z trzech grup.

Jeżeli poszkodowany nie posiada zdolności zawodowej do pracy, bierze się pod uwagę stopień utraty jego ogólnej zdolności do pracy, tj. umiejętność wykonywania prac niewykwalifikowanych, niewymagających specjalnej wiedzy i umiejętności. Jest instalowany w ten sam sposób.

Uwzględnia się również rażące niedbalstwo samego poszkodowanego, które przyczyniło się do powstania lub wzrostu szkody (art. 1083 kc). W takim przypadku wysokość odszkodowania jest zmniejszana proporcjonalnie do stopnia winy ofiary.

W przypadku uszczerbku na zdrowiu małoletniego (poniżej 14 roku życia), który nie miał zarobków lub dochodów, sprawca czynu niedozwolonego zwraca tylko dodatkowe wydatki spowodowane uszczerbkiem na zdrowiu i uszczerbkiem na zdrowiu. Po osiągnięciu przez małoletniego pokrzywdzonego 14 roku życia, a także przy wyrządzeniu krzywdy małoletniemu w wieku od 14 do 18 lat, który nie ma zarobków (dochodów), sprawca czynu niedozwolonego jest również zobowiązany do naprawienia szkody związanej z utratą lub zmniejszeniem zdolności do pracy, w oparciu o pięciokrotność płacy minimalnej. Jeżeli w chwili uszczerbku na zdrowiu małoletni miał zarobki, wówczas odszkodowanie jest wypłacane na podstawie wysokości tego zarobku, nie mniej jednak niż pięciokrotność płacy minimalnej. Po rozpoczęciu działalności zawodowej małoletni, którego stan zdrowia był wcześniej uszczerbek na zdrowiu, ma prawo żądać podwyższenia odszkodowania za krzywdę na podstawie otrzymywanych zarobków, nie mniej jednak niż wysokość wynagrodzenia ustalonego dla jego stanowiska, albo zarobki pracownika o takich samych kwalifikacjach w jego miejscu pracy (art. 1087 GK).

W przypadku uszczerbku na zdrowiu obywatela, wraz z utraconymi zarobkami (dochodami), odszkodowaniu podlegają również dodatkowe wydatki poniesione z powodu uszczerbku na zdrowiu, w tym:

▪ na leczenie i zakup leków;

▪ dodatkowa żywność;

▪ protetyka;

▪ opieka zewnętrzna;

▪ leczenie uzdrowiskowe;

▪ zakup pojazdów specjalnych;

▪ przygotowanie do innego zawodu.

Wszystkie te dodatkowe wydatki są zwracane pokrzywdzonemu, jeśli zostanie stwierdzone, że potrzebuje on odpowiednich rodzajów pomocy i opieki i nie jest uprawniony do ich bezpłatnego otrzymywania (paragraf 1 artykułu 1085 Kodeksu Cywilnego). Potrzeba taka musi być potwierdzona zakończeniem badania lekarskiego i socjalnego, a w przypadkach kontrowersyjnych może ją ustalić sąd. Przy ustalaniu wysokości odszkodowania za dodatkowe wydatki nie bierze się pod uwagę winy poszkodowanego w zaistnieniu lub zwiększeniu szkody (paragraf 3 ust. 2 art. 1083 kodeksu cywilnego).

Ponadto pokrzywdzony ma prawo żądać odszkodowania pieniężnego za doznaną krzywdę moralną, przewyższającego zadośćuczynienie za wyrządzone mu szkody majątkowe (art. 151 ust. 3 art. 1099 kodeksu cywilnego).

Prawo zawiera specjalne przepisy dotyczące odszkodowania za szkody spowodowane śmiercią żywiciela rodziny. Zgodnie z tymi zasadami, w przypadku śmierci ofiary, która była żywicielem rodziny, następującemu przysługuje zadośćuczynienie za krzywdę (paragraf 1 artykułu 1088 Kodeksu Cywilnego):

1) osoby niepełnosprawne pozostające na utrzymaniu zmarłego lub mające od niego prawo do alimentów do dnia jego śmierci (małoletnie dzieci, mężczyźni powyżej 60. roku życia i kobiety powyżej 55. roku życia, osoby niepełnosprawne);

2) dziecko zmarłego urodzone po jego śmierci;

3) jednego z rodziców, małżonka lub innego członka rodziny pokrzywdzonego, który nie pracuje i zajmuje się opieką nad małoletnimi (poniżej 14 roku życia) pozostającymi na utrzymaniu zmarłego lub wymagającymi zewnętrznej opieki nad dziećmi, wnukami, bracia, siostry (bez względu na wiek). W takim przypadku w przypadku niepełnosprawności spowodowanej wiekiem lub stanem zdrowia w okresie sprawowania opieki przez wskazaną osobę, ta ostatnia zachowuje prawo do odszkodowania za doznaną krzywdę po zakończeniu opieki;

4) osoby pozostające na utrzymaniu zmarłego, które stały się niepełnosprawne w ciągu pięciu lat po jego śmierci.

Szkoda spowodowana śmiercią żywiciela rodziny jest kompensowana w terminach przewidzianych w ust. 2 art. 1088 kc (dla małoletnich - do 18 roku życia; dla studentów studiów stacjonarnych - do ukończenia studiów, ale nie więcej niż 23 lata; dla kobiet powyżej 55 roku życia i mężczyzn powyżej 60 roku życia - na całe życie; dla osób niepełnosprawnych - w okresie okres niepełnosprawności itp. d.).

Osoby uprawnione do odszkodowania za szkodę w związku ze śmiercią żywiciela rodziny otrzymują zadośćuczynienie za szkodę w wysokości udziału w zarobkach (dochodach) zmarłego, które otrzymali lub mieli prawo otrzymać na swoje utrzymanie za jego życia (pomniejszony o udział przypadający na samego zmarłego). Przy obliczaniu tego udziału uwzględnia się udziały wszystkich osób, w tym osób pełnosprawnych, które pozostawały na jej utrzymaniu, a także osób, które choć nie były od niej na utrzymaniu, były uprawnione do otrzymywania od niej alimentów . Jednocześnie kwota odszkodowania nie obejmuje emerytur przyznanych osobom uprawnionym zarówno przed, jak i po śmierci żywiciela rodziny, a także otrzymywanych przez nich zarobków, stypendiów i innych dochodów (klauzula 2 art. 1089 Kodeksu Cywilnego). Kod). Rozliczeniu nie podlega również wina pokrzywdzonego spowodowania jego śmierci. Jednocześnie dozwolone jest podwyższenie określonej kwoty odszkodowania z mocy prawa lub umowy.

Średnie zarobki lub inne dochody ofiary ustala się według takich samych zasad, jak w przypadku uszczerbku na zdrowiu obywatela. Jednak skład dochodu zmarłego w tym przypadku obejmuje emeryturę, utrzymanie życia i inne podobne płatności otrzymane przez niego w ciągu jego życia (paragraf 1 artykułu 1089 Kodeksu cywilnego).

Wysokość odszkodowania może zostać zwiększona na mocy prawa lub umowy (paragraf 3 artykułu 1089 Kodeksu Cywilnego). Ponadto osobom pozostającym na utrzymaniu przysługuje odszkodowanie za szkodę niemajątkową przewyższającą ustaloną kwotę odszkodowania za poniesione przez nich szkody majątkowe.

Osoby odpowiedzialne za szkodę wyrządzoną śmiercią poszkodowanego zobowiązane są do zwrotu niezbędnych kosztów pochówku osobie, która te wydatki poniosła. Zasiłek pogrzebowy otrzymywany przez obywateli, którzy ponieśli te wydatki, nie jest bezpośrednio zaliczany na poczet zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (art. 1094 kc), jest jednak uwzględniany przy ustalaniu składu i wysokości tych niezbędnych wydatków, które należało ponieść na koszt osoby, która je faktycznie poniosła. W tym przypadku wina poszkodowanego również nie podlega rozliczeniu.

Odszkodowanie za szkody spowodowane zmniejszeniem zdolności do pracy lub śmiercią ofiary jest z reguły dokonywane w formie okresowych, miesięcznych płatności. Jeżeli istnieją ważne powody, sąd, biorąc pod uwagę możliwości sprawcy czynu niedozwolonego, może, na wniosek obywatela uprawnionego do odszkodowania za doznaną krzywdę, zasądzić mu należne świadczenia w ryczałcie, nie dłuższym jednak niż trzy lata (ust. 1 art. 1092 Kodeksu Cywilnego).

Dodatkowe koszty są zwracane poprzez wystawienie płatności ryczałtowych i takie płatności mogą być powtarzane. Istnieje możliwość zwrotu takich wydatków na przyszłość (paragraf 2 art. 1092 kodeksu cywilnego). Kwoty za szkody niemajątkowe i koszty pogrzebu są wypłacane jednorazowo.

Ustawa (klauzule 1 i 2 art. 1090 kodeksu cywilnego) przewiduje możliwość odpowiedniej zmiany wysokości odszkodowania za uszczerbek na zdrowiu, w przypadkach, gdy zdolność do pracy poszkodowanego zmniejszyła się lub wzrosła w porównaniu z tym które posiadał w momencie przyznania odszkodowania za szkodę. Podobny wpływ na wysokość odszkodowania za tę szkodę może mieć zmiana stanu majątkowego obywatela, który wyrządził szkodę (klauzule 3, 4 art. 1090 kc).

Kwoty odszkodowań wypłacane poszkodowanemu lub osobom pozostającym na jego utrzymaniu podlegają waloryzacji w przypadku wzrostu kosztów utrzymania lub proporcjonalnej podwyżki w związku ze wzrostem płacy minimalnej (art. 1091 kc).

Kwotę renty rodzinnej wypłaconej określonym osobom na utrzymaniu można również zmienić poprzez ponowne obliczenie w następujących przypadkach:

▪ narodziny dziecka po śmierci żywiciela rodziny;

▪ wyznaczenie lub zaprzestanie wypłaty odszkodowania osobom opiekującym się dziećmi, wnukami, braćmi i siostrami zmarłego żywiciela rodziny (art. 3 ust. 1089 kc).

W przypadku likwidacji osoby prawnej uznanej w ustalony sposób za szkodę wyrządzoną życiu lub zdrowiu, odpowiednie płatności muszą być kapitalizowane (tj. oddzielone w łącznej kwocie przez cały okres przewidywanych płatności) w celu przeniesienia do organizacji, która jest zobowiązana do dokonywania płatności na rzecz ofiary w przyszłości na zasadach określonych w ustawie szczególnej lub innych aktach prawnych (paragraf 2 art. 1093 Kodeksu Cywilnego).

Roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej życiu lub zdrowiu obywateli nie podlegają przedawnieniu. Jednakże roszczenia zgłoszone po upływie trzech lat od momentu powstania prawa do odszkodowania za taką szkodę będą zaspokajane nie dłużej niż przez trzy lata poprzedzające zgłoszenie roszczenia.

Obecny Kodeks Cywilny w szczególny sposób podkreśla zasady odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną wskutek uchybień w towarach, pracy lub usługach na rzecz życia, zdrowia lub majątku obywateli lub majątku osób prawnych (§ 3 rozdz. 59).

Temat 21. ZOBOWIĄZANIA Z TYTUŁU WZBOGACANIA SPŁUKIWANIA

Zgodnie z ust. 1 art. 1102 kc, osoba, która bez podstaw ustawowych, innych czynności prawnych lub transakcji nabyła lub uratowała mienie (nabywcę) kosztem innej osoby (pokrzywdzonego), jest zobowiązana do jej zwrotu mienie niesłusznie nabyte lub uratowane, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w art. 1109 GK.

Zobowiązania z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia się tradycyjnie nazywane są warunkowymi (z łac. condictio – otrzymywanie). Podmiotami takich zobowiązań są nabywca (dłużnik) i pokrzywdzony (wierzyciel). Mogą to być zarówno obywatele, jak i osoby prawne.

Podstawą powstania obowiązku bezpodstawnego wzbogacenia są następujące okoliczności:

1) jedna osoba nabywa lub oszczędza mienie na koszt innej osoby;

2) nabycie lub przechowanie mienia bez podstaw przewidzianych przepisami prawa, innymi aktami prawnymi lub transakcją.

Nabycie nieruchomości w rozpatrywanym przypadku stanowi przyrost ilościowy majątku lub zwiększenie jego wartości bez ponoszenia odpowiednich kosztów przez nabywcę.

Oszczędzanie majątku oznacza, że ​​dana osoba powinna była wydać swoje środki, ale nie wydała ich ani z powodu wydatków innej osoby, ani w wyniku niewypłacenia należnego wynagrodzenia innej osobie.

Nieuzasadnione pozyskiwanie lub oszczędzanie może wynikać z działań i zdarzeń.

Działania prowadzące do nieuzasadnionego nabycia (oszczędzania) mienia są zróżnicowane. Mogą to być działania samej ofiary (na przykład wielokrotne wypełnianie spełnionego obowiązku); działania osób trzecich (np. błędne wydanie rzeczy, która znajdowała się w magazynie, nie komornikowi, lecz innej osobie), działania nabywcy majątku (np. kradzież przez niego cudzych rzeczy, definiowana przez rodzajowe cechy). Powództwa powodujące powstanie zobowiązań z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia mogą być zgodne z prawem lub nie.

W niektórych przypadkach podstawą powstania zobowiązań z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia mogą być również zdarzenia (np. przeniesienie majątku należącego do właściciela domku letniskowego na posesję sąsiada w wyniku powodzi).

Aby obowiązek wynikał z bezpodstawnego wzbogacenia, konieczne jest również, aby mienie zostało bezpodstawnie nabyte lub uratowane. Nabycie lub zaoszczędzenie, które nie jest oparte na przepisach prawa, innej czynności prawnej lub transakcji, uważa się za nieuzasadnione.

Nabycie (zaoszczędzenie) mienia uznaje się za bezpodstawne, jeżeli jego podstawa prawna zniknęła później (np. w związku z cofnięciem wykonania uchylonego lub zmienionego orzeczenia sądu, uznanie testamentu za nieważny).

Bezpodstawne wzbogacenie jednej osoby kosztem drugiej, niezależnie od formy, w jakiej ono nastąpiło, rodzi między nabywcą a pokrzywdzonym obowiązek naprawienia pokrzywdzonego poniesionych przez niego strat majątkowych.

Zgodnie z art. 1104 kc mienie stanowiące bezpodstawne wzbogacenie nabywcy powinno zostać zwrócone pokrzywdzonemu w naturze. Jeżeli nie można zwrócić w naturze niesłusznie otrzymanego lub uratowanego mienia, nabywca musi zrekompensować poszkodowanemu rzeczywistą wartość tego mienia w momencie jego nabycia, a także straty spowodowane późniejszą zmianą wartości tego mienia. nieruchomości, jeżeli nabywca nie skompensował jej wartości niezwłocznie po tym, jak dowiedział się o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Osoba, która bezpodstawnie czasowo korzystała czasowo z cudzego mienia bez zamiaru jego nabycia (na przykład z cudzego mienia służbowego do celów osobistych) lub z cudzych usług musi zrekompensować pokrzywdzonemu to, co uratowała w wyniku takiego wykorzystania, za cenę, istniał w chwili zakończenia używania oraz w miejscu, w którym miało ono miejsce (art. 1105 kc).

Normy dotyczące bezpodstawnego wzbogacenia stosuje się tylko wtedy, gdy nabywca posiada rzeczy, które określają cechy rodzajowe. W odniesieniu do indywidualnie określonych rzeczy należy stosować przepisy o odzyskaniu mienia z cudzego nielegalnego posiadania (art. 301 - 303, 305 kc). W takich przypadkach należy przedstawić roszczenie nie warunkowe, lecz windykacyjne.

W zobowiązaniach z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia nabywca ma również obowiązek zrekompensowania pokrzywdzonemu utraconego dochodu. Odsetki od kwoty bezpodstawnego wzbogacenia pieniężnego podlegają naliczaniu odsetek z tytułu wykorzystania cudzych środków (art. 395 kc) od chwili, gdy nabywca dowiedział się lub powinien był wiedzieć o bezzasadności przyjmowania lub oszczędzania pieniędzy ( art. 1107 Kodeksu Cywilnego).

Zgodnie z art. 1109 kc nie podlegają zwrotowi jako bezpodstawne wzbogacenie:

▪ majątek przekazany w celu wykonania zobowiązania przed terminem wymagalności, chyba że obowiązek stanowi inaczej;

▪ majątek przekazany w celu wykonania zobowiązania po upływie terminu przedawnienia;

▪ płace i świadczenia z ich tytułu, emerytury, zasiłki, stypendia, odszkodowania za szkody wyrządzone na życiu lub zdrowiu, alimenty i inne sumy pieniężne przekazywane obywatelowi jako środek utrzymania, pod warunkiem braku nieuczciwości z jego strony i błędu księgowego;

▪ kwoty pieniężne i inne mienie przekazane w ramach wykonania nieistniejącego zobowiązania, jeżeli nabywca wykaże, że osoba żądająca zwrotu mienia wiedziała o braku zobowiązania lub przekazała nieruchomość na cele charytatywne.

II. PRAWO DZIEDZICZENIA

Temat 22. INSTYTUT PRAWA SPRZEDAWCZEGO

22.1. Ogólne postanowienia dotyczące dziedziczenia

Przez dziedziczenie rozumie się przeniesienie majątku oraz niektórych osobistych praw i obowiązków niemajątkowych zmarłego obywatela (spadkodawcy) na inne osoby (spadkobierców) w sposób określony w ustawie.

Z chwilą dziedziczenia majątek zmarłego przechodzi na inne osoby w kolejności sukcesji powszechnej. Oznacza to, po pierwsze, że majątek przechodzi w całości w niezmienionej postaci, a po drugie, że przechodzi jednocześnie na spadkobierców (§ 1 art. 1110 kodeksu cywilnego). W związku z tym w porządku dziedziczenia nie można przyjąć niektórych praw, a odmówić innym. Dlatego uważa się, że spadkobierca, który przyjął jakieś odrębne prawo, automatycznie przyjął wszystkie inne prawa zmarłego, znane i mu nieznane.

Konieczne jest rozróżnienie między prawem dziedziczenia w sensie przedmiotowym i podmiotowym. W sensie obiektywnym jest to zbiór zasad regulujących stosunki dotyczące przeniesienia praw i obowiązków zmarłego obywatela na inne osoby. To właśnie w tym charakterze prawo spadkowe działa jako instytucja prawna będąca częścią prawa cywilnego. W sensie podmiotowym prawo do dziedziczenia oznacza prawo osoby do powołania do dziedziczenia, a także jej uprawnienia po przyjęciu spadku.

Zgodnie z art. 1112 kc do składu spadku wchodzą rzeczy należące do spadkodawcy w dniu otwarcia spadku, inne mienie, w tym prawa i obowiązki majątkowe.

W okresie dziedziczenia na spadkobierców przechodzą nie tylko prawa, ale także obowiązki spadkodawcy, a w konsekwencji jego długi. Spadkobierca, który przyjął spadek, ponosi jednak ograniczoną odpowiedzialność za długi spadkodawcy: odpowiada on tylko do wartości przekazanego mu majątku spadkowego (paragraf 2 ust. 1 art. 1175 Kodeksu Cywilnego).

Otwarcie spadku to powstanie dziedzicznego stosunku prawnego. Fakty prawne, czyli przesłanki prowadzące do otwarcia spadku, to śmierć obywatela oraz stwierdzenie przez sąd jego zgonu (art. 1113 kc). Otwarcie spadku następuje zawsze w określonym czasie i miejscu, co ma bardzo istotne znaczenie prawne.

Momentem otwarcia spadku jest dzień śmierci spadkodawcy, a przy uznaniu go za zmarłego dzień uprawomocnienia się postanowienia sądu o uznaniu tego obywatela za zmarłego. W przypadku, gdy zgodnie z ust. 3 art. 45 Kodeksu Cywilnego za dzień śmierci obywatela uznaje się dzień jego domniemanej śmierci, momentem otwarcia spadku jest dzień śmierci wskazany w orzeczeniu sądu (paragraf 1 art. 1114 Kodeksu Cywilnego) . Dla celów dziedziczenia dziedzicznego uważa się, że obywatele, którzy umierają tego samego dnia, zmarli w tym samym czasie i nie dziedziczą po sobie. Jednocześnie spadkobiercy każdego z nich są powołani do dziedziczenia (§ 2 art. 1113 kodeksu cywilnego).

Miejscem otwarcia spadku jest ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy, ustalone zgodnie z przepisami art. 20 GK. Jeżeli ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy, który posiadał majątek na terytorium Federacji Rosyjskiej, jest nieznane lub znajduje się poza jej granicami, miejscem otwarcia spadku w Federacji Rosyjskiej jest miejsce położenia odziedziczonego majątku. Jeżeli ta ostatnia jest położona w różnych miejscach, miejscem otwarcia spadku jest położenie ruchomości lub wchodzącej w jej skład najcenniejszej części tego majątku, a w przypadku braku nieruchomości – położenie ruchomości lub jego najcenniejsza część. Wartość nieruchomości ustala się na podstawie jej wartości rynkowej (art. 1115 Kodeksu cywilnego).

Podmiotami dziedziczenia dziedzicznego są spadkodawca i spadkobiercy. Spadkodawca to osoba, której prawa i obowiązki po śmierci przechodzą na inne osoby (spadkobiercy). Spadkodawcami mogą być obywatele rosyjscy i zagraniczni, a także bezpaństwowcy zamieszkujący na terytorium Federacji Rosyjskiej. Osoby prawne nie mogą pozostawiać spadków. Spadkobiercy - osoby określone w testamencie lub ustawie jako następcy prawni spadkodawcy. Każdy podmiot prawa cywilnego może dziedziczyć: obywatela, osoba prawna, publiczna osoba prawna. Obywatele i państwo (Federacja Rosyjska) mogą być spadkobiercami zarówno z mocy prawa, jak i testamentu. Osoby prawne, podmioty Federacji Rosyjskiej, gminy, państwa obce i organizacje międzynarodowe mogą występować jako spadkobiercy tylko wtedy, gdy na ich korzyść zostanie sporządzony testament.

Obywatele żyjący w dniu otwarcia spadku, a także poczęci za życia spadkodawcy i urodzeni żywcem po otwarciu spadku (§ 1 ust. 1 art. 1116 kc) mogą być powołany do dziedziczenia zarówno z mocy prawa, jak i testamentu.

Ustawa pozbawia niegodnych spadkobierców prawa do spadku (art. 1117 kc). Nie dziedziczą więc obywatele ani z mocy prawa, ani z testamentu, którzy przez umyślne bezprawne działania skierowane przeciwko spadkodawcy, jednemu z jego spadkobierców lub przeciwko wykonaniu ostatniej woli spadkodawcy wyrażonej w testamencie, przyczynili się lub usiłowali przyczynić się do powołania siebie lub innych osób do spadku albo przyczynić się lub usiłować przyczynić się do zwiększenia udziału spadkowego należnego im lub innym osobom, jeżeli okoliczności te zostaną potwierdzone w sądzie. Jednakże obywatele, którym spadkodawca zapisał majątek po utracie prawa dziedziczenia, mają prawo do dziedziczenia tego majątku.

Rodzice nie dziedziczą z mocy prawa po dzieciach, w stosunku do których zostali pozbawieni praw rodzicielskich w postępowaniu sądowym i nie odzyskali tych praw do dnia otwarcia spadku.

Na wniosek zainteresowanego sąd może usunąć z dziedziczenia z mocy prawa obywateli, którzy złośliwie uchylali się od wykonania swoich ustawowych obowiązków wsparcia spadkodawcy.

Powyższe zasady dotyczą również spadkobierców, którym przysługuje prawo do obowiązkowego udziału w spadku. Dotyczą one również zapisu (art. 1137 kc).

Osoby prawne mogą być spadkobiercami tylko z woli. Ponadto mogą otrzymać majątek od spadkobierców, którzy zrzekli się spadku na rzecz osoby prawnej. Wskazane w nim osoby prawne, istniejące w dniu otwarcia spadku (§ 2 ust. 1 art. 1116 kc), mogą być powołane do dziedziczenia przez testament.

Własność odziedziczona przechodzi do stanu, jeśli zostanie mu przekazana, a także, jeśli ta własność zostanie zabrana. Przypadki uznania mienia za escheat określa ustawa (klauzula 1 art. 1151 kodeksu cywilnego). Federacja Rosyjska jest podmiotem prawa do dziedziczenia przekazanego państwu i odebranej własności. Jednak w przyszłości możliwe jest przeniesienie majątku otrzymanego w drodze dziedziczenia na własność podmiotów Federacji Rosyjskiej lub gmin (klauzula 3 art. 1151 kodeksu cywilnego).

22.2. sukcesja testamentowa

Zgodnie z normą ust. 1 art. 1111 Kodeksu Cywilnego, dziedziczenia można dokonać zarówno na podstawie testamentu, jak i z mocy prawa. Obecnie pierwszeństwo ma dziedziczenie z woli, ponieważ jest ono bardziej zgodne z warunkami gospodarki rynkowej, co oznacza maksymalną swobodę obywateli w rozporządzaniu swoimi prawami majątkowymi.

Testament jest osobistym postanowieniem obywatela na wypadek śmierci, które określa dalsze posiadanie jego majątku, sporządzonym w formie przewidzianej prawem. Testament jest jedyną dopuszczalną formą rozporządzania majątkiem na wypadek śmierci (klauzula 1, art. 1118 kc). Ze względu na swój charakter prawny jest to transakcja jednostronna, która tworzy prawa i obowiązki po otwarciu spadku (paragraf 5 art. 1118 kodeksu cywilnego). Testament musi być wyrazem osobistej woli spadkodawcy, ponieważ jest bezpośrednio związany z jego osobowością. Sporządzanie testamentu za pośrednictwem pełnomocnika jest niedozwolone. Testament może zawierać rozkazy tylko jednego obywatela. Sporządzanie testamentu przez dwóch lub więcej obywateli jest niedozwolone (klauzule 3 i 4 art. 1118 Kodeksu Cywilnego). Testament może sporządzić tylko obywatel, który w chwili jego sporządzania posiada pełną zdolność do czynności prawnych (par. 2 art. 1118 Kodeksu Cywilnego).

Prawo ustanawia wolność woli. Zgodnie z art. 1119 k.c. spadkodawca ma prawo, według swego uznania, zapisywać majątek na rzecz dowolnej osoby, ustalać w dowolny sposób udziały spadkobierców w spadku, pozbawiać z mocy prawa jednego, kilku lub wszystkich spadkobierców, bez wskazywania przyczyn takiego pozbawienia, a w wypadkach przewidzianych przez Kodeks Cywilny zawarcia w testamencie innych postanowień. Spadkodawca ma prawo unieważnić lub zmienić testament zgodnie z zasadami art. 1130 Wielka Brytania. Swobodę woli ograniczają jedynie przepisy o obowiązkowym udziale w spadku (art. 1149 kc).

Spadkodawca nie ma obowiązku informowania nikogo o treści, wykonaniu, modyfikacji lub unieważnieniu testamentu.

Spadkodawca ma prawo sporządzić testament zawierający nakaz na dowolny majątek, w tym ten, który może nabyć w przyszłości. Spadkodawca może rozporządzać swoim majątkiem lub jego częścią poprzez sporządzenie jednego lub kilku testamentów (art. 1120 kc).

Spadkodawca może sporządzić testament na rzecz jednej lub kilku osób, zarówno włączonych, jak i niewłączonych do kręgu spadkobierców z mocy prawa. Ustawa przewiduje również możliwość sub-powołanie spadkobiercy, tj. pouczenia w testamencie innego spadkobiercy przez spadkodawcę w przypadku, gdy wyznaczony przez niego w testamencie spadkobierca lub spadkobierca spadkodawcy z mocy prawa nie przyjmie spadku z jakiegokolwiek powodu lub go odmówi, a także w przypadku, gdy nie otrzyma spadku jako niegodny spadkobierca (art. 1121 kc).

Co do zasady testament musi być sporządzony w formie notarialnej. Jednocześnie testament może być poświadczony zarówno przez notariusza, jak i przez osoby, którym w stosownych przypadkach przyznano prawo do czynności notarialnych: urzędników samorządów lokalnych i urzędników instytucji konsularnych Federacji Rosyjskiej (ust. 1, ust. 1, art. 1124, ust. 7, art. 1125 GK).

Testamenty niektórych kategorii obywateli (którzy są leczeni w placówkach medycznych, na statkach podczas nawigacji itp.) Poświadczone przez osoby określone w ust. 1 art. 1127 GK.

Bardzo ważne dla ważności testamentu jest przestrzeganie zasad jego wykonania, które obecnie szczegółowo reguluje Kodeks Cywilny.

Testament poświadczony notarialnie musi być spisany przez spadkodawcę lub spisany z jego słów przez notariusza. Przy pisaniu lub utrwalaniu testamentu można używać środków technicznych (komputer elektroniczny, maszyna do pisania itp.).

Testament spisany przez notariusza ze słów spadkodawcy, przed jego podpisaniem, musi zostać w całości odczytany przez spadkodawcę w obecności notariusza. Jeżeli spadkodawca nie jest w stanie osobiście zapoznać się z testamentem, jego tekst odczytuje mu notariusz, o czym na testamencie dokonuje się odpowiedniego napisu wskazującego na przyczyny, dla których spadkodawca nie mógł osobiście zapoznać się z testamentem.

Testament musi być osobiście podpisany przez spadkodawcę. Jeżeli spadkodawca, ze względu na niepełnosprawność ruchową, poważną chorobę lub analfabetyzm, nie może podpisać testamentu własnoręcznie, może go podpisać inny obywatel (wnioskodawca) na jego wniosek w obecności notariusza.

Zgodnie z normami Kodeksu cywilnego świadek może być obecny przy sporządzaniu i poświadczaniu testamentu, z woli spadkodawcy. Ustawa (klauzula 2 art. 1124 kc) określa krąg osób, które nie mogą być świadkami i nie mogą podpisać testamentu zamiast spadkodawcy.

Ustawa ustanawia obowiązek zachowania tajemnicy woli (art. 1123 kc).

Przy poświadczaniu testamentu notariusz jest obowiązany wyjaśnić spadkodawcy normy dotyczące prawa do obowiązkowego udziału w spadku (art. 1149 k.c.) i dokonać o tym wpisu w testamencie (art. 1125 k.c.). ). W testamencie należy wskazać miejsce i datę jego poświadczenia, z wyjątkiem przypadku przewidzianego w art. 1126 Kodeksu Cywilnego (klauzula 4 art. 1124 Kodeksu Cywilnego).

Po raz pierwszy obecne prawodawstwo przewiduje możliwość sporządzenia testamentu zamkniętego. Tryb sporządzania i ogłaszania testamentu zamkniętego reguluje szczegółowo art. 1126 GK.

Prawa do środków zdeponowanych przez obywatela lub przechowywanych na innym rachunku obywatela w banku obywatel może przejąć w spadku w sposób powszechny (art. 1124 - 1127 kc) lub poprzez złożenie pisemnego zarządzenia testamentowego w oddział banku, w którym znajduje się to konto. Ponieważ, w przeciwieństwie do poprzednich przepisów, w nowym kodeksie cywilnym sporna dyspozycja została uznana za testamentową, prawa do funduszy, w odniesieniu do których została sporządzona, stanowią część spadku i są dziedziczone na zasadach wspólnych. Fundusze te są wydawane spadkobiercom na podstawie zaświadczenia o prawie do dziedziczenia i zgodnie z nim, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w ust. 3 art. 1174 GK.

Niezastosowanie się do zasad określonych w Kodeksie Cywilnym o formie pisemnej testamentu i jego poświadczeniu powoduje nieważność testamentu (§ 2 ust. 1, art. 1124 Kodeksu Cywilnego).

Po raz pierwszy obowiązujące prawo cywilne ustanawia przepisy dotyczące testamentów w sytuacjach wyjątkowych. Zgodnie z art. 1129 kc obywatel, który znajduje się w sytuacji wyraźnie zagrażającej jego życiu, a ze względu na zaistniałe okoliczności nadzwyczajne pozbawiony jest możliwości sporządzenia testamentu zgodnie z normami art. 1124 - 1128 Kodeksu Cywilnego, może złożyć testament dotyczący jego majątku w prostej formie pisemnej. Takie oświadczenie testamentu przez obywatela uznaje się za jego testament, jeżeli spadkodawca osobiście napisał i podpisał dokument, z którego treści wynika, że ​​jest to testament, w obecności dwóch świadków. Testament sporządzony w tych okolicznościach traci ważność, jeżeli spadkodawca w ciągu miesiąca po ustaniu tych okoliczności nie skorzysta z możliwości sporządzenia testamentu w innej formie przewidzianej w art. 1124 - 1128 RK.

Testament sporządzony w nadzwyczajnych okolicznościach zgodnie z art. 1129 kc, podlega egzekucji tylko wtedy, gdy sąd na wniosek zainteresowanych potwierdzi, że testament został sporządzony w wyjątkowych okolicznościach w trybie postępowania szczególnego. Określony wymóg należy zgłosić przed upływem terminu ustalonego na przyjęcie spadku.

Obowiązujące przepisy przewidują możliwość ustalenia przez spadkodawcę do swojej dyspozycji majątku na wypadek śmierci odmowy testamentu, tj. nałożenie na jednego lub więcej spadkobierców testamentem lub z mocy prawa egzekucji kosztem dziedziczenia jakiegokolwiek zobowiązania o charakterze majątkowym na rzecz jednej lub więcej osób (zapisobierców), którzy nabywają prawo żądania wykonania tego zobowiązania. Odmowa testamentowa musi być stwierdzona bezpośrednio w testamencie. W takim przypadku treść testamentu może zostać wyczerpana przez odmowę testamentową.

Zgodnie z warunkami odmowy testamentowej spadkodawca może być zobowiązany do przeniesienia na zapisobiercę majątku lub używania rzeczy wchodzącej w skład spadku, do nabycia dla zapisobiercy i przeniesienia na niego innego majątku, do wykonywania określonej pracy dla niego lub świadczyć mu konkretną usługę itp.

Prawo do otrzymania odmowy testamentowej przysługuje przez trzy lata od dnia otwarcia spadku i nie przechodzi na inne osoby. Ustawa przewiduje jednak możliwość podmiany zapisobiercy (art. 1137 kc).

Beneficjent ma prawo odmówić przyjęcia odmowy testamentowej. Jednocześnie niedopuszczalna jest odmowa na korzyść innej osoby, odmowa z zastrzeżeniami lub pod warunkiem. W przypadku, gdy zapisobierca jest jednocześnie spadkobiercą, jego prawo do odmowy nie zależy od jego prawa do przyjęcia spadku lub jego odmowy (art. 1160 kc).

Od odmowy testamentu należy odróżnić cesję testamentową (art. 1139 kc). To ostatnie polega na narzuceniu spadkobiercy z woli lub z mocy prawa popełnienia jakiejkolwiek czynności o charakterze majątkowym lub niemajątkowym, mającej na celu realizację ogólnie pożytecznego celu. Ten sam obowiązek może zostać nałożony na wykonawcę testamentu pod warunkiem, że część majątku spadkowego zostanie w testamencie przeznaczona na wykonanie cesji testamentowej. Nowością w naszym ustawodawstwie jest zasada, zgodnie z którą spadkodawca ma prawo nałożyć na jednego lub kilku spadkobierców obowiązek utrzymywania zwierząt domowych należących do spadkodawcy, a także sprawowania nad nimi niezbędnego nadzoru i opieki.

Wykonanie testamentu wykonują spadkobiercy testamentowi, z wyjątkiem przypadków, gdy jego wykonanie w całości lub w części wykonuje wykonawca testamentu (art. 1133 k.c.). Zgodnie z art. 1134 kc spadkodawca może powierzyć wykonanie testamentu wskazanemu przez niego w testamencie obywatelowi-wykonawcy testamentu, niezależnie od tego, czy obywatel ten jest spadkobiercą. Wykonawcy testamentu przysługuje zadośćuczynienie od spadku za niezbędne wydatki związane z wykonaniem testamentu, a także wynagrodzenie ze spadku przewyższające te wydatki, jeżeli testament przewiduje to.

22.3. Dziedziczenie z mocy prawa

Obecny Kodeks Cywilny znacznie rozszerzył krąg spadkobierców ustawowych. Obecnie ustanowiono osiem linii spadkobierców (art. 1142-1145 kc).

Spadkobiercy ustawowi są powołani do dziedziczenia w następującej kolejności:

1) dzieci, małżonka i rodziców spadkodawcy;

2) rodowitych i przyrodnich braci i siostry spadkodawcy, jego dziadka i babci zarówno ze strony ojca, jak i ze strony matki;

3) rodowici i przyrodni bracia i siostry rodziców spadkodawcy (wujów i ciotek spadkodawcy);

4) krewni trzeciego stopnia pokrewieństwa (stopień pokrewieństwa określa liczba urodzeń oddzielających krewnych od siebie, a urodzenie spadkodawcy nie jest w tej liczbie wliczone) - pradziadek i prababka spadkodawcy;

5) krewni czwartego stopnia pokrewieństwa – dzieci siostrzeńców i siostrzenic spadkodawcy (kuzyni i wnuczki) oraz rodzeństwo jego dziadków (dziadkowie kuzyni);

6) krewni piątego stopnia pokrewieństwa - dzieci kuzynów wnuków i wnuczek spadkodawcy (kuzynów prawnuków i prawnuczek), dzieci jego kuzynów (bratanków i siostrzenic kuzynów) oraz dzieci jego pradziadków (kuzynów i wujów ciotki);

7) pasierbów, pasierbicy, ojczyma i macochy spadkodawcy;

8) niepełnosprawni pozostali na utrzymaniu spadkodawcy w przypadku braku innych ustawowych spadkobierców.

Zgodnie z ust. 2 art. 1141 kc spadkobiercy tego samego rzędu dziedziczą w częściach równych, z wyjątkiem spadkobierców, którzy dziedziczą z tytułu reprezentacji (art. 1146 kc).

Jeżeli pozostający przy życiu małżonek jest powołany do dziedziczenia wraz z innymi spadkobiercami, w pierwszej kolejności ustala się wielkość jego udziału w majątku nabytym wspólnie w trakcie małżeństwa, a następnie zgodnie z prawem dzieli się pozostałą część majątku między spadkobierców. obejmuje żyjącego małżonka (art. 1150 kc).

Prawo przewiduje możliwość dziedziczenia przez prawo reprezentacji. Zgodnie z art. 1146 kc, udział spadkobiercy z mocy prawa, który zmarł przed otwarciem spadku lub jednocześnie ze spadkodawcą, przechodzi z prawa reprezentacji na jego odpowiednich zstępnych („przedstawicieli” tej osoby) w przypadku, gdy zmarły spadkobierca należał do spadkobierców któregokolwiek z pierwszych trzech etapów.

zstępni spadkobiercy z mocy prawa pozbawieni spadku przez spadkodawcę (klauzula 1 art. 1119 kodeksu cywilnego), a także zstępni spadkobiercy, którzy zmarli przed otwarciem spadku lub jednocześnie ze spadkodawcą i którzy nie miałby prawa do dziedziczenia jako niegodny spadkobierca (klauzula 1 art. 1117 kc), nie dziedziczą na zasadzie reprezentacji.XNUMX art. XNUMX kc).

Obywatele należący do spadkobierców zgodnie z prawem drugiego – siódmego etapu, ubezwłasnowolnieni do dnia otwarcia spadku, ale niewłączeni do kręgu spadkobierców linii, która jest powołana do dziedziczenia, dziedziczą z mocy prawa razem i na na równych prawach ze spadkobiercami z tej linii, jeżeli co najmniej rok przed śmiercią spadkodawcy byli od niego zależni, niezależnie od tego, czy mieszkali razem z spadkodawcą, czy też nie. Jako niepełnosprawni pozostający na utrzymaniu spadkodawcy, dziedziczą również obywatele, którzy nie są włączeni do kręgu spadkobierców zgodnie z prawem, ale pod dodatkowym warunkiem, że zamieszkiwali razem ze spadkodawcą. W przypadku braku innych spadkobierców ustawowych, niepełnosprawni pozostający na utrzymaniu spadkodawcy, którzy nie są z nimi spokrewnieni, dziedziczą samodzielnie jako spadkobiercy ósmego etapu (art. 1148 k.c.).

Ustawa (art. 1149 kc) tradycyjnie ustanawia prawo do obowiązkowego udziału w spadku dla osób, których interesy najbardziej potrzebują ochrony podczas dziedziczenia. Prawo to przysługuje małoletnim lub niepełnosprawnym dzieciom spadkodawcy, jego niepełnosprawnym małżonkom i rodzicom, a także niepełnosprawnym osobom pozostającym na utrzymaniu spadkodawcy, podlegającym wezwaniu do dziedziczenia. Osoby te dziedziczą, niezależnie od treści testamentu, co najmniej połowę udziału, który przysługiwałby każdej z nich w przypadku dziedziczenia z mocy prawa.

Jeżeli wykonanie prawa do udziału przymusowego w spadku pociąga za sobą niemożność przeniesienia na spadkobiercę na podstawie testamentu majątku, z którego spadkobierca uprawniony do udziału przymusowego nie korzystał za życia spadkodawcy, lecz spadkobierca testamentowy wykorzystywane do zamieszkania (budynek mieszkalny, mieszkanie, inne lokale mieszkalne, dacza itp.) lub wykorzystywane jako główne źródło utrzymania (narzędzia, warsztat twórczy itp.), sąd może, biorąc pod uwagę stan majątkowy spadkobierców którym przysługuje przymusowy udział, zmniejszają jego wielkość lub odmawiają jego przyznania (art. 1149 kc).

22.4. Nabycie spadku

Zgodnie z ust. 1 art. 1152 kc spadkobierca w celu nabycia spadku musi go przyjąć. Przyjęcie spadku nie jest wymagane tylko w przypadku nabycia znalezionego mienia.

Przyjęcie spadku to jednostronna transakcja dokonana przez spadkobiercę. Specyfika tej transakcji polega na tym, że ma ona moc wsteczną. Zgodnie z ust. 4 art. 1152 kodeksu cywilnego przyjęte spadki uznaje się za należące do spadkobiercy od dnia otwarcia spadku, niezależnie od czasu jego faktycznego przyjęcia, a także niezależnie od momentu rejestracji państwowej prawa spadkobiercy do odziedziczonego majątku, gdy takie prawo podlega rejestracji państwowej.

Ponieważ majątek zmarłego przechodzi na spadkobierców w całości (klauzula 1 art. 1110 kc), przyjęcie przez spadkobiercę części spadku oznacza przyjęcie całego należnego mu spadku, bez względu na okoliczności składa się z i gdziekolwiek się znajduje. Jednocześnie przyjęcie spadku przez jednego lub kilku spadkobierców nie oznacza jego przyjęcia przez pozostałych spadkobierców (§ 1 ust. 2 i 3 art. 1152 kc). Prawo nie dopuszcza przyjęcia spadku pod warunkiem lub z zastrzeżeniami (§ 3 ust. 2 art. 1152 kc).

Dziedziczenie można zaakceptować na dwa sposoby:

1) przez złożenie przez spadkobiercę wniosku u notariusza lub upoważnionego zgodnie z prawem do wydawania urzędnikowi zaświadczeń o prawie dziedziczenia;

2) przez faktyczne przyjęcie spadku.

W pierwszym przypadku spadkobierca składa notariuszowi lub ww. urzędnikowi w miejscu otwarcia spadku wniosek o przyjęcie spadku lub o wydanie zaświadczenia o prawie do dziedziczenia.

W drugim przypadku uznaje się, do czasu udowodnienia inaczej, że spadkobierca przyjął spadek, jeżeli dokonał czynności wskazujących na faktyczne przyjęcie spadku, w szczególności jeżeli spadkobierca:

▪ objął w posiadanie lub zarząd odziedziczony majątek;

▪ podjął działania mające na celu zachowanie odziedziczonego majątku, zabezpieczenie go przed wtargnięciem lub roszczeniami osób trzecich;

▪ poniósł wydatki na utrzymanie odziedziczonego majątku na własny koszt;

▪ spłacił długi spadkodawcy na własny koszt lub otrzymał środki należne spadkodawcy od osób trzecich (art. 2 k.c. par. 1153).

Dziedziczenie można przyjąć powyższymi sposobami w ciągu sześciu miesięcy od dnia jego otwarcia.

Jeżeli prawo do dziedziczenia powstaje dla innych osób na skutek odmowy przez spadkobierców dziedziczenia lub pozbawienia spadkobiercy udziału w spadku jako niegodnego (art. 1117 kc), osoby te mogą przyjąć spadek w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym mają prawo do dziedziczenia.

Osoby, dla których prawo do dziedziczenia powstaje dopiero na skutek nieprzyjęcia spadku przez innego spadkobiercę, mogą przyjąć spadek w terminie trzech miesięcy od dnia upływu ogólnego terminu przyjęcia spadku (art. 1154 k.c. ).

Na wniosek spadkobiercy, który przekroczył termin wyznaczony na przyjęcie spadku, sąd może przywrócić ten termin i uznać spadkobiercę za przyjęcie spadku, jeżeli spadkobierca nie wiedział i nie powinien był wiedzieć o otwarciu spadku lub nie dotrzymał tego terminu z innych ważnych powodów oraz pod warunkiem, że spadkobierca nie dotrzymał terminu przyjęcia spadku, złożył wniosek do sądu w ciągu sześciu miesięcy od ustania przyczyn uchybienia tego terminu. Jednocześnie na nowo ustala się udziały wszystkich spadkobierców, a wydane wcześniej zaświadczenia o prawie do dziedziczenia są uznawane przez sąd za nieważne (klauzula 1 art. 1155 kodeksu cywilnego).

Spadkobierca może przyjąć spadek po upływie terminu wyznaczonego na jego przyjęcie, bez wchodzenia na drogę sądową, pod warunkiem, że wszyscy inni spadkobiercy, którzy przyjęli spadek, wyrazili na to zgodę na piśmie (klauzula 2 art. 1155 Kodeksu Cywilnego). ).

Jeżeli spadkobierca powołany do dziedziczenia testamentem lub z mocy prawa umrze po otwarciu spadku, nie mając czasu na jego przyjęcie w wyznaczonym terminie, prawo do dziedziczenia należnego mu spadku przechodzi na jego spadkobierców z mocy prawa, a wszyscy majątek spadkowy został przekazany - spadkobiercom testamentem (przekazanie dziedziczne). Prawo do przyjęcia spadku w kolejności dziedziczenia nie wchodzi w skład spadku otwieranego po śmierci takiego spadkobiercy.

Prawo do przyjęcia spadku należącego do zmarłego spadkobiercy może być wykonywane przez jego spadkobierców na zasadach ogólnych. W takim przypadku, jeżeli pozostała po śmierci spadkobiercy część terminu ustalonego na przyjęcie spadku jest krótsza niż trzy miesiące, przedłuża się go do trzech miesięcy. Prawo spadkobiercy do przyjęcia części spadku w formie udziału obowiązkowego (art. 1149 k.c.) nie przechodzi na jego spadkobierców (art. 1156 k.c.).

Zgodnie z art. 1157 kc spadkobierca ma prawo odmówić dziedziczenia na rzecz innych osób (art. 1158 kc) lub bez wskazania osoby, na rzecz której odmawia dziedziczenia majątku. Zrzeczenie się spadku jest transakcją jednostronną. Dziedziczenie dziedziczonej własności nie jest dozwolone.

Spadkobierca ma prawo odmówić przyjęcia spadku w terminie ustalonym dla przyjęcia spadku (art. 1154 kc), także w przypadku, gdy już przyjął spadek. Jeżeli spadkobierca popełnił czynności wskazujące na faktyczne przyjęcie spadku (paragraf 2 artykułu 1153 Kodeksu Cywilnego), sąd może, na wniosek tego spadkobiercy, uznać go za zrzeczenia się spadku nawet po wygaśnięciu ustalonego okres, jeżeli stwierdzi, że przyczyny uchybienia terminu są ważne. Zrzeczenia się spadku nie można później zmienić ani cofnąć. Odmowa dziedziczenia w przypadku, gdy spadkobiercą jest obywatel małoletni, ubezwłasnowolniony lub częściowo zdolny, jest dopuszczalna za uprzednią zgodą organu opiekuńczo-opiekuńczego.

Spadkobierca ma prawo odmówić dziedziczenia na rzecz innych osób spośród spadkobierców testamentowych lub spadkobierców z mocy prawa dowolnego postanowienia, nie pozbawionych dziedziczenia (klauzula 1 artykułu 1119 Kodeksu Cywilnego), w tym na rzecz tych, którzy są wezwani do dziedziczenia z tytułu reprezentacji lub w kolejności dziedziczenia (art. 1156 k.c.). Odmowa dziedziczenia na rzecz innych osób jest niedopuszczalna.

Niedopuszczalne jest zrzeczenie się dziedziczenia na rzecz którejkolwiek z poniższych osób:

▪ z majątku dziedziczonego na podstawie testamentu, jeżeli cały majątek spadkodawcy zostanie przekazany wyznaczonym przez niego spadkobiercom;

▪ z obowiązkowego udziału w spadku (art. 1149 kc);

▪ jeżeli spadkobierca zostanie przydzielony spadkobiercy (art. 1121 k.c.).

Zrzeczenie się spadku z zastrzeżeniami lub pod warunkami jest niedopuszczalne.

Nie dopuszcza się odmowy części spadku należnej spadkobiercy. Jeżeli jednak spadkobierca jest powołany do dziedziczenia jednocześnie z kilku powodów (testament i ustawa lub w drodze przeniesienia dziedzicznego oraz w wyniku otwarcia spadku itp.), ma on prawo odmówić dziedziczenia ze względu na go na jednej z tych podstaw, na kilku z nich lub na wszystkich podstawach (art. 1158 kc).

Prawo reguluje przyrost udziałów dziedzicznych. Zgodnie z art. 1161 kc, jeżeli spadkobierca nie przyjmie spadku, zrzeka się spadku, nie zaznaczając, że odmawia na rzecz innego spadkobiercy (art. 1158 kc), nie będzie miał prawa do dziedziczenia lub zostanie usunięty z dziedziczenia na podstawach określonych w art. 1117 kc lub w wyniku nieważności testamentu część spadku, która przypadałaby takiemu spadkobiercy upadłemu przechodzi na spadkobierców zgodnie z prawem powołanym do dziedziczenia, proporcjonalnie do ich udziałów spadkowych .

W przypadku, gdy spadkodawca zapisał cały majątek wyznaczonym przez siebie spadkobiercom, część spadku należna spadkobiercy, który zrzekł się spadku lub który upadł z innych określonych powodów przechodzi testamentowo na pozostałych spadkobierców. Testament może jednak przewidywać inny podział tej części spadku.

Powyższe zasady nie mają zastosowania, jeżeli spadkobierca został przydzielony spadkobiercy upadłemu (klauzula 2 art. 1121 Kodeksu Cywilnego).

Zaświadczenie o prawie do dziedziczenia wydaje w miejscu otwarcia spadku notariusz lub upoważniony urzędnik. Zaświadczenie wydawane jest na wniosek spadkobiercy. Na wniosek spadkobierców poświadczenie może być wydane wszystkim spadkobiercom łącznie lub każdemu spadkobiercy z osobna, dla całego majątku spadkowego jako całości lub dla jego poszczególnych części. W przypadku, gdy po wydaniu zaświadczenia o prawie do dziedziczenia majątku dziedzicznego, dla którego takiego zaświadczenia nie wystawiono, wystawiane jest dodatkowe poświadczenie o prawie do dziedziczenia (art. 1162 kc).

Zgodnie z art. 1163 kc, przy dziedziczeniu zarówno z mocy prawa, jak i testamentu, poświadczenie o prawie do dziedziczenia może zostać wydane przed upływem sześciu miesięcy od dnia otwarcia dziedziczenia, jeżeli istnieją wiarygodne dowody, że oprócz osoby, które wystąpiły o wydanie poświadczenia, inni spadkobiercy, którym przysługuje prawo do spadku lub jego odpowiedniej części, nie są dostępne. Wydanie zaświadczenia o prawie do dziedziczenia zawiesza się postanowieniem sądu, a także w obecności poczętego, ale jeszcze nie urodzonego spadkobiercy.

W przypadku dziedziczenia z mocy prawa, jeżeli majątek dziedziczny przechodzi na dwóch lub więcej spadkobierców, a w przypadku dziedziczenia testamentowego, jeżeli przechodzi na dwóch lub więcej spadkobierców bez określenia konkretnego majątku dziedziczonego przez każdego z nich, majątek dziedziczny pochodzi z dnia spadek zostaje otwarty na wspólny majątek spadkobierców (część 1 art. 1163 Kodeksu Cywilnego).

Majątek spadkowy, który stanowi wspólną własność dwóch lub więcej spadkobierców, może być dzielony w drodze umowy między nimi. Do umowy o dział spadku mają zastosowanie przepisy Kodeksu Cywilnego dotyczące formy transakcji i formy umów (klauzula 1 artykułu 1165 Kodeksu Cywilnego).

Spadkobierca, któremu wraz ze spadkodawcą przysługuje wspólne prawo do współwłasności rzeczy niepodzielnej (art. 133 kc), udziału w prawie wchodzącym w skład spadku, przy podziale spadku przysługuje pierwszeństwo prawo do otrzymania, z tytułu swojego udziału dziedzicznego, rzeczy, która była wspólną własnością, przed spadkobiercami, którzy wcześniej nie byli uczestnikami majątku wspólnego, niezależnie od tego, czy z tej rzeczy korzystali, czy nie.

Spadkobierca, który stale korzystał z niepodzielnej rzeczy wchodzącej w skład spadku, ma również przy podziale spadku pierwszeństwo do otrzymania tej rzeczy z tytułu udziału spadkowego przed spadkobiercami, którzy z tej rzeczy nie korzystali i nie byli wcześniej uczestnikami wspólnymi posiadanie tego.

Jeżeli spadek obejmuje lokal mieszkalny (budynek mieszkalny, mieszkanie itp.), którego podział nie jest możliwy w naturze, spadkobiercy, którzy zamieszkiwali to mieszkanie do dnia otwarcia spadku i nie mieli innych pomieszczeń mieszkalnych (art. 1168 Kodeksu Cywilnego).

Zgodnie z art. 1169 k.c. spadkobiercy, który żył w dniu otwarcia spadku wraz ze spadkodawcą, przy dziale spadku przysługuje prawo pierwokupu, kosztem swojego udziału spadkowego, przedmioty zwykłego wyposażenia domu i artykuły gospodarstwa domowego.

Dysproporcja majątku spadkowego, prawo pierwszeństwa do otrzymania, które spadkobierca posiada na własność wraz z jego udziałem spadkowym, znosi się przez przeniesienie przez tego spadkobiercę na resztę spadkobierców innego majątku spadkowego lub zapewnienie innego odszkodowania, w tym zapłata odpowiedniej kwoty pieniędzy (paragraf 1 artykułu 1170 Kodeksu Cywilnego).

Powyższe zasady art. 1168 - 1170 Kodeksu Cywilnego stosuje się w ciągu trzech lat od dnia otwarcia spadku (ust. 2 art. 1164 Kodeksu Cywilnego).

W celu ochrony praw spadkobierców, zapisobierców i innych zainteresowanych, wykonawca testamentu lub notariusz w miejscu otwarcia spadku podejmuje niezbędne środki w celu ochrony spadku i zarządzania nim (art. 1172 kc). Notariusz podejmuje działania w celu ochrony spadku i zarządzania nim na wniosek jednego lub kilku spadkobierców, wykonawcy testamentu, organu samorządu lokalnego, organu opiekuńczego i powierniczego lub innych osób działających w interesie zachowania własność spadkowa. W przypadku powołania wykonawcy testamentu notariusz podejmuje działania mające na celu ochronę spadku i zarządzanie nim w porozumieniu z wykonawcą testamentu. Wykonawca testamentu podejmuje środki w celu ochrony spadku i zarządzania nim samodzielnie lub na wniosek jednego lub kilku spadkobierców (art. 1171 k.c.).

Zgodnie z art. 1173 kc w przypadkach, gdy w spadku znajduje się majątek wymagający nie tylko ochrony, ale także zarządu (przedsiębiorstwo, udział w kapitale zakładowym (zakładowym) spółki osobowej lub spółki, papiery wartościowe, prawa wyłączne itp.), notariusza zgodnie z art. 1026 Kodeksu Cywilnego zawiera umowę o zarządzanie powiernicze tym majątkiem jako fundator tego zarządu. Jeżeli dziedziczenie następuje na podstawie testamentu, w którym powołano wykonawcę testamentu, prawa założyciela zarządu powierniczego należą do wykonawcy testamentu.

Niezbędne wydatki spowodowane umierającą chorobą spadkodawcy, wydatki na jego godny pogrzeb, w tym niezbędne wydatki na opłacenie miejsca pochówku spadkodawcy, wydatki na ochronę spadku i zarządzanie nim, a także wydatki związane z wykonania testamentu, podlegają zwrotowi ze spadku do wysokości jego wartości. Roszczenia o zwrot tych wydatków mogą wystąpić do spadkobierców, którzy przyjęli spadek, a przed przyjęciem spadku - do wykonawcy testamentu lub do majątku spadkowego. Wydatki te zostaną zrekompensowane przed spłatą długów wierzycielom spadkodawcy i w granicach wartości odziedziczonego majątku przekazanego każdemu ze spadkobierców. Jednocześnie ustawa ustanawia trzy etapy zwrotu tych wydatków:

1) wydatki spowodowane chorobą i pogrzebem spadkodawcy;

2) wydatki na ochronę spadku i zarządzanie spadkiem;

3) wydatki związane z wykonaniem testamentu.

Na realizację wydatków na godny pogrzeb spadkodawcy można wykorzystać wszelkie należące do niego środki, w tym depozyty lub rachunki bankowe. Banki, w których depozytach lub rachunkach znajdują się środki spadkodawcy, są obowiązane, decyzją notariusza, przekazać je osobie wskazanej w tej decyzji do pokrycia tych wydatków. Spadkobierca, któremu dziedziczy się środki zdeponowane lub przechowywane na innych rachunkach spadkodawcy w bankach, w tym w przypadku, gdy zostały one zapisane na mocy rozporządzenia testamentowego w banku (art. 1128 kc), ma prawo w każdym czasie przed upływem sześciu miesięcy od dnia otwarcia spadku do otrzymania z depozytu lub rachunku spadkodawcy środków niezbędnych do jego pogrzebu. We wszystkich jednak przypadkach wysokość środków wydanych przez bank na pogrzeb spadkodawcy nie może przekroczyć 200 płacy minimalnej ustalonej ustawą na dzień ubiegania się o te środki (art. 1174 kc).

Zgodnie z art. 1175 kc spadkobiercy, którzy przyjęli spadek, odpowiadają solidarnie za długi spadkodawcy (art. 323 kc). Jednocześnie każdy z nich odpowiada za długi spadkodawcy tylko w granicach wartości odziedziczonego majątku, który na niego przeszedł. Przed przyjęciem spadku roszczenia wierzycieli mogą być wysuwane przeciwko wykonawcy testamentu lub przeciwko spadkowi. W tym ostatnim przypadku sąd zawiesza rozpatrzenie sprawy do czasu przyjęcia spadku przez spadkobierców lub przeniesienia mienia w drodze dziedziczenia na Federację Rosyjską. W przypadku zgłaszania roszczeń przez wierzycieli spadkodawcy obowiązuje szczególna zasada, zgodnie z którą ustalony dla tych roszczeń termin przedawnienia nie podlega przerwaniu, zawieszeniu i przywróceniu.

Obowiązujące ustawodawstwo (rozdział 65 kodeksu cywilnego) zawiera przepisy dotyczące dziedziczenia niektórych rodzajów majątku. Te rodzaje majątku to (art. 1176 - 1185 Kodeksu Cywilnego):

▪ prawa związane z uczestnictwem w spółkach i stowarzyszeniach gospodarczych, spółdzielniach produkcyjnych;

▪ prawa związane z uczestnictwem w spółdzielni konsumenckiej;

▪ przedsiębiorstwo;

▪ majątek członka przedsiębiorstwa chłopskiego (rolniczego);

▪ rzeczy ograniczone w obrocie;

▪ działka;

▪ niezapłacone kwoty przekazane obywatelowi jako środek utrzymania;

▪ majątek przekazany spadkodawcy przez państwo lub gminę na preferencyjnych warunkach;

▪ nagrody państwowe, znaki honorowe i zapadające w pamięć.

III. PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

Temat 23. PRAWA DO REZULTATÓW DZIAŁALNOŚCI INTELEKTUALNEJ I ŚRODKI INDYWIDUALIZACJI: OGÓLNE

Po długotrwałym przygotowaniu projektu i poważnych sporach dotyczących dopuszczalności włączenia do kodeksu cywilnego zbioru norm regulujących stosunki autorskie o charakterze zarówno cywilnoprawnym, jak i administracyjnym, ustawodawca przyjął część czwartą kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej, która zawiera rozdz. VII (rozdz. 69 - 77) i wchodzi w życie 1 stycznia 2008 r.

Po raz pierwszy w czwartej części kodeksu cywilnego podkreślono przepisy ogólne dotyczące praw do wyników działalności intelektualnej oraz zrównanych środków indywidualizacji osób prawnych, towarów, dzieł i usług. W rozdz. 69 kc zawiera wykaz przedmiotów stanowiących własność intelektualną. Zgodnie z art. 1225 kc, rezultatami działalności intelektualnej i równorzędnymi środkami indywidualizacji osób prawnych, towarów, robót, usług i przedsiębiorstw, którym udzielono ochrony prawnej (własność intelektualna) są:

1) dzieła nauki, literatury i sztuki;

2) programy do komputerów elektronicznych (programy komputerowe);

3) bazy danych;

4) wydajność;

5) fonogramy;

6) rozpowszechnianie programów radiowych lub telewizyjnych na antenie lub drogą kablową (nadawanie organizacji nadawczych lub kablowych);

7) wynalazki;

8) wzory użytkowe;

9) wzory przemysłowe;

10) osiągnięcia selekcyjne;

11) topologia układów scalonych;

12) tajemnice produkcyjne (know-how);

13) nazwy handlowe;

14) znaki towarowe i znaki usługowe;

15) nazwy miejsc pochodzenia towarów;

16) oznaczenia handlowe.

Takie rezultaty działalności intelektualnej, jak wynalazki, wzory użytkowe i wzory przemysłowe, określane są niekiedy mianem własności przemysłowej. Ustawodawca wprowadził nowe pojęcie „praw intelektualnych”, które odnosi się do praw do powyższych przedmiotów, do których zalicza się prawo wyłączne, będące prawem majątkowym, a w wypadkach przewidzianych przez Kodeks cywilny także osobiste prawa niemajątkowe oraz inne prawa (prawo do śledzenia, prawo dostępu itp.) (art. 1226 kc).

Jak stwierdzono w art. 1227 kc prawa intelektualne nie są uzależnione od własności materialnego nośnika (rzeczy), w którym wyraża się odpowiedni wynik aktywności intelektualnej lub środki indywidualizacji. Autor rezultatu aktywności intelektualnej jest uznawany za obywatela, którego twórczość stworzyła taki rezultat. Twórcy wyniku działalności intelektualnej przysługuje prawo autorskie, a w wypadkach przewidzianych w Kodeksie cywilnym prawo do imienia i innych osobistych praw niemajątkowych. Prawa te są niezbywalne i niezbywalne. Zrzeczenie się tych praw jest nieważne. Autorstwo i nazwisko autora są chronione bezterminowo. Po śmierci autora ochronę jego autorstwa i nazwiska może zapewnić każda zainteresowana osoba, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w ust. 2 art. 1267 i ust. 2 art. 1316 GK.

Wyłączne prawo do wyniku działalności intelektualnej wytworzonej przez pracę twórczą początkowo przysługuje jej twórcy. Prawo to może być przez twórcę przeniesione na inną osobę na podstawie umowy, jak również może być przeniesione na inne osoby na innych podstawach określonych przez prawo. Prawa do wyniku działalności intelektualnej wytworzonej przez wspólne dzieło twórcze dwóch lub więcej obywateli (współautorstwo) należą do współtwórców łącznie (art. 1228 kc).

Obywatel lub osoba prawna może posiadać wyłączne prawo do wyniku działalności intelektualnej lub środków indywidualizacji. Taka nazwa tego prawa wynika z faktu, że nikt nie ma prawa do korzystania z wyniku działalności intelektualnej lub środka indywidualizacji bez zgody jego właściciela. Zgodnie z art. 1229 kc wskazany podmiot (właściciel praw autorskich) ma prawo do wykorzystania takiego rezultatu lub takiego środka według własnego uznania w sposób niezgodny z prawem. Uprawniony może rozporządzać prawem wyłącznym do wyniku działalności intelektualnej lub do środka indywidualizacji (art. 1233 kc), chyba że kodeks ten stanowi inaczej.

Posiadacz praw może, według własnego uznania, zezwolić lub zabronić innym osobom korzystania z wyników działalności intelektualnej lub środków indywidualizacji. Brak zakazu nie jest uważany za zgodę (pozwolenie). Inne osoby nie mogą korzystać z odpowiadającego im wyniku aktywności intelektualnej lub środków indywidualizacji bez zgody uprawnionego, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w Kodeksie Cywilnym.

Wyłączne prawo do wyniku działalności intelektualnej lub do środka indywidualizacji (z wyjątkiem wyłącznego prawa do nazwy firmy) może przysługiwać jednej osobie lub kilku osobom łącznie. W przypadkach przewidzianych w ust. 3 art. 1454 ust. 2 art. 1466 ust. 1 art. 1510 i ust. 1 art. 1519 kc samodzielne prawa wyłączne do tego samego rezultatu działalności intelektualnej lub do tego samego środka indywidualizacji mogą jednocześnie należeć do różnych osób.

Ograniczenia w zakresie praw wyłącznych do wyników działalności intelektualnej oraz do środków indywidualizacji, w tym w przypadku, gdy dozwolone jest korzystanie z wyników działalności intelektualnej bez zgody uprawnionych, ale z zachowaniem ich prawa do wynagrodzenia, ustanowione przez Kodeks Cywilny.

Wyłączne prawa do wyników działalności intelektualnej i środków indywidualizacji obowiązują przez określony czas, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w Kodeksie Cywilnym (art. 1230 Kodeksu Cywilnego).

Zasady dotyczące ważności wyłącznych i innych praw intelektualnych na terytorium Federacji Rosyjskiej zawarte są w art. 1231 GK. Zgodnie z tym artykułem na terytorium Federacji Rosyjskiej istnieją wyłączne prawa do wyników działalności intelektualnej oraz do środków indywidualizacji ustanowionych w umowach międzynarodowych Federacji Rosyjskiej i normach Kodeksu Cywilnego. Osobiste prawa niemajątkowe i inne prawa intelektualne, które nie są wyłączne, obowiązują na terytorium Federacji Rosyjskiej zgodnie z par. 4 s. 1 art. 2 BR.

Uznając wyłączne prawo do wyniku działalności intelektualnej lub do środka indywidualizacji zgodnie z umową międzynarodową Federacji Rosyjskiej, treść prawa, jego skutek, ograniczenia, tryb jego realizacji i ochrony określa Kodeksu Cywilnego, niezależnie od przepisów ustawodawstwa kraju pochodzenia prawa wyłącznego, chyba że umowa międzynarodowa lub Kodeks Cywilny stanowią inaczej.

W przypadkach przewidzianych w Kodeksie Cywilnym wyłączne prawo do wyniku działalności intelektualnej lub środka indywidualizacji jest uznawane i chronione pod warunkiem rejestracji przez państwo takiego wyniku lub takiego środka (klauzula 1, art. 1232 Kodeksu Cywilnego). ). W przypadkach, gdy wynik działalności intelektualnej lub środek indywidualizacji podlega rejestracji państwowej zgodnie z Kodeksem cywilnym, zbycie wyłącznego prawa do takiego wyniku lub takiego środka na podstawie umowy, zastaw tego prawa oraz przyznanie prawa do korzystania z takiego wyniku lub takiego środka na podstawie umowy, a także przeniesienie wyłącznego prawa do takiego wyniku lub takiego środka bez umowy również podlegają rejestracji państwowej, której procedura i warunki są ustanowiony przez rząd Federacji Rosyjskiej. W przypadku rozporządzania prawem wyłącznym na podstawie umowy, wspomniana rejestracja odbywa się poprzez rejestrację państwową odpowiedniej umowy.

Podstawą państwowej rejestracji przyznania prawa do korzystania z wyniku działalności intelektualnej lub środków indywidualizacji może być również orzeczenie sądu. Podstawą państwowej rejestracji przeniesienia wyłącznego prawa do wyniku działalności intelektualnej lub do środka indywidualizacji przez dziedziczenie jest zaświadczenie o prawie do dziedziczenia, z wyjątkiem przypadku przewidzianego w art. 1165 GK.

Niespełnienie wymogu rejestracji państwowej umowy o zbyciu wyłącznego prawa do wyniku działalności intelektualnej lub środka indywidualizacji lub umowy o przyznanie innej osobie prawa do korzystania z takiego wyniku lub takich środków, pociąga za sobą nieważność odpowiedniej umowy. W przypadku nieprzestrzegania wymogu rejestracji państwowej przeniesienia prawa wyłącznego bez umowy, takie przeniesienie uważa się za niewykonane (paragrafy 2–6 art. 1232 kodeksu cywilnego).

W przypadkach przewidzianych w Kodeksie cywilnym państwową rejestrację wyniku działalności intelektualnej można przeprowadzić na wniosek posiadacza prawa. W takich przypadkach zasady ust. 2-6 art. 1232 Kodeksu Cywilnego, o ile niniejszy Kodeks nie stanowi inaczej (klauzula 7 tego artykułu).

Zgodnie z art. 1233 kc uprawniony może rozporządzać swoim wyłącznym prawem do wyniku działalności intelektualnej lub do środka indywidualizacji w sposób niesprzeczny z prawem i istotą takiego wyłącznego prawa, w tym przez zbycie go na mocy umowa na inną osobę (umowa o zbyciu prawa wyłącznego) lub przyznanie innej osobie prawa do korzystania z odpowiedniego wyniku działalności intelektualnej lub środków indywidualizacji w granicach określonych umową (umowa licencyjna). Zawarcie umowy licencyjnej nie pociąga za sobą przeniesienia wyłącznego prawa na licencjobiorcę.

Za umowę licencyjną uważa się umowę, która nie stanowi wyraźnie, że wyłączne prawo do wyniku działalności intelektualnej lub do środka indywidualizacji przechodzi w całości, z wyjątkiem umowy zawartej w zakresie prawa do korzystania z wyniku czynności intelektualnej specjalnie stworzonej lub stworzonej w celu włączenia do złożonego obiektu (paragraf 2 ust. 1, art. 1240 kodeksu cywilnego).

Jednym z rodzajów porozumień o zbyciu prawa wyłącznego do wyniku działalności intelektualnej lub środka indywidualizacji jest porozumienie o zbyciu prawa wyłącznego. Ogólne postanowienia dotyczące niniejszej umowy zawarte są w art. 1234 GK. W paragrafie 1 tego artykułu podana jest definicja tej umowy. Zgodnie z nią, w ramach umowy o zbyciu prawa wyłącznego jedna ze stron (właściciel prawa) przenosi lub zobowiązuje się przenieść swoje prawo wyłączne do wyniku działalności intelektualnej lub do środka indywidualizacji w całości na drugą stronę (nabywcę ). Umowa o przeniesienie wyłącznego prawa jest zawierana na piśmie i podlega rejestracji państwowej w przypadkach przewidzianych w ust. 2 art. 1232 GK. Nieprzestrzeganie formy pisemnej lub wymogu rejestracji państwowej pociąga za sobą nieważność umowy.

Na podstawie umowy zbycia prawa wyłącznego nabywca zobowiązuje się zapłacić uprawnionemu wynagrodzenie przewidziane w umowie, chyba że umowa stanowi inaczej. W przypadku braku warunku wysokości wynagrodzenia lub trybu jego ustalenia w umowie odszkodowawczej o zbyciu prawa wyłącznego, umowę uważa się za niezawartą. Jednocześnie zasady ustalania ceny przewidziane w ust. 3 art. 424 Kodeksu Cywilnego, nie mają zastosowania.

Innym rodzajem umowy zbycia wyłącznego prawa do wyniku działalności intelektualnej lub do środka indywidualizacji jest umowa licencyjna. W odróżnieniu od umowy o zbyciu prawa wyłącznego, w ramach umowy licencyjnej jedna strona – właściciel wyłącznego prawa do wyniku działalności intelektualnej lub do środka indywidualizacji (licencjodawca) udziela lub zobowiązuje się do udzielenia drugiej stronie (licencjobiorcy). ) prawo do wykorzystania takiego wyniku lub takiego środka w granicach przewidzianych umową. Licencjobiorca może korzystać z wyniku działalności intelektualnej lub środków indywidualizacji wyłącznie w granicach tych praw i w sposób przewidziany umową licencyjną. Prawo do korzystania z wyniku działalności intelektualnej lub środków indywidualizacji, które nie są wprost określone w umowie licencyjnej, nie jest uważane za przyznane licencjobiorcy.

Umowa licencyjna zawierana jest w formie pisemnej, chyba że Kodeks Cywilny stanowi inaczej. W przypadkach przewidzianych w ust. 2 art. 1232 Kodeksu Cywilnego umowa licencyjna podlega rejestracji państwowej. Niezastosowanie się do formy pisemnej lub wymogu rejestracji państwowej pociąga za sobą nieważność umowy licencyjnej.

Umowa licencyjna musi wskazywać terytorium, na którym dozwolone jest korzystanie z wyniku działalności intelektualnej lub środków indywidualizacji. Jeżeli terytorium, na którym dozwolone jest wykorzystanie takiego wyniku lub takich środków, nie jest określone w umowie, licencjobiorca ma prawo do korzystania z nich na całym terytorium Federacji Rosyjskiej.

Okres, na jaki zawarta jest umowa licencyjna, nie może przekroczyć okresu obowiązywania wyłącznego prawa do wyniku działalności intelektualnej lub do środka indywidualizacji. W przypadku, gdy termin jej obowiązywania nie jest określony w umowie licencyjnej, umowę uważa się za zawartą na okres pięciu lat, chyba że Kodeks Cywilny stanowi inaczej. W przypadku wygaśnięcia prawa wyłącznego umowa licencyjna ulega rozwiązaniu.

Na podstawie umowy licencyjnej licencjobiorca zobowiązuje się do zapłaty licencjodawcy wynagrodzenia określonego w umowie, chyba że umowa stanowi inaczej. W przypadku braku warunku dotyczącego wysokości wynagrodzenia lub trybu jego ustalenia w rekompensowanej umowie licencyjnej, umowę uważa się za niezawartą. Jednocześnie zasady ustalania ceny przewidziane w ust. 3 art. 424 Kodeksu Cywilnego, jak również w stosunku do umowy o przeniesienie prawa wyłącznego nie mają zastosowania.

Jako warunki zasadnicze umowa licencyjna powinna przewidywać:

1) przedmiot umowy poprzez wskazanie wyniku działalności intelektualnej lub środka indywidualizacji, prawa użytkowania przyznanego na podstawie umowy, ze wskazaniem, w stosownych przypadkach, numeru i daty wydania dokumentu poświadczającego prawo wyłączne do takiego wyniku lub do takich środków (patent, certyfikat);

2) sposoby korzystania z wyniku aktywności intelektualnej lub środków indywidualizacji.

Przeniesienie wyłącznego prawa do wyniku działalności intelektualnej lub do środka indywidualizacji na nowego posiadacza prawa nie stanowi podstawy do zmiany lub rozwiązania umowy licencyjnej zawartej przez poprzedniego posiadacza prawa.

W sztuce. 1236 Kodeksu Cywilnego określa rodzaje umów licencyjnych. Umowa licencyjna może przewidywać:

▪ przyznanie licencjobiorcy prawa do korzystania z wyniku działalności intelektualnej lub środka indywidualizacji z zachowaniem prawa licencjodawcy do wydawania licencji innym osobom (licencja prosta (niewyłączna));

▪ przyznanie licencjobiorcy prawa do korzystania z wyniku działalności intelektualnej lub środka indywidualizacji bez zachowania prawa licencjodawcy do wydawania licencji innym osobom (licencja wyłączna).

O ile umowa licencyjna nie stanowi inaczej, zakłada się, że licencja jest prosta (niewyłączna).

Jedna umowa licencyjna dotycząca różnych sposobów wykorzystania wyniku działalności intelektualnej lub środków indywidualizacji może zawierać powyższe warunki przewidziane dla różnych rodzajów umów licencyjnych.

Tryb zawarcia umowy licencyjnej określa art. 1237 Wielka Brytania. Zgodnie z tym artykułem licencjobiorca jest zobowiązany do składania licencjodawcy raportów dotyczących wykorzystania wyniku działalności intelektualnej lub środków indywidualizacji, chyba że umowa licencyjna stanowi inaczej. W okresie obowiązywania umowy licencyjnej licencjodawca zobowiązany jest do powstrzymania się od wszelkich działań, które mogłyby utrudniać licencjobiorcy wykonywanie przyznanego mu prawa do korzystania z wyniku działalności intelektualnej lub środków indywidualizacji w granicach określonych umową.

Za pisemną zgodą licencjodawcy licencjobiorca może w ramach umowy udzielić innej osobie prawa do korzystania z wyniku działalności intelektualnej lub środków indywidualizacji (umowa sublicencyjna). Na podstawie umowy sublicencyjnej sublicencjobiorca może otrzymać prawa do korzystania z wyniku działalności intelektualnej lub środków indywidualizacji wyłącznie w granicach tych praw i sposobów korzystania, które są przewidziane w umowie licencyjnej dla licencjobiorcy. Umowę sublicencyjną zawartą na okres przekraczający okres obowiązywania umowy licencyjnej uważa się za zawartą na czas trwania umowy licencyjnej. Licencjobiorca ponosi odpowiedzialność wobec licencjodawcy za działania sublicencjobiorcy, chyba że umowa licencyjna stanowi inaczej. Zgodnie z art. 1238 Kodeksu Cywilnego, do umowy sublicencyjnej zastosowanie mają przepisy Kodeksu Cywilnego o umowie licencyjnej.

W przypadkach przewidzianych w Kodeksie cywilnym sąd może, zgodnie z art. 1239 tego Kodeksu, na wniosek zainteresowanego, podjąć decyzję o przyznaniu tej osobie, na warunkach określonych w orzeczeniu sądu, prawa do korzystania z wyniku działalności intelektualnej, do którego wyłączne prawo przysługuje innej osobie ( licencja przymusowa).

W procesie twórczości można stworzyć złożony obiekt, który zawiera kilka chronionych wyników aktywności intelektualnej (film, inny utwór audiowizualny, przedstawienie teatralno-rozrywkowe, produkt multimedialny, jedna technologia). Zgodnie z art. 1240 Kodeksu Cywilnego osoba, która zorganizowała powstanie takiego obiektu, nabywa prawo do korzystania ze wskazanych wyników na podstawie umów o przeniesienie prawa wyłącznego lub umów licencyjnych zawartych przez taką osobę z podmiotami praw wyłącznych do odpowiednich wyników aktywności intelektualnej.

W przypadku nabycia przez tę osobę prawa do korzystania z wyników działalności intelektualnej specjalnie wytworzonych lub stworzonych w celu włączenia do tak złożonego obiektu, stosowną umowę uważa się za umowę o zbyciu prawa wyłącznego, chyba że co innego wynika z umowy strony (klauzula 1 art. 1240 Kodeksu Cywilnego). Korzystając z wyniku działalności intelektualnej jako części złożonego obiektu, autor takiego wyniku zachowuje prawo autorskie i inne osobiste prawa niemajątkowe do takiego wyniku (paragraf 3 art. 1240 Kodeksu cywilnego). Korzystając z wyniku działalności intelektualnej jako części złożonego obiektu, osoba, która zorganizowała stworzenie tego obiektu, ma prawo wskazać swoje imię lub nazwisko lub zażądać takiego wskazania (klauzula 4 art. 1240 Kodeksu Cywilnego). Te same zasady dotyczą prawa do korzystania z wyników działalności intelektualnej w ramach jednej technologii stworzonej kosztem lub przy udziale środków z budżetu federalnego, chyba że przepisy rozdz. 77 Kodeksu Cywilnego, poświęcony temu prawu (paragraf 5 art. 1240 Kodeksu Cywilnego).

Zgodnie z art. 1241 kc, przeniesienie wyłącznego prawa do wyniku działalności intelektualnej lub środka indywidualizacji na inną osobę bez zawierania umowy z podmiotem praw autorskich jest dopuszczalne w przypadkach i na podstawach określonych przepisami prawa, w tym w nakaz sukcesji uniwersalnej (dziedziczenie, reorganizacja osoby prawnej) oraz w przypadku przejęcia majątku uprawnionego.

Zgodnie z art. 1242 Kodeksu Cywilnego, autorom, wykonawcom, producentom fonogramów oraz innym podmiotom praw autorskich i praw pokrewnych, w przypadkach gdy indywidualne wykonywanie ich praw jest utrudnione lub gdy Kodeks Cywilny dopuszcza korzystanie z przedmiotów praw autorskich i pokrewnych prawami bez zgody właścicieli odpowiednich praw, ale za wypłatą im wynagrodzenia, mogą tworzyć oparte na członkostwie organizacje non-profit, które zgodnie z uprawnieniami przyznanymi im przez posiadaczy praw, powierzają zarządzanie odpowiednich praw na zasadzie zbiorowej (organizacje zbiorowego zarządzania prawami). Utworzenie takich organizacji nie uniemożliwia reprezentacji właścicieli praw autorskich i praw pokrewnych przez inne osoby prawne i obywateli (ust. 1 art. 1242 kodeksu cywilnego).

Organizacje zbiorowego zarządzania prawami mogą zostać ustanowione w celu zarządzania prawami dotyczącymi jednego lub większej liczby rodzajów praw autorskich i praw pokrewnych, zarządzania jednym lub kilkoma rodzajami takich praw w odniesieniu do niektórych zastosowań odnośnych przedmiotów lub zarządzania wszelkimi prawami autorskimi i (lub) prawa pokrewne prawa (klauzula 2 art. 1242 Kodeksu Cywilnego).

Podstawą uprawnień organizacji do zbiorowego zarządzania prawami jest umowa o przekazaniu uprawnień do zarządzania prawami, zawarta przez taką organizację z uprawnionym na piśmie, z wyjątkiem przypadku przewidzianego w ust. 1 pkt 3 art. 1244 GK. Określoną umowę można zawrzeć z posiadaczami praw, którzy są członkami takiej organizacji, oraz z posiadaczami praw, którzy nie są jej członkami. Jednocześnie organizacja zarządzająca prawami zbiorowo ma obowiązek przejąć zarządzanie tymi prawami, jeżeli zarządzanie taką kategorią praw dotyczy statutowej działalności tej organizacji. Podstawą upoważnienia organizacji do zbiorowego zarządzania prawami może być również umowa z inną organizacją, w tym zagraniczną, zarządzającą prawami na zasadach zbiorowych.

Organizacje zarządzające prawami zbiorowymi nie są uprawnione do korzystania z przedmiotów praw autorskich i praw pokrewnych, do których prawa wyłączne przechodzą na ich zarząd (klauzula 4 art. 1242 Kodeksu Cywilnego). Organizacje te mają prawo, w imieniu posiadaczy praw lub we własnym, do wnoszenia roszczeń do sądu, a także do podejmowania innych działań prawnych niezbędnych do ochrony praw przekazanych im do zbiorowego zarządzania. Akredytowana organizacja ma również prawo do dochodzenia roszczeń przed sądem niezbędnych do ochrony praw zarządzanych przez taką organizację w imieniu nieskończonego kręgu posiadaczy praw autorskich (klauzula 5 art. 1244 kc).

Możliwość uzyskania akredytacji państwowej przez organizację zarządzania prawami na zasadzie zbiorowej jest przewidziana w art. 1244 GK. Akredytację taką można uzyskać na działalność w obszarach zbiorowego zarządzania określonych w niniejszym artykule. Akredytacja państwowa przeprowadzana jest w oparciu o zasady jawności procedury iz uwzględnieniem opinii zainteresowanych stron, w tym posiadaczy praw, w sposób określony przez Rząd Federacji Rosyjskiej. Akredytację państwową na prowadzenie działalności w każdym z tych obszarów zbiorowego zarządzania może uzyskać tylko jedna organizacja zbiorowego zarządzania prawami.

Organizacja zbiorowo zarządzająca uprawnieniami może uzyskać akredytację państwową na prowadzenie działalności w jednym, dwóch lub więcej obszarach zbiorowego zarządzania spośród obszarów określonych w ustawie. Organizacja zbiorowego zarządzania prawami, która otrzymała akredytację państwową (organizacja akredytowana) ma prawo, wraz z zarządzaniem prawami tych posiadaczy praw, z którymi zawarła umowy w sposób przewidziany w ust. 3. sztuki. 1242 Kodeksu Cywilnego, do zarządzania prawami i pobierania wynagrodzenia dla tych posiadaczy praw autorskich, z którymi nie zawarła takich umów (§ 1 ust. 3, art. 1244 Kodeksu Cywilnego). Obecność akredytowanej organizacji nie uniemożliwia tworzenia innych organizacji zbiorowego zarządzania prawami, w tym we wskazanych powyżej obszarach zbiorowego zarządzania. Takie organizacje mają prawo do zawierania umów z użytkownikami wyłącznie w interesie posiadaczy praw autorskich, którzy udzielili im upoważnienia do zarządzania prawami w sposób przewidziany w ust. 3 art. 1242 GK.

Akredytowane organizacje prowadzą swoją działalność pod kontrolą upoważnionego federalnego organu wykonawczego. Obecnie jest to Federalna Służba ds. Własności Intelektualnej, Patentów i Znaków Towarowych (Rospatent), która podlega Ministerstwu Edukacji i Nauki Federacji Rosyjskiej (zwanej dalej Ministerstwem Edukacji i Nauki Rosji). Akredytowane organizacje są zobowiązane do corocznego składania sprawozdania ze swojej działalności upoważnionemu federalnemu organowi wykonawczemu, a także publikowania go w ogólnorosyjskich mediach. Formę raportu ustala ten organ. Standardowy statut akredytowanej organizacji jest zatwierdzany w sposób określony przez Rząd Federacji Rosyjskiej.

Kodeks cywilny szczegółowo reguluje wypłatę wynagrodzenia za nieodpłatne zwielokrotnianie fonogramów i utworów audiowizualnych na użytek osobisty. Zgodnie z art. 1245 Kodeksu Cywilnego twórcy, wykonawcy, producenci fonogramów i utworów audiowizualnych mają prawo do wynagrodzenia za nieodpłatne zwielokrotnianie fonogramów i utworów audiowizualnych wyłącznie na użytek osobisty. Takie wynagrodzenie ma charakter wyrównawczy i jest wypłacane posiadaczom praw na koszt środków płatnych przez producentów i importerów sprzętu i nośników materiałów wykorzystywanych do takiego zwielokrotniania. Wykaz sprzętu i nośników materiałów oraz wysokość i tryb pobierania odpowiednich środków zatwierdza Rząd Federacji Rosyjskiej. Zbiórka środków na wypłatę wynagrodzenia za nieodpłatne zwielokrotnianie fonogramów i utworów audiowizualnych na użytek osobisty prowadzi akredytowana organizacja (art. 1244 kc).

Wynagrodzenie za nieodpłatne zwielokrotnianie fonogramów i utworów audiowizualnych do celów osobistych jest dzielone pomiędzy uprawnionych w następującej proporcji:

▪ 40% - autorom;

▪ 30% - wykonawcom;

▪ 30% - producentom fonogramów lub utworów audiowizualnych.

Podział wynagrodzenia pomiędzy poszczególnych autorów, wykonawców, producentów fonogramów lub utworów audiowizualnych odbywa się proporcjonalnie do faktycznego wykorzystania odpowiednich fonogramów lub utworów audiowizualnych. Tryb podziału wynagrodzenia i jego wypłaty ustala Rząd Federacji Rosyjskiej.

Ogólne przepisy dotyczące państwowej regulacji stosunków w dziedzinie własności intelektualnej zawarte są w art. 1246 GK. Zgodnie z tym artykułem, w przypadkach przewidzianych w Kodeksie cywilnym, publikację normatywnych aktów prawnych w celu uregulowania stosunków w dziedzinie własności intelektualnej związanych z przedmiotami praw autorskich i praw pokrewnych przeprowadza upoważniony organ wykonawczy federalny organ dokonujący regulacji prawnych w zakresie praw autorskich i praw pokrewnych (obecnie Ministerstwo Edukacji i Nauki Rosji). Ten sam organ dokonuje, w przypadkach przewidzianych w Kodeksie cywilnym, publikacji aktów prawnych regulujących w celu uregulowania stosunków w zakresie własności intelektualnej (klauzula 2 art. 1246 Kodeksu cywilnego):

▪ z wynalazkami;

▪ wzory użytkowe;

▪ wzory przemysłowe;

▪ programy komputerowe;

▪ bazy danych;

▪ topologie układów scalonych;

▪ znaki towarowe i usługowe;

▪ nazwy miejsc pochodzenia towarów.

Prawnie istotne działania na rzecz państwowej rejestracji danych o wynikach działalności intelektualnej i środkach indywidualizacji, w tym przyjmowanie i rozpatrywanie odpowiednich wniosków, o wydanie patentów i certyfikatów poświadczających wyłączne prawo ich posiadaczy do takich wyników i do takich środków , a w przypadkach przewidzianych prawem i innych czynności związanych z prawną ochroną wyników działalności intelektualnej i środków indywidualizacji, wykonuje federalny organ wykonawczy ds. własności intelektualnej (obecnie Rospatent). W przypadkach przewidzianych w art. 1401 - 1405 Kodeksu cywilnego działania te mogą również wykonywać federalne organy wykonawcze upoważnione przez Rząd Federacji Rosyjskiej (klauzula 3 art. 1246 Kodeksu cywilnego).

W odniesieniu do osiągnięć hodowlanych funkcje określone w ust. 2 i 3 art. 1246 kodeksu cywilnego są przeprowadzane odpowiednio przez upoważniony federalny organ wykonawczy odpowiedzialny za regulację prawną w dziedzinie rolnictwa - Ministerstwo Rolnictwa Federacji Rosyjskiej (Ministerstwo Rolnictwa Rosji) i federalny organ wykonawczy ds. osiągnięć hodowlanych . Obecnie jest to Federalna Agencja Rolnictwa (Rosselkhoz), która podlega Ministerstwu Rolnictwa Rosji.

Zgodnie z art. 1247 Kodeksu Cywilnego, kontakt z federalnym organem wykonawczym w zakresie własności intelektualnej może być prowadzony przez wnioskodawcę, posiadacza praw, inną zainteresowaną osobę niezależnie lub przez rzecznika patentowego zarejestrowanego w określonym organie federalnym lub przez innego przedstawiciela.

Obywatele mieszkający na stałe poza terytorium Federacji Rosyjskiej i zagraniczne osoby prawne prowadzą interesy z federalnym organem wykonawczym w zakresie własności intelektualnej za pośrednictwem rzeczników patentowych zarejestrowanych we wspomnianym organie federalnym, chyba że umowa międzynarodowa Federacji Rosyjskiej stanowi inaczej. Pełnomocnictwa rzecznika patentowego lub innego pełnomocnika potwierdza pełnomocnictwo wystawione przez zgłaszającego, uprawnionego lub inną zainteresowaną osobę. Obywatel Federacji Rosyjskiej na stałe zamieszkujący na jej terytorium może być zarejestrowany jako rzecznik patentowy. Inne wymagania stawiane rzecznikowi patentowemu, tryb jego poświadczania i rejestracji, a także jego uprawnienia w związku z prowadzeniem spraw związanych z prawną ochroną wyników działalności intelektualnej oraz środków indywidualizacji określa ustawa.

Główne przepisy dotyczące trybu rozpatrywania sporów związanych z ochroną praw własności intelektualnej zawarte są w art. 1248 BR. Klauzula 1 tego artykułu stanowi, że spory związane z ochroną naruszonych lub spornych praw intelektualnych są rozpatrywane i rozstrzygane przez sąd (klauzula 1, art. 11 Kodeksu Cywilnego). W przypadkach przewidzianych w Kodeksie Cywilnym ochrona praw własności intelektualnej realizowana jest administracyjnie przez uprawnione organy. Decyzje tych organów wchodzą w życie z dniem ich przyjęcia. Można je zakwestionować w sądzie w sposób przewidziany przez prawo (paragraf 2 artykułu 1248 Kodeksu Cywilnego).

Do wykonywania prawnie istotnych czynności związanych z patentem na wynalazek, wzór użytkowy, wzór przemysłowy lub osiągnięcie selekcyjne, z rejestracją państwową programu komputerowego, bazy danych, topologii układu scalonego, znaku towarowego i znaku usługowego, z rejestracją państwową i udzieleniem wyłączne prawo do nazwy miejsca pochodzenia towarów, a także z państwową rejestracją przeniesienia praw wyłącznych na inne osoby i umowy dotyczące rozporządzania tymi prawami, pobiera się odpowiednio opłaty patentowe i inne (klauzula 1 artykułu 1249 Kodeksu Cywilnego).

Wykaz prawnie istotnych czynności związanych z programem komputerowym, bazą danych i topologią układu scalonego, za które pobierane są opłaty państwowe, ich wysokość, tryb i terminy płatności oraz podstawy zwolnienia z opłat państwowych, zmniejszające ich kwoty, odroczenie płatności lub zwrot są określane przez ustawodawstwo Federacji Rosyjskiej dotyczące podatków i opłat. Obecnie obowiązuje Rozporządzenie w sprawie opłat za patentowanie wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, rejestracji znaków towarowych, znaków usługowych, nazw pochodzenia towarów, przyznawania prawa do używania nazw pochodzenia towarów, zatwierdzone rozporządzeniem Rady Ministrów - Rząd Federacji Rosyjskiej z dnia 12.08.1993 sierpnia 793 r. Nr 26.11.2004 (zmieniony XNUMX listopada XNUMX r.). Za wykonanie prawnie istotnych czynności związanych z oficjalną rejestracją programów komputerowych, baz danych i topologii układów scalonych uiszczana jest opłata państwowa zgodnie z ustawodawstwem Federacji Rosyjskiej o podatkach i opłatach.

Ogólne przepisy dotyczące ochrony praw własności intelektualnej w ogólności zawarte są w art. 1250 GK. Zgodnie z tym artykułem prawa intelektualne są chronione sposobami przewidzianymi w Kodeksie cywilnym, z uwzględnieniem istoty naruszonego prawa i konsekwencji naruszenia tego prawa. Sposoby ochrony własności intelektualnej przewidziane w Kodeksie cywilnym mogą być stosowane na wniosek właścicieli praw autorskich, organizacji zbiorowo zarządzających prawami, a także innych osób w przypadkach przewidzianych prawem.

Brak winy naruszyciela nie zwalnia go z obowiązku zaprzestania naruszania praw własności intelektualnej, a także nie wyklucza zastosowania wobec naruszyciela środków mających na celu ochronę tych praw. W szczególności opublikowanie orzeczenia sądu o popełnionym naruszeniu (subklauzula 5 ust. 1, art. 1252 kc) oraz zaniechanie działań naruszających wyłączne prawo do wyniku działalności intelektualnej lub do środka indywidualizacji lub stwarzają zagrożenie naruszenia tego prawa, są realizowane niezależnie od winy sprawcy i na jego rachunek.

Ochronę osobistych praw niemajątkowych autorów reguluje odrębnie art. 1251 GK. Zgodnie z tym artykułem, w przypadku naruszenia autorskich praw niemajątkowych, ich ochrona realizowana jest w szczególności poprzez uznanie prawa, przywrócenie stanu sprzed naruszenia prawa, wykorzenienie działań naruszających to prawo. lub grozić jej naruszeniem, zadośćuczynić za krzywdę moralną, opublikować orzeczenie sądu w sprawie naruszenia. Ochrona honoru, godności i reputacji biznesowej autora realizowana jest zgodnie z zasadami art. 152 RK.

Podstawowe zasady dotyczące ochrony praw wyłącznych określa art. 1252 GK. Zgodnie z ust. 1 tego artykułu ochrona wyłącznych praw do wyników działalności intelektualnej oraz środków indywidualizacji realizowana jest w szczególności poprzez wystąpienie z roszczeniem o uznanie prawa; w sprawie tłumienia działań, które naruszają prawo lub stwarzają zagrożenie jego naruszenia; o odszkodowanie; o zajęcie materialnego nośnika, głównie używanego lub mającego na celu naruszenie wyłącznych praw do wyników działalności intelektualnej lub środków indywidualizacji; o opublikowaniu orzeczenia sądu w sprawie popełnionego naruszenia, ze wskazaniem faktycznego posiadacza praw autorskich.

W celu zabezpieczenia roszczenia w sprawach o naruszenie praw wyłącznych do nośników materialnych, urządzeń i materiałów, co do których założono domniemanie naruszenia prawa wyłącznego do wyniku działalności intelektualnej lub środka indywidualizacji, środki tymczasowe mogą zostać podjęte, ustanowione przez przepisy proceduralne, w tym zajęte na nośnikach materiałów, sprzęcie i materiałach.

W przypadkach przewidzianych w Kodeksie cywilnym dla określonych rodzajów wyników działalności intelektualnej lub środków indywidualizacji, w przypadku naruszenia prawa wyłącznego, uprawniony ma prawo zamiast odszkodowania za straty domagać się odszkodowania od sprawcy naruszenia za naruszenie tego prawa. Odszkodowanie podlega odzyskaniu, gdy zostanie udowodniony fakt popełnienia przestępstwa. Jednocześnie uprawniony, który wystąpił o ochronę prawa, jest zwolniony z wykazania wysokości wyrządzonych mu strat. Wysokość odszkodowania ustala sąd w granicach określonych w Kodeksie cywilnym, w zależności od charakteru naruszenia i innych okoliczności sprawy, z uwzględnieniem wymogów racjonalności i rzetelności. Posiadacz prawa ma prawo żądać odszkodowania od sprawcy naruszenia za każdy przypadek nadużycia wyniku aktywności intelektualnej lub środków indywidualizacji lub za popełnione przestępstwo w ogóle.

W przypadku, gdy produkcja, dystrybucja lub inne wykorzystanie, a także przywóz, transport lub przechowywanie materialnych nośników, w których wyrażany jest wynik działalności intelektualnej lub środek indywidualizacji, prowadzi do naruszenia wyłącznego prawa do takiego w wyniku takiego działania lub takim środkiem, takie nośniki materialne są uważane za podrobione i na mocy orzeczenia sądu podlegają wycofaniu z obiegu i zniszczeniu bez odszkodowania, chyba że kodeks cywilny przewiduje inne konsekwencje. Sprzęt, inne urządzenia i materiały, głównie używane lub mające na celu naruszenie wyłącznych praw do wyników działalności intelektualnej oraz środki indywidualizacji, na mocy orzeczenia sądu, podlegają wycofaniu z obrotu i zniszczeniu na koszt naruszyciela, chyba że przepisy prawa stanowią za ich obieg do dochodów Federacji Rosyjskiej ( paragraf 5 artykułu 1252 Kodeksu cywilnego).

Jeżeli różne sposoby indywidualizacji (nazwa firmy, znak towarowy, znak usługowy, oznaczenie handlowe) okażą się identyczne lub łudząco podobne, a w wyniku takiej tożsamości lub podobieństwa konsumenci i (lub) kontrahenci mogą być wprowadzani w błąd, środki indywidualizacji , prawo wyłączne, które powstało wcześniej. Właściciel takiego wyłącznego prawa może w trybie określonym w Kodeksie cywilnym żądać udzielenia ochrony prawnej na znak towarowy (znak usługowy) lub całkowitego lub częściowego zakazu używania nazwy firmy lub oznaczenia handlowego zostać uznane za nieważne. W takim przypadku częściowy zakaz używania oznacza:

▪ w odniesieniu do nazwy firmy – zakaz jej używania w niektórych rodzajach działalności;

▪ w odniesieniu do oznaczenia handlowego – zakaz jego używania na określonym terytorium i (lub) w niektórych rodzajach działalności (art. 6 ust. 1252 Kodeksu cywilnego).

W przypadkach, gdy naruszenie prawa wyłącznego do wyniku działalności intelektualnej lub do środka indywidualizacji zostanie uznane w przewidziany sposób za nieuczciwą konkurencję, ochrona naruszonego prawa wyłącznego może odbywać się zarówno w sposób przewidziany przez Kodeksu Cywilnego i zgodnie z przepisami antymonopolowymi.

Zgodnie z art. 1253 kodeksu cywilnego, jeżeli osoba prawna wielokrotnie lub rażąco narusza wyłączne prawa do wyników działalności intelektualnej i środków indywidualizacji, sąd może, zgodnie z ust. 2 art. 61 kc do podjęcia decyzji o likwidacji takiej osoby prawnej na wniosek prokuratora. Jeżeli takie naruszenia zostaną popełnione przez obywatela, jego działalność jako indywidualnego przedsiębiorcy może zostać zakończona decyzją sądu lub wyrokiem w trybie przewidzianym prawem.

Temat 24. PRAWA AUTORSKIE

Prawo autorskie w sensie obiektywnym to zbiór norm prawa cywilnego, które regulują stosunki w zakresie uznania autorstwa i ochrony dzieł nauki, literatury i sztuki, ustanowienia reżimu ich używania, przyznawania niemajątków osobistych i mienia prawa do ich autorów, ochrona praw autorów i innych posiadaczy praw.

Stosunki autorskie reguluje Ch. 70 BR. Ponadto przepisy dotyczące praw autorskich zawarte są w niektórych dekretach Prezydenta Federacji Rosyjskiej oraz uchwałach Rządu Federacji Rosyjskiej. Spośród traktatów międzynarodowych Federacji Rosyjskiej jako źródeł prawa autorskiego najważniejsze są:

▪ Konwencja berneńska z 1886 r. o ochronie dzieł literackich i artystycznych (zmieniona w Paryżu w 1971 r.), w której Rosja uczestniczy od 1995 r.;

▪ Powszechna (Genewa) Konwencja o prawie autorskim z 1952 r. (Rosja jest stroną tej konwencji w jej pierwotnej wersji od 1973 r., a w wersji z 1971 r. od 1995 r.).

Źródłem praw autorskich jest także Konwencja Sztokholmska o utworzeniu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej z 1967 roku.

W sztuce. 1255 kc definiuje prawo autorskie w sensie podmiotowym. Zgodnie z paragrafem 1 tego artykułu, prawa autorskie są prawami intelektualnymi do dzieł nauki, literatury i sztuki. Zgodnie z paragrafem 2 tego artykułu autorowi pracy przysługują następujące prawa:

1) wyłączne prawo do utworu;

2) prawo autorskie;

3) autorskie prawo do nazwiska;

4) prawo do nienaruszalności utworu;

5) prawo do publikacji utworu.

W wypadkach przewidzianych w Kodeksie cywilnym twórcy utworu wraz z powyższymi uprawnieniami przysługują inne uprawnienia, w tym prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu urzędowego, prawo do odwołania, prawo do naśladowania, prawo dostępu do dzieł sztuki (paragraf 3 artykułu 1255 Kodeksu Cywilnego) .

Zgodnie z treścią prawa autorskie można podzielić na niemajątkowe i majątkowe. Pierwszy rodzaj praw jest zarezerwowany tylko dla autorów utworów. Druga grupa praw może należeć nie tylko do autorów, ale także do innych osób. Osobiste prawa niemajątkowe obejmują prawo autorskie, autorskie prawo do imienia, prawo do nietykalności utworu, prawo do publikacji utworu itp. Prawa majątkowe obejmują wyłączne prawo do utworu, prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu urzędowego, prawo do naśladowania.

Prawa majątkowe twórców nie obejmują prawa do wynagrodzenia (tantiemu), ponieważ wynagrodzenie twórcy jest zawsze wypłacane w ramach zobowiązań umownych lub innych zobowiązań prawnych (z wyjątkiem wynagrodzenia za korzystanie z utworu urzędowego). W związku z tym prawo to jest zobowiązaniem, a nie prawem podmiotowym prawa autorskiego.

Wyłączne prawo do dzieła nauki, literatury i sztuki:

▪ dotyczy utworów opublikowanych na terytorium Federacji Rosyjskiej lub niepublikowanych, ale znajdujących się w jakiejś obiektywnej formie na terytorium Federacji Rosyjskiej i jest uznawany przez autorów (ich następców prawnych) bez względu na ich obywatelstwo;

▪ dotyczy utworów opublikowanych poza terytorium Federacji Rosyjskiej lub niepublikowanych, ale znajdujących się w jakiejś obiektywnej formie poza terytorium Federacji Rosyjskiej i uznaje się autorów będących obywatelami Federacji Rosyjskiej (ich następców prawnych);

▪ dotyczy utworów opublikowanych poza terytorium Federacji Rosyjskiej lub niepublikowanych, ale znajdujących się w jakiejś obiektywnej formie poza terytorium Federacji Rosyjskiej i jest uznawany na terytorium Federacji Rosyjskiej przez autorów (ich następców prawnych) – obywateli innych krajów państw i bezpaństwowców zgodnie z traktatami międzynarodowymi Federacji Rosyjskiej.

Uznaje się również, że dzieło zostało opublikowane po raz pierwszy w Federacji Rosyjskiej, jeżeli w ciągu 30 dni od daty pierwszej publikacji poza terytorium Federacji Rosyjskiej zostało opublikowane na terytorium Federacji Rosyjskiej.

Jeżeli na terytorium Federacji Rosyjskiej utwór jest chroniony zgodnie z traktatami międzynarodowymi Federacji Rosyjskiej, autora utworu lub innego pierwotnego posiadacza praw autorskich określa prawo państwa, na którego terytorium doszło do okoliczności prawnych. miejsce, które stanowiło podstawę do nabycia praw autorskich.

W przypadku ochrony utworów zgodnie z umowami międzynarodowymi Federacji Rosyjskiej okres ważności wyłącznego prawa do tych utworów na terytorium Federacji Rosyjskiej nie może przekroczyć okresu ważności wyłącznego prawa ustanowionego w kraju pochodzenia utworu (art. 1256 kc).

Autor dzieła naukowego, literackiego lub artystycznego, zgodnie z art. 1257 kc, uznaje się obywatela, którego dzieło twórcze zostało stworzone. Osobę wskazaną jako autor na oryginale lub kopii utworu uważa się za jego autora, chyba że zostanie udowodnione inaczej.

Art. 1258 kc reguluje stosunki wynikające ze współautorstwa. Zgodnie z tym artykułem obywatele, którzy stworzyli dzieło poprzez wspólną pracę twórczą, są uznawani za współautorów, niezależnie od tego, czy dzieło takie tworzy nierozerwalną całość, czy składa się z części, z których każda ma odrębną wartość. Utwór stworzony we współautorstwie jest używany wspólnie przez współautorów, chyba że co innego wynika z umowy między nimi. W przypadku tego ostatniego warunku część utworu, której wykorzystanie jest możliwe niezależnie od innych części, tj. część, która ma niezależne znaczenie, może być wykorzystana przez jej autora według własnego uznania.

Niezbędne jest określenie zakresu przedmiotów prawa autorskiego (art. 1259 kc). Takimi obiektami są następujące dzieła, niezależnie od ich meritum i przeznaczenia, a także sposobu wypowiedzi:

▪ dzieła literackie;

▪ dzieła dramatyczne, muzyczne i choreograficzne;

▪ utwory audiowizualne;

▪ dzieła malarstwa, rzeźby, inne dzieła sztuki itp.

Przedmiotem praw autorskich są również programy komputerowe, które są chronione jako utwory literackie.

Obiekty objęte prawami autorskimi obejmują:

▪ utwory zależne, tj. utwory będące przeróbką innego utworu;

▪ prace kompozytowe, tj. dzieła, które poprzez dobór lub układ materiałów są efektem pracy twórczej.

Prawo autorskie obejmuje zarówno utwory opublikowane, jak i niepublikowane wyrażone w jakiejkolwiek obiektywnej formie (paragraf 3 art. 1259 Kodeksu Cywilnego).

Do powstania, wykonywania i ochrony praw autorskich nie jest wymagana rejestracja utworu ani dopełnienie innych formalności. W odniesieniu do programów komputerowych i baz danych możliwa jest rejestracja, dokonywana na wniosek właściciela praw autorskich zgodnie z zasadami art. 1262 GK.

Nie podlega prawu autorskiemu:

1) dokumenty urzędowe organów państwowych i samorządowych, organizacji międzynarodowych oraz ich urzędowe tłumaczenia;

2) symbole i znaki państwowe oraz symbole i znaki gmin;

3) dzieła sztuki ludowej (folklor) nieposiadające konkretnych autorów;

4) komunikaty o zdarzeniach i faktach o charakterze wyłącznie informacyjnym.

Zgodnie z art. 1260 Kodeksu Cywilnego, tłumaczowi, a także autorowi innego utworu pochodnego (układ, adaptacja ekranu, aranżacja, inscenizacja lub inny podobny utwór) przysługują odpowiednio prawa autorskie do tłumaczenia i innego przetwarzania innego (oryginalnego) utworu . Autorowi zbioru oraz autorowi innego dzieła złożonego (antologii, encyklopedii, bazy danych, atlasu lub innego podobnego dzieła) przysługują prawa autorskie do dokonanego przez siebie wyboru lub uporządkowania materiałów (kompilacji).

Baza danych to zbiór niezależnych materiałów przedstawionych w formie obiektywnej (artykuły, obliczenia, regulaminy, orzeczenia sądowe i inne podobne materiały), usystematyzowanych w taki sposób, aby materiały te można było wyszukiwać i przetwarzać za pomocą komputera elektronicznego (komputera).

Twórca utworu umieszczonego w zbiorze lub innym utworze złożonym ma prawo do korzystania ze swojego utworu niezależnie od utworu złożonego, chyba że umowa z twórcą utworu stanowi inaczej.

Najbardziej ogólne przepisy dotyczące programów komputerowych zawarte są w art. 1261 RK. Artykuł ten stanowi, że prawa autorskie do wszystkich rodzajów programów komputerowych (w tym systemów operacyjnych i pakietów oprogramowania), które mogą być wyrażone w dowolnym języku i w dowolnej formie, w tym do tekstu źródłowego i kodu wynikowego, są chronione w taki sam sposób, jak prawa autorskie do dzieł literatura. Zgodnie z definicją podaną w tym artykule, program komputerowy to zestaw danych i poleceń przedstawionych w obiektywnej formie, przeznaczony do obsługi komputerów i innych urządzeń komputerowych w celu uzyskania określonego wyniku, w tym materiały przygotowawcze uzyskane podczas opracowywania programu komputerowego i generowanych przez niego wyświetlaczy audiowizualnych.

Procedura rejestracji stanowej programów komputerowych i baz danych, którą można przeprowadzić na wniosek właściciela praw autorskich w federalnym organie wykonawczym ds. własności intelektualnej, reguluje art. 1262 GK.

Utwór audiowizualny zgodnie z art. 1263 kc jest utworem składającym się ze stałej serii połączonych ze sobą obrazów (z akompaniamentem dźwiękowym lub bez) i przeznaczonym do percepcji wzrokowej i słuchowej (jeśli towarzyszy jej dźwięk) za pomocą odpowiednich urządzeń technicznych. Utwory audiowizualne obejmują utwory kinematograficzne, a także wszelkie utwory wyrażone środkami podobnymi do kinematograficznych (filmy telewizyjne i wideo oraz inne podobne utwory), niezależnie od sposobu ich początkowego lub późniejszego utrwalenia (§ 1 art. 1263 Kodeksu cywilnego) . Autorami utworu audiowizualnego są:

▪ reżyser teatralny;

▪ scenarzysta;

▪ kompozytor będący autorem utworu muzycznego (z tekstem lub bez), stworzonego specjalnie na potrzeby tego utworu audiowizualnego (art. 2 k.c. ust. 1263).

W przypadku publicznego wykonania lub udostępnienia utworu audiowizualnego na antenie lub drogą kablową kompozytor będący autorem utworu muzycznego (z tekstem lub bez) wykorzystanego w utworze audiowizualnym zachowuje prawo do wynagrodzenia za określone sposoby wykorzystania jego twórczości muzycznej (klauzula 3 art. 1263 kc).

Prawa producenta utworu audiowizualnego, tj. osobę organizującą powstanie takiego utworu (producenta) określa się zgodnie z art. 1240 Wielka Brytania. Producent ma prawo, w każdym przypadku korzystania z utworu audiowizualnego, wskazać swoje nazwisko lub oznaczenie lub zażądać takiego oznaczenia. W przypadku braku dowodu przeciwnego, za producenta utworu audiowizualnego uznaje się osobę, której nazwisko lub oznaczenie jest wskazane na tym utworze w zwykły sposób (klauzula 4 art. 1263 kc).

Każdy autor utworu, który stał się integralną częścią utworu audiowizualnego, niezależnie od tego, czy istniał wcześniej (autor dzieła będącego podstawą scenariusza i inni), czy powstał w trakcie pracy nad nim (reżyser zdjęć, produkcja projektanta i innych), zachowuje wyłączne prawo do swojej pracy, z wyjątkiem przypadków, gdy to wyłączne prawo zostało przeniesione na producenta lub inne osoby lub przeniesione na producenta lub inne osoby na innych podstawach przewidzianych przez prawo (klauzula 5 artykułu 1263 Kodeksu Cywilnego).

Kodeks cywilny po raz pierwszy ustanawia prawo autorstwa projektu dokumentu urzędowego, symbolu lub znaku, który należy do osoby, która stworzyła odpowiedni projekt (deweloper). Zasady dotyczące publikacji i wykorzystania takiego projektu zawarte są w art. 1264 Wielka Brytania.

Osobiste prawa niemajątkowe autora to prawo autorstwa i prawo do imienia i nazwiska. Ogólne definicje pojęć tych praw zawiera art. 1265 Wielka Brytania. Prawo autorskie to prawo do bycia uznanym za autora utworu, prawo autora do imienia to prawo do używania lub zezwalania na korzystanie z utworu pod własnym nazwiskiem, pod fikcyjną nazwą (pseudonim) lub bez podania nazwy, tj. anonimowo. Prawa te są niezbywalne i niezbywalne, w tym przy przeniesieniu na inną osobę lub przeniesieniu na nią wyłącznego prawa do utworu oraz przy przyznaniu innej osobie prawa do korzystania z utworu. Zrzeczenie się tych praw jest nieważne.

Jednym z najważniejszych praw twórcy jest prawo do nienaruszalności utworu, zapisane w art. 1266 RK. Zgodnie z tym prawem, bez zgody autora, nie wolno dokonywać zmian, skrótów i uzupełnień w jego utworze, opatrywać go ilustracjami, przedmową, posłowiem, komentarzami lub jakimikolwiek objaśnieniami w przypadku jego wykorzystania.

W przypadku korzystania z utworu po śmierci twórcy osoba, która ma wyłączne prawo do utworu, ma prawo zezwolić na dokonanie w utworze zmian, skrótów lub uzupełnień, pod warunkiem, że nie wypacza to intencji twórcy i nie naruszać integralności percepcji dzieła i nie jest to sprzeczne z wolą autora, konkretnie wyrażoną przez niego w testamencie, listach, pamiętnikach lub innej formie pisemnej (ust. 2 ust. 1 art. 1266 kodeksu cywilnego). Zniekształcenie, zniekształcenie lub inna zmiana utworu, która dyskredytuje honor, godność lub dobre imię autora, a także naruszenie takich działań, daje autorowi prawo do żądania ochrony jego honoru, godności lub reputacji biznesowej zgodnie z zasady art. 152 RK. W takich przypadkach, na wniosek zainteresowanych, ochrona honoru i godności autora jest dozwolona nawet po jego śmierci (paragraf 2 art. 1266 kodeksu cywilnego).

Autorstwo, nazwisko autora oraz nietykalność utworu są chronione bezterminowo (art. 1267 kc).

Zgodnie z definicją podaną w art. 1268 Kodeksu cywilnego prawem do opublikowania utworu jest prawo do podjęcia czynności lub wyrażenia zgody na podjęcie czynności, która powoduje pierwsze publiczne udostępnienie utworu przez jego publikację, publiczne wystawienie, publiczne wykonanie, nadanie lub kabel lub w jakikolwiek inny sposób. Jednocześnie wydaniem (udostępnieniem do publicznej wiadomości) jest wprowadzenie do obiegu egzemplarzy utworu, które są kopią utworu w dowolnej materialnej postaci, w ilości wystarczającej do zaspokojenia uzasadnionych potrzeb społeczeństwa na podstawie charakter pracy (paragraf 1 artykułu 1268 Kodeksu Cywilnego).

Autorowi przysługuje prawo do odstąpienia, tj. prawo do odstąpienia od wcześniejszej decyzji o opublikowaniu utworu (art. 1269 kc). Taka odmowa jest możliwa pod warunkiem zrekompensowania szkody wyrządzonej tą decyzją osobie, której zniesiono wyłączne prawo do utworu lub której przyznano prawo do korzystania z utworu. Jeżeli praca została już opublikowana, autor jest również zobowiązany do publicznego ogłoszenia jej wycofania. W takim przypadku twórca ma prawo wycofać z obiegu wcześniej wydane egzemplarze utworu, wynagradzając powstałe z tego tytułu straty. Powyższe zasady nie dotyczą programów komputerowych, prac serwisowych oraz prac wchodzących w skład złożonego obiektu (art. 1240 kc).

Wyłączne prawo do utworu zostało ujawnione w art. 1270 Wielka Brytania. Zgodnie z tym artykułem autor utworu lub inny posiadacz praw autorskich ma wyłączne prawo do korzystania z utworu zgodnie z art. 1229 Kodeksu Cywilnego w jakiejkolwiek formie i w sposób niezgodny z prawem, w tym metodami wymienionymi poniżej. Posiadacz praw autorskich może rozporządzać wyłącznym prawem do utworu (paragraf 1 art. 1270 Kodeksu Cywilnego).

Korzystanie z pracy zgodnie z normą ust. 2 art. 1270 Kodeksu Cywilnego, niezależnie od tego, czy odpowiednie czynności są wykonywane w celu osiągnięcia zysku, czy też bez takiego celu, uważa się w szczególności:

▪ zwielokrotnienie utworu, tj. wytworzenie jednego lub większej liczby egzemplarzy utworu lub jego części w jakiejkolwiek formie materialnej;

▪ rozpowszechnianie utworu poprzez sprzedaż lub inną zbycie oryginału lub egzemplarzy;

▪ publiczne eksponowanie dzieła;

▪ import oryginału lub kopii utworu w celach rozpowszechniania;

▪ wypożyczenie oryginału lub kopii utworu;

▪ publiczne wykonanie utworu;

▪ wiadomość rozgłoszeniowa;

▪ komunikacja poprzez kabel;

▪ tłumaczenie lub inna obróbka utworu;

▪ praktyczna realizacja projektu architektonicznego, projektowego, urbanistycznego lub ogrodniczego;

▪ publiczne udostępnienie utworu w taki sposób, aby każdy mógł uzyskać do niego dostęp z dowolnego miejsca i w dowolnym czasie.

Zasady pod. 5 określonego paragrafu nie mają zastosowania do programu komputerowego, z wyjątkiem przypadku, gdy taki program jest głównym przedmiotem najmu (klauzula 4 art. 1270 Kodeksu Cywilnego).

Choć wyłączne prawo do utworu samo w sobie nie ma treści majątkowej, jego realizacja pozwala na uzyskanie określonych korzyści majątkowych, w związku z czym nazywa się je prawem majątkowym.

W celu zgłoszenia prawa wyłącznego do należącego do niego utworu, podmiot praw autorskich ma prawo posługiwania się znakiem ochrony praw autorskich, który umieszczony jest na każdym egzemplarzu utworu i składa się z następujących elementów (art. 1271 kc):

1) łacińska litera „C” w kółku;

2) nazwę lub oznaczenie uprawnionego;

3) rok pierwszej publikacji utworu.

Jeżeli oryginał lub kopie legalnie opublikowanego dzieła zostaną wprowadzone do obiegu cywilnego na terytorium Federacji Rosyjskiej przez ich sprzedaż lub inną alienację, zgodnie z art. 1272 kc dalsze rozpowszechnianie oryginału lub kopii utworu jest dozwolone bez zgody uprawnionego i bez wypłaty mu wynagrodzenia, z wyjątkiem przypadku przewidzianego w art. 1293 GK. Ponadto, bez zgody autora lub innego posiadacza praw i bez zapłaty wynagrodzenia, obywatel może zwielokrotniać, wyłącznie do celów osobistych, utwór opublikowany zgodnie z prawem, z wyjątkiem:

▪ reprodukcja dzieł architektury w postaci budynków i podobnych budowli;

▪ reprodukcja baz danych lub ich znaczących części;

▪ zwielokrotnianie programów komputerowych, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w art. 1280 GK;

▪ reprodukcja (art. 2 k.c.) ksiąg (w całości) i tekstów muzycznych;

▪ nagranie wideo utworu audiowizualnego podczas jego publicznego wykonania w miejscu ogólnodostępnym lub w miejscu, w którym przebywa znaczna liczba osób spoza zwykłego kręgu rodzinnego;

▪ zwielokrotnianie utworu audiowizualnego przy użyciu profesjonalnego sprzętu nieprzeznaczonego do użytku domowego (art. 1273 Kodeksu Cywilnego).

W sztuce. 1274 kc wymienia szereg przypadków, w których utwór może być swobodnie wykorzystywany w celach informacyjnych, naukowych, edukacyjnych i kulturalnych. Ponadto art. 1275 - 1279 Kodeksu Cywilnego przewiduje możliwość bezpłatnego korzystania z utworu przez zwielokrotnienie, nieodpłatne korzystanie z utworu znajdującego się na stałe w miejscu ogólnodostępnym, nieodpłatne publiczne wykonanie utworu muzycznego, nieodpłatne zwielokrotnianie utworu za prawem celów egzekucyjnych, nieodpłatnego nagrywania utworu przez nadawcę do krótkotrwałego użytku oraz warunków, na jakich wymienione czynności są dozwolone. Reprodukcja (reprograficzna reprodukcja) to faksymile reprodukcja utworu za pomocą jakichkolwiek środków technicznych, wykonywana nie w celu publikacji.

W sztuce. 1280 k.c. wskazuje czynności, które na warunkach określonych w tym artykule może wykonywać osoba, która zgodnie z prawem posiada kopię programu komputerowego lub kopię bazy danych (zwaną dalej użytkownikiem), bez zgody autora lub innego posiadacza praw autorskich i bez uiszczania dodatkowego wynagrodzenia. Jest to wprowadzenie zmian do takiego programu lub bazy danych, wykonanie działań niezbędnych do ich funkcjonowania, poprawienie oczywistych błędów, wykonanie kopii programu lub bazy danych, opracowanie, badanie lub testowanie funkcjonowania program komputerowy, odtwarzanie i konwersja kodu wynikowego na tekst źródłowy (dekompilacja tych programów).

Art. 1281 kc zawiera przepisy regulujące czas trwania wyłącznego prawa do utworu. Co do zasady prawo to obowiązuje przez całe życie autora i 70 lat, licząc od 1 stycznia roku następującego po śmierci autora. Po wygaśnięciu wyłącznego prawa dzieło nauki, literatury lub sztuki, niezależnie od tego, czy zostało upublicznione, czy nie, przechodzi do domeny publicznej. Taki utwór może być swobodnie używany przez każdą osobę bez niczyjej zgody i zgody oraz bez uiszczania tantiem. Jednocześnie chronione jest autorstwo, nazwisko autora oraz nietykalność dzieła. Nieopublikowany utwór, który przeszedł do domeny publicznej, może zostać upubliczniony przez dowolną osobę, chyba że publikacja utworu jest sprzeczna z wolą autora, wyraźnie wyrażoną przez niego na piśmie (w testamencie, listach, pamiętnikach itp.). Prawa obywatela, który zgodnie z prawem opublikował taki utwór, określa rozdz. 71 kc, który reguluje prawa pokrewne prawu autorskiemu (art. 1282 kc).

Zgodnie z art. 1283 kc wyłączne prawo do utworu jest dziedziczone. W przypadkach przewidzianych w art. 1151 kc wyłączne prawo do utworu wchodzącego w skład spadku wygasa, a utwór przechodzi do domeny publicznej.

Przejęcie nie jest dozwolone na wyłączne prawo do utworu należącego do autora. Jednakże prawa twórcy do dochodzenia roszczeń wobec innych osób z tytułu umów przeniesienia wyłącznego prawa do utworu oraz umów licencyjnych, a także z tytułu dochodów uzyskanych z korzystania z utworu, mogą być pobierane. Wyłączne prawo nie należące do samego autora, ale do innej osoby oraz prawo do korzystania z utworu, które należy do licencjobiorcy, może zostać nałożone. W przypadku sprzedaży prawa licencjobiorcy do korzystania z utworu na aukcji publicznej w celu egzekucji z tego prawa, twórcy przysługuje prawo pierwokupu (art. 1284 kc).

W sztuce. 1285 k.c. ustanawia możliwość zawarcia umowy zbycia wyłącznego prawa do utworu i ujawnia jego treść. Osoba, której przysługuje wyłączne prawo do utworu, może również rozporządzać tym prawem poprzez zawarcie umowy licencyjnej o udzielenie prawa do korzystania z utworu. Umowa licencyjna zawierana jest w formie pisemnej. Umowa o udzielenie prawa do korzystania z utworu w wydawnictwie periodycznym może być zawarta ustnie.

Zawarcie umowy licencyjnej o przyznanie prawa do korzystania z programu komputerowego lub bazy danych jest dozwolone przez każdego użytkownika, który zawiera z właściwym właścicielem praw autorskich umowę o przystąpienie, której warunki określa nabyta kopia takiego programu lub bazy danych lub na opakowaniu tego egzemplarza. Rozpoczęcie korzystania przez użytkownika z takiego programu lub bazy danych w rozumieniu niniejszych warunków oznacza jego zgodę na zawarcie umowy.

Umowa licencyjna podlegająca zwrotowi musi określać wysokość wynagrodzenia za korzystanie z utworu lub tryb obliczania tego wynagrodzenia. Umowa taka może przewidywać wypłatę wynagrodzenia licencjodawcy w formie stałych jednorazowych lub okresowych opłat, procentowych potrąceń od dochodu (przychodu) lub w innej formie.

Rząd Federacji Rosyjskiej ma prawo ustalić minimalne stawki opłat licencyjnych za niektóre rodzaje korzystania z utworów (art. 1286 kodeksu cywilnego). W chwili obecnej istnieje dekret rządu Federacji Rosyjskiej z dnia 21.03.1994 marca 218 r. Nr XNUMX „O minimalnych stawkach tantiem za niektóre rodzaje korzystania z dzieł literatury i sztuki”.

W sztuce. 1287 Kodeksu Cywilnego przewiduje szczególne warunki umowy licencyjnej wydawniczej, przez którą rozumie się umowę o korzystanie z utworu zawartą przez twórcę lub innego posiadacza praw autorskich z wydawcą tj. z osobą, która zgodnie z umową jest zobowiązana do opublikowania utworu. Na mocy tej umowy licencjobiorca jest zobowiązany do rozpoczęcia korzystania z utworu nie później niż w terminie określonym w umowie lub w terminie zwyczajowym dla tego rodzaju utworów i sposobu ich wykorzystania.

Zgodnie z normą art. 1288 kc, na podstawie umowy zlecenia autorskiego jedna ze stron (twórca) zobowiązuje się na zlecenie drugiej strony (zleceniodawcy) stworzyć dzieło nauki, literatury lub sztuki objęte umową na nośniku materialnym lub w innej formie. Umowa zlecenia autorskiego jest odpłatna, chyba że umowa stron stanowi inaczej. Umowa zlecenia autorskiego może przewidywać zarówno przeniesienie na zleceniodawcę wyłącznego prawa do stworzonego przez twórcę utworu, jak i przyznanie zleceniodawcy prawa do korzystania z tego utworu w granicach określonych umową. Termin wykonania niniejszej umowy reguluje art. 1289 BR. Zgodnie z tym artykułem dzieło, którego stworzenie jest przewidziane umową zamówienia autorskiego, musi zostać przekazane klientowi w terminie określonym w umowie. Umowa, która nie przewiduje i nie pozwala na określenie terminu jej wykonania, nie jest uważana za zawartą.

W przypadku, gdy nadszedł termin wykonania umowy zlecenia autorskiego, autorowi, o ile jest to konieczne i zaistnieją uzasadnione powody do ukończenia dzieła, zapewnia się dodatkowy okres karencji trwający jedną czwartą okres ustalony na wykonanie umowy, chyba że w umowie stron przewidziano dłuższy okres karencji. W przypadkach przewidzianych w ust. 1 art. 1240 Kodeksu Cywilnego zasada ta ma zastosowanie, chyba że umowa stanowi inaczej. Po upływie okresu karencji klient ma prawo jednostronnie odstąpić od umowy zlecenia autorskiego. Klient ma również prawo odstąpić od umowy zlecenia autorskiego niezwłocznie po upływie ustalonego umową terminu na jej wykonanie, jeżeli umowa nie została do tego czasu wykonana, a z jej warunków jednoznacznie wynika, że ​​jeżeli naruszony zostanie termin realizacji zamówienia, klient traci zainteresowanie umową.

Zgodnie z art. 1290 Kodeksu Cywilnego odpowiedzialność twórcy z tytułu umowy przeniesienia wyłącznego prawa do utworu oraz umowy licencyjnej ograniczona jest do wysokości szkody rzeczywistej wyrządzonej drugiej stronie, chyba że umowa przewiduje mniejszą kwotę odpowiedzialność autora.

W przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy zamówienia autorskiego, za które odpowiedzialność ponosi autor, twórca jest zobowiązany do zwrotu klientowi zaliczki, a także zapłaty mu kary umownej, jeżeli jest ona przewidziana zgodnie z umową. Jednocześnie łączna kwota tych płatności jest ograniczona do wysokości rzeczywistej szkody wyrządzonej klientowi.

Zgodnie z normą ust. 1 art. 1291 kc w przypadku zbycia przez autora dzieła oryginalnego (rękopis, oryginalne dzieło malarskie, rzeźbiarskie itp.), w tym zbycia dzieła oryginalnego na podstawie umowy zlecenia autorskiego, wyłączne prawo do utwór zostaje zachowany przez autora, chyba że umowa stanowi inaczej. W przypadku, gdy wyłączne prawo do utworu nie zostało przeniesione na nabywcę jego oryginału, nabywca ma prawo, bez zgody twórcy i bez zapłaty mu wynagrodzenia, wykazać nabyty oryginał utworu i powielać w katalogach wystaw oraz w poświęconych jego zbiorom publikacjach, a także przekazywać oryginały tych prac do ekspozycji na wystawach organizowanych przez inne osoby. Zgodnie z paragrafem 2 tego samego artykułu, gdy pierwotny utwór zostaje wyobcowany przez jego właściciela, który ma wyłączne prawo do utworu, ale nie jest autorem utworu, wyłączne prawo do utworu przechodzi na nabywcę oryginału pracy, chyba że umowa stanowi inaczej.

Powyższe zasady dotyczące autora utworu dotyczą również spadkobierców autora, ich spadkobierców itp. w okresie obowiązywania wyłącznego prawa do utworu (klauzula 3 art. 1291 Kodeksu Cywilnego).

Autorowi dzieła sztuki przysługuje prawo dostępu, tj. prawo do żądania, aby właściciel oryginalnego utworu miał możliwość skorzystania z prawa do zwielokrotniania jego utworu. Jednocześnie nie można wymagać od właściciela dzieła oryginalnego dostarczenia dzieła autorowi.

Twórca dzieła architektonicznego ma prawo żądać od właściciela oryginalnego dzieła udostępnienia mu możliwości sfotografowania i sfilmowania dzieła, chyba że umowa stanowi inaczej (art. 1292 kc).

Prawo do naśladowania przysługuje również autorowi dzieła sztuki, m.in. ma prawo, w przypadku zbycia przez niego oryginału swojego dzieła przy każdej publicznej odsprzedaży, w której galeria sztuki, salon artystyczny, sklep lub inna podobna organizacja uczestniczy jako sprzedawca, kupujący lub pośrednik, zażądać sprzedający wypłaci mu wynagrodzenie w formie procentowych potrąceń od ceny odsprzedaży. Wysokość potrąceń odsetek, a także warunki i tryb ich wypłaty określa Rząd Federacji Rosyjskiej. Autorzy mają również prawo do śledzenia w odniesieniu do rękopisów autorskich (autografów) utworów literackich i muzycznych. Prawo do podążania jest niezbywalne, ale przechodzi na spadkobierców autora na czas trwania wyłącznego prawa do utworu.

Prawa twórcy dzieła architektonicznego, urbanistycznego lub ogrodniczego określa art. 1294 GK. Ten autor ma wyłączne prawo do korzystania z jego pracy zgodnie z ust. 2 i 3 art. 1270 Kodeksu Cywilnego, w tym poprzez opracowanie dokumentacji budowlanej oraz poprzez realizację projektu architektonicznego, urbanistycznego lub ogrodniczego. Wykorzystanie projektu architektonicznego, urbanistycznego lub ogrodniczego do realizacji jest dozwolone tylko raz, chyba że umowa, zgodnie z którą projekt powstał, stanowi inaczej. Projekt i oparta na nim dokumentacja budowlana mogą być ponownie wykorzystane tylko za zgodą autora projektu.

Twórca dzieła architektonicznego, urbanistycznego lub ogrodniczego ma prawo sprawować kontrolę autorską nad opracowaniem dokumentacji budowlanej oraz prawo nadzoru autorskiego nad budową budynku lub budowli lub inną realizacją odpowiedniego projektu. Tryb sprawowania kontroli autorskiej i nadzoru autorskiego ustala federalny organ wykonawczy ds. architektury i urbanistyki. Obecnie jest to Federalna Agencja Budownictwa, Mieszkalnictwa i Usług Komunalnych (Rosstroy), która podlega Ministerstwu Przemysłu i Energii Federacji Rosyjskiej (Minpromenergo Rosji).

Twórca dzieła architektonicznego, urbanistycznego lub ogrodniczego ma prawo żądać od zamawiającego projekt architektoniczny, urbanistyczny lub ogrodniczy o przyznanie mu prawa udziału w realizacji jego projektu, chyba że umowa stanowi inaczej.

Ustawodawca szczegółowo reguluje relacje powstałe w związku z tworzeniem utworu usługowego. Zgodnie z art. 1295 Kodeksu Cywilnego prawa autorskie do utworu usługowego, tj. za dzieło nauki, literatury lub sztuki, powstałe w granicach obowiązków pracowniczych ustalonych dla pracownika (autora), należą do autora. Wyłączne prawo do utworu pracowniczego przysługuje pracodawcy, chyba że umowa o pracę lub inna umowa między pracodawcą a twórcą stanowi inaczej.

Jeżeli pracodawca w ciągu trzech lat od dnia, w którym pracownik został oddany do jego dyspozycji, nie rozpocznie korzystania z tego utworu, nie przenosi wyłącznego prawa do niego na inną osobę lub nie poinformuje twórcy o zachowaniu w tajemnicy utworu , wyłączne prawo do pracy pracownika należy do autora. Jeżeli pracodawca rozpocznie korzystanie z utworu pracownika w określonym terminie lub przeniesie wyłączne prawo na inną osobę, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia. Autor nabywa to prawo także w przypadku, gdy pracodawca postanowił zachować w tajemnicy utwór służbowy iz tego powodu nie rozpoczął korzystania z tego utworu w wyznaczonym terminie. Wysokość wynagrodzenia, warunki i tryb jego wypłaty przez pracodawcę określa umowa między nim a pracownikiem, aw przypadku sporu – sąd.

Zgodnie z ust. 3 art. 1295 kc, w przypadku gdy wyłączne prawo do utworu służbowego przysługuje twórcy, pracodawca ma prawo do korzystania z takiego utworu w sposób określony przez cel zlecenia i w granicach wynikających z przeniesienia , a także opublikować taki utwór, chyba że umowa między nim a pracownikiem stanowi inaczej. Jednocześnie prawo twórcy do korzystania z utworu pracownika w sposób nie wynikający z celu zadania służbowego, a przynajmniej w sposób określony celem zadania, ale poza granice wynikające z cesji pracodawcy, nie jest ograniczone. Pracodawca może, korzystając z urzędowego utworu, wskazać swoje nazwisko lub oznaczenie albo zażądać takiego wskazania.

W sztuce. 1296 - 1298 Kodeksu Cywilnego określa prawa powstałe w związku z tworzeniem programów komputerowych i baz danych na zamówienie, przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy, która nie przewidywała bezpośrednio ich tworzenia, a także przy tworzeniu dzieł nauki, literatury i sztuka na podstawie umowy państwowej lub komunalnej.

Zgodnie z normą art. 1299 Kodeksu Cywilnego, technicznymi środkami ochrony praw autorskich są wszelkie technologie, urządzenia techniczne lub ich komponenty, które kontrolują dostęp do utworu, uniemożliwiają lub ograniczają realizację działań niedozwolonych przez twórcę lub innego uprawnionego w stosunku do utworu . W odniesieniu do utworów zabrania się:

1) prowadzenie bez zgody twórcy lub innego uprawnionego działań zmierzających do zniesienia ograniczeń w korzystaniu z utworu, ustanowionych przy użyciu technicznych środków ochrony praw autorskich;

2) wytwarzania, dystrybucji, leasingu, świadczenia do czasowego nieodpłatnego używania, importu, reklamy jakiejkolwiek technologii, jakiegokolwiek urządzenia technicznego lub jego części, zarobkowego używania takich środków technicznych lub świadczenia odpowiednich usług, jeżeli w wyniku takich działań stanie się to niemożliwe do zastosowania technicznych środków ochrony praw autorskich lub te środki techniczne nie będą w stanie zapewnić odpowiedniej ochrony tych praw.

W przypadku naruszenia powyższych postanowień, twórca lub inny uprawniony ma prawo żądać, według własnego wyboru, od sprawcy naruszenia lub odszkodowania zgodnie z art. 1301 Kodeksu Cywilnego, z wyjątkiem sytuacji, gdy Kodeks Cywilny zezwala na korzystanie z utworu bez zgody autora lub innego posiadacza praw autorskich.

Zgodnie z normą art. 1300 Kodeksu Cywilnego informacją o prawie autorskim jest każda informacja identyfikująca utwór, autora lub innego uprawnionego albo informacja o warunkach korzystania z utworu, która jest zawarta na oryginale lub kopii utworu, jest do niego dołączona lub występuje w związku z transmisją lub drogą kablową lub upublicznieniem takich utworów, a także wszelkie numery i kody zawierające takie informacje. W odniesieniu do utworów zabrania się:

1) usuwanie lub modyfikowanie bez zgody autora lub innego właściciela informacji o prawach autorskich;

2) zwielokrotniania, rozpowszechniania, importowania w celu rozpowszechniania, publicznego odtwarzania, nadawania lub drogą kablową, publicznego udostępniania utworów, co do których informacje o prawach autorskich zostały usunięte lub zmienione bez zgody twórcy lub innego uprawnionego.

W przypadku naruszenia powyższych postanowień, twórca lub inny uprawniony ma prawo żądać, według własnego wyboru, od sprawcy naruszenia lub odszkodowania zgodnie z art. 1301 GK.

W sztuce. 1301 Kodeksu Cywilnego określa odpowiedzialność za naruszenie wyłącznego prawa do utworu. W przypadku naruszenia tego prawa, twórcy lub innemu uprawnionemu, wraz z zastosowaniem innych obowiązujących środków ochrony i odpowiedzialności ustanowionych przez Kodeks Cywilny (art. 1250, 1252 i 1253), przysługuje prawo zgodnie z ust. 3. sztuki. 1252 k.c. żądać od sprawcy, według swego wyboru, zamiast naprawienia szkody wypłaty odszkodowania:

▪ w wysokości 10 tysięcy rubli. do 5 milionów rubli, ustalanych według uznania sądu;

▪ dwukrotność kosztu egzemplarzy utworu lub dwukrotność kosztu prawa do korzystania z utworu, ustalonego na podstawie ceny, jaką w porównywalnych okolicznościach zwykle pobiera się za zgodne z prawem korzystanie z utworu.

W sztuce. 1302 kc określa normy zabezpieczenia roszczenia w przypadkach naruszenia praw autorskich. Sąd może zabronić pozwanemu lub osobie, w stosunku do której istnieją uzasadnione podstawy, by sądzić, że narusza prawa autorskie, wykonywania określonych czynności (wytwarzania, powielania, sprzedaży, najmu, importu lub innego wykorzystania przewidzianego w Kodeksie Cywilnym). , a także transportu, przechowywania lub posiadania) w celu wprowadzenia do obrotu cywilnego egzemplarzy utworu, co do którego przyjmuje się, że są one podrobione. Sąd może zająć wszystkie kopie utworu, co do którego istnieje podejrzenie, że jest sfałszowany, a także materiały i sprzęt używane lub przeznaczone do ich wytwarzania lub powielania.

Jeżeli istnieją wystarczające dowody na naruszenie praw autorskich, organy śledcze lub dochodzeniowe są zobowiązane do podjęcia działań w celu wyszukania i zajęcia kopii utworu, co do którego istnieje domniemanie podrobienia, a także użytych lub przeznaczonych do tego materiałów i sprzętu do wytwarzania lub powielania tych kopii utworów, w tym, w razie potrzeby, środki mające na celu ich zajęcie i przekazanie pod opiekę.

Temat 25. PRAWA ZWIĄZANE Z PRAWEM AUTORSKIM

Zgodnie z obowiązującymi przepisami ochronie podlegają nie tylko prawa autorskie, ale także prawa pokrewne. Prawa te zostały omówione w Rozdz. 71 BR. Ponadto stosunki związane z prawami pokrewnymi reguluje szereg szczególnych regulaminów, a także niektóre umowy międzynarodowe, w szczególności Konwencja genewska z 1971 r. o ochronie interesów producentów fonogramów przed nielegalnym powielaniem ich fonogramów, której Rosja jest stroną od 1995 r. oraz Konwencja rzymska o ochronie wykonawców, producentów fonogramów i organizacji nadawczych z 1961 r.

Postanowienia ogólne. Definicja praw pokrewnych prawu autorskiemu zawarta jest w ust. 1 art. 1303 Kodeks cywilny. Z prawem autorskim (prawami pokrewnymi) związane są prawa własności intelektualnej do wyników działalności wykonawczej (wykonania), fonogramów, rozgłoszonych lub kablowych przekazów radiowo-telewizyjnych (nadawanie przez nadawców i nadawców kablowych), zawartości baz danych, a także dzieł nauki , literatura i sztuka upublicznione po raz pierwszy po wejściu do domeny publicznej. Do praw pokrewnych zalicza się prawa wyłączne, a w przypadkach przewidzianych przez Kodeks cywilny również prawa osobiste niemajątkowe.

Przedmiotem praw pokrewnych są:

▪ artystyczne wykonania (w tym produkcje), fonogramy;

▪ wiadomości od organizacji nadawczych, nadawców lub nadawców kablowych, bazy danych w zakresie ich zabezpieczenia przed nieupoważnionym pobieraniem i ponownym wykorzystaniem materiałów składających się na ich treść;

▪ dzieła nauki, literatury i sztuki opublikowane po wejściu do domeny publicznej, w zakresie ochrony praw wydawców tych dzieł.

Przez spektakle rozumie się wykonania wykonawców i dyrygentów, produkcje reżyserów spektakli, wyrażone w formie umożliwiającej ich reprodukcję i rozpowszechnianie za pomocą środków technicznych. Należy zauważyć, że prawa pokrewne wykonawców powstają tylko wtedy, gdy wykonanie „na żywo” jest nagrywane lub transmitowane za pośrednictwem kanałów nadawczych lub kablowych.

Fonogram to wszelkie, ale wyłącznie nagranie dźwiękowe wykonań lub innych dźwięków lub ich reprezentacji, z wyjątkiem nagrania dźwiękowego zawartego w utworze audiowizualnym.

Transmisje radiowe lub telewizyjne to zbiory dźwięków i (lub) obrazów lub ich wyświetlania, transmitowane drogą radiową lub kablową.

Podobnie jak w przypadku praw autorskich, do powstania, wykonywania i ochrony praw pokrewnych nie jest wymagana rejestracja ich przedmiotu ani dopełnienie innych formalności (art. 1304 kc). Zgodnie z art. 1305 Kodeksu Cywilnego producent fonogramu i wykonawca, a także inny właściciel wyłącznego prawa do fonogramu lub artystycznego wykonania, ma prawo posługiwania się znakiem ochrony praw pokrewnych, który jest umieszczony na każdym oryginale lub kopię fonogramu i (lub) w każdym przypadku zawierającym go, aby powiadomić o przysługującym mu prawie wyłącznym. Ten znak składa się z trzech elementów:

1) łacińska litera „P” w kółku;

2) nazwę lub oznaczenie właściciela wyłącznego prawa;

3) rok pierwszej publikacji fonogramu.

W tym przypadku przez kopię fonogramu rozumie się jego kopię na dowolnym materialnym nośniku, wykonaną bezpośrednio lub pośrednio z fonogramu i zawierającą wszystkie dźwięki lub część dźwięków lub ich odbicia zapisane na tym fonogramie. Wyświetlanie dźwięków rozumiane jest jako ich reprezentacja w postaci cyfrowej, do przekształcenia jej w postać odbieraną przez ucho, wymagane jest zastosowanie odpowiednich środków technicznych.

Zgodnie z art. 1306 Kodeksu Cywilnego korzystanie z przedmiotów praw pokrewnych bez zgody uprawnionego i bez zapłaty wynagrodzenia jest dozwolone w przypadkach bezpłatnego korzystania z utworów (art. 1273, 1274, 1277, 1278 i 1279 Kodeksu Cywilnego) , a także w innych przypadkach przewidzianych w rozdz. 71 niniejszego Kodeksu.

W odniesieniu do praw pokrewnych stosuje się te same lub podobne przepisy regulujące odpowiednie stosunki dotyczące praw autorskich, przepisy dotyczące umowy przeniesienia prawa wyłącznego na przedmiot tych praw, umowy licencyjnej o udzielenie prawa do korzystania ostatnie, techniczne środki ochrony praw pokrewnych, informacje o nich, odpowiedzialność za naruszenie prawa wyłącznego do przedmiotu praw pokrewnych, zabezpieczenie roszczenia w przypadku naruszenia tych praw (art. 1307 - 1312 kc).

Prawa do wykonania. W § 2 rozdz. 71 Kodeksu cywilnego zawiera zasady dotyczące uprawnień do świadczenia. W szczególności w art. 1313 Kodeksu cywilnego definiuje wykonawcę. Zgodnie z tą definicją wykonawcą (autorem spektaklu) jest obywatel, którego pracą twórczą powstało przedstawienie – artysta wykonawca (aktor, piosenkarz, muzyk, tancerz lub inna osoba, która odgrywa rolę, czyta, recytuje, śpiewa, odgrywa rolę) instrument muzyczny lub inny bierze udział w przedstawieniu dzieła literackiego, plastycznego lub sztuki ludowej, w tym w przedstawieniu rozrywkowym, cyrkowym lub kukiełkowym), a także reżysera przedstawienia (osoba, która wystawiła przedstawienie teatralne, cyrkowe, lalkowe, widowisko lub inne przedstawienie teatralno-rozrywkowe) i dyrygent.

Art. 1314 kc ustanawia prawa pokrewne do wspólnego wykonywania, które praktycznie nie różnią się od wcześniej wskazanych praw współtwórców dzieł nauki, literatury i sztuki.

Prawa wykonawcy określa art. 1315 GK. Zgodnie z paragrafem 1 tego artykułu, wykonawca posiada:

▪ wyłączne prawo do wykonywania;

▪ prawa autorskie;

▪ prawo do nazwiska;

▪ prawo do nienaruszalności świadczenia.

Zgodnie z normą ust. 2 art. 1315 Kodeksu Cywilnego wykonawcy wykonują swoje prawa zgodnie z prawami twórców wykonanych utworów. Jednocześnie prawa wykonawcy są uznawane i obowiązują bez względu na istnienie i ważność praw autorskich do wykonywanego utworu, co wskazuje na ich samodzielność (ust. 3 przywołanego artykułu).

Art. 1316 kc, podobnie jak prawo autorskie, przewiduje ochronę autorstwa, nazwiska wykonawcy oraz nienaruszalności artystycznego wykonania po śmierci wykonawcy.

Ważny dla ochrony interesów wykonawcy jest art. 1317 Kodeksu Cywilnego, który reguluje wyłączne prawo do świadczenia. Zgodnie z wymienionym artykułem, wykonawcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z artystycznego wykonania zgodnie z art. 1229 Kodeksu Cywilnego w sposób niezgodny z prawem, w tym w sposób wskazany poniżej. Wykonawca może rozporządzać wyłącznym prawem do wykonywania.

Zgodnie z ust. 2 art. 1317 Kodeksu Cywilnego za korzystanie ze świadczenia uważa się:

1) rozgłaszanie komunikatu;

2) komunikacja kablowa;

3) rejestrację wykonania;

4) odtworzenie nagrania wykonania;

5) rozpowszechnianie nagrania artystycznego wykonania przez sprzedaż lub zbywanie w inny sposób jego oryginału lub kopii będących kopiami tego nagrania na jakimkolwiek materialnym nośniku;

6) czynności podjęte w związku z utrwaleniem artystycznego wykonania, o których mowa w ust. 1 i 2;

7) udostępnienie publiczności nagrania wykonania wykonania w taki sposób, aby każdy mógł mieć dostęp do nagrania wykonania z dowolnego miejsca i w dowolnym czasie przez siebie (podanie do publicznej wiadomości);

8) publiczne odtwarzanie nagrania wykonania;

9) wypożyczenie oryginału lub kopii nagrania artystycznego wykonania.

W interesie publicznym prawo dopuszcza ograniczenie wyłącznego prawa do świadczenia. Tym samym prawo to nie obejmuje zwielokrotniania, transmitowania na antenę lub drogą kablową oraz publicznego odtwarzania nagrania artystycznego wykonania w przypadkach, gdy takie nagranie zostało dokonane za zgodą wykonawcy, oraz jego zwielokrotniania, transmitowania na antenę. lub przez telewizję kablową lub publiczne wykonanie odbywa się w tych samych celach, na które zgoda wykonawcy została uzyskana przy nagrywaniu wykonania (klauzula 3 art. 1317 Kodeksu Cywilnego).

Co do zasady wyłączne prawo do wykonania obowiązuje przez cały okres życia wykonawcy, nie krócej jednak niż przez 50 lat, licząc od 1 stycznia roku następującego po roku, w którym wykonanie lub utrwalenie wykonania, lub przekazywanie spektaklu drogą radiową lub kablową. Kiedy wyłączne prawo do wykonywania wygasa, to prawo przechodzi do domeny publicznej. W przypadku spektaklu, który przeszedł do domeny publicznej, zasady art. 1282 GK.

Zgodnie z normą art. 1320 k.c. prawa do artystycznego artystycznego wykonania stworzonego przez artystę w trakcie wykonywania czynności urzędowej, w tym prawa do wspólnego artystycznego artystycznego wykonania stworzonego w ten sposób, podlegają przepisom art. 1295 tegoż Kodeksu.

Prawo do fonogramu. Prawo organizacji nadawczych i nadawców kablowych. Prawo producenta bazy danych Prawo wydawcy do dzieła naukowego, literackiego lub artystycznego. Ustawa szczegółowo reguluje także prawa pokrewne producenta fonogramu, organizacji nadawczych i nadawców kablowych, producenta baz danych i wydawcy (art. 1322 – 1344 kc). Tym samym wyłączne prawo do fonogramu obowiązuje przez 50 lat, licząc od 1 stycznia roku następującego po roku, w którym dokonano nagrania. W przypadku upublicznienia fonogramu prawo wyłączne ważne jest przez 50 lat, licząc od 1 stycznia roku następującego po roku, w którym fonogram został upubliczniony, pod warunkiem że fonogram został upubliczniony w ciągu 50 lat od dnia dokonania nagrania.

Zgodnie z art. 1331 kc wyłączne prawo do rozpowszechniania audycji radiowej lub telewizyjnej przysługuje przez 50 lat, licząc od 1 stycznia roku następującego po roku, w którym audycja radiowa lub telewizyjna została wyemitowana lub kablowana.

Wyłączne prawo producenta bazy danych powstaje z chwilą zakończenia jej tworzenia i obowiązuje przez 15 lat, licząc od 1 stycznia roku następującego po roku jej powstania. Wyłączne prawo producenta bazy danych opublikowanej we wskazanym okresie obowiązuje przez 15 lat, licząc od 1 stycznia roku następującego po roku jej publikacji. Powyższe warunki odnawiają się przy każdej aktualizacji bazy danych (art. 1335 kc).

Wyłączne prawo wydawcy do utworu powstaje z chwilą opublikowania tego utworu i obowiązuje przez 25 lat, licząc od 1 stycznia roku następującego po roku jego wydania (art. 1340 kc).

Temat 26. PRAWO PATENTOWE

Prawo patentowe można postrzegać zarówno w sensie obiektywnym, jak i subiektywnym. Prawo patentowe w sensie obiektywnym to zbiór norm prawnych regulujących stosunki powstałe w związku z tworzeniem i używaniem wynalazków, wzorów użytkowych i przemysłowych. Prawo patentowe w sensie podmiotowym to osobiste prawo niemajątkowe lub majątkowe określonego podmiotu dotyczące określonego wynalazku, wzoru użytkowego lub próbki.

Źródłami prawa patentowego są Kodeks Cywilny, inne akty zawierające normy prawa patentowego, w szczególności wydane przez federalny organ wykonawczy odpowiedzialny za regulację prawną w zakresie własności intelektualnej (obecnie Ministerstwo Edukacji i Nauki Rosji) . Źródłami prawa patentowego są również:

▪ Konwencja paryska z 1883 r. o ochronie własności przemysłowej (Rosja jest jej stroną od 1965 r.);

▪ Traktat o współpracy patentowej, zawarty w Waszyngtonie 19 czerwca 1970 r. (Federacja Rosyjska przystąpiła do niego 29 marca 1978 r.);

▪ Eurazjatycka Konwencja Patentowa z 1995 r. (ratyfikowana ustawą federalną nr 01.06.1995-FZ z dnia 85 czerwca 27 r.; weszła w życie dla Federacji Rosyjskiej 1995 września XNUMX r.).

Podstawowe przepisy prawa patentowego. Rozdział poświęcony jest Instytutowi Prawa Patentowego. 72 Kodeksu Cywilnego. W § 1 tego rozdziału przedstawiono główne przepisy dotyczące praw patentowych. W szczególności zgodnie z ust. 1 art. 1345 Kodeksu cywilnego prawa intelektualne do wynalazków, wzorów użytkowych i wzorów przemysłowych są prawami patentowymi. Zgodnie z ust. 2 tego artykułu twórcy wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego przysługuje wyłączne prawo i prawo autorskie. W przypadkach przewidzianych przez Kodeks cywilny twórcy wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego przysługują także inne uprawnienia, w tym prawo do uzyskania patentu, prawo do wynagrodzenia za korzystanie z wynalazku usługowego, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego .

Zgodnie z normą art. 1346 Kodeksu Cywilnego na terytorium Federacji Rosyjskiej, wyłączne prawa do wynalazków, wzorów użytkowych i wzorów przemysłowych poświadczonych patentami wydanymi przez federalny organ wykonawczy w zakresie własności intelektualnej (Rospatent) lub patentami ważnymi na terytorium Federacji Rosyjskiej zgodnie z międzynarodowymi traktatami Federacji Rosyjskiej są uznawane.

Autorem wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego jest obywatel, którego twórczość stworzyła odpowiedni rezultat aktywności intelektualnej.

W sztuce. 1349 kc określa przedmioty praw patentowych. To są:

1) wyniki działalności intelektualnej w dziedzinie naukowo-technicznej spełniające wymagania dla wynalazków i wzorów użytkowych ustalone w Kodeksie cywilnym;

2) wyniki działalności intelektualnej w zakresie wzornictwa artystycznego spełniające wymagania określone w Kodeksie cywilnym dla wzorów przemysłowych.

Do wynalazków zawierających informacje stanowiące tajemnicę państwową (wynalazków tajnych) stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, chyba że przepisy szczególne art. 1401 - 1405 niniejszego Kodeksu oraz innych aktów prawnych wydanych zgodnie z nimi. Wzory użytkowe i wzory przemysłowe zawierające informacje stanowiące tajemnicę państwową nie podlegają ochronie prawnej w rozumieniu Kodeksu Cywilnego.

Nie mogą być przedmiotem praw patentowych (klauzula 4 art. 13 49 kc):

▪ metody klonowania ludzi;

▪ metody modyfikacji integralności genetycznej ludzkich komórek germinalnych;

▪ wykorzystywanie ludzkich embrionów do celów przemysłowych i handlowych;

▪ inne decyzje sprzeczne z interesem publicznym, zasadami człowieczeństwa i moralności.

W sztuce. 1350 - 1352 Kodeksu Cywilnego określa warunki zdolności patentowej wynalazku, wzoru użytkowego i wzoru przemysłowego.

Tak więc w ust. 1 art. 1350 Kodeksu Cywilnego zawiera definicję wynalazku. Zgodnie z tą definicją rozwiązanie techniczne jest chronione jako wynalazek w dowolnej dziedzinie związanej z produktem (w szczególności urządzeniem, substancją, szczepem drobnoustroju, hodowlą komórek roślinnych lub zwierzęcych) lub metodą (proces wykonywania czynności na materialnym przedmiocie za pomocą środków materialnych). Wynalazek uzyskuje ochronę prawną, jeżeli (ust. 2 ust. 1 tego artykułu):

▪ jest nowy;

▪ posiada poziom wynalazczy;

▪ zastosowanie przemysłowe.

Wynalazek jest nowy, jeśli nie jest znany ze stanu techniki. Wynalazek ma etap wynalazczy, jeśli nie wynika on wyraźnie ze stanu techniki dla specjalisty. Jednocześnie stan techniki obejmuje wszelkie informacje, które stały się publicznie dostępne na świecie przed datą pierwszeństwa wynalazku. Wreszcie wynalazek ma zastosowanie przemysłowe, jeżeli może być wykorzystany w przemyśle, rolnictwie, ochronie zdrowia, innych sektorach gospodarki lub w sferze społecznej.

Zgodnie z ust. 5 art. 1350 GK nie są wynalazkami:

1) odkrycia;

2) teorie naukowe i metody matematyczne;

3) decyzje odnoszące się wyłącznie do wyglądu produktów i mające na celu zaspokojenie potrzeb estetycznych;

4) zasady i metody gier, działalności intelektualnej lub gospodarczej;

5) programy komputerowe;

6) decyzje polegające wyłącznie na udzielaniu informacji.

Możliwość zaliczenia tych przedmiotów do wynalazków jest wyłączona tylko w przypadku, gdy wniosek o udzielenie patentu na wynalazek dotyczy tych przedmiotów jako takich.

Zgodnie z ust. 6 art. 1350 kc nie zapewnia ochrony prawnej jako wynalazek:

▪ odmiany roślin, rasy zwierząt i biologiczne metody ich produkcji, z wyjątkiem metod mikrobiologicznych i produktów otrzymywanych tymi metodami;

▪ topologie układów scalonych.

W sztuce. 1351 kc określa wzór użytkowy. Zgodnie z tą definicją rozwiązanie techniczne dotyczące urządzenia jest chronione jako wzór użytkowy. Wzór użytkowy otrzymuje ochronę prawną, jeśli jest nowy i ma zastosowanie przemysłowe. Ochrona prawna nie jest udzielana jako wzór użytkowy:

▪ decyzje dotyczące wyłącznie wyglądu produktów i mające na celu zaspokojenie potrzeb estetycznych;

▪ topologie układów scalonych.

Zgodnie z art. 1352 Kodeksu Cywilnego, jako wzór przemysłowy, chronione jest rozwiązanie artystyczne i wzornicze wyrobu przemysłowego lub rękodzielniczego, które decyduje o jego wyglądzie. Wzór przemysłowy podlega ochronie prawnej, jeżeli jest nowy i oryginalny ze względu na swoje istotne cechy. Istotnymi cechami wzoru przemysłowego są cechy decydujące o cechach estetycznych i (lub) ergonomicznych wyglądu produktu, w szczególności kształt, konfiguracja, ornament i zestawienie kolorystyczne. Wzór przemysłowy jest nowy, jeżeli całość jego istotnych cech, odzwierciedlonych na zdjęciach produktu i wymienionych w wykazie istotnych cech wzoru przemysłowego (klauzula 2 art. 1377 kc), nie jest znana z informacji które stały się publicznie dostępne na świecie przed datą pierwszeństwa wzoru przemysłowego. Wzór przemysłowy jest oryginalny, jeśli jego istotne cechy wynikają z twórczego charakteru cech produktu.

Ochrona prawna jako wzór przemysłowy nie jest udzielana:

▪ decyzje zdeterminowane wyłącznie funkcją techniczną produktu;

▪ obiekty architektoniczne (z wyjątkiem małych form architektonicznych), konstrukcje przemysłowe, hydrauliczne i inne stacjonarne;

▪ przedmioty o niestabilnym kształcie wykonane z substancji ciekłych, gazowych, ziarnistych lub podobnych.

Wyłączne prawo do wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego jest uznawane i chronione pod warunkiem rejestracji przez państwo odpowiedniego wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego, na podstawie którego federalny organ wykonawczy do spraw własności intelektualnej wydaje patent na wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego (art. 1353. GK). Zgodnie z art. 1354 Kodeksu Cywilnego patent na wynalazek, wzór użytkowy lub wzór przemysłowy poświadcza:

1) pierwszeństwo wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego;

2) autorstwo;

3) wyłączne prawo do wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego.

Ochrona praw własności intelektualnej do wynalazku lub wzoru użytkowego jest udzielana na podstawie patentu w zakresie określonym zastrzeżeniami zawartymi w patencie lub wzorze użytkowym. Opis i rysunki mogą być wykorzystane do interpretacji zastrzeżeń i zastrzeżeń wzoru użytkowego (klauzula 2 artykułu 1375 i klauzula 2 artykułu 1376 Kodeksu Cywilnego). Ochrona praw własności intelektualnej do wzoru przemysłowego jest udzielana na podstawie patentu w wysokości określonej przez ogół jego zasadniczych cech odzwierciedlonych na wizerunku produktu i wymienionych w wykazie zasadniczych cech wzoru przemysłowego (klauzula 2 art. 1377 Kodeksu Cywilnego).

art. 1355 kc przewiduje zachęty państwa do tworzenia i korzystania z wynalazków, wzorów użytkowych i wzorów przemysłowych, dokonywane w stosunku do ich twórców, a także uprawnionych z patentów i licencjobiorców w postaci udzielania im korzyści zgodnie z art. ustawodawstwo Federacji Rosyjskiej.

Prawa patentowe. § 2 Rozdział poświęcony jest bezpośredniej regulacji praw patentowych. 72 BR. Prawa te obejmują:

▪ prawa autorskie;

▪ prawo do uzyskania patentu;

▪ wyłączne prawo do wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego.

Zgodnie z art. 1356 Kodeksu cywilnego twórcy wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego przysługuje prawo autorskie, które w swej treści i właściwościach jest zbliżone do prawa autorskiego dzieł nauki, literatury lub sztuki.

Prawo do uzyskania patentu na wynalazek, wzór użytkowy lub wzór przemysłowy przysługuje początkowo twórcy wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego. Prawo to może przejść na inną osobę (następcę) lub zostać na nią przeniesione w przypadkach i na zasadach określonych w ustawie, w tym w drodze sukcesji uniwersalnej lub na podstawie umowy, w tym na podstawie umowy o pracę. Umowa o przeniesienie prawa do uzyskania patentu na wynalazek, wzór użytkowy lub wzór przemysłowy musi być zawarta w formie pisemnej. Niedostosowanie się do formy pisemnej pociąga za sobą nieważność umowy. Jeżeli umowa stron umowy o przeniesieniu prawa do uzyskania patentu na wynalazek, wzór użytkowy lub wzór przemysłowy nie stanowi inaczej, ryzyko braku zdolności patentowej ponosi nabywca tego prawa (art. 1357). Kodeksu Cywilnego).

Zgodnie z normą art. 1358 kc właścicielowi patentu przysługuje wyłączne prawo do korzystania z wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego zgodnie z art. 1229 kc w sposób niezgodny z prawem (wyłączne prawo do wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego), w tym w sposób wskazany poniżej. Właściciel patentu może rozporządzać wyłącznym prawem do wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego.

Zgodnie z ust. 2 art. 1358 Kodeksu Cywilnego za użycie wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego uważa się w szczególności:

▪ przywóz na terytorium Federacji Rosyjskiej, wytworzenie, użytkowanie, oferowanie do sprzedaży, sprzedaż, inne wprowadzenie do obrotu cywilnego lub składowanie w tym celu produktu, w którym wykorzystano wynalazek lub wzór użytkowy, albo produktu, w którym zastosowano cechę przemysłową używany jest projekt;

▪ wykonywania tych samych czynności w stosunku do produktu otrzymanego bezpośrednio opatentowaną metodą. Jeżeli produkt uzyskany w procesie opatentowanym jest nowy, uważa się, że produkt identyczny został uzyskany w wyniku zastosowania procesu opatentowanego, chyba że udowodniono inaczej;

▪ wykonywania czynności przewidzianych w paragrafie poprzednim w odniesieniu do urządzenia, podczas którego funkcjonowania (działania), zgodnie ze swoim przeznaczeniem, automatycznie realizowana jest opatentowana metoda;

▪ przeprowadzenie sposobu, w którym zastosowano wynalazek, w szczególności poprzez zastosowanie tego sposobu.

Jeżeli posiadaczami patentu na jeden wynalazek, jeden wzór użytkowy lub jeden wzór przemysłowy są dwie lub więcej osób, zasady ust. 2 i 3 art. 1348 kc, dotyczących współautorstwa, niezależnie od tego, czy którykolwiek z posiadaczy patentu jest autorem tego rezultatu działalności intelektualnej.

Zgodnie z art. 1360 Kodeksu Cywilnego Rząd Federacji Rosyjskiej ma prawo, w interesie obronności i bezpieczeństwa, zezwolić na wykorzystanie wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego bez zgody właściciela patentu, zawiadamiając go o tym jako jak najszybciej i wypłacając mu odpowiednie odszkodowanie.

Osoba, która przed datą pierwszeństwa wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego (art. 1381 i 1382 kc) w dobrej wierze zastosowała identyczne rozwiązanie stworzone niezależnie od twórcy na terytorium Federacji Rosyjskiej lub dokonała niezbędnych do tego przygotowań, zachowuje prawo do dalszego swobodnego korzystania z identycznego rozwiązania bez rozszerzania zakresu tego korzystania (prawo uprzedniego korzystania). Prawo to może zostać przeniesione na inną osobę tylko wspólnie z firmą, w której zastosowano identyczne rozwiązanie lub poczyniono niezbędne przygotowania.

Właściciel patentu jest nie tylko uprawniony, ale i zobowiązany (aby nie hamować postępu naukowo-technicznego) do korzystania z wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego. W związku z powyższym przepis art. 1362 kc przewiduje możliwość udzielenia licencji przymusowej na te obiekty. Zgodnie z tym artykułem, jeżeli wynalazek lub wzór przemysłowy nie zostanie wykorzystany lub niewystarczająco wykorzystany przez właściciela patentu w ciągu czterech lat od dnia wydania patentu, a wzór użytkowy - w ciągu trzech lat od dnia wydania patentu, co prowadzi do niewystarczającej podaży odpowiednich towarów, robót lub usług na rynku, każdą osobę, która chce i jest gotowa do korzystania z takiego wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego, jeżeli właściciel patentu odmawia zawarcia z tą osobą umowy licencyjnej na warunki odpowiadające ustalonej praktyce, ma prawo wystąpić z powództwem przeciwko właścicielowi patentu o przymusową prostą (niewyłączną) licencję na używanie na terytorium Federacji Rosyjskiej wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego.

Jeżeli właściciel patentu nie może korzystać z wynalazku lub wzoru użytkowego bez wykorzystania wynalazku lub wzoru użytkowego, na który patent został wydany innej osobie, która odmówiła zawarcia z nim umowy licencyjnej, ma prawo wystąpić z powództwem przeciwko właścicielowi patentu na przymusowe przestoje (niewyłączną) licencję na korzystanie z odpowiedniego wynalazku lub wzoru użytkowego na terytorium Federacji Rosyjskiej. Prawo do korzystania z wynalazku uzyskanego na podstawie niniejszej licencji nie może być przeniesione na inne osoby, z wyjątkiem przypadku zbycia patentu na ten wynalazek. W przypadku udzielenia na powyższych podstawach licencji przymusowej prostej (niewyłącznej), uprawniony z patentu na wynalazek lub wzór użytkowy, którego prawo do używania jest udzielone na podstawie tej licencji, ma również prawo do uzyskania licencję prostą (niewyłączną) na korzystanie z wynalazku zależnego, w związku z którą wydano licencję prostą przymusową (niewyłączną), na warunkach zgodnych z utrwaloną praktyką.

Terminy ważności praw wyłącznych na wynalazek, wzór użytkowy i wzór przemysłowy określa art. 1363 RK. Zgodnie z tym artykułem okres ważności wyłącznego prawa do wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego oraz patentu poświadczającego to prawo liczony jest od daty złożenia wstępnego wniosku o udzielenie patentu do federalnego organu wykonawczego ds. własności intelektualnej oraz, z zastrzeżeniem wymogów określonych w Kodeksie Cywilnym, jest:

▪ 20 lat – na wynalazki;

▪ 10 lat – dla wzorów użytkowych;

▪ 15 lat - na wzory przemysłowe.

Okres ważności prawa wyłącznego i patentu poświadczającego to prawo może zostać przedłużony przez Rospatent na wniosek posiadacza patentu:

▪ w odniesieniu do wzoru użytkowego przez okres nie dłuższy niż trzy lata;

▪ w odniesieniu do wzoru przemysłowego – nie dłużej niż 10 lat.

Po wygaśnięciu prawa wyłącznego wynalazek, wzór użytkowy lub wzór przemysłowy przechodzi do domeny publicznej.

Zbycie wyłącznego prawa do wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego. Zasady zbycia wyłącznego prawa do wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego określa § 3 rozdziału 72 Kodeksu cywilnego. W szczególności zgodnie z art. 1365 Kodeksu cywilnego, zlecenie takie może zostać zrealizowane poprzez zawarcie pomiędzy uprawnionym z patentu a nabywcą patentu umowy o przeniesienie powyższego prawa (umowa o przeniesienie patentu). Cechą szczególną zawarcia tego rodzaju umowy jest możliwość złożenia publicznego wniosku o zawarcie umowy o przeniesienie patentu na wynalazek. Zgodnie z art. 1366 Kodeksu cywilnego zgłaszający będący twórcą wynalazku, składając wniosek o udzielenie patentu na wynalazek, może załączyć do dokumentów zgłoszeniowych oświadczenie, że w przypadku udzielenia patentu zobowiązuje się do zawarcia umowy w sprawie przeniesienie patentu na zasadach zgodnych z ustaloną praktyką na dowolnego obywatela Federacji Rosyjskiej lub rosyjską osobę prawną, która jako pierwsza wyraziła takie pragnienie i powiadomiła o tym uprawnionego z patentu i Rospatent. Jeżeli taki wniosek istnieje, opłaty patentowe przewidziane w Kodeksie cywilnym w związku ze zgłoszeniem patentu na wynalazek oraz w związku z patentem wydanym na podstawie takiego zgłoszenia nie są pobierane od zgłaszającego. Rospatent publikuje informacje o tej aplikacji w oficjalnym biuletynie.

Osoba, która zawarła z właścicielem patentu na podstawie jego wniosku umowę o przeniesieniu patentu na wynalazek jest zobowiązana do uiszczenia wszystkich opłat patentowych, z których zgłaszający (właściciel patentu) był zwolniony. W przyszłości opłaty patentowe uiszcza się w przewidziany sposób. W celu zarejestrowania w Rospatent umowy o przeniesienie własności patentu do wniosku o rejestrację umowy należy dołączyć dokument potwierdzający wniesienie wszystkich opłat patentowych, z których wnioskodawca (właściciel patentu) był zwolniony.

Jeżeli w ciągu dwóch lat od dnia opublikowania informacji o udzieleniu patentu na wynalazek, w odniesieniu do którego złożono powyższe oświadczenie, Rospatent nie otrzymał pisemnego zawiadomienia o chęci zawarcia umowy o przeniesieniu patentu właściciel patentu może złożyć wniosek do określonego organu federalnego o wycofanie swojego wniosku. W takim przypadku należne są opłaty patentowe przewidziane w Kodeksie cywilnym, z których wnioskodawca (właściciel patentu) był zwolniony. W przyszłości opłaty patentowe uiszcza się w przewidziany sposób. Rospatent publikuje w oficjalnym biuletynie informację o takim wycofaniu wniosku.

Zbycie wyłącznego prawa do wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego możliwe jest także poprzez zawarcie odpowiedniej umowy licencyjnej (art. 1367 kc). Właściciel patentu może złożyć w Rospatent wniosek o możliwość przyznania dowolnej osobie prawa do korzystania z wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego (licencja otwarta). W takim przypadku wysokość opłaty patentowej za utrzymanie w mocy patentu na wynalazek, wzór użytkowy lub wzór przemysłowy ulega obniżeniu o 50%, począwszy od roku następującego po roku opublikowania przez Rospatent informacji o licencji otwartej.

Warunki licencji, na podstawie której prawo do korzystania z wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego może zostać udzielone dowolnej osobie, uprawniony z patentu przekazuje firmie Rospatent, która na koszt uprawnionego z patentu publikuje stosowne informacje na otwartej licencji. Właściciel patentu jest zobowiązany do zawarcia z osobą, która wyraziła chęć korzystania z wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego, umowy licencyjnej na warunkach licencji prostej (niewyłącznej).

Jeżeli w ciągu dwóch lat od daty publikacji informacji o licencji otwartej właściciel patentu nie otrzyma pisemnych propozycji zawarcia umowy licencyjnej na warunkach zawartych we wniosku, może wystąpić do Rospatent z wnioskiem o wycofanie wniosku o udzielenie licencji. otwarta licencja. W takim przypadku opłata patentowa za utrzymanie patentu w mocy podlega dopłacie za okres, jaki upłynął od dnia publikacji informacji o licencji otwartej, a następnie wniesiona w całości, a Rospatent publikuje w oficjalnym biuletynie informację o wycofanie wniosku (art. 1368 kc).

Umowa o przeniesienie patentu, umowa licencyjna, a także inne umowy, na podstawie których dokonuje się zbycia wyłącznego prawa do wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego, zawierane są w formie pisemnej i podlegają rejestracji państwowej przez federalny organ wykonawczy ds. własności intelektualnej (art. 1369 kodeksu cywilnego).

Wynalazek, wzór użytkowy i wzór przemysłowy powstały w związku z wykonywaniem zlecenia służbowego lub w trakcie wykonywania pracy na podstawie umowy. Stosunki dotyczące wynalazków, wzorów użytkowych i przemysłowych powstałych w związku z wykonywaniem zlecenia służbowego lub w trakcie wykonywania pracy na podstawie umowy regulują normy § 4 rozdz. 72 Kodeksu Cywilnego. Zatem zgodnie z ust. 1 art. 1370 Kodeksu cywilnego wynalazek, wzór użytkowy lub wzór przemysłowy stworzony przez pracownika w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych lub konkretnym zleceniem pracodawcy uznaje się odpowiednio za wynalazek usługowy, wzór użytkowy usługowy lub usługę przemysłową projekt. Zgodnie z ust. 2 tego artykułu prawo autorskie do wynalazku usługowego, wzoru użytkowego usługi lub wzoru przemysłowego usługi przysługuje pracownikowi (autorowi). I zgodnie z normą ust. 3 tego artykułu wyłączne prawo do określonych wyników działalności intelektualnej oraz prawo do uzyskania patentu należą do pracodawcy, chyba że umowa o pracę lub inna umowa między pracownikiem a pracodawcą stanowi inaczej.

O ile w umowie między pracodawcą a pracownikiem nie uzgodniono inaczej, pracownik ma obowiązek pisemnie powiadomić pracodawcę o powstaniu, w związku z wykonywaniem przez niego obowiązków pracowniczych lub określonego zadania pracodawcy, takiego wyniku w odniesieniu do jaka ochrona prawna jest możliwa. Jeżeli pracodawca w terminie czterech miesięcy od dnia zgłoszenia przez pracownika nie złoży w Rospatent wniosku o udzielenie patentu na odpowiedni wynalazek usługowy, wzór użytkowy usługowy lub wzór przemysłowy usługowy, nie przenosi prawa do uzyskania patentu na innej osobie lub nie zawiadamia pracownika o zachowaniu w tajemnicy informacji o odpowiadającym jej wyniku działalności intelektualnej, prawo do uzyskania patentu na taki wynalazek, wzór użytkowy lub wzór przemysłowy przysługuje pracownikowi. W takim przypadku pracodawca w okresie obowiązywania patentu ma prawo do korzystania z wynalazku usługowego, wzoru użytkowego usługowego lub wzoru przemysłowego usługi we własnej produkcji na warunkach licencji prostej (niewyłącznej) za opłatą w wysokości odszkodowanie na rzecz właściciela patentu, którego wysokość, warunki i tryb wypłaty określa umowa między pracownikiem a pracodawcą oraz, w przypadku sporu, sąd.

Jeżeli pracodawca uzyska patent na wynalazek usługowy, wzór użytkowy lub wzór przemysłowy usługowy lub postanowi zachować w tajemnicy informację o takim wynalazku, wzorze użytkowym lub wzorze przemysłowym i poinformuje o tym pracownika lub przeniesie prawo do uzyskania patentu innej osobie lub nie uzyska patentu na zgłoszony przez siebie wniosek z przyczyn od niego zależnych, pracownikowi przysługuje wynagrodzenie. Wysokość wynagrodzenia, warunki i tryb jego wypłaty przez pracodawcę określa umowa między nim a pracownikiem, aw przypadku sporu – sąd.

Rząd Federacji Rosyjskiej ma prawo ustalać minimalne stawki wynagrodzenia za wynalazki usługowe, użytkowe wzory usługowe, usługi wzorów przemysłowych (art. 4 art. 1370 kodeksu cywilnego).

Wynalazek, wzór użytkowy i wzór przemysłowy powstałe w trakcie wykonywania dzieła objętego umową, o którym mowa w art. 1371 Wielka Brytania. Zgodnie z tym artykułem, w przypadku gdy wynalazek, wzór użytkowy lub wzór przemysłowy powstaje w wykonaniu umowy o dzieło lub umowy o wykonanie prac badawczych, rozwojowych lub technologicznych, które nie przewidywały wprost ich powstania, prawo do uzyskanie patentu i wyłączne prawo do takiego wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego należy do wykonawcy (wykonawcy), chyba że umowa między nim a klientem stanowi inaczej. W takim przypadku Klient ma prawo, o ile umowa nie stanowi inaczej, do korzystania z wytworzonego w ten sposób wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego do celów, dla których została zawarta stosowna umowa, na zasadach nieskomplikowanych (nie -wyłączna) licencja przez cały okres trwania patentu bez zapłaty za to jest korzystanie z dodatkowych nagród. W przypadku przeniesienia przez wykonawcę (wykonawcę) prawa do uzyskania patentu lub przeniesienia samego patentu na inną osobę, zleceniodawca zachowuje prawo do korzystania z wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego na określonych warunkach.

W przypadku, gdy zgodnie z umową zawartą pomiędzy wykonawcą (wykonawcą) a zamawiającym, prawo do uzyskania patentu lub wyłącznego prawa do wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego zostało przeniesione na zamawiającego lub na osobę trzecią wskazany przez niego wykonawca (wykonawca) ma prawo do korzystania z wytworzonego wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego na własne potrzeby na warunkach bezpłatnej licencji prostej (niewyłącznej) przez cały okres trwania patentu, chyba że inaczej przewidziane w umowie. Autor powyższego wynalazku, wzoru użytkowego i/lub wzoru przemysłowego, który nie jest właścicielem patentu, otrzymuje opłatę zgodnie z ust. 4 art. 1370 Wielka Brytania.

W sztuce. 1372 kc reguluje stosunki związane z tworzeniem wzoru przemysłowego na zlecenie. Cechą tych relacji jest to, że o ile umowa między wykonawcą (wykonawcą) a zamawiającym nie stanowi inaczej, prawo do uzyskania patentu oraz wyłączne prawo do takiego wzoru przemysłowego należy do zamawiającego.

Zasady dotyczące wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego powstałego w trakcie wykonywania pracy na podstawie umowy państwowej lub komunalnej zawarte są w art. 1373 RK.

Uzyskanie patentu. Tryb uzyskania patentu określa § 5 rozdziału 72 Kodeksu cywilnego. Ustalenie pierwszeństwa wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego jest istotne dla ochrony interesów twórców. Pierwszeństwo ustala się z dniem dokonania zgłoszenia wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego w Rospatent (art. 1 k.c. ust. 1381).

Zgodnie z ust. 1 art. 1382 Kodeksu cywilnego pierwszeństwo wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego można ustalić do dnia dokonania pierwszego zgłoszenia wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego w państwie będącym stroną Konwencji paryskiej o ochronie Mienie (pierwszeństwo na podstawie konwencji), z zastrzeżeniem zgłoszenia do Rospatent:

▪ zgłoszenia wynalazku lub wzoru użytkowego – w terminie 12 miesięcy od wskazanej daty;

▪ zgłoszenia wzoru przemysłowego – w terminie sześciu miesięcy od wskazanego terminu.

Jeżeli z powodu okoliczności niezależnych od zgłaszającego zgłoszenie, dla którego zastrzega się pierwszeństwo konwencjonalne, nie mogło zostać złożone w wyznaczonym terminie, termin ten może zostać przedłużony przez Rospatent, nie dłużej jednak niż o dwa miesiące.

Zgłaszający chcący skorzystać z prawa pierwszeństwa umownego w odniesieniu do zgłoszenia wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego musi zawiadomić Rospatent przed upływem dwóch miesięcy od dnia dokonania takiego zgłoszenia i złożyć uwierzytelniony odpis pierwszego określonego zgłoszenia w ust. 1 art. 1382 kodeksu cywilnego, przed upływem trzech miesięcy od dnia złożenia w tym organie federalnym wniosku, dla którego wnosi się o pierwszeństwo konwencjonalne. Zgłaszający, który chce skorzystać z prawa konwencjonalnego pierwszeństwa w odniesieniu do zgłoszenia wynalazku, musi powiadomić Rospatent i przedłożyć tej agencji federalnej uwierzytelniony odpis pierwszego zgłoszenia w ciągu 16 miesięcy od daty jego złożenia w urzędzie patentowym państwa-strony do Konwencji paryskiej o ochronie własności przemysłowej.

Jeżeli uwierzytelniony odpis pierwszego wniosku nie zostanie złożony w wyznaczonym terminie, prawo pierwszeństwa może mimo to zostać uznane przez Rospatent na wniosek wnioskodawcy złożony przez niego do tego organu przed upływem określonego terminu, pod warunkiem że odpis pierwszego zgłoszenia zgłasza zgłaszający w urzędzie patentowym, w którym dokonano pierwszego zgłoszenia, w terminie 14 miesięcy od daty złożenia pierwszego zgłoszenia i składa Rospatent w terminie dwóch miesięcy od dnia jego otrzymania przez zgłaszającego. Wspomniany organ federalny ma prawo żądać od zgłaszającego przedłożenia tłumaczenia na język rosyjski pierwszego zgłoszenia wynalazku tylko w przypadku, gdy weryfikacja słuszności zastrzeżenia pierwszeństwa wynalazku wiąże się z ustaleniem zdolność patentową zastrzeganego wynalazku.

Zgodnie z ust. 1 art. 1383 Kodeksu Cywilnego, jeżeli w trakcie badania zostanie stwierdzone, że różni zgłaszający dokonali zgłoszenia identycznego wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego i zgłoszenia te mają tę samą datę pierwszeństwa, może zostać wydany patent na wynalazek, wzór użytkowy lub wzór przemysłowy tylko dla jednego z takich wniosków do osoby określonej w porozumieniu między wnioskodawcami. Wnioskodawcy muszą poinformować Rospatent o osiągniętym przez nich porozumieniu w ciągu 12 miesięcy od daty otrzymania stosownego zawiadomienia od tego organu. W przypadku udzielenia patentu na jedno ze zgłoszeń wszyscy wskazani w nim twórcy są uznawani za współtwórców w odniesieniu do identycznych wynalazków, wzorów użytkowych lub wzorów przemysłowych. Jeżeli w wyznaczonym terminie ten organ federalny nie otrzyma od wnioskodawców wspomnianej wiadomości lub wniosku o przedłużenie ustalonego terminu w sposób przewidziany w ust. 5 art. 1386 kc wnioski uznaje się za wycofane.

Rozpatrzenie zgłoszenia patentowego. Zgodnie ze zgłoszeniem wynalazku otrzymanym przez Rospatent przeprowadza się badanie formalne, podczas którego dostępność dokumentów, o których mowa w ust. 2 art. 1 Kodeksu Cywilnego i ich zgodność z ustalonymi wymogami. W przypadku gdy zgłaszający do zgłoszenia wynalazku przedłoży dodatkowe materiały, zgodnie z ust. 375 art. 1 k.c. sprawdza się, czy nie zmieniają one istoty zastrzeżonego wynalazku. Dodatkowe materiały w części zmieniające istotę zastrzeganego wynalazku nie są brane pod uwagę przy rozpatrywaniu zgłoszenia wynalazku, ale mogą zostać złożone przez zgłaszającego jako samodzielne zgłoszenie, o czym Rospatent powiadamia zgłaszającego. Wskazany organ zawiadamia zgłaszającego o pozytywnym wyniku egzaminu formalnego i terminie złożenia wniosku o wynalazek niezwłocznie po zakończeniu egzaminu formalnego.

Zgodnie z art. 1385 kc Rospatent po upływie 18 miesięcy od dnia zgłoszenia wynalazku, który z wynikiem pozytywnym zdał egzamin formalny, publikuje informację o zgłoszeniu wynalazku w biuletynie urzędowym. Skład publikowanych informacji określa federalny organ wykonawczy odpowiedzialny za regulacje prawne w zakresie własności intelektualnej (obecnie funkcje te pełni rosyjskie Ministerstwo Edukacji i Nauki). Ponadto twórca wynalazku ma prawo nie wyrazić zgody na wymienienie go jako takiego w opublikowanej informacji o zgłoszeniu wynalazku.

Na wniosek zgłaszającego złożony przed upływem 12 miesięcy od dnia dokonania zgłoszenia wynalazku Rospatent może opublikować informację o zgłoszeniu przed upływem 18 miesięcy od dnia jego dokonania.

Publikacji nie dokonuje się, jeżeli przed upływem 12 miesięcy od dnia dokonania zgłoszenia wynalazek został wycofany lub uznany za wycofany albo wynalazek został na jego podstawie zarejestrowany (klauzula 1 art. 1385 kc) .

Każda osoba po opublikowaniu informacji o zgłoszeniu na wynalazek ma prawo zapoznać się z dokumentami zgłoszenia, jeżeli zgłoszenie nie zostało wycofane i nie zostanie uznane za wycofane w dniu publikacji informacji o nim (klauzula 2 art. 1385 Kodeksu Cywilnego).

Na wniosek wnioskodawcy lub osób trzecich, który może być złożony do Rospatent przy dokonywaniu zgłoszenia wynalazku lub w ciągu trzech lat od dnia złożenia tego zgłoszenia i pod warunkiem zakończenia badania formalnego tego zgłoszenia z wynikiem pozytywnym w rezultacie, merytoryczne rozpatrzenie wniosku o wynalazek. Wskazany organ powiadamia wnioskodawcę o otrzymanych wnioskach osób trzecich. Termin na złożenie wniosku o merytoryczne rozpatrzenie zgłoszenia wynalazku może zostać przedłużony przez Rospatent na wniosek zgłaszającego złożony przed upływem tego terminu, nie dłużej jednak niż o dwa miesiące, pod warunkiem posiadania dokumentu potwierdzającego wniesienie wraz z wnioskiem składana jest opłata patentowa. Jeżeli wniosek o merytoryczne rozpatrzenie zgłoszenia wynalazku nie zostanie złożony w wyznaczonym terminie, zgłoszenie uważa się za wycofane.

Rozpatrywanie wniosku o wynalazek pod względem merytorycznym obejmuje:

1) wyszukiwanie informacji w odniesieniu do zastrzeganego wynalazku w celu określenia stanu techniki, w porównaniu z którym oceniana będzie nowość i etap wynalazczy wynalazku;

2) sprawdzenie zgodności zastrzeganego wynalazku z warunkami zdolności patentowej przewidzianymi w art. 1350 GK.

Procedurę wyszukiwania informacji i składania raportu na jej temat ustala federalny organ wykonawczy odpowiedzialny za regulacje prawne w dziedzinie własności intelektualnej (Ministerstwo Edukacji i Nauki Rosji). Po upływie sześciu miesięcy od dnia rozpoczęcia merytorycznego rozpatrywania zgłoszenia wynalazku Rospatent przesyła zgłaszającemu raport z poszukiwania informacji, chyba że zgłoszenie zastrzega pierwszeństwo przed datą złożenia zgłoszenia, oraz jeżeli wniosek o merytoryczne rozpoznanie zgłoszenia wynalazku został złożony w chwili składania zgłoszenia.

Wnioskodawca oraz osoby trzecie, bez składania wniosku o merytoryczne rozpatrzenie zgłoszenia wynalazku, mają prawo ubiegać się o poszukiwanie informacji o zgłoszeniu na wynalazek, które pozytywnie przeszło badanie formalne w celu określenie stanu techniki, w porównaniu z którym zostanie przeprowadzona ocena nowatorstwa i wynalazczości zastrzeganego wynalazku.

Zgodnie z art. 1387 kc, jeżeli w wyniku merytorycznego rozpatrzenia zgłoszenia wynalazku zostanie ustalone, że zastrzegany wynalazek, wyrażony wzorem zaproponowanym przez zgłaszającego, spełnia przesłanki zdolności patentowej przewidziane w art. 1350 kc Rospatent postanawia udzielić patentu na wynalazek o tej formule. W decyzji wskazano datę pierwszeństwa wynalazku. Jeżeli w trakcie merytorycznego rozpatrywania zgłoszenia wynalazku zostanie ustalone, że zastrzeżony wynalazek, wyrażony wzorem zaproponowanym przez zgłaszającego, nie spełnia określonych warunków zdolności patentowej, Rospatent podejmuje decyzję o odmowie udzielenia patentu. Decyzje wspomnianego organu federalnego o odmowie udzielenia patentu na wynalazek, o przyznaniu patentu na wynalazek lub o uznaniu wycofanego zgłoszenia na wynalazek mogą być zaskarżone przez zgłaszającego poprzez wniesienie sprzeciwu do Izby Sporów Patentowych w ciągu sześciu miesięcy od daty otrzymania przez niego decyzji lub wniosku do tego organu federalnego, zbioru kopii materiałów sprzeciwiających się wnioskowi i określonych w decyzji o odmowie udzielenia patentu, pod warunkiem że wnioskodawca zażądał kopii tych materiałów w terminie dwóch miesięcy od dnia otrzymania decyzji podjętej w sprawie zgłoszenia wynalazku. Wnioskodawca ma prawo zapoznać się ze wszystkimi materiałami związanymi z patentowaniem wynalazków, o których mowa we wnioskach, raportach, decyzjach, powiadomieniach lub innych dokumentach otrzymanych od tego organu federalnego. Kopie dokumentów patentowych, o które wnioskuje zgłaszający w Rospatent, są mu przesyłane w ciągu miesiąca od dnia otrzymania wniosku (art. 1388 kc).

W sztuce. 1389 kc przewiduje możliwość przywrócenia uchybionych terminów związanych z rozpatrzeniem zgłoszenia wynalazku, na wniosek wnioskodawcy w trybie przewidzianym w tym artykule, w terminie 12 miesięcy od dnia upływu ustalonego Kropka.

W przeciwieństwie do zgłoszenia wynalazku, na zgłoszeniu wzoru użytkowego przeprowadza się jedynie badanie formalne. Jednakże zgłaszający i osoby trzecie mają prawo zażądać wyszukiwania informacji w odniesieniu do zastrzeżonego wzoru użytkowego w celu ustalenia stanu techniki, na podstawie którego można ocenić zdolność patentową wzoru użytkowego. W przypadku, gdy przy rozpatrywaniu wniosku o wzór użytkowy w Rospatent zostanie ustalone, że zawarte w nim informacje stanowią tajemnicę państwową, dokumenty wniosku są utajnione w sposób przewidziany przepisami o tajemnicy państwowej. Jednocześnie zgłaszający jest informowany o możliwości wycofania zgłoszenia wzoru użytkowego lub przekształcenia go w zgłoszenie wynalazku tajnego. Rozpatrzenie takiego wniosku zawiesza się do czasu otrzymania odpowiedniego wniosku od wnioskodawcy lub do czasu jego odtajnienia (art. 1390 kc).

Zgodnie z art. 1391 kc na zgłoszenie wzoru przemysłowego przeprowadza się zarówno badanie formalne, jak i merytoryczne.

Wynalazek, co do którego zgłoszono do Rospatentu zgłoszenie, od dnia opublikowania informacji o zgłoszeniu (klauzula 1 art. 1385 kc) do dnia opublikowania informacji o udzieleniu patentu (art. 1394 kc) Kodeksu Cywilnego) udziela się czasowej ochrony prawnej w zakresie opublikowanych zastrzeżeń, nie więcej jednak niż w zakresie określonym wzorem zawartym w decyzji tego organu o udzieleniu patentu na wynalazek. Osoba, która korzysta z zastrzeżonego wynalazku w powyższym okresie, zapłaci właścicielowi patentu, po otrzymaniu patentu, odszkodowanie pieniężne. Wysokość odszkodowania ustalana jest za zgodą stron, a w przypadku sporu - przez sąd (art. 1392 kc).

Na podstawie decyzji o udzieleniu patentu na wynalazek, wzór użytkowy lub wzór przemysłowy Rospatent, zgodnie z art. 1393 kodeksu cywilnego wpisuje wynalazek, wzór użytkowy lub wzór przemysłowy do właściwego rejestru państwowego, a mianowicie: do Państwowego Rejestru Wynalazków Federacji Rosyjskiej, Państwowego Rejestru Wzorów Użytkowych Federacji Rosyjskiej oraz Państwowego Rejestru Przemysłowego wzory odpowiednio Federacji Rosyjskiej i wydaje patent na wynalazek, wzór użytkowy lub wzór przemysłowy. Jeżeli o patent został złożony wniosek w imieniu kilku osób, wydaje się im jeden patent (klauzula 1).

Rejestracja przez państwo wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego oraz udzielenie patentu są uzależnione od uiszczenia odpowiedniej opłaty patentowej. Jeżeli zgłaszający nie przedłoży zgodnie z ustaloną procedurą dokumentu potwierdzającego wniesienie opłaty patentowej, nie dokonuje się rejestracji wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego oraz udzielenia patentu, a wniosek uznaje się za wycofany.

Formę patentu na wynalazek, wzór użytkowy, wzór przemysłowy oraz skład wskazanych w nim informacji ustala Ministerstwo Edukacji i Nauki Rosji. Określony organ federalny publikuje w oficjalnym biuletynie informacje o wszelkich zmianach wpisów w rejestrach państwowych.

Zgodnie z ust. 1 art. 1394 SC Rospatent publikuje w biuletynie urzędowym informację o udzieleniu patentu na wynalazek, wzór użytkowy lub wzór przemysłowy, w tym:

1) imię i nazwisko autora (jeżeli autor nie odmówił wymienienia go jako takiego);

2) imię i nazwisko lub nazwę właściciela patentu;

3) nazwę i zastrzeżenia wynalazku lub wzoru użytkowego albo wykaz istotnych cech wzoru przemysłowego i jego wizerunku.

Po opublikowaniu informacji o udzieleniu patentu na wynalazek, wzór użytkowy lub wzór przemysłowy każda osoba ma prawo zapoznać się z dokumentami zgłoszeniowymi i protokołem poszukiwania informacji (klauzula 2 art. 1394 kc).

Patent na wynalazek, wzór użytkowy lub wzór przemysłowy wydany przez Rospatent jest ważny tylko na terytorium Rosji. Aby zapewnić ochronę obiektu za granicą w celach komercyjnych, konieczne jest jego opatentowanie w innych krajach.

Zgodnie z art. 1395 Kodeksu Cywilnego, zgłoszenie patentu na wynalazek lub wzór użytkowy wytworzony w Federacji Rosyjskiej można złożyć w obcym państwie lub w organizacji międzynarodowej po upływie sześciu miesięcy od daty złożenia odpowiedniego wniosku w Rospatent, jeżeli wnioskodawca nie jest informowany o tym, że wniosek zawiera informacje stanowiące tajemnicę państwową. Zgłoszenia wynalazku lub wzoru użytkowego można dokonać wcześniej niż w wyznaczonym terminie, ale po sprawdzeniu na wniosek zgłaszającego obecności we wniosku informacji stanowiących tajemnicę państwową. Tryb przeprowadzania takiej kontroli ustala Rząd Federacji Rosyjskiej.

Patentowanie zgodnie z Układem o współpracy patentowej lub Eurazjatycką Konwencją patentową na wynalazek lub wzór użytkowy stworzony w Federacji Rosyjskiej jest dozwolone bez uprzedniego złożenia odpowiedniego wniosku w Rospatent, jeżeli wniosek jest zgodny z Układem o współpracy patentowej (zgłoszenie międzynarodowe) jest składany do tego organu federalnego jako do Urzędu przyjmującego i Federacja Rosyjska jest w nim wskazana jako państwo, w którym zgłaszający zamierza uzyskać patent, a zgłoszenie euroazjatyckie jest składane za pośrednictwem tego organu federalnego.

Zgodnie z art. 1396 Kodeksu Cywilnego w przypadku dokonania międzynarodowego zgłoszenia wynalazku lub wzoru użytkowego zgodnie z Układem o współpracy patentowej, w którym jako państwo, w którym zgłaszający zamierza uzyskać patent na wynalazek, wskazano Federację Rosyjską lub wzoru użytkowego Rospatent przystępuje do rozpatrywania tego zgłoszenia po upływie 31 miesięcy od daty pierwszeństwa zastrzeżonego w zgłoszeniu międzynarodowym. Na wniosek wnioskodawcy zgłoszenie międzynarodowe jest rozpatrywane przed upływem tego terminu, pod warunkiem, że zgłoszenie zostanie złożone w języku rosyjskim lub wnioskodawca przedłoży Rospatent tłumaczenie na język rosyjski zgłoszenia patentowego na wynalazek lub wzór użytkowy zawartego w zgłoszeniu międzynarodowym złożonym w innym języku przed upływem określonego terminu język. Złożenie Rospatentowi tłumaczenia na język rosyjski wniosku o udzielenie patentu na wynalazek lub wzór użytkowy zawartego w zgłoszeniu międzynarodowym może zostać zastąpione złożeniem wniosku o udzielenie patentu przewidzianego w Kodeksie cywilnym . Jeżeli wspomniane dokumenty nie zostaną złożone w ustalonym terminie, ważność zgłoszenia międzynarodowego w stosunku do Federacji Rosyjskiej wygasa zgodnie z Układem o współpracy patentowej.

Termin przewidziany w ust. 3 art. 1378 kc za dokonanie zmian w dokumentach zgłoszeniowych, liczy się od dnia rozpoczęcia rozpatrywania zgłoszenia międzynarodowego przez Rospatent.

Rozpatrzenie euroazjatyckiego zgłoszenia na wynalazek, które zgodnie z Eurazjatycką Konwencją Patentową ma moc zgłoszenia wynalazku przewidzianego w Kodeksie cywilnym, odbywa się od dnia otrzymania przez Rospatent odpisu Eurazjatycki wniosek z Eurazjatyckiego Urzędu Patentowego. Termin przewidziany w ust. 3 art. 1378 kc za dokonanie zmian w dokumentach aplikacyjnych, liczy się od tej samej daty.

Publikacja w języku rosyjskim zgłoszenia międzynarodowego przez Biuro Międzynarodowe Światowej Organizacji Własności Intelektualnej zgodnie z Układem o współpracy patentowej lub publikacja zgłoszenia euroazjatyckiego przez Eurazjatycki Urząd Patentowy zgodnie z Konwencją o patencie euroazjatyckim zastępuje publikację informacji o zgłoszeniu na podstawie art. 1385 RK.

W przypadku, gdy patent eurazjatycki i patent Federacji Rosyjskiej na identyczne wynalazki lub identyczny wynalazek i wzór użytkowy o tej samej dacie pierwszeństwa należą do różnych posiadaczy patentu, takie wynalazki lub wynalazek i wzór użytkowy mogą być używane wyłącznie z zastrzeżeniem praw wszystkich posiadaczy patentów (art. 1397 GK). Jeżeli patent eurazjatycki i patent Federacji Rosyjskiej na identyczne wynalazki lub identyczne wynalazki i wzory użytkowe o tej samej dacie pierwszeństwa należą do tej samej osoby, osoba ta może przyznać każdej osobie prawo do korzystania z takich wynalazków lub wynalazków i wzorów użytkowych na podstawie licencji umowy zawarte na podstawie tych patentów.

Wygaśnięcie i przywrócenie patentu. Zasady wygaśnięcia i przywrócenia patentu zawarte są w § 6 rozdziału. 72 Kodeksu Cywilnego.

Patent na wynalazek, wzór użytkowy lub wzór przemysłowy może zostać unieważniony w całości lub w części w okresie jego ważności w przypadkach określonych w ust. 1 art. 1398 RK. Patent zostaje unieważniony na podstawie decyzji Rospatent lub orzeczenia sądu, które weszło w życie.

Zgodnie z normą art. 1399 kc patent na wynalazek, wzór użytkowy lub wzór przemysłowy wygasa przed terminem:

1) na podstawie wniosku złożonego przez właściciela patentu do Rospatent – ​​od dnia otrzymania wniosku;

2) w przypadku nieuiszczenia w ustalonym terminie opłaty patentowej za utrzymanie patentu w mocy - od dnia upływu ustalonego terminu uiszczenia tej opłaty.

Jednak zgodnie z art. 1400 kc w odniesieniu do drugiej sprawy możliwe jest przywrócenie ważności patentu, pod warunkiem złożenia przez osobę, która była właścicielem patentu, odpowiedniego wniosku do Rospatent w ciągu trzech lat od dnia wygaśnięcia wniesienie opłaty patentowej, ale przed upływem okresu ważności patentu przewidzianego w Kodeksie cywilnym oraz załączenie dokumentu potwierdzającego uiszczenie opłaty patentowej w ustalonej wysokości za przywrócenie patentu.

Osoba, która w okresie od dnia wygaśnięcia patentu na wynalazek, wzór użytkowy lub wzór przemysłowy do dnia publikacji w biuletynie urzędowym Rospatentu informacji o przywróceniu patentu, rozpoczęła korzystanie z wynalazku, wzór użytkowy lub wzór przemysłowy albo dokonał niezbędnych do tego przygotowań we wskazanym terminie, zachowuje prawo do jego dalszego nieodpłatnego używania bez rozszerzania zakresu tego używania (prawo późniejszego używania).

W § 7 ust. 72 kc określa cechy ochrony prawnej i korzystania z wynalazków tajnych.

Normy § 8 rozdz. 72 kc poświęcone są ochronie praw autorów i posiadaczy patentów. Tak więc, zgodnie z art. 1406 kc spory związane z ochroną praw patentowych rozpatruje sąd. Takie spory obejmują w szczególności:

1) spory dotyczące autorstwa wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego;

2) o ustaleniu właściciela patentu;

3) o naruszeniu wyłącznego prawa do wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego;

4) o zawarciu, wykonaniu, zmianie i rozwiązaniu umów o przeniesienie prawa wyłącznego (zniesienia patentu) oraz umów licencyjnych na korzystanie z wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego;

5) z prawa wcześniejszego użytkowania;

6) po prawej stronie po użyciu itp.

W przypadkach, o których mowa w art. 1387, 1390, 1391, 1398, 1401 i 1404 Kodeksu cywilnego, ochrona praw patentowych odbywa się również administracyjnie zgodnie z klauzulami 2 i 3 art. 1248 BR.

Temat 27. PRAWO DO SELEKCJI OSIĄGNIĘCIA

Ch. 73 części czwartego kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 1408 Kodeksu Cywilnego, autorowi osiągnięcia selekcyjnego, które spełnia warunki udzielenia ochrony prawnej przewidziane w tym Kodeksie, przysługują następujące prawa własności intelektualnej:

▪ prawo wyłączne;

▪ prawa autorskie.

W przypadkach przewidzianych w Kodeksie cywilnym autorowi osiągnięcia selekcyjnego przysługują również inne prawa, w tym:

▪ prawo do uzyskania patentu;

▪ prawo do nazwania osiągnięcia selekcyjnego;

▪ prawo do wynagrodzenia za korzystanie z autorskiego osiągnięcia selekcyjnego.

Zgodnie z normą art. 1410 kc za twórcę osiągnięcia selekcyjnego uznaje się hodowcę – obywatela, którego twórczość stworzyła, wyhodowała lub ujawniła osiągnięcie selekcyjne.

Zgodnie z art. 1412 Kodeksu Cywilnego, przedmiotem praw intelektualnych do osiągnięć hodowlanych są odmiany roślin i rasy zwierząt zarejestrowane w Państwowym Rejestrze Chronionych Osiągnięć Hodowlanych, jeżeli te wyniki działalności intelektualnej spełniają wymogi określone w Kodeksie cywilnym dla takich osiągnięć hodowlanych. Odmiana rośliny to w tym przypadku grupa roślin, która niezależnie od zdolności do ochrony jest zdeterminowana cechami charakteryzującymi dany genotyp lub kombinację genotypów i różni się od innych grup roślin tego samego taksonu botanicznego jedną lub więcej cech. Chronionymi kategoriami odmian roślin są klon, linia, mieszaniec pierwszego pokolenia, populacja. Rasa zwierząt to grupa zwierząt, która niezależnie od ochrony ma genetycznie zdeterminowane właściwości i cechy biologiczne i morfologiczne, z których niektóre są specyficzne dla tej grupy i odróżniają ją od innych grup zwierząt.

Warunki ochrony osiągnięcia kwalifikacyjnego określa art. 1413 GK. Zgodnie z tym artykułem, patent jest wydawany na osiągnięcie selekcyjne, które spełnia kryteria ochrony i dotyczy rodzajów i gatunków botanicznych i zoologicznych, których listę ustala federalny organ wykonawczy odpowiedzialny za regulacje prawne w dziedzinie rolnictwa. Obecnie organem tym jest Ministerstwo Rolnictwa Federacji Rosyjskiej (Ministerstwo Rolnictwa Rosji).

Kryteriami ochrony osiągnięcia kwalifikacyjnego są:

▪ nowość;

▪ charakter odróżniający;

▪ jednorodność;

▪ stabilność.

Odmianę roślin i rasę zwierząt uważa się za nową, jeżeli do dnia złożenia wniosku o patent nasiona lub materiał hodowlany tego osiągnięcia selekcyjnego nie zostały sprzedane lub w inny sposób przekazane przez hodowcę, jego następcę lub, wraz z ich zgodę innym osobom na korzystanie z osiągnięcia kwalifikacyjnego:

▪ na terytorium Federacji Rosyjskiej wcześniej niż rok przed określoną datą;

▪ na terytorium innego państwa wcześniej niż cztery lata;

▪ albo, jeżeli dotyczy odmian winogron, drzew ozdobnych, drzewiastych roślin owocowych i drzewiastych gatunków leśnych, wcześniej niż sześć lat przed określoną datą.

Osiągnięcie selekcji musi wyraźnie odróżniać się od innych dobrze znanych osiągnięć selekcji istniejących w momencie składania wniosku patentowego. Jednocześnie dobrze znanym osiągnięciem selekcyjnym jest osiągnięcie selekcyjne, którego dane znajdują się w oficjalnych katalogach lub funduszu referencyjnym lub które mają dokładny opis w jednej z publikacji. Ponadto złożenie wniosku o patent powoduje również podanie do publicznej wiadomości osiągnięcia selekcyjnego od dnia dokonania zgłoszenia, pod warunkiem, że osiągnięcie selekcyjne uzyskało patent.

Rośliny tej samej odmiany, zwierzęta tej samej rasy muszą być wystarczająco jednorodne pod względem swoich cech, z uwzględnieniem indywidualnych odchyleń, które mogą wystąpić ze względu na cechy rozmnażania.

Wreszcie osiągnięcie selekcji uważa się za stabilne, jeśli jego główne cechy pozostają niezmienione po wielokrotnym odtwarzaniu lub, w przypadku specjalnego cyklu reprodukcji, na końcu każdego cyklu reprodukcji.

Zgodnie z normą art. 1415 kc patent na osiągnięcie selekcyjne poświadcza pierwszeństwo osiągnięcia selekcyjnego, autorstwa i wyłącznego prawa do osiągnięcia selekcyjnego. Zakres ochrony praw intelektualnych do osiągnięcia selekcyjnego, udzielonego na podstawie patentu, określa ogół istotnych cech zapisanych w opisie osiągnięcia selekcyjnego (klauzula 2 art. 1415 kc).

Zgodnie z art. 1416 Kodeksu Cywilnego autor osiągnięcia selekcyjnego ma prawo do uzyskania certyfikatu autora, który wydaje federalny organ wykonawczy za osiągnięcia selekcyjne i poświadcza autorstwo.

Zgodnie z normą art. 1423 Kodeksu Cywilnego, po trzech latach od dnia wydania patentu na osiągnięcie selekcyjne, każda osoba, która chce i jest gotowa do korzystania z osiągnięcia selekcyjnego, jeżeli właściciel patentu odmówi zawarcia umowy licencyjnej na produkcję lub sprzedaż nasion, materiału hodowlanego na warunkach odpowiadających ustalonej praktyce, ma prawo wystąpić do sądu z roszczeniem przeciwko właścicielowi patentu o przymusową prostą (niewyłączną) licencję na wykorzystanie takiego osiągnięcia selekcyjnego w Federacji Rosyjskiej. W roszczeniach osoba ta musi wskazać warunki, jakie proponuje jej przyznania takiej licencji, w tym zakres wykorzystania osiągnięcia selekcyjnego, kwotę, tryb i warunki płatności. Na podstawie orzeczenia sądu o udzieleniu przymusowej prostej (niewyłącznej) licencji właściciel patentu jest zobowiązany, odpłatnie i na akceptowalnych przez siebie warunkach, dostarczyć posiadaczowi takiej licencji nasiona lub odpowiednio hodowlę materiał w ilości wystarczającej do korzystania z przymusowej prostej (niewyłącznej) licencji (paragraf 2 art. 1423 GK).

Okres ważności wyłącznego prawa do osiągnięcia selekcji i patentu poświadczającego to prawo jest liczony od daty rejestracji państwowej osiągnięcia selekcji w Państwowym Rejestrze Chronionych Osiągnięć Selekcyjnych i wynosi 30 lat (paragraf 1 artykułu 1424 Kodeksu Cywilnego Kod). Dla odmian winogron, drzew ozdobnych, upraw owocowych i gatunków leśnych, w tym ich podkładek, okres ważności prawa wyłącznego i patentu poświadczającego to prawo wynosi 35 lat (§ 2 art. 1424 Kodeksu Cywilnego). Po wygaśnięciu wyłącznego prawa osiągnięcie wyboru przechodzi do domeny publicznej (paragraf 1 art. 1425 Kodeksu cywilnego).

Zbycie wyłącznego prawa do osiągnięcia selekcyjnego możliwe jest w formie zawarcia umowy o przeniesienie patentu (art. 1426 kc) lub umowy licencyjnej (art. 1428 kc). Noma ul. 1427 kc przewiduje możliwość publicznej oferty zawarcia umowy o przeniesienie patentu na osiągnięcie selekcyjne, a art. 1429 Kodeksu Cywilnego przyznaje właścicielowi patentu prawo do złożenia wniosku do organu federalnego o możliwość przyznania dowolnej osobie prawa do korzystania z osiągnięcia selekcyjnego (licencja otwarta). W obu przypadkach wnioskodawcy uzyskują przywileje w zakresie uiszczania opłat patentowych.

W sztuce. 1430-1432 kc zawiera normy dotyczące dokonań selekcyjnych wytworzonych, wyhodowanych lub zidentyfikowanych w trakcie wykonywania przydziału pracy lub wykonywania pracy na podstawie umowy.

Uzyskanie patentu na osiągnięcie selekcyjne. Norma art. 1435 Kodeksu cywilnego przewiduje wstępne rozpatrzenie wniosku o patent na osiągnięcie selekcyjne, podczas którego ustala się datę pierwszeństwa i dostępność dokumentów, o których mowa w ust. 2 art. 1433 Kodeksu Cywilnego i ich zgodność z ustalonymi wymogami. Wstępne rozpatrzenie zgłoszenia patentowego przeprowadzane jest w ciągu miesiąca. Informacje o przyjętych wnioskach publikowane są w oficjalnym biuletynie Ministerstwa Rolnictwa Rosji. Osiągnięcie selekcyjne, o które złożono wniosek do tego organu, podlega czasowej ochronie prawnej od dnia złożenia wniosku do dnia wydania zgłaszającemu patentu na osiągnięcie selekcyjne. W okresie czasowej ochrony prawnej osiągnięcia selekcyjnego wnioskodawca może zbywać lub w inny sposób przekazywać nasiona, materiał hodowlany wyłącznie do celów naukowych, a także w przypadkach, gdy sprzedaż lub inne przekazanie wiąże się z zbyciem prawa do uzyskać patent na osiągnięcie selekcyjne lub z produkcją nasion, materiału hodowlanego na zlecenie zgłaszającego w celu stworzenia swojego inwentarza (art. 1436 kc).

W sztuce. 1437 kodeksu cywilnego stanowi, że każda zainteresowana osoba, w ciągu sześciu miesięcy od daty publikacji informacji o zgłoszeniu patentowym, może skierować do organu federalnego wniosek o zbadanie zastrzeganego osiągnięcia kwalifikacyjnego pod kątem nowości. Ministerstwo Rolnictwa Rosji powiadamia wnioskodawcę o otrzymaniu takiego wniosku, przedstawiając istotę wniosku. Wnioskodawca ma prawo, w ciągu trzech miesięcy od daty otrzymania zawiadomienia, przesłać do tego organu uzasadniony sprzeciw wobec wniosku.

Na podstawie dostępnych materiałów wspomniany organ federalny podejmuje decyzję i informuje o niej osobę zainteresowaną. Jeżeli osiągnięcie selekcyjne nie spełnia kryterium nowości, podejmuje się decyzję o odmowie wydania patentu na osiągnięcie selekcyjne.

Zgodnie z metodami i terminami ustalonymi przez Ministerstwo Rolnictwa Rosji, testy osiągnięć selekcyjnych przeprowadzane są na odrębność, jednolitość i stabilność. Wnioskodawca jest zobowiązany do zapewnienia badania wymaganej ilości nasion, materiału hodowlanego pod adresem iw terminie określonym przez Ministerstwo Rolnictwa Rosji.

Procedura państwowej rejestracji osiągnięcia selekcyjnego i wydania patentu jest uregulowana w art. 1439 RK.

Sztuka. 1440 k.c. ustanawia obowiązek zachowania dorobku odcinkowego. Zgodnie z ust. 1 tego artykułu, uprawniony z patentu jest zobowiązany do utrzymania odmiany roślin lub rasy zwierząt w okresie trwania patentu dla osiągnięcia selekcyjnego w taki sposób, aby cechy wskazane w opisie odmiany roślin lub rasy zwierząt , sporządzony w dniu wpisania osiągnięcia kwalifikacyjnego do Państwowego Rejestru Chronionych osiągnięć kwalifikacyjnych. Na wniosek Ministerstwa Rolnictwa Rosji właściciel patentu jest zobowiązany do przesłania na własny koszt nasion lub materiału hodowlanego do badań kontrolnych i zapewnienia możliwości przeprowadzenia kontroli na miejscu (ust. 2 art. 1440 kodeksu cywilnego ).

Temat 28

Zasady dotyczące prawa o topologii układów scalonych zawarte są w rozdz. 74 BR. Zgodnie z art. 1448 GK topologia układu scalonego to przestrzenno-geometryczny układ całości elementów układu scalonego i połączeń między nimi utrwalonych na materialnym nośniku. Jednocześnie mikroukład zintegrowany jest produktem mikroelektronicznym o ostatecznej lub pośredniej postaci, który ma pełnić funkcje obwodu elektronicznego, którego elementy i połączenia są nierozłącznie uformowane w objętości i (lub) na powierzchni materiału, z którego wykonany jest taki produkt.

Ochrona prawna przewidziana w Kodeksie cywilnym dotyczy wyłącznie oryginalnej topologii układu scalonego powstałej w wyniku działalności twórczej autora i nieznanej twórcy i (lub) specjalistom w dziedzinie rozwoju topologii układu scalonego w dniu jej powstania. Topologia układu scalonego jest uznawana za oryginalną, dopóki nie zostanie udowodnione inaczej. Topologia układu scalonego, składającego się z elementów znanych specjalistom w dziedzinie opracowywania topologii układów scalonych w dniu jego powstania, jest objęta ochroną prawną, jeżeli całość takich elementów jako całość spełnia wymóg oryginalność (paragraf 2 art. 1448 kodeksu cywilnego).

Zgodnie z normą art. 1449 Kodeksu Cywilnego, autorowi topologii układu scalonego spełniającego warunki do udzielenia ochrony prawnej przewidziane w Kodeksie cywilnym przysługują następujące prawa własności intelektualnej:

1) prawo wyłączne;

2) prawo autorskie.

W przypadkach przewidzianych w Kodeksie cywilnym twórcy topologii układu scalonego przysługują również inne uprawnienia, w tym prawo do wynagrodzenia za korzystanie z topologii usługi.

Zgodnie z normą ust. 2 art. 1454 Kodeksu Cywilnego, za zastosowanie topologii uznaje się działania mające na celu osiągnięcie zysku, w szczególności:

1) odtworzenie topologii w całości lub w części przez włączenie do układu scalonego lub w inny sposób, z wyjątkiem odtworzenia tylko tej części topologii, która nie jest oryginalna;

2) przywóz na terytorium Federacji Rosyjskiej, sprzedaż i inne wprowadzenie do obrotu cywilnego topologii lub układu scalonego, w skład którego wchodzi ta topologia, lub wyrobu zawierającego taki układ scalony.

Zgodnie z art. 1452 kc uprawniony w okresie obowiązywania wyłącznego prawa do topologii układu scalonego (art. 1457 kc) może dowolnie zarejestrować topologię w federalnym organie wykonawczym do spraw intelektualnych. nieruchomość (Rospatent). Jeżeli przed złożeniem wniosku o wydanie zaświadczenia o państwowej rejestracji topologii wykorzystano topologię, wniosek można złożyć w okresie nieprzekraczającym dwóch lat od daty pierwszego użycia topologii.

Na podstawie wniosku o rejestrację Rospatent sprawdza dostępność niezbędnych dokumentów i ich zgodność z wymogami pkt 3 art. 1452 GK. Jeżeli wynik kontroli jest pozytywny, Rospatent wpisuje topologię do Rejestru topologii układów scalonych, wydaje wnioskodawcy zaświadczenie o państwowej rejestracji topologii układu scalonego i publikuje informacje o zarejestrowanej topologii w oficjalnym biuletynie ( klauzula 5 artykułu 1452 Kodeksu Cywilnego).

Osobę, która samodzielnie stworzyła topologię identyczną z inną topologią, uznaje się za posiadającego samodzielne wyłączne prawo do tej topologii (par. 3 art. 1454 kc).

Zgodnie z normą art. 1455 Kodeksu Cywilnego, w celu zgłoszenia swojego wyłącznego prawa do topologii, uprawniony ma prawo posługiwania się znakiem ochronnym, który jest umieszczony na topologii, jak również na produktach zawierających taką topologię. Określony znak składa się z następujących elementów:

▪ podświetlona wielka litera „T” („T”, [T], litera „T” w kółku lub litera „T” w kwadracie);

▪ data rozpoczęcia wyłącznego prawa do topologii;

▪ informacje umożliwiające identyfikację właściciela praw autorskich. W sztuce. 1457 Kodeksu cywilnego określa okres obowiązywania wyłącznego prawa do topologii. Zgodnie z ust. 1 tego artykułu prawo to przysługuje przez 10 lat. Po wygaśnięciu wyłącznego prawa topologia staje się domeną publiczną.

Normy dotyczące topologii usług, a także topologii powstałej podczas wykonywania prac na podstawie umowy, zamówienia, państwowej umowy komunalnej zawarte są w art. 1461 - 1464 GK.

Temat 29. PRAWO DO TAJEMNICY PRODUKCJI (KNOW-HOW)

W rozdz. 75 kc reguluje stosunki związane z tajemnicą produkcji (know-how; z angielskiego know how – know how).

Zgodnie z art. 1465 Kodeksu Cywilnego tajemnicą produkcji (know-how) są informacje o dowolnym charakterze (produkcyjne, techniczne, ekonomiczne, organizacyjne i inne), w tym wyniki działalności intelektualnej w dziedzinie naukowo-technicznej, a także informacje o sposoby wykonywania czynności zawodowych, które mają ważną lub potencjalną wartość handlową ze względu na ich nieznajomość osobom trzecim, do których osoby trzecie nie mają swobodnego dostępu na podstawie prawa i w odniesieniu do których właściciel takich informacji wprowadził tajemnicy handlowej.

Właściciel tajemnicy produkcyjnej ma wyłączne prawo do korzystania z niej zgodnie z art. 1229 Kodeksu Cywilnego w sposób niezgodny z prawem (wyłączne prawo do tajemnicy produkcji), w tym przy wytwarzaniu wyrobów i wykonywaniu decyzji gospodarczych i organizacyjnych. Właściciel tajemnicy produkcyjnej może rozporządzać określonym prawem wyłącznym.

Osoba, która w dobrej wierze i niezależnie od innych właścicieli tajemnicy produkcji, staje się właścicielem informacji stanowiących treść chronionej tajemnicy produkcji, nabywa samodzielne wyłączne prawo do tej tajemnicy produkcji (klauzula 2 art. 1466 kc) .

Zgodnie z art. 1467 kc wyłączne prawo do tajemnicy produkcyjnej obowiązuje tak długo, jak zachowana jest poufność informacji stanowiących jej treść. Z chwilą utraty poufności istotnych informacji wyłączne prawo do tajemnicy produkcyjnej wygasa przez wszystkich posiadaczy praw.

Kodeks cywilny przewiduje możliwość zawarcia umowy o przeniesienie wyłącznego prawa do tajemnicy produkcyjnej (art. 1468) oraz umowy licencyjnej o przyznanie prawa do używania tajemnicy produkcyjnej (art. 1469).

W sztuce. 1470 i 1471 k.c. odnoszą się odpowiednio do tajemnicy służbowej produkcji i tajemnicy produkcji uzyskanej podczas wykonywania prac na podstawie umowy.

Zgodnie z ust. 1 art. 1472 Kodeksu cywilnego naruszający wyłączne prawo do tajemnicy produkcji, w tym osoba, która bezprawnie uzyskała informacje stanowiące tajemnicę produkcji i ujawniła lub wykorzystała te informacje, a także osoba zobowiązana do zachowania w tajemnicy tajemnicy produkcji zgodnie z art. ust. 2 art. 1468 ust. 3 art. 1469 lub ust. 2 art. 1470 Kodeksu Cywilnego, jest zobowiązany do naprawienia szkód spowodowanych naruszeniem wyłącznego prawa do tajemnicy produkcji, chyba że ustawa lub umowa z tą osobą przewiduje inną odpowiedzialność. Jednocześnie nie ponosi odpowiedzialności osoba, która wykorzystała tajemnicę produkcyjną i nie wiedziała i nie powinna była wiedzieć, że jej wykorzystanie jest niezgodne z prawem, w tym w związku z tym, że uzyskała dostęp do tajemnicy produkcyjnej przez przypadek lub przez pomyłkę, powyżej (klauzula 2 art. 1472 Kodeksu Cywilnego).

Temat 30

30.1. Prawo do nazwy handlowej

Ch. 76 BR.

Środkiem indywidualizacji osoby prawnej jako producenta towarów, wykonawcy robót lub usług jest jej nazwa handlowa. Zasady dotyczące prawa do nazwy handlowej zawarte są w § 1 rozdz. 76 BR.

Zgodnie z ust. 1 art. 1473 kodeksu cywilnego osoba prawna będąca organizacją handlową działa w obiegu cywilnym pod swoją nazwą firmy, która jest określona w jej dokumentach założycielskich i włączona do ujednoliconego rejestru państwowego osób prawnych po rejestracji przez państwo osoby prawnej. Zgodnie z ust. 2 tego samego artykułu nazwa firmy osoby prawnej musi zawierać:

1) wskazanie jego formy prawnej;

2) faktyczną nazwę osoby prawnej, która nie może składać się wyłącznie ze słów oznaczających rodzaj działalności. Na przykład firma spółki jawnej (spółka komandytowa) musi zawierać albo imiona (nazwy) wszystkich jej uczestników (komplementariuszy) oraz słowa „spółka jawna” („spółka komandytowa” lub „spółka komandytowa”), albo nazwisko (nazwisko) jednego lub kilku uczestników (komplementariuszy) z dodatkiem słów „i spółka” oraz słów „spółka jawna” („spółka komandytowa” lub „spółka komandytowa”).

Zgodnie z ust. 3 art. 1473 Kodeksu Cywilnego, osoba prawna musi mieć pełną i uprawnioną do posiadania skróconej nazwy firmy w języku rosyjskim. Osoba prawna jest również uprawniona do posiadania pełnej i (lub) skróconej nazwy firmy w językach narodów Federacji Rosyjskiej i (lub) językach obcych. Nazwa handlowa osoby prawnej w języku rosyjskim i językach narodów Federacji Rosyjskiej może zawierać zagraniczne pożyczki w rosyjskiej transkrypcji lub odpowiednio w transkrypcjach języków narodów Federacji Rosyjskiej, z wyjątkiem terminów i skrótów, które odzwierciedlają formę prawną osoby prawnej.

Zgodnie z ust. 4 art. 1473 Kodeksu Cywilnego firma osoby prawnej nie może zawierać:

1) pełne lub skrócone oficjalne nazwy Federacji Rosyjskiej, państw obcych, a także wyrazy pochodzące od tych nazw;

2) pełne lub skrócone oficjalne nazwy federalnych organów państwowych, organów państwowych podmiotów Federacji Rosyjskiej oraz jednostek samorządu terytorialnego;

3) pełne lub skrócone nazwy organizacji międzynarodowych i międzyrządowych;

4) pełne lub skrócone nazwy stowarzyszeń publicznych;

5) określenia sprzeczne z interesem publicznym oraz zasadami człowieczeństwa i moralności.

Nazwa handlowa jednolitego przedsiębiorstwa państwowego (SUE) może zawierać wskazanie, że SUE należy odpowiednio do Federacji Rosyjskiej i podmiotu Federacji Rosyjskiej.

Włączenie do nazwy firmy spółki akcyjnej (JSC) oficjalnej nazwy Federacji Rosyjskiej, a także słów pochodzących od tej nazwy, jest dozwolone za zgodą rządu Federacji Rosyjskiej, jeśli więcej niż 75% akcji JSC należy do Federacji Rosyjskiej. Tryb wydawania i cofania takich zezwoleń określa ustawa.

Osoba prawna ma wyłączne prawo do używania swojej nazwy firmy jako środka indywidualizacji w jakikolwiek sposób, który nie jest sprzeczny z prawem (wyłączne prawo do nazwy firmy), w tym poprzez wskazanie jej na znakach, papierach firmowych, fakturach i innej dokumentacji, w ogłoszenia i reklamy na towarach lub ich opakowaniach. Prawo to powstaje dla osoby prawnej z chwilą zarejestrowania nazwy firmy, tj. rejestracja państwowa samego podmiotu prawnego pod tą nazwą.

Skrócone nazwy firm, a także nazwy firm w językach narodów Federacji Rosyjskiej i językach obcych są chronione wyłącznym prawem do nazwy firmy, pod warunkiem, że znajdują się w ujednoliconym państwowym rejestrze osób prawnych.

Zbycie wyłącznego prawa do nazwy firmy (w tym poprzez jej alienację lub przyznanie innej osobie prawa do posługiwania się nazwą firmy) jest niedozwolone.

Osoba prawna nie może używać nazwy firmy, która jest identyczna z nazwą firmy innej osoby prawnej lub łudząco do niej podobna, jeżeli te osoby prawne prowadzą podobną działalność, a nazwa firmy drugiej osoby prawnej została uwzględniona w ujednolicony rejestr państwowy osób prawnych wcześniejszy niż nazwa firmy pierwszego podmiotu prawnego. Osoba prawna, która narusza te zasady, jest zobowiązana, na żądanie właściciela praw autorskich, do zaprzestania używania nazwy firmy, która jest identyczna z nazwą firmy właściciela praw autorskich lub łudząco do niej podobna w odniesieniu do czynności podobnych do tych prowadzonych przez posiadacza praw autorskich i zadośćuczynienie uprawnionemu za wyrządzone szkody (art. 1474 kc).

Zgodnie z art. 1475 Kodeksu Cywilnego na terytorium Federacji Rosyjskiej istnieje wyłączne prawo do nazwy firmy zawartej w jednolitym rejestrze państwowym osób prawnych.

Nazwa handlowa lub jej poszczególne elementy mogą być używane przez uprawnionego w ramach należącego do niego oznaczenia handlowego, a także w jego znaku towarowym i usługowym (art. 1476 kc).

30.2. Prawo do znaku towarowego i prawo do znaku usługowego

Znaki towarowe należą do sposobów indywidualizacji wytwarzanych towarów, a znaki usługowe należą do sposobów indywidualizacji wykonywanych robót lub usług. Instytucja prawa dla tych znaków zawarta jest w § 2 rozdz. 76 BR.

Zgodnie z definicją zawartą w ust. 1 art. 1477 Kodeksu Cywilnego znak towarowy to oznaczenie, które służy do indywidualizacji towarów osób prawnych lub przedsiębiorców indywidualnych. Uznaje się prawo wyłączne na znak towarowy, poświadczone odpowiednim certyfikatem (art. 1481 kc).

Do znaków usługowych stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu Cywilnego dotyczące znaków towarowych. Zgodnie z normą ust. 2 art. 1477 Kodeksu Cywilnego znak usługowy to oznaczenie, które służy indywidualizacji pracy osób prawnych lub indywidualnych przedsiębiorców lub świadczonych przez nie usług.

Właścicielem wyłącznego prawa do znaku towarowego może być osoba prawna lub przedsiębiorca indywidualny (art. 1478 kc).

Zgodnie z normą art. 1479 Kodeksu Cywilnego na terytorium Federacji Rosyjskiej istnieje wyłączne prawo do znaku towarowego zarejestrowanego przez federalny organ wykonawczy w zakresie własności intelektualnej (Rospatent), a także w innych przypadkach przewidzianych w umowie międzynarodowej Federacji Rosyjskiej. Zgodnie z art. 1480 kodeksu cywilnego państwowa rejestracja znaku towarowego jest przeprowadzana przez Rospatent w Państwowym Rejestrze Znaków Towarowych i Znaków Usługowych Federacji Rosyjskiej (Państwowy Rejestr Znaków Towarowych) w sposób określony w art. 1503 i 1505 Kodeksu Cywilnego.

Świadectwo znaku towarowego wydawane jest dla znaku towarowego zarejestrowanego w Państwowym Rejestrze Znaków Towarowych (art. 1481 Kodeksu Cywilnego). Niniejszy certyfikat poświadcza:

1) pierwszeństwo znaku towarowego;

2) wyłączne prawo do znaku towarowego w odniesieniu do towarów określonych w certyfikacie.

Jako znaki towarowe można zarejestrować oznaczenia słowne, graficzne, trójwymiarowe i inne (np. dźwiękowe) lub ich kombinacje. Znak towarowy może być zarejestrowany w dowolnym kolorze lub zestawieniu kolorystycznym (art. 1482 kc).

Podstawy odmowy rejestracji państwowej znaku towarowego określa art. 1483 GK. W szczególności rejestracja państwowa jako znaków towarowych oznaczeń, które są lub zawierają elementy:

▪ które są fałszywe lub mogą wprowadzić konsumenta w błąd co do produktu lub jego producenta;

▪ sprzeczne z interesem publicznym, zasadami człowieczeństwa i moralności.

Ponadto oznaczenia, które są identyczne lub łudząco podobne, nie mogą być zarejestrowane jako znaki towarowe:

▪ ze znakami towarowymi innych osób zgłoszonymi do rejestracji (art. 1492 k.c.) w odniesieniu do towarów jednorodnych i mających wcześniejsze pierwszeństwo, jeżeli wniosek o rejestrację państwową znaku towarowego nie zostanie wycofany lub nie zostanie uznany za wycofany;

▪ znaki towarowe innych osób podlegające ochronie w Federacji Rosyjskiej, w tym na podstawie umowy międzynarodowej Federacji Rosyjskiej, w odniesieniu do towarów podobnych i mających wcześniejsze pierwszeństwo;

▪ znaki towarowe innych osób, uznane w sposób określony przez Kodeks cywilny za powszechnie znane znaki towarowe w Federacji Rosyjskiej, w odniesieniu do towarów jednorodnych.

Rejestracja jako znak towarowy w odniesieniu do towarów jednorodnych o oznaczeniu łudząco podobnym do któregokolwiek ze wskazanych powyżej znaków towarowych jest dozwolona tylko za zgodą właściciela praw autorskich.

Nie mogą być zarejestrowane jako znaki towarowe w odniesieniu do jakichkolwiek towarów - oznaczenia identyczne lub łudząco podobne do nazwy pochodzenia towarów chronionych zgodnie z Kodeksem Cywilnym, a w odniesieniu do towarów jednorodnych - z nazwą firmy, oznaczeniem handlowym, nazwą osiągnięcie selekcji. Z przyczyn przewidzianych w art. 1483 kc ochrona prawna nie przysługuje również oznaczeniom uznanym za znaki towarowe zgodnie z umowami międzynarodowymi Federacji Rosyjskiej.

Używanie znaku towarowego i zbycie wyłącznego prawa do znaku towarowego. Zgodnie z ust. 1 art. 1484 Kodeksu Cywilnego, osobie, na którą zarejestrowany jest znak towarowy (podmiot praw autorskich), przysługuje wyłączne prawo do używania znaku towarowego zgodnie z art. 1229 Kodeksu cywilnego w jakikolwiek sposób nie sprzeczny z prawem (wyłączne prawo do znaku towarowego), w tym w sposób wskazany poniżej. Właściciel praw autorskich może zbyć wyłączne prawo do znaku towarowego.

Wyłączne prawo do znaku towarowego może być wykonywane w celu indywidualizacji towarów, robót lub usług, dla których znak towarowy jest zarejestrowany, w szczególności poprzez umieszczenie znaku towarowego na towarach, w tym na etykietach, opakowaniach towarów, w reklamach, znakach oraz w reklama. Nikt nie ma prawa do używania, bez zgody uprawnionego, oznaczeń podobnych do jego znaku towarowego w stosunku do towarów, dla których znak jest zarejestrowany, ani towarów jednorodnych, jeżeli w wyniku takiego wykorzystania istnieje możliwość pomieszania (klauzula 2 art. 1484 Kodeksu Cywilnego).

Zgodnie z art. 1485 Kodeksu Cywilnego uprawniony do zgłoszenia swojego wyłącznego prawa do znaku towarowego ma prawo posługiwać się znakiem ochronnym, który umieszczony jest przy znaku towarowym, składającym się z litery łacińskiej „R” lub litery łacińskiej „ R” w kółku lub oznaczenie słowne „znak towarowy” lub „zarejestrowany znak towarowy” i wskazuje, że użyte oznaczenie jest znakiem towarowym chronionym na terytorium Federacji Rosyjskiej.

Ochrona prawna znaku towarowego może zostać przedterminowo zakończona w stosunku do wszystkich towarów lub części towarów, na których indywidualizację znak towarowy jest zarejestrowany, z powodu nieużywania znaku towarowego w sposób ciągły przez dowolne trzy lata po jego rejestracji państwowej (ust. 1 artykułu 1486).

Zgodnie z normą art. 1487 kodeksu cywilnego nie stanowi naruszenia wyłącznego prawa do znaku towarowego, używanie tego znaku przez inne osoby w odniesieniu do towarów, które zostały wprowadzone do obrotu cywilnego na terytorium Federacji Rosyjskiej bezpośrednio przez właściciela praw autorskich lub z jego zgoda (wyczerpanie wyłącznego prawa do znaku towarowego).

Uprawniony może zapewnić możliwość używania znaku towarowego innej osobie, zawierając z nim albo umowę zbycia wyłącznego prawa do tego znaku (art. 1488 kc) albo umowę licencyjną (art. 1489 kc). ).

Na podstawie umowy o przeniesieniu wyłącznego prawa do znaku towarowego jedna ze stron (właściciel prawa) przenosi lub zobowiązuje się do przeniesienia w całości swojego wyłącznego prawa do odpowiedniego znaku towarowego w stosunku do wszystkich towarów lub w stosunku do części towarów na rzecz indywidualizacji, której jest zarejestrowana, drugiej stronie - nabywcy praw wyłącznych. Zbywanie wyłącznego prawa do znaku towarowego na podstawie umowy jest niedopuszczalne, jeżeli może spowodować wprowadzenie konsumenta w błąd co do produktu lub jego producenta.

Na podstawie umowy licencyjnej jedna strona - właściciel wyłącznego prawa do znaku towarowego (licencjodawca) udziela lub zobowiązuje się do udzielenia drugiej stronie (licencjobiorcy) prawa do używania znaku w granicach określonych w umowie, z zaznaczeniem lub bez wskazania terytorium, na którym używanie jest dozwolone, w odniesieniu do określonego obszaru działalności gospodarczej . Licencjobiorca jest zobowiązany do zapewnienia, że ​​jakość produkowanych lub sprzedawanych przez niego towarów, na których umieszcza licencjonowany znak towarowy, spełnia wymagania jakościowe ustalone przez licencjodawcę, a ten ma prawo monitorować spełnianie tego warunku. Zgodnie z wymogami stawianymi licencjobiorcy jako wytwórcy towarów, licencjobiorca i licencjodawca ponoszą solidarną odpowiedzialność.

Umowa o przeniesienie wyłącznego prawa do znaku towarowego, umowa licencyjna, a także inne umowy, na mocy których dokonuje się zbycia wyłącznego prawa do znaku towarowego, muszą być zawarte w formie pisemnej i podlegają rejestracji państwowej w federalny organ wykonawczy ds. własności intelektualnej (klauzula 1 art. 1490 GK).

Zgodnie z normą art. 1491 kc wyłączne prawo do znaku towarowego obowiązuje przez 10 lat od dnia złożenia wniosku o państwową rejestrację znaku towarowego w Rospatent. Okres obowiązywania wyłącznego prawa do znaku towarowego może zostać przedłużony o 10 lat na wniosek uprawnionego złożony w ciągu ostatniego roku obowiązywania tego prawa. Ponadto przedłużenie obowiązywania wyłącznego prawa do znaku towarowego jest możliwe nieograniczoną liczbę razy. Na wniosek uprawnionego może on otrzymać po upływie sześciu miesięcy od upływu okresu wyłącznego prawa do znaku towarowego możliwość złożenia tego zgłoszenia, pod warunkiem uiszczenia opłaty. Wpisu o przedłużeniu okresu wyłącznego prawa do znaku towarowego Rospatent dokonuje w Państwowym Rejestrze Znaków Towarowych oraz w certyfikacie znaku towarowego (klauzula 3 art. 1491 kc).

Państwowa rejestracja znaku towarowego. Tryb dokonywania zgłoszenia znaku towarowego reguluje art. 1492 Kodeksu cywilnego oraz w art. 1493 Kodeksu cywilnego ustanawia prawo do zapoznania się z dokumentacją zgłoszenia znaku towarowego.

Pierwszeństwo znaku towarowego ustala się z chwilą złożenia wniosku o znak towarowy w Rospatent (klauzula 1, art. 1494 kc). Ponadto zgodnie z ust. 1 art. 1495 kc pierwszeństwo znaku towarowego można ustalić do dnia dokonania pierwszego zgłoszenia znaku towarowego w państwie będącym stroną Konwencji paryskiej o ochronie własności przemysłowej (pierwszeństwo konwencyjne), jeżeli zgłoszenie znaku towarowego jest dokonywane z Rospatent w ciągu sześciu miesięcy od określonej daty. Zgodnie z paragrafem 2 tego artykułu pierwszeństwo znaku towarowego umieszczonego na eksponatach oficjalnych lub oficjalnie uznanych wystaw międzynarodowych organizowanych na terytorium jednego z państw członkowskich Konwencji paryskiej o ochronie własności przemysłowej może być ustalone do dnia rozpoczęcia otwartej ekspozycji eksponatu na wystawie (pierwszeństwo z wystawy), jeżeli zgłoszenie znaku towarowego w Rospatent nastąpi w ciągu sześciu miesięcy od wskazanej daty. Zgodnie z ust. 4 art. 1495 kodeksu cywilnego pierwszeństwo znaku towarowego można również ustalić do daty międzynarodowej rejestracji znaku towarowego zgodnie z umowami międzynarodowymi Federacji Rosyjskiej.

Zgodnie z ust. 1 art. 1497 kc badanie zgłoszenia znaku towarowego przez Rospatent obejmuje:

1) egzamin formalny;

2) badanie oznaczenia zgłoszonego jako znak towarowy (oznaczenie deklarowane).

Rozpatrzenie formalne zgłoszenia znaku towarowego następuje w ciągu miesiąca od dnia jego złożenia do Rospatent (klauzula 1, art. 1498 kc). Podczas badania formalnego zgłoszenia znaku towarowego sprawdzana jest obecność niezbędnych dokumentów zgłoszeniowych oraz ich zgodność z ustalonymi wymaganiami. Na podstawie wyników badania formalnego wniosek zostaje przyjęty do rozpatrzenia lub zostaje podjęta decyzja o odmowie przyjęcia go do rozpatrzenia. Rospatent powiadamia wnioskodawcę o wynikach egzaminu formalnego. Jednocześnie z zawiadomieniem o pozytywnym wyniku formalnego rozpatrzenia wniosku wnioskodawca jest informowany o terminie złożenia wniosku, ustalonym zgodnie z ust. 8 art. 1492 GK.

Badanie oznaczenia zadeklarowanego jako znak towarowy (badanie oznaczenia zadeklarowanego) odbywa się na podstawie wniosku przyjętego do rozpatrzenia w wyniku badania formalnego (klauzula 1, art. 1499 kc). W trakcie badania zgodność deklarowanego oznaczenia z wymaganiami art. 1477 i ust. 1 - 7 art. 1483 Kodeksu Cywilnego i ustanawia pierwszeństwo znaku towarowego. Na podstawie wyników badania zgłoszonego oznaczenia Rospatent podejmuje decyzję o państwowej rejestracji znaku towarowego lub o odmowie jego rejestracji (klauzula 2 art. 1499 kodeksu cywilnego).

Decyzje Rospatent o odmowie przyjęcia do rozpatrzenia zgłoszenia znaku towarowego, o państwowej rejestracji znaku towarowego, o odmowie państwowej rejestracji znaku towarowego oraz o uznaniu wycofanego zgłoszenia znaku towarowego wnioskodawca może zakwestionować poprzez wniesienie sprzeciwu do Izby w przypadku sporów patentowych w ciągu trzech miesięcy od dnia otrzymania stosownej decyzji lub kopii materiałów sprzeciwiających się zgłoszeniu, wnioskowanych do określonego organu, pod warunkiem, że wnioskodawca zażądał kopii tych materiałów w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odpowiednich decyzja (klauzula 1 artykułu 1500 Kodeksu Cywilnego). I zgodnie z ust. 1 art. 1502 Kodeksu Cywilnego zgłoszenie znaku towarowego wnioskodawca może również wycofać na każdym etapie jego rozpatrywania, nie później jednak niż w dniu rejestracji państwowej znaku towarowego.

Na podstawie decyzji o państwowej rejestracji znaku towarowego (klauzula 2, art. 1499 kc) Rospatent w ciągu miesiąca od daty otrzymania dokumentu potwierdzającego wniesienie opłaty za państwową rejestrację znaku towarowego oraz za wydanie certyfikatu, dokonuje państwowej rejestracji znaku towarowego w Państwowym Rejestrze Znaków Towarowych. Jeżeli dokument o uiszczeniu powyższej opłaty nie zostanie złożony zgodnie z ustaloną procedurą, nie dokonuje się rejestracji znaku towarowego, a odpowiedni wniosek o znak towarowy uznaje się za wycofany na podstawie decyzji Rospatent (art. 1503 Kodeksu Cywilnego).

Certyfikat znaku towarowego Rospatent wydaje w ciągu miesiąca od daty rejestracji państwowej znaku towarowego w Państwowym Rejestrze Znaków Towarowych (klauzula 1, art. 1504 kodeksu cywilnego). Formę certyfikatu znaku towarowego i wykaz wskazanych w nim informacji, a także w odniesieniu do certyfikatów dotyczących innych sposobów indywidualizacji, ustala federalny organ wykonawczy odpowiedzialny za regulacje prawne w dziedzinie własności intelektualnej (Ministerstwo Edukacji i Nauka Rosji).

Informacje związane z państwową rejestracją znaku towarowego i wpisane do Państwowego Rejestru Znaków Towarowych zgodnie z art. 1503 Kodeksu Cywilnego są publikowane przez Rospatent w oficjalnym biuletynie niezwłocznie po zarejestrowaniu znaku w Państwowym Rejestrze Znaków Towarowych lub po dokonaniu odpowiednich zmian w Państwowym Rejestrze Znaków Towarowych (art. 1506 Kodeksu Cywilnego).

Zgodnie z normą art. 1507 Kodeksu Cywilnego, rosyjskie osoby prawne i obywatele Federacji Rosyjskiej mają prawo zarejestrować znak towarowy w obcych krajach lub dokonać jego międzynarodowej rejestracji. Wniosek o międzynarodową rejestrację znaku towarowego składa Rospatent.

Cechy ochrony prawnej znanego znaku towarowego. Zgodnie z ust. 1 art. 1508 Kodeksu cywilnego na wniosek osoby, która uważa używany przez nią znak towarowy lub oznaczenie używane jako znak towarowy za znak towarowy powszechnie znany w Federacji Rosyjskiej, znak towarowy chroniony na terytorium Federacji Rosyjskiej na podstawie rejestracji państwowej lub zgodnie z umową międzynarodową Federacji Rosyjskiej lub oznaczenie używane jako znak towarowy, ale które nie ma ochrony prawnej na terytorium Federacji Rosyjskiej, decyzją Rospatent może zostać uznane za dobrze- znak towarowy znany w Federacji Rosyjskiej, jeżeli ten znak towarowy lub to oznaczenie w wyniku intensywnego użytkowania stali w terminie określonym we wniosku jest powszechnie znany w Federacji Rosyjskiej wśród odpowiednich konsumentów w odniesieniu do towarów zgłaszającego. Znany znak towarowy objęty jest ochroną prawną przewidzianą dla znaku towarowego w Kodeksie cywilnym. Zapewnienie ochrony prawnej znanemu znakowi towarowemu oznacza uznanie wyłącznego prawa do znanego znaku towarowego. Ochrona prawna znanego znaku towarowego trwa bezterminowo (§ 2 art. 1508 Kodeksu cywilnego).

Ochrona prawna znaku powszechnie znanego obejmuje również towary, które nie są jednorodne z tymi, dla których jest on uznawany za powszechnie znany, jeżeli używanie tego znaku przez inną osobę w stosunku do tych towarów będzie kojarzone przez konsumentów z właścicielem wyłącznego prawa do powszechnie znanego znaku towarowego i może naruszać prawnie uzasadnione interesy takiego właściciela (klauzula 3 art. 1508 Kodeksu Cywilnego).

Zgodnie z art. 1509 Kodeksu Cywilnego znak towarowy uznany za dobrze znany jest wpisywany przez organ federalny na Listę znanych znaków towarowych w Federacji Rosyjskiej (Lista znanych znaków towarowych). Certyfikat na znak rozpoznawalny Rospatent wydaje w ciągu miesiąca od daty wpisania znaku na Listę Znaków Znanych. Informacje dotyczące znanego znaku towarowego Rospatent publikuje w oficjalnym biuletynie natychmiast po umieszczeniu go na Liście znanych znaków towarowych.

Cechy ochrony prawnej znaku wspólnego. Zgodnie z art. 1510 Kodeksu cywilnego stowarzyszenie osób, którego utworzenie i działalność nie są sprzeczne z ustawodawstwem państwa, w którym zostało utworzone, ma prawo zarejestrować znak wspólny w Federacji Rosyjskiej. Zgodnie z ust. 2 s. 1 szt. 1510 Kodeksu cywilnego znakiem wspólnym jest znak towarowy przeznaczony do oznaczania towarów wytwarzanych lub sprzedawanych przez osoby należące do danego stowarzyszenia i mających jednolite cechy jakościowe lub inne wspólne cechy. Każdy członek stowarzyszenia może posługiwać się znakiem wspólnym.

Prawo do znaku wspólnego nie może być zbywane i nie może być przedmiotem umowy licencyjnej (klauzula 2, art. 1510 kc). Osoba będąca członkiem stowarzyszenia, które dokonała rejestracji znaku wspólnego, ma prawo do używania swojego znaku wraz ze znakiem wspólnym (klauzula 3 art. 1510 Kodeksu Cywilnego).

Zgodnie z ust. 1 art. 1511 Kodeksu Cywilnego statut znaku wspólnego stanowi załącznik do wniosku o rejestrację znaku wspólnego złożonego w Rospatent.

W Państwowym Rejestrze Znaków Towarowych oraz w zaświadczeniu na znak wspólny, oprócz informacji przewidzianych w art. 1503 i 1504 Kodeksu Cywilnego wpisywane są informacje o osobach uprawnionych do używania znaku wspólnego. Informacje te, jak również wyciąg z karty wspólnego znaku w sprawie jednolitych cech jakościowych i innych ogólnych cech towarów, dla których znak ten jest zarejestrowany, są publikowane przez Rospatent w oficjalnym biuletynie.

Wygaśnięcie wyłącznego prawa do znaku towarowego. Ochrona praw do znaków towarowych. Podstawy i tryb zaskarżenia i unieważnienia udzielenia ochrony prawnej na znak towarowy określa odpowiednio art. 1512 i 1513 Kodeks cywilny. Wygaśnięcie ochrony prawnej znaku towarowego następuje w art. 1514 Kodeks cywilny. Jedną z podstaw zakończenia ochrony prawnej znaku towarowego jest w szczególności przyjęcie przez Rospatent, na wniosek zainteresowanej strony, decyzji o wcześniejszym zakończeniu ochrony prawnej znaku towarowego w przypadku jego przekształcenia w oznaczenie, które weszło do powszechnego użytku jako oznaczenie towarów określonego rodzaju.

Odpowiedzialność za niezgodne z prawem użycie znaku towarowego określa art. 1515 GK. Zgodnie z tym artykułem towary, etykiety, opakowania towarów, na których nielegalnie umieszczony jest znak towarowy lub łudząco podobne oznaczenie, są podrabiane. Posiadacz prawa ma prawo żądać ich wycofania z obrotu i zniszczenia na koszt naruszyciela. W przypadkach, gdy wprowadzenie takich towarów do obrotu jest konieczne w interesie publicznym, uprawniony ma prawo żądać usunięcia na koszt naruszyciela z towarów podrobionych, etykiet, opakowań towarów o nielegalnie używanym znaku towarowym lub oznaczenie łudząco podobne do niego.

Uprawniony ma prawo żądać, według swojego wyboru, od naruszyciela, zamiast odszkodowania za straty, wypłaty odszkodowania:

▪ w wysokości 10 tysięcy rubli. do 5 milionów rubli, ustalanych według uznania sądu na podstawie charakteru naruszenia;

▪ dwukrotność wartości towaru, na którym znak towarowy jest umieszczony niezgodnie z prawem, lub dwukrotność wartości prawa do używania znaku towarowego, ustalona na podstawie ceny, jaka w porównywalnych okolicznościach jest zwykle pobierana za zgodne z prawem używanie znaku towarowego .

30.3. Prawo do nazwy pochodzenia

Umieszczone na nich nazwy ich miejsc pochodzenia mogą również służyć jako środek indywidualizacji towarów wykorzystywanych w celach handlowych. Zgodnie z ust. 1 art. 1516 Kodeksu Cywilnego, oznaczenie pochodzenia towaru objętego ochroną prawną jest oznaczeniem, które jest lub zawiera nowoczesną lub historyczną, urzędową lub nieoficjalną, pełną lub skróconą nazwę państwa, miejscowości miejskiej lub wiejskiej, miejscowości lub innej obiekt geograficzny, a także oznaczenie wywodzące się od takiej nazwy i stało się znane w wyniku jego użycia w odniesieniu do produktu, którego szczególne właściwości są wyłącznie lub głównie zdeterminowane warunkami naturalnymi i (lub) czynnikami ludzkimi charakterystycznymi dla dany obiekt geograficzny.

Przykłady użycia nazwy pochodzenia towarów mogą służyć jako oznaczenia takie jak „len rosyjski” (wskazano kraj pochodzenia) lub „szal puchowy Orenburg” (jakość produktu wynika z czynników naturalnych, a także umiejętności i zdolności rzemieślników mieszkających w okolicy).

Można uznać wyłączne prawo (art. 1229 i 1519 kc) producentów takich towarów do posługiwania się nazwą miejsca pochodzenia towarów.

Oznaczenie, chociaż reprezentuje lub zawiera nazwę obiektu geograficznego, ale które weszło do powszechnego użytku w Federacji Rosyjskiej jako oznaczenie pewnego rodzaju produktu, niezwiązane z miejscem jego produkcji (na przykład „Piernik Tula ”) nie jest uznawana za nazwę pochodzenia towarów.

Na terytorium Federacji Rosyjskiej istnieje wyłączne prawo do używania nazwy pochodzenia towarów zarejestrowanej przez organ federalny, a także w innych przypadkach przewidzianych w umowie międzynarodowej Federacji Rosyjskiej.

Rejestracja państwowa jako nazwa pochodzenia towarów z nazwą obiektu geograficznego znajdującego się w obcym państwie jest dozwolona, ​​jeżeli nazwa tego obiektu jest chroniona jako taka nazwa w kraju pochodzenia towarów. Właścicielem wyłącznego prawa do posługiwania się nazwą wskazanego miejsca pochodzenia towaru może być wyłącznie osoba, której prawo do posługiwania się taką nazwą jest chronione w kraju pochodzenia towaru (art. 1517 kc).

Nazwa miejsca pochodzenia towaru zgodnie z art. 1518 kodeksu cywilnego jest uznawany i chroniony na mocy państwowej rejestracji takiej nazwy.

Nazwę pochodzenia towarów może zarejestrować jeden lub więcej obywateli lub osób prawnych.

Osoby, które zarejestrowały nazwę pochodzenia towarów, otrzymują wyłączne prawo do używania tej nazwy, poświadczone certyfikatem, pod warunkiem, że towary wyprodukowane przez te osoby spełniają wymagania ust. 1 art. 1516 GK.

Wyłączne prawo do używania nazwy pochodzenia towarów w odniesieniu do tej samej nazwy może być przyznane każdej osobie, która w granicach tego samego obiektu geograficznego wytwarza towary o tych samych szczególnych właściwościach, na podstawie stosownego zgłoszenia przez niego z organem federalnym.

Zgodnie z art. 1519 Kodeksu Cywilnego uprawnionemu do korzystania z praw autorskich przysługuje wyłączne prawo do posługiwania się nazwą miejsca pochodzenia towaru zgodnie z art. 1229 Kodeksu Cywilnego w sposób niezgodny z prawem (wyłączne prawo do nazwy miejsca pochodzenia towaru), w tym w sposób wskazany poniżej (klauzula 1).

Za stosowanie nazwy pochodzenia towarów uważa się w szczególności umieszczanie tej nazwy na towarach, etykietach, opakowaniach towarów, w reklamach, prospektach, fakturach, papierach firmowych i innej dokumentacji związanej z wprowadzeniem towaru do obrotu cywilnego ( pkt 2).

Towary, etykiety, opakowania towarów, na których użyto niezgodnie z prawem nazw miejsc pochodzenia towarów lub łudząco podobnych oznaczeń, są podrabiane (klauzula 3).

Niedopuszczalne jest rozporządzanie wyłącznym prawem do nazwy pochodzenia towaru, w tym poprzez jego alienację lub przyznanie innej osobie prawa do używania tej nazwy (klauzula 4).

Zgodnie z art. 1520 Kodeksu Cywilnego, posiadacz świadectwa wyłącznego prawa do nazwy pochodzenia towaru, w celu zgłoszenia swojego wyłącznego prawa, może umieścić znak ochrony obok nazwy pochodzenia towaru w postaci znaku oznaczenie słowne „zarejestrowana nazwa pochodzenia” lub „zarejestrowany AO”, wskazujące, że użyte oznaczenie jest nazwą miejsca pochodzenia towarów zarejestrowanych w Federacji Rosyjskiej.

Organ federalny przeprowadza badanie wniosku o nadanie nazwy pochodzenia, które obejmuje badanie formalne i badanie oznaczenia zadeklarowanego jako nazwa pochodzenia (nazwa deklarowana).

Rozpatrzenie formalne wniosku o oznaczenie pochodzenia towaru odbywa się w ciągu 2 miesięcy od daty jego złożenia do organu federalnego.

Badanie deklarowanego oznaczenia pod kątem zgodności tego oznaczenia z wymaganiami art. 1516 Kodeksu Cywilnego odbywa się na wniosek przyjęty do rozpatrzenia w wyniku badania formalnego. W trakcie tego badania sprawdzana jest również ważność wskazania miejsca pochodzenia (produkcji) towarów na terytorium Federacji Rosyjskiej.

Zgodnie z art. 1528 Kodeksu Cywilnego, decyzje organu federalnego o odmowie przyjęcia do rozpoznania wniosku o oznaczenie pochodzenia, o uznaniu takiego wniosku za wycofany, a także decyzje tego organu wydane na podstawie wyników rozpatrzenia zastrzeżonego oznaczenia (art. 1526 kc) może zostać zakwestionowana przez zgłaszającego poprzez wniesienie sprzeciwu do izby do spraw sporów patentowych w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia decyzji.

Na podstawie decyzji podjętej na podstawie wyników badania zgłoszonego oznaczenia (art. 1526 kodeksu cywilnego) organ federalny dokonuje państwowej rejestracji nazwy pochodzenia towarów w Państwowym Rejestrze Apelacji.

W ciągu miesiąca od daty otrzymania dokumentu o uiszczeniu opłaty za jego wydanie organ federalny wydaje zaświadczenie o wyłącznym prawie do nazwy pochodzenia towarów (art. 1530 kodeksu cywilnego).

Zgodnie z art. 1531 Kodeksu Cywilnego, niniejsze zaświadczenie jest ważne przez 10 lat od daty złożenia wniosku o nadanie nazwy pochodzenia towaru do organu federalnego.

Okres ważności świadectwa wyłącznego prawa do nazwy pochodzenia może zostać przedłużony na wniosek posiadacza świadectwa i pod warunkiem przedłożenia wniosku właściwego organu, ustalonego zgodnie z procedurą ustanowioną przez Rząd Federacji Rosyjskiej, aby posiadacz certyfikatu wyprodukował w granicach odpowiedniego obiektu geograficznego produkt, który ma szczególne właściwości określone w Państwowym Rejestrze Nazw.

Wniosek o odnowienie certyfikatu należy złożyć w ciągu ostatniego roku jego ważności.

Na wniosek posiadacza certyfikatu może on zostać skierowany do 6 miesięcy po wygaśnięciu ważności certyfikatu z wnioskiem o przedłużenie tego okresu, pod warunkiem uiszczenia dodatkowej opłaty.

Okres ważności certyfikatu jest każdorazowo przedłużany o 10 lat.

Informacje związane z państwową rejestracją nazwy pochodzenia towarów i przyznaniem wyłącznego prawa do takiej nazwy i wpisane do Państwowego Rejestru Apelacji zgodnie z art. 1529 i 1532 Kodeksu Cywilnego, z wyjątkiem informacji zawierających opis szczególnych właściwości towarów, organ federalny publikuje w oficjalnym biuletynie niezwłocznie po ich wpisaniu do Państwowego Rejestru Nazw (art. 1533 Kodeks cywilny).

Jak stwierdzono w art. 1534 kodeksu cywilnego rosyjskie osoby prawne i obywatele Federacji Rosyjskiej mają prawo do rejestracji nazwy pochodzenia towarów w obcych krajach. Wniosek o rejestrację nazwy pochodzenia w obcym państwie można złożyć po rejestracji państwowej nazwy pochodzenia i przyznaniu wyłącznego prawa do takiej nazwy w Federacji Rosyjskiej.

Odpowiedzialność za niezgodne z prawem użycie nazwy pochodzenia towaru określa art. 1537 Kodeksu Cywilnego i jest podobny do odpowiedzialności za niezgodne z prawem użycie znaku towarowego.

30.4. Prawo do oznaczenia handlowego

W § 4 rozdz. 76 kc ustanawia instytucję prawa do oznaczenia handlowego. Zgodnie z art. 1538 Kodeksu Cywilnego, osoby prawne prowadzące działalność gospodarczą (w tym organizacje non-profit, którym zgodnie z prawem przyznają prawo do prowadzenia takiej działalności zgodnie z ich dokumentami założycielskimi), a także indywidualni przedsiębiorcy, mogą korzystać z handlu, przemysłu i inne należące do nich przedsiębiorstwa do indywidualizacji (art. 132 kc) oznaczeń handlowych, które nie są nazwami firm i nie podlegają obowiązkowemu wpisowi do dokumentów założycielskich i jednolitego rejestru państwowego osób prawnych. Zgodnie z paragrafem 2 tego artykułu, oznaczenie handlowe może być użyte przez posiadacza praw do indywidualizacji jednego lub więcej przedsiębiorstw. Do indywidualizacji jednego przedsiębiorstwa nie można jednocześnie stosować dwóch lub więcej oznaczeń handlowych.

Zgodnie z art. 1539 kc uprawniony ma wyłączne prawo do używania oznaczenia handlowego jako środka indywidualizacji należącego do niego przedsiębiorstwa w sposób niesprzeczny z prawem (wyłączne prawo do oznaczenia handlowego), w tym poprzez wskazanie oznaczenie handlowe na szyldach, papierach firmowych, fakturach i innej dokumentacji, w ogłoszeniach i reklamach, na towarach lub ich opakowaniach, jeśli takie oznaczenie ma wystarczające cechy wyróżniające, a jego wykorzystanie przez posiadacza praw do indywidualizacji jego przedsiębiorstwa jest znane na określonym terytorium. Niedozwolone jest używanie oznaczenia handlowego mogącego wprowadzać w błąd co do przynależności przedsiębiorstwa do określonej osoby, w szczególności oznaczenia łudząco podobnego do nazwy handlowej, znaku towarowego lub chronionego prawem wyłącznym oznaczenia handlowego będącego własnością inna osoba, która wcześniej nabyła odpowiednie prawo wyłączne. Osoba naruszająca te zasady jest zobowiązana, na żądanie uprawnionego, zaprzestać używania oznaczenia handlowego i zrekompensować uprawnionemu wyrządzone szkody.

Wyłączne prawo do oznaczenia handlowego może zostać przeniesione na inną osobę (w tym na podstawie umowy, w drodze sukcesji uniwersalnej i na innych podstawach przewidzianych prawem) tylko w ramach przedsiębiorstwa, dla którego indywidualizacji używa się takiego oznaczenia. Jeżeli oznaczenie handlowe jest używane przez posiadacza prawa w celu indywidualizacji kilku przedsiębiorstw, przeniesienie na inną osobę wyłącznego prawa do oznaczenia handlowego w ramach jednego z przedsiębiorstw pozbawia posiadacza prawa prawa do używania tego oznaczenia handlowego w celu indywidualizacji jego inne przedsiębiorstwa.

Uprawniony może udzielić innej osobie prawa do używania swojego oznaczenia handlowego w sposób i na zasadach przewidzianych w umowie dzierżawy przedsiębiorstwa (art. 656) lub umowie koncesji handlowej (art. 1027 kc).

Zgodnie z normą ust. 1 art. 1540 Kodeksu Cywilnego na terytorium Federacji Rosyjskiej istnieje wyłączne prawo do oznaczenia handlowego służącego do indywidualizacji przedsiębiorstwa znajdującego się na terytorium Federacji Rosyjskiej. Wyłączne prawo do oznaczenia handlowego wygasa, jeżeli uprawniony nie używa go w sposób ciągły w ciągu roku (paragraf 2 artykułu 1540 Kodeksu Cywilnego).

Oznaczenie handlowe lub poszczególne elementy tej nazwy mogą być używane przez uprawnionego w posiadanym przez niego znaku towarowym. Oznaczenie handlowe zawarte w znaku towarowym podlega ochronie niezależnie od ochrony znaku towarowego (art. 1541 kc).

Temat 31

Instytut prawa do korzystania z wyników działalności intelektualnej w ramach jednej technologii (prawo do technologii) jest nową instytucją prawa cywilnego, do której Ch. 77 BR.

Zgodnie z ust. 1 art. 1542 Kodeksu Cywilnego, pojedynczą technologię w rozumieniu powyższego rozdziału uznaje się za wynik działalności naukowo-technicznej wyrażonej w formie przedmiotowej, która obejmuje w takim czy innym połączeniu wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, komputery programów lub innych wyników działalności intelektualnej podlegających ochronie prawnej zgodnie z przepisami ust. VII Kodeksu Cywilnego i może służyć jako podstawa technologiczna niektórych praktycznych działań w sferze cywilnej lub wojskowej. W skład pojedynczej technologii mogą również wchodzić wyniki działalności intelektualnej niepodlegające ochronie prawnej na podstawie zasad powyższego paragrafu, w tym dane techniczne i inne informacje. Wyłączne prawa do wyników działalności intelektualnej, które są częścią jednej technologii, są uznawane i podlegają ochronie zgodnie z przepisami Kodeksu Cywilnego.

Prawo do korzystania z wyników działalności intelektualnej w ramach jednej technologii w ramach złożonego obiektu (art. 1240 kc) przysługuje osobie, która zorganizowała utworzenie jednej technologii (prawo do technologii) na podstawie umów z posiadaczami wyłącznych praw do wyników działalności intelektualnej, które są częścią jednej technologii. W strukturze pojedynczej technologii mogą również znajdować się chronione wyniki działalności intelektualnej wytworzone przez osobę, która zorganizowała jej powstanie (klauzula 3 art. 1542 kc).

Zgodnie z normą art. 1543 zasady rozdz. 77 kodeksu cywilnego stosuje się do stosunków związanych z prawem do technologii cywilnej, wojskowej, specjalnej lub podwójnego zastosowania, stworzonej kosztem lub przy udziale środków z budżetu federalnego lub budżetów podmiotów Federacji Rosyjskiej przydzielonych wynagrodzenie za pracę na podstawie kontraktów państwowych, na podstawie innych umów, na finansowanie według szacunków przychodów i kosztów, a także w formie dotacji. Zasady te nie dotyczą relacji wynikających z wytworzenia jednej technologii kosztem lub z pozyskaniem środków z budżetu federalnego lub budżetów podmiotów Federacji Rosyjskiej na zasadzie zwrotu w formie budżetu pożyczka.

Zgodnie z art. 1544 Kodeksu Cywilnego osoba, która zorganizowała stworzenie jednej technologii kosztem lub przy udziale środków z budżetu federalnego lub budżetu podmiotu Federacji Rosyjskiej (wykonawcy) posiada prawo do stworzonej technologii , z wyjątkiem sytuacji, gdy prawo to jest zgodne z ust. 1 art. 1546 Kodeksu Cywilnego należy do Federacji Rosyjskiej lub podmiotu wchodzącego w skład Federacji Rosyjskiej. Określona osoba jest zobowiązana do niezwłocznego podjęcia środków przewidzianych w ustawodawstwie Federacji Rosyjskiej w celu uznania jej i uzyskania praw do wyników działalności intelektualnej, które są częścią jednej technologii (wniosek o patenty, o państwową rejestrację wyników działalności intelektualnej, wprowadzić reżim tajności odpowiednich informacji, zawierać umowy o zbyciu praw wyłącznych i umowy licencyjne z posiadaczami praw wyłącznych do odpowiednich wyników działalności intelektualnej, które są częścią jednej technologii, a także podejmować inne środki), jeśli takie środki nie zostały podjęte przed lub w trakcie tworzenia technologii. W przypadkach, w których kodeks cywilny dopuszcza różne sposoby ochrony prawnej wyników działalności intelektualnej, które są częścią jednej technologii, osoba posiadająca prawo do technologii wybiera metodę ochrony prawnej, która najlepiej odpowiada jej interesom i zapewnia praktyczną realizację stosowanie jednolitej technologii.3 art.1546 kc).

Sztuka. 1545 kc przewiduje obowiązek praktycznego stosowania jednej technologii. Zgodnie z ust. 1 tego artykułu osoba, która zgodnie z art. 1544 tego Kodeksu, prawo do technologii należy, jest zobowiązany do jej praktycznego zastosowania (wdrożenia). Ten sam obowiązek ciąży na każdej osobie, na którą to prawo przechodzi lub na którą to prawo przechodzi zgodnie z przepisami Kodeksu Cywilnego. Treść obowiązku wprowadzenia technologii, warunki, inne warunki i tryb wypełniania tego obowiązku, konsekwencje jego niespełnienia oraz warunki wypowiedzenia określa Rząd Federacji Rosyjskiej (klauzula 2 art. 1545 Ustawy). Kodeks cywilny).

W sztuce. 1546 Kodeksu Cywilnego określa prawa Federacji Rosyjskiej i podmiotów Federacji Rosyjskiej do technologii. Tak więc, zgodnie z ust. 1 art. 1546 kodeksu cywilnego prawo do technologii stworzonej kosztem lub przy udziale federalnych środków budżetowych przysługuje Federacji Rosyjskiej w przypadkach, gdy:

1) jedna technologia jest bezpośrednio związana z zapewnieniem obronności i bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej;

2) Federacja Rosyjska przed stworzeniem ujednoliconej technologii lub później przejęła finansowanie prac zmierzających do doprowadzenia ujednoliconej technologii do etapu praktycznego zastosowania;

3) wykonawca nie zapewnił, przed upływem sześciu miesięcy od zakończenia prac nad stworzeniem jednej technologii, wykonania wszystkich czynności niezbędnych do jego rozpoznania lub nabycia wyłącznych praw do wyników działalności intelektualnej będących częścią technologii.

Zgodnie z ust. 1 art. 1546 Kodeksu Cywilnego prawo do technologii stworzonej kosztem lub przy udziale środków z budżetu podmiotu Federacji Rosyjskiej przysługuje podmiotowi Federacji Rosyjskiej w przypadkach, gdy:

▪ podmiot Federacji Rosyjskiej przed stworzeniem jednolitej technologii lub później podjął się finansowania prac mających na celu doprowadzenie technologii do etapu praktycznego zastosowania;

▪ wykonawca nie zapewnił przed upływem 6 miesięcy od zakończenia prac nad stworzeniem jednolitej technologii zakończenia wszelkich działań niezbędnych do uznania lub nabycia praw wyłącznych do wyników działalności intelektualnej wchodzących w skład technologia.

W przypadkach, gdy prawo do technologii należy do Federacji Rosyjskiej lub podmiotu wchodzącego w skład Federacji Rosyjskiej, wykonawca jest zobowiązany zgodnie z ust. 2 art. 1544 Kodeksu cywilnego, podjąć środki w celu uznania go i uzyskania praw do odpowiednich wyników działalności intelektualnej w celu późniejszego przeniesienia tych praw odpowiednio na Federację Rosyjską i podmiot Federacji Rosyjskiej (klauzula 3 art. 1546 ustawy Kodeks cywilny).

Zarządzanie prawem do technologii będącej własnością Federacji Rosyjskiej odbywa się w sposób określony przez Rząd Federacji Rosyjskiej. Zarządzanie prawem do technologii posiadanej przez podmiot Federacji Rosyjskiej odbywa się w sposób określony przez władze wykonawcze odpowiedniego podmiotu Federacji Rosyjskiej (klauzula 4 art. 1546 kodeksu cywilnego). Zbycie prawa do technologii będącej własnością Federacji Rosyjskiej lub podmiotu wchodzącego w skład Federacji Rosyjskiej odbywa się zgodnie z przepisami ust. VII GK. Cechy rozporządzania prawem do technologii, którego właścicielem jest Federacja Rosyjska, określa ustawa o przekazywaniu technologii federalnych (klauzula 5 art. 1546 kodeksu cywilnego).

Zgodnie z normą ust. 1 art. 1547 Kodeksu Cywilnego w przypadkach przewidzianych w ust. 2 i 3, ust. 1 i ust. 2 art. 1546 Kodeksu Cywilnego, nie później niż sześć miesięcy od dnia otrzymania przez Federację Rosyjską lub podmiot Federacji Rosyjskiej praw do wyników działalności intelektualnej niezbędnych do praktycznego wykorzystania tych wyników w ramach jednego technologii, prawo do technologii musi zostać wyobcowane osobie zainteresowanej jej wdrożeniem i posiadającej realne możliwości jej wdrożenia. W przypadku przewidzianym w ust. 1 pkt 1 art. 1546 Kodeksu Cywilnego prawo do technologii musi zostać wyobcowane osobie zainteresowanej wdrożeniem technologii i mającej realne możliwości jej wdrożenia, natychmiast po tym, jak Federacja Rosyjska utraci potrzebę zachowania tych praw.

Zgodnie z normą ust. 2 art. 1547 Kodeksu Cywilnego zbycie przez Federację Rosyjską lub podmiot Federacji Rosyjskiej prawa do technologii na rzecz osób trzecich następuje na zasadzie ogólnej odpłatnie na podstawie wyników konkursu. Jeżeli nie można zbyć prawa do technologii należącej do Federacji Rosyjskiej lub podmiotu wchodzącego w skład Federacji Rosyjskiej na zasadach konkurencyjnych, przeniesienie to następuje na podstawie wyników aukcji. Tryb przeprowadzenia przetargu lub aukcji na zbycie przez Federację Rosyjską lub podmioty Federacji Rosyjskiej prawa do technologii, a także możliwe przypadki i tryb przeniesienia przez Federację Rosyjską lub podmioty Federacji Rosyjskiej prawo do technologii bez przeprowadzania przetargu lub aukcji określa ustawa o transferze technologii.

Prawo pierwokupu do zawarcia umowy z Federacją Rosyjską lub podmiotem Federacji Rosyjskiej o nabyciu prawa do technologii przysługuje, przy innych zasadach, wykonawca, który zorganizował tworzenie wyników działalności intelektualnej wchodzącej w skład jedna technologia (klauzula 3 art. 1547 kc).

Zgodnie z ust. 1 art. 1548 Kodeksu Cywilnego, prawo do technologii przysługuje nieodpłatnie w przypadkach przewidzianych w art. 1544 i ust. 3 art. 1546 RK. W przypadkach, gdy prawo do technologii jest zbywane na mocy umowy, w tym wyników przetargu lub aukcji, kwota, warunki i procedura wypłaty wynagrodzenia za to prawo są ustalane w drodze porozumienia stron (klauzula 2 art. 1548 Kodeksu Cywilnego). Kod). W przypadkach, gdy wprowadzenie technologii ma duże znaczenie społeczno-gospodarcze lub ważne dla obronności lub bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej, a wysokość kosztów jej wdrożenia sprawia, że ​​uzyskanie odpłatnego prawa do technologii jest nieopłacalne ekonomicznie, prawo do takiej technologii przez Federację Rosyjską, podmiot Federacji Rosyjskiej lub innego posiadacza praw, który otrzymał odpowiednie prawo bezpłatnie, może być również realizowane bezpłatnie. Przypadki, w których dozwolone jest nieodpłatne przeniesienie prawa do technologii, określa Rząd Federacji Rosyjskiej (klauzula 3 art. 1548 kodeksu cywilnego).

Prawo do technologii stworzonej przy zaangażowaniu środków budżetowych oraz środków innych inwestorów może przysługiwać zgodnie z art. 1549 Kodeksu Cywilnego Federacji Rosyjskiej, podmiot Federacji Rosyjskiej, inni inwestorzy projektu, w wyniku którego powstała technologia, wykonawca i inni posiadacze praw autorskich.

Jeżeli prawo do technologii należy do kilku osób, korzystają one z tego prawa łącznie. W takim przypadku zbycie prawa do technologii, będącej wspólną własnością kilku osób, odbywa się przez nie za obopólną zgodą (paragraf 2 art. 1549 kodeksu cywilnego). Dochód z użytkowania technologii, do której prawo należy łącznie do kilku uprawnionych, jak również ze zbycia tego prawa, jest rozdzielany pomiędzy uprawnionych w drodze porozumienia między nimi (klauzula 4 art. 1549 Kodeksu Cywilnego).

Zgodnie z normą ust. 5 art. 1549 Kodeksu Cywilnego, jeżeli część technologii, do której prawo należy do kilku osób, może mieć samodzielną wartość, umowa między uprawnionymi może określać prawo, do której części technologii należy do każdego z tych praw posiadacze. Część technologii może mieć niezależną wartość, jeśli może być używana niezależnie od innych części tej technologii. Każdy z posiadaczy praw autorskich ma prawo, według własnego uznania, do korzystania z odpowiedniej części technologii, która ma niezależne znaczenie, chyba że umowa między nimi stanowi inaczej. Jednocześnie prawo do technologii jako całości, jak również rozporządzanie prawem do niej, wykonywane są wspólnie przez wszystkich posiadaczy praw. Dochód z użytkowania części technologii trafia do osoby, która ma prawo do tej części technologii.

Jak stwierdzono w art. 1550 Kodeksu Cywilnego, o ile niniejszy Kodeks lub inne przepisy prawa nie stanowią inaczej, osoba posiadająca prawo do technologii może według własnego uznania rozporządzać tym prawem poprzez przeniesienie go w całości lub w części na inne osoby na podstawie umowy lub innej transakcji, w tym na podstawie umowy o przeniesienie tych praw, umowy licencyjnej lub innej umowy zawierającej elementy umowy przeniesienia praw lub umowy licencyjnej. Prawo do technologii jest przenoszone jednocześnie w odniesieniu do wszystkich wyników działalności intelektualnej, które są częścią jednej technologii jako całości. Przeniesienie praw do poszczególnych wyników spośród określonych wyników (do części technologii) jest dozwolone tylko w przypadkach, gdy część pojedynczej technologii może mieć niezależne znaczenie zgodnie z ust. 5 art. 1549 RK.

Zgodnie z normą ust. 1 art. 1550 kc pojedyncza technologia musi mieć praktyczne zastosowanie (wdrożenie) głównie na terenie Federacji Rosyjskiej. Przeniesienie prawa do technologii na używanie jednej technologii na terytorium obcych państw może nastąpić za zgodą odbiorcy państwowego lub zarządzającego środkami budżetowymi zgodnie z przepisami o zagranicznej działalności gospodarczej.

Transakcje obejmujące użycie jednej technologii poza Federacją Rosyjską podlegają rejestracji państwowej w Rospatent. Niespełnienie wymogu rejestracji państwowej transakcji pociąga za sobą jej nieważność (ust. 2 art. 1550 kodeksu cywilnego).

LITERATURA

1. Blinnikov, V. N. Komentarz do eurazjatyckiego ustawodawstwa patentowego / V. N. Blinnikov, A. N. Grigoriev, V. N. Eremenko. - M., 2003.

2. Bodenhausen, Konwencja paryska G. o ochronie własności przemysłowej. Komentarz / G. Bodenhausen. - M., 1977.

3. Borisov, A. B. Komentarz do kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej, część pierwsza, część druga, część trzecia, część czwarta (punkt po artykule) /A. B. Borysowa. - M., 2007.

4. Vinogradova, R.I. Komentarz do kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej, część trzecia / R.I. Vinogradova, G.K. Dmitrieva, V.S. Repin. - M., 2006.

5. Gavrilov, E. P. Komentarz do kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej, część czwarta (punkt po artykule) / E. P. Gavrilov, O. A. Gorodov, S. P. Grishaev i inni - M., 2007.

6. Prawo cywilne. t. 2 / wyd. A. P. Sergeev, Yu. K. Tołstoj. - M., 2007.

7. Prawo cywilne. t. 2 / wyd. E. A. Suchanowa. - M., 2007.

8. Prawo cywilne. t. 3 / wyd. A. P. Sergeev, Yu. K. Tołstoj. - M., 2007.

9. Prawo cywilne. t. 3 / wyd. E. A. Suchanowa. - M., 2007.

10. Prawo cywilne. t. 4 / wyd. E. A. Suchanowa. - M., 2006.

11. Prawo cywilne. Część 2 / wyd. V.P. Mozolin. - M., 2007.

12. Prawo cywilne. Część 3 / wyd. V.P. Mozolin. - M., 2007.

13. Prawo cywilne Rosji. Prawo zobowiązań: kurs wykładów / otv. wyd. O. N. Sadikov. - M., 2004.

14. Eliseev, I. V. Komentarz do kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej, część trzecia (punkt po artykule) / I. V. Eliseev, A. P. Sergeev, Yu. K. Tołstoj. - M., 2007.

15. Komentarz do Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej, część druga (punkt po artykule) / wyd. O. N. Sadikova. - M., 2007.

16. Komentarz do Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej, część druga (punkt po artykule) / wyd. A. P. Sergeev, Yu. K. Tołstoj. - M., 2006.

17. Komentarz do drugiej części Kodeksu Cywilnego Federacji Rosyjskiej dla przedsiębiorców / wyd. M. I. Braginsky, V. I. Vitryansky. - M., 2001.

18. Konwencja UNIDROIT o międzynarodowym leasingu finansowym 1988 // Prawo. 1999. nr 8.

19. Makovsky, A. L. Komentarz do kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej, część trzecia / Makovsky A. L. - M., 2003.

20. Matveev, Yu G. Międzynarodowe konwencje dotyczące praw autorskich / Yu G. Matveev. - M., 1983.

21. Pobedonostsev, K. P. Przebieg prawa cywilnego (według wydania z 1896 r.) / K. P. Pobedonostsev. - V. 2 i 3. - M., 2003.

22. Komentarz artykuł po artykule do Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej, części I, II i III / wyd. T. E. Abova, M. M. Boguslavsky, A. Yu. Kabalkin, A. G. Lisitsyn-Svetlanov. - M., 2007.

23. Prawa do wyników działalności intelektualnej. Prawa autorskie. Prawo patentowe. Inne prawa wyłączne: sob. standard. akty / komp. V. A. Dozorcew. - M., 1994.

24. Ruzakova, O. A. Komentarz do czwartej części Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej / O. A. Ruzakova. - M., 2007.

25. Shershenevich, G. F. Podręcznik rosyjskiego prawa cywilnego (według wydania z 1914 r.): w 2 tomach / G. F. Shershenevich. T. 1 i 2. - M., 2005.

Autor: Ivakin V.N.

Polecamy ciekawe artykuły Sekcja Notatki z wykładów, ściągawki:

▪ Geografia. Kołyska

▪ pediatria ambulatoryjna. Notatki do wykładów

▪ Anatomia i fizjologia wieku. Kołyska

Zobacz inne artykuły Sekcja Notatki z wykładów, ściągawki.

Czytaj i pisz przydatne komentarze do tego artykułu.

<< Wstecz

Najnowsze wiadomości o nauce i technologii, nowa elektronika:

Maszyna do przerzedzania kwiatów w ogrodach 02.05.2024

We współczesnym rolnictwie postęp technologiczny ma na celu zwiększenie efektywności procesów pielęgnacji roślin. We Włoszech zaprezentowano innowacyjną maszynę do przerzedzania kwiatów Florix, zaprojektowaną z myślą o optymalizacji etapu zbioru. Narzędzie to zostało wyposażone w ruchome ramiona, co pozwala na łatwe dostosowanie go do potrzeb ogrodu. Operator może regulować prędkość cienkich drutów, sterując nimi z kabiny ciągnika za pomocą joysticka. Takie podejście znacznie zwiększa efektywność procesu przerzedzania kwiatów, dając możliwość indywidualnego dostosowania do specyficznych warunków ogrodu, a także odmiany i rodzaju uprawianych w nim owoców. Po dwóch latach testowania maszyny Florix na różnych rodzajach owoców wyniki były bardzo zachęcające. Rolnicy, tacy jak Filiberto Montanari, który używa maszyny Florix od kilku lat, zgłosili znaczną redukcję czasu i pracy potrzebnej do przerzedzania kwiatów. ... >>

Zaawansowany mikroskop na podczerwień 02.05.2024

Mikroskopy odgrywają ważną rolę w badaniach naukowych, umożliwiając naukowcom zagłębianie się w struktury i procesy niewidoczne dla oka. Jednak różne metody mikroskopii mają swoje ograniczenia, a wśród nich było ograniczenie rozdzielczości przy korzystaniu z zakresu podczerwieni. Jednak najnowsze osiągnięcia japońskich badaczy z Uniwersytetu Tokijskiego otwierają nowe perspektywy badania mikroświata. Naukowcy z Uniwersytetu Tokijskiego zaprezentowali nowy mikroskop, który zrewolucjonizuje możliwości mikroskopii w podczerwieni. Ten zaawansowany instrument pozwala zobaczyć wewnętrzne struktury żywych bakterii z niesamowitą wyrazistością w skali nanometrowej. Zazwyczaj ograniczenia mikroskopów średniej podczerwieni wynikają z niskiej rozdzielczości, ale najnowsze odkrycia japońskich badaczy przezwyciężają te ograniczenia. Zdaniem naukowców opracowany mikroskop umożliwia tworzenie obrazów o rozdzielczości do 120 nanometrów, czyli 30 razy większej niż rozdzielczość tradycyjnych mikroskopów. ... >>

Pułapka powietrzna na owady 01.05.2024

Rolnictwo jest jednym z kluczowych sektorów gospodarki, a zwalczanie szkodników stanowi integralną część tego procesu. Zespół naukowców z Indyjskiej Rady Badań Rolniczych i Centralnego Instytutu Badań nad Ziemniakami (ICAR-CPRI) w Shimla wymyślił innowacyjne rozwiązanie tego problemu – napędzaną wiatrem pułapkę powietrzną na owady. Urządzenie to eliminuje niedociągnięcia tradycyjnych metod zwalczania szkodników, dostarczając dane dotyczące populacji owadów w czasie rzeczywistym. Pułapka zasilana jest w całości energią wiatru, co czyni ją rozwiązaniem przyjaznym dla środowiska i niewymagającym zasilania. Jego unikalna konstrukcja umożliwia monitorowanie zarówno szkodliwych, jak i pożytecznych owadów, zapewniając pełny przegląd populacji na każdym obszarze rolniczym. „Oceniając docelowe szkodniki we właściwym czasie, możemy podjąć niezbędne środki w celu zwalczania zarówno szkodników, jak i chorób” – mówi Kapil ... >>

Przypadkowe wiadomości z Archiwum Technologia zarządzania kondycją baterii firmy Apple 17.04.2020 Apple wprowadza nową funkcję dla większości nowoczesnych MacBooków o nazwie Zarządzanie stanem baterii. Jest już dostępny dla programistów i stanie się publicznie dostępny wraz z wydaniem aktualizacji macOS Catalina 10.15.5. Domyślnie nowa funkcja ma na celu zwiększenie ogólnej żywotności baterii laptopa poprzez zmniejszenie tempa chemicznego starzenia. Wynika to z faktu, że w niektórych przypadkach akumulator nie jest w pełni naładowany do maksimum. Całkowite naładowanie baterii powoduje obciążenie baterii, co z czasem może skrócić jej ogólną żywotność. Niektóre smartfony unikają z tego powodu ładowania do 100%, a takie niepełne ładowanie można śledzić za pomocą specjalnych aplikacji. W wyniku nowej funkcji w niektórych przypadkach 100% poziom naładowania baterii może wcale nie oznaczać maksymalnego poziomu naładowania, ale maksymalny dopuszczalny poziom przedłużający żywotność baterii. Innymi słowy, akumulator jest ładowany nie do 100% swojej pełnej pojemności, ale do 100% ładunku, który musi przyjąć, aby przedłużyć swoją żywotność. Poziom naładowania będzie zapewniony tak, aby nie skrócić znacząco żywotności baterii. Nowa funkcja będzie dostępna we wszystkich MacBookach z obsługą Thunderbolt 3, w tym we wszystkich MacBookach Pro wydanych od 2016 roku oraz MacBook Air 2018 i nowszych.

Inne ciekawe wiadomości:

▪ Konwerter DC/DC TPS6284x firmy Texas Instruments

▪ Platforma Foxconn Banana Pi dla minikomputerów i systemów wbudowanych

▪ Opony bezpowietrzne

▪ Anty antybiotyk

▪ Wyjście z telefonu komórkowego do drukarki

Wiadomości o nauce i technologii, nowa elektronika

Ciekawe materiały z bezpłatnej biblioteki technicznej:

▪ sekcja witryny Palindromy. Wybór artykułów

▪ artykuł Nie jesteśmy niewolnikami, nie jesteśmy niewolnikami. Popularne wyrażenie

▪ artykuł Czy istnieją prorocze sny? Szczegółowa odpowiedź

▪ artykuł Ręczny zbiór roślin okopowych. Standardowe instrukcje dotyczące ochrony pracy

▪ artykuł Wskaźnik poziomu wody do Eureka-3M. Encyklopedia elektroniki radiowej i elektrotechniki

▪ artykuł Doświadczenie z opiłkami żelaza. eksperyment fizyczny

Zostaw swój komentarz do tego artykułu:

Wszystkie języki tej strony

Arabic	Hebrew	Polish
Bengali	Hindi	Portuguese
Chinese	Italian	Spanish
English	Japanese	Turkish
French	Korean	Ukrainian
German	Malay	Vietnamese

Strona główna | biblioteka | Artykuły | Mapa stony | Recenzje witryn

www.diagram.com.ua
2000-2024